Morgunblaðið - 17.05.1988, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17 MAÍ 1988
Jóhann varð eínn í efsta sætí
Margeir Pétursson
ST/& 1 2 3 H 5 (0 7 8 9 10 11 n VINN. RÓÐ
1 HECH T (]/-þý?k*/.) 2W5 'ys/, yy/ 4 1 0 Zz Zz Zz Zz Zz 4 O Zz S Sfí.
r\ JL TUSU POV (Sovétr) 2Í20 % yyyv m Zz Ö Zz Zz 1 4 Zz 4 4 4 (0 U.
3 HEfíTNECV (V-h/HU.) E/6S 0 Zz ý/fí 0 0 Ö Zi 4 0 Zz Zz O <24 12.
H TÓHftNN UJfífíTENO 2590 1 4 4 VVfí 41 Zz Zz Zz 4 Zz 4 4 8 /
5 SMEjKfíL (Tékkhd) 2515 4 Zz 1 0 M Ö 4 Zz Zz 4 4 (2 U.
(0 H/CKL (V-bý^kJcrJi) l'/iS /4 Zz 4 Zi 4 V/fí Zz O 0 Zz 4 Zz á V-é.
? K/NOERMfíNN (V- Þfz) 2S00 4 0 !4 Zz O Z-L /// VzZl Zz Zz Zz Zz Zz 44 /0.
S HUNNE/? (V-þýviJ.) 2 S9S 4 !4 •k Zz Zz 4 Zz /// /// 4 4 4 7 2.
9 D/SCHOEF (V-/yENí) 2%S Zz •k 4 Zz Zz 4 /4 01 m 4 Zz O 54 ?.
10 LfíU (V-þý?kc. /anj) 2SH0 •k /4 /4 Zz Zz Zz /4 O 4 Y/Y/ 4 Zz 5 2-9.
11 VfíN 2>Efí STEREENOoH) 2H70 4 0 '4 0 0 0 /4 Zz 4 Zz //M YYY/ 4 7 H.
11 /?/L3L / (Unfj Vtrja/anc/i) 2 (,20 4 % 4 Zz Zz /4 4 4 4 Zz 4 y/ý Z/A (oZz 3.
Jóhann Hjartarson sigraði ör-
ugglega á alþjóðlega skákmótinu
í MUnchen sem lauk á laugardag-
inn. Hann vann fimm skákir,
gerði sex jafntefli og tapaði
engri. í síðustu umferð mótsins
mætti Jóhann hættulegasta
keppinauti sínum, hinum kunna
v-þýzka stórmeistara Robert
HUbner. Þjóðveijinn gat náð Jó-
hanni með þvi að vinna skákina
ög varð hún mjög spennandi.
HUbner sótti mjög fast að kóngi
Jóhanns en varairaar héldu og
eftir að Jóhann náði að þvinga
fram drottningakaup í 37. leik
bauð HUbner jafntefli.
Það var skákdeild Bayem
Munchen sem gekkst fyrir þessu
móti, í og með til að æfa 1. deildar
lið sitt í v-þýzku Bundesligunni, en
upp úr henni leggja Þjóðveijar mjög
mikið. Þeir Ribii, Kindermann,
Hecht, Bischoff, Hickl og Hertneck
hafa allir teflt í liðinu og í vor bár-
ust þær fréttir að Bayem hefði tek-
ist að ná Robert Hiibner frá Soling-
en. Hubner er víðfrægur fyrir sér-
vizku sína og hefur ekki fengist til
að tefla í alþjóðlegu móti á þýzkri
grund siðan 1979, þannig að samn-
ingur hans við Munchenarfélagið
hlýtur að vera honum sérlega hag-
stæður.
Mjög mörg jafntefli einkenndu
mótið og er hugsanleg skýring á
því sú hversu margir keppenda tefla
fyrir sama félagið í Bundesligunni.
Þjóðverjamir sömdu t.d. iðulega
stutt jaífntefli sín á milli.
Lokastaöan á mótinu:
1. Jóhann Hjartarson 8 v.
2. Hiibner 7 v.
3. Ribli 6V2 v.
4. -6. Jusupov, Hickl og Smejkal 6 v.
7. Bischoff 5V2 v.
8. -9. Hecht og Lau 5V2 v.
10. Kindermann 4V2 v.
11. Van der Sterren 4 v.
12. Hertneck 2V2 v.
Jusupov var alveg heillum horf-
inn á þessu móti og afleikurinn
mikli á móti Jóhanni gerði útslagið.
Þeir Hubner og Ribli tefldu af of
miklu öryggi.
Af öðmm þátttakendum er það
að segja að Hickl kom helst á óvart
með árangri sínum, en það er mjög
vaxandi meistari. Frammistaða fé-
laganna Kindermann og Lau var
dapurleg, það virðist vera nokkuð
langt í það að nokkur Þjóðveiji
ógni veldi Hubners, sem nú er að
verða fertugur og hefur verið sterk-
asti skákmaður V-Þjóðveija í næst-
um 20 ár. Þessi hörgull á mjög
sterkum skákmönnum f V-Þýzka-
landi er með ólíkindum, því árlega
er þar haldinn fjöldi móta og skáká-
hugi nokkuð almennur.
I áttundu umferð mótsins vann
Jóhann mjög mikilvægan sigur yfir
tékkneska stórmeistaranum Jan
Smejkal. Eftir það gat hann leyft
sér að fara sér hægt gegn v-þýzku
alþjóðameisturunum Hickl og Kind-
ermann, enda ekki ástæða til ann-
ars. Skákin gegn Smejkal var geysi-
lega spennandi. Tékkinn hóf
snemma að flækja taflið og Jóhann
tók áskoruninni og blés til sóknar
á kóngsvæng. Lét hann annan ridd-
ara sinn standa í dauðanum í tvo
leiki, en Smejkal áræddi ekki að
þiggja fómina. Það var líklega rétt
ákvörðun hjá Tékkanum, en samt
missti hann þráðinn og með 28.
leik sfnum náði Jóhann frumkvæð-
inu. Svar Smejkals var mjög veikt
og í tfmahrakinu réð hann ekki við
neitt.
Hvitt: Jóhann Hjartarson
Svart: Jan Smejkal
Snánski leikurinn
1. e4 - e5 2. Rf3 - Rc6 3. Bb5
- a6 4. Ba4 - Rf6 5. 0-0 - Be7
6. Hel - b5 7. Bb3 - d6 8. c3 -
0-0 9. h3 - Bb7
Það er tiltölulega stutt sfðan
þetta afbrigði kom fram, en það
er orðið geysilega vinsælt. Það er
stundum nefnt Karpov-Zaitsev af-
brigðið og kennt við heimsmeistar-
ann fyrrverandi og helsta aðstoðar-
mann hans. Hvort það nafn festist
við það á tíminn eftir að leiða í ljós.
10. d4 - He8 11. Rbd2 - Bf8
12. a3 — h6
Það er helsti kosturinn við
Karpov-Zaitsev-afbrigðið að það
heldur mörgum leiðum opnum. Nú
er komin upp gamalkunnug staða
úr Smyslov-afbrigðinu, sem yfirleitt
kemur upp eftir 9. — h6.
13. Bc2 - Rb8 14. b4 - Rbd7
15. Bb2 - c5!7
Hér lék Kasparov tvívegis 15. —
g6 í æfíngaeinvígi sínu við Timman
1985 og fékk góða stöðu, en í skák-
inni Ljubojevic-Gligoric, Belgrad
1987, fékk hvítur mjög sterka stöðu
eftir 16. Hbl!? - Bg7 17. a4! -
Hb8?! 18. c4! — bxc4 19. dxe5 —
Rxe5 20. Rxe5 — dxe5 21. Rxc4.
16. bxc5 — exd4!7
Þessi leikur, sem veldur miklu
ójafnvægi í peðastöðunni, sýnir að
Smejkal hefur verið í miklum bar-
áttuham.
17. cxd4 — dxc6 18. d5
Karpov lék 18. Bbl gegn Smej-
kal í Moskvu 1981, en sá sér þann
kost vænstan að bjóða jafntefli eft-
ir 18. - Db6 19. e5 - Rd5 20. Re4.
18. - Dc7 19. Rf 1 - c4 20. Rg3?!
Hér hefði verið mun traustara
að gera ráðstafanir til að stöðva
svarta peðarennslið á drottningar-
væng. Það mátti gera með 20. Bc3
- a5 21. Dd2.
20. - a5 21. Rf5 - g6 22. d6 -
Dc6 23. R3d4 - Dc5 24. Df3!
Úr því sem komið er þýðir ekki
annað fyrir hvít en að leggja allt í
sölumar fyrir sóknina. Það er ljóst
að eftir 24. — gxf5 25. Rxf5 er
svarti kóngurinn í mikilli hættu, en
svartur á möguleika á að veijast
með því að leika 25. - c3! 26.
Bxc3 - b4, eða 26. Bcl - Kh7.
24. - b4 25. Hadl
25. - De5?!
Svartur mátti vel við sinn hlut
una, því á meðan hann þiggur ekki
mannsfómina er býsna erfítt fyrir
hvít að komast lengra áleiðis í sókn-
inni. Eftir skákina komust þeir Jó-
hann og Smejkal að þeirri niður-
stöðu að svartur hefði átt að leika
hér 25. — Hac8 með hótuninni 26.
- b3 27. Bbl - c3.
26. Re7+ - Bxe7 27. fxe7 -
Dxe7?!
Hjúkrunarfræðingaskorturinn:
„Möguleiki að létta hluta álags
af hjúkrunarfræðingum“
- segir Margrét Gústafsdóttir dósent í hjúkrunarfræði
SKORTUR á hjúkrunarfræðingum
getur leitt til víðtækari lokana
sjúkradeilda í sumar, en nokkru
sinni fyrr, að mati forstöðumanna
sjúkrahúsa. Á ríkisspítalana eina
þyrfti að ráða á annað hundrað
hjúkrunarfræðinga, en langt er frá
að því takmarki verði náð.
Haft er eftir Pétri Jónssyni, að-
stoðarforstjóra rfkisspítalanna, í
Morgunblaðinu síðastliðinn sunnu-
dag að hann telji ástæður vandans
ekki aðeins óánægju með kjör
menntaðs hjúkrunarfólks, heldur
einnig auknar kröfur og lengri
námstíma eftir að öll kennsla var
færð í Háskóla íslands. „Frá okkar
sjónarhóli séð var það röng ráðstöf-
un að leggja Hjúkrunarskóla ís-
lands niður. Tengsl nemenda við
spítalana hafa einnig minnkað og
þeir leita í önnur störf en beina
aðhlynningu sjúklinga," sagði hann.
Pétur nefndi, sem hugsanlega
lausn á bráðasta vandanum, að
nýta mætti betur starfskrafta hjúk-
runarfræðinga með því að létta af
þeim skriffinnsku á deildum og fela
lyQafræðingum í apótekum spítal-
anna skömmtun lyfja til sjúklinga.
Morgunblaðið leitaði álits Margr-
étar Gústafsdóttur dósents, form-
anns stjómar námsbrautar í hjúk-
runarfræði við Háskóla íslands, á
þessum ummælum Péturs: „Um-
mæli Péturs eru í raun tíma-
skekkja. Þekkingarþróun í heil-
brigðisgreinum er mjög ör og það,
að færa kennslu í hjúkrunarfræði
inn í Háskólann, var svar heilbrigð-
isyfirvalda og hjúkrunarfræðinga
við þeirri þróun," sagði hún.
Margrét sagði það rangt með
farið hjá Pétri að nemendur leituðu
í auknum mæli í önnur störf en
beina aðhlynningu sjúklinga. „Sam-
kvæmt könnun, sem gerð var árið
1986, voru 86% háskólamenntaðra
hjúkrunarfræðinga í störfum tengd-
um hjúkrun og þar af 83,2% í 60%
starfi eða meira og 66,4% í 80%
starfí eða meira."
„Astæðumar fyrir hjúkmnar-
frseðingaskortinum em margþætt-
ar,“ sagði Margrét „og má þar
nefna neikvæða umræðu í þjóð-
félaginu um svokölluð hefðbundin
kvennastörf, en jafnframt er starfs-
vettvangur hjúkmnarfræðinga
mjög breiður og býður upp á fjöl-
breytta starfsmöguleika innan og
utan sjúkrahúsa. Með breyttri lög-
gjöf í heilbrigðismálum hefur
áhersla á heilsugæslu aukist og
stöðugildum innan hennar fjölgað
mjög á síðustu ámm. Ennfremur
hefur undanfarið orðið töluverð
uppbygging innan öldmnarþjónustu
og þar komið til ný stöðugildi hjúk-
runarfræðinga. Þá hefur á sama
tíma aukist hjúkmnarþörf inni á
sjúkrahúsum með flóknari meðferð
og tækjabúnaði."
„Skriffinnska er lítill en nauðsyn-
legur hluti starfs hjúkmnarfræð-
inga til þess að fyrir liggi upplýsing-
ar um ástand sjúklings, líðan hans
og viðbrögð við rannsóknum og
meðferð," sagði Margrét um þá
hugmynd að l.étta af þeim skriff-
innskunni, „en með ýmiskonar hag-
ræðingu er möguleiki á að létta
hluta álags af þeim. En það er ekki
hægt að taka eingöngu mið af hjúk-
ranarfræðingum þegar álag er
skoðað. Inn í myndina verða að
koma aðrar starfsstéttir og heildar-
skipulag stofnana. Og ekki verður
horft framhjá því, að hjúkmnarlið,
það er hjúkmnarfraeðingar og
sjúkraliðar, er meira eða minna eitt
sér að störfum á kvöldin og nótt-
inni, þótt aðrar stéttir séu í kall-
færi. Það kemur því iðulega í hlut
hjúkmnarfræðinga að hafa nauð-
synlega heildaryfírsýn og halda öll-
um endum saman."
Margrét taldi sjálfsagt að athuga
það að fela lyfjafræðingum tiltekt
lyfja. „ Það fyrirkomulag tíðkast
sums staðar erlendis en hefur gefíð
misgóða raun og ekki má gleyma
að lyfjagjöf felst ekki einungis í
því, að taka til lyfín. Þar kemur til
mat á svömn sjúklings við lyfjameð-
ferð, sem hjúkmnarfræðingar inna
af hendi. Það verður að skoða vægi
áhersluþátta í starfí með tilliti til
þess að hæfni og þekking hjúkr-
unarfræðinga nýtist sem best,"
sagði Margrét Gústafsdóttir.
INNLENT
Morgunblaðið/KGA
Frá vinstrí eru Alexander G. Brídde, Eiríkur Guðmundsson og Ing-
ólfur Magnússon fyrir framan saltarann.
Galdrastál framleið-
ir sjálfvirkan saltara
GALDRASTÁL sf. er tiltölulega
nýtt fyrirtæki sem smíðar hag-
ræðingartæki fyrir fiskiðnað,
matvælaiðnað og landbúnað o.fl.
Sem dæmi má taka tæki sem
breytir grófri mold í fingerða.
Galdrastál hefur smíðað útbúnað
til ormatínslu á flöttum físki fyrir
söltun og nýlega smíðaði fyrirtækið
í samvinnu við SÍF „saltara" sem
dreifir salti yfír físk sem verið er
að umsalta eða pakka á bretti. Salt-
magn úr saltaranum er stillanlegt
og mötun í hann er sjálfvirk. Helstu
kostir saitarans era þeir að hann
dreifir salti jafnt, eykur gæði sölt-
unar og sparar mannskap og binda
framleiðendur miklar vonir við tæk-
ið.
(FréttatUkynning)