Morgunblaðið - 25.05.1988, Page 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. MAÍ 1988
Útgefandi Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aðstoðarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, ÁgústlngiJónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 700 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 60 kr. eintakið.
Framboð
og fiskverð
Verð á físki hvort heldur er
í Bandaríkjunum eða Evr-
ópu hefur verið að lækka. Að
vísu sýnist verðlag á físki oft
hafa næsta lítil áhrif á ákvarð-
anir þeirra, sem ráða hvar hann
er seldur upp úr sjó. Þessu til
staðfestingar má benda á þró-
unina á ferskfískmörkuðunum
í Bretlandi og Vestur-Þýska-
landi.
Síðustu vikur hefur verð á
ferskum þorski í Bretlandi fallið
um 21,8% og verðið í Vestur-
Þýskalandi hefur fallið um
11,1%. Sé miðað við verð á
sama tíma í fyrra hefur fengist
200 milljónum króna Iægra
verð fyrir fískinn núna á þess-
um mörkuðum. í samtali við
Morgunblaðið, sem birtist sl.
sunnudag, sagði Kristján Ragn-
arsson, formaður og fram-
kvæmdastjóri Landssambands
íslenskra útvegsmanna, að rík
ástæða væri til þess að tak-
marka framboð á ferskum físki
í Bretlandi og Vestur-Þýska-
landi, þar sem við hefðum ekki
efni á að tapa verulegu fé til
sölu físksins. Útgerðarmenn
ættu að sjá um þá takmörkun
sjálfír, en ekki óska skipana
ofan frá. „Menn verða að ráð-
stafa afla sínum öðruvísi en
selja hann ferskan úr landi,"
sagði Kristján Ragnarsson.
Undir þessi orð Kristjáns
Ragnarssonar skal tekið en
vakin athygli á því um leið, hve
undarlegt það er í raun, að
formaður LÍU skuli þurfa að
hafa uppi slík vamaðarorð.
Þrátt fyrir að verð hafí verið
að lækka jafii mikið og raun
ber vitni og farið niður fyrir
það, sem hægt hefur verið að
fá fyrir fískinn hér á landi, og
þrátt fyrir að gengið hafí verið
vitlaust skráð til skamms tíma
að mati þeirra sem útgerð og
fiskvinnslu stunda, hætta menn
ekki að selja ferskan físk úr
landi til þessara markaða. Hafa
stjómvöld jafnvel gripið til jafn
umdeildra ráðstafana og lönd-
unarbanns til að hindra að
ferskur fískur sé fluttur héðan
til Bretlands. Og formaður LÍU
sér ástæðu til að hallmæla ósk-
um félagsmanna sinna um
„skipanir að ofan" til að hefta
sölu á ferskum físki til útlanda.
Spumingar um almennar
forsendur fyrir sölu á ferskum
físki til útlanda hljóta að vakna,
þegar núverandi staða er íhug-
uð. Hvað er það sem ræður
ákvörðunum um að selja þessa
afurð í Bretlandi eða Vestur-
Þýskalandi, þegar verðið er
svona lágt? Hvers vegna þarf
opinber afskipti af málinu? Af
hveiju vilja menn ekki selja
fískinn á markaði hér, þar sem
hærra verð fæst fyrir hann?
Hvað hefur í raun verið gert
til að gera fiskmarkaði á ís-
landi að mörkuðum fyrir
íslenskan físk? Hvers vegna
koma erlendir kaupendur ekki
hingað í stað þess að við flytjum
vömna óselda til þeirra?
Þessum spumingum verður
ekki svarað hér og nú. Svör við
þeim kynnu á hinn bóginn að
auðvelda þeim ákvarðanir, sem
hafa það í hendi sinni, hvort
ferskur fískur er seldur hér á
landi eða annars staðar. Það
em orðin sérréttindi að mega
nýta íslandsmið, þessum rétt-
indum hljóta að minnsta kosti
að fylgja þær skyldur, að þeir
sem njóta þeirra geti sýnt fram
á að þeir sækist eftir hag-
kvæmasta verði fyrir afurðina.
Ef til vill þarf að tengja þá
kvöð réttinum, að óunninn afli
sé seldur á markaði á íslandi?
• •
Oryggismál
í sumarbúðum
Fyrir réttu ári urðu miklar
umræður um öryggismál í
sumarbúðum fyrir böm og
unglinga, einkum bmnavamir.
Hefði mátt ætla að þessar um-
ræður og sú gagnrýni á um-
hirðu- og aðgæsluleysi sem þá
kom fram leiddu til þess að í
ár væri þannig búið um hnúta
að rétt yfírvöld og Bamavemd-
arráð gætu vafningalaust veitt
umsækjendum starfsleyfi. Ann-
að hefur komið í ljós.
Bamavemdarráð íslands
hefur ákveðið að veita þeim
búðum ekki starfsleyfí í ár, þar
sem brunavamir em ekki í sam-
ræmi við kröfur Bmnamála-
stofnunar ríkisins. Neitar ráðið
þeim búðum um leyfí, sem ekki
bæta úr brunavömum sínum til
að uppfylla þessar kröfur. Hér
er rétt að verki staðið. Sætir
undran hvemig nokkmm dettur
í hug að sækja um leyfí til að
reka sumarbúðir fyrir böm án
þess að eldvamir séu með þeim
hætti að viðunandi sé talið.
Reuter
Frú Vigdís Finnbogadóttir forseti íslands við athöfnina í Smith
Coliege þar sem hún var sæmd heiðursdoktorsnafnbót.
Forseti íslands:
Michael Dukakis ríkisstjóri i Massa
á skrifstofu sinni. Hann sækist eftii
Demókrataflokksins.
Heiðruð í Smith Cc
o g fundur með Du
Boston, frá óla Birni Kárasyni, fréttaritara Morgrinblaðsins.
FRÚ Vigdís Finnbogadóttir, forseti íslands, var sæmd heiðurs-
doktorsnafnbót við Smith College, í Northamton í Massachus-
etts, á hvitasunnudag. Á mánudag átti forseti stuttan fund
með Michael Dukakis, ríkisstjóra í Massachusetts, en hann
sækist eftir útnefningu demókrata í forsetakosningunum, síðar
á þessu ári.
árið 1980 hefði haft á stöðu
Smith College er virtur kvenna-
háskóli, stofnaður árið 1871 og
það er aðeins á síðari árum sem
karlmönnum hefur verið veittur
aðgangur að skólanum til fram-
haldsnáms. Sex íslenskar konur
hafa stundað nám við skólann og
mun Valborg Sigurðardóttir hafa
útskrifast þeirra fýrst árið 1945
9g var hún nú í fylgd með forseta
íslands.
Maiy Maples Dunn, rektor
Smith College, sagði í ávarpi þeg-
ar Vigdís Finnbogadóttir var
heiðruð, að hún hefði verið fyrsta
konan sem hefði verið kjörinn for-
seti lýðveldis í heiminum. Þá rakti
hún í stuttu máli fyrri störf for-
seta og hvaða áhrif kjör hennar
kvenna á íslandi. Um leið og
Vigdís Finnbogadóttir tók við heið-
ursdoktorsnafnbótinni var fjórum
öðrum konum veittur sami heiður:
Jill Ker Canway, sagnfræðingur
og fyrrverandi rektor Smith Col-
lege, en tímaritið Time útnefndi
hana konu ársins árið 1976; Bar-
bara A. Black, sagnfræðingur í
lögum og fyrsta konan sem gegn-
ir starfí deildarstjóra við lagaskóla
Columbia University; Katherine
Woodruft Fanning, ritstjóri Chríst-
ian Science Monitor, eins af virt-
ari dagblöðum Bandaríkjanna, en
hún var fyrst kvenna kjörin form-
aður samtaka bandarískra rit-
stjóra (American Society of New-
spaper Editors); Mary McCarthy,
ríthöfundur, og Gloria Steinem,
rithöfundur og þekkt kvenrétt-
indakona, en hún útskrifaðist frá
Smith College árið 1956.
Liðlega 700 nemendur Smith
College voru útskrifaðir stuttu
áður en konumar fímm voru heiðr-
aðar og fögnuðu þeir sérstaklega
þegar Vigdís Finnbogadóttir og
Gloria Steinem tóku við nafnbót-
inni.
Fundur með Dukakis
Á mánudagsmorgun tók Mic-
hael Dukakis, ríkisstjóri Massac-
husetts, á móti Vigdísi Finnboga-
dóttur í ráðhúsi fylkisins. Dukakis
verður að öllum líkindum forseta-
efni Demókrataflokksins í kosn-
ingunum í nóvember næstkom-
andi. Fundur Dukakis og Vigdísar
Finnbogadóttur stóð í um það bil
tuttugu mínútur, en engar yfírlýs-
ingar vora gefnar að honum lokn-
um enda um einkafund að ræða.
Jón Baldvin óskar meiri upplýsinga um gjaldeyrísviðskit
Oll kurl um gjaldeyri
skiptiu munu koma til
- segir Geir Hallgrímsson Seðlabankastjóri
„ÞAÐ er unnið að málinu i samstarfi við Jón Sigurðsson við-
skiptaráðherra. Við viljum gefa heildstæða skýrslu. Öll kurl
munu koma til grafar," sagði Geir Hallgrímsson bankastjóri
Seðlabankans aðspurður um beiðni Jóns Baldvins Hannibalsson-
ar starfandi viðskiptaráðherra um fullnægjandi upplýsingar
um gjaldeyrisúttekt viðskiptabankanna dagana fyrir uppstign-
ingardag. Ráðherra sendi Geir bréf á hvitasunnudag þar sem
hann segir að hluta spurninga sinna um sama efni sé ósvarað.
Þá telur ráðuneytið að „óþarfa hártoganir“ komi fram í frétta-
tilkynningu Seðlabanka sem hann sendi frá sér fyrir helgi.
„Þessi orðsending er ekki svara
verð út af fyrir sig,“ sagði Geir
aðspurður um ávítur ráðuneytis-
ins. „Því var haldið fram af Jóni
Baldvin og Alþýðublaðinu að
Seðlabankinn vildi ekki gefa upp-
lýsingamar en það er fjarri sanni.
Þetta er aukaatriði.
Meginatriðið gagnvart Jóni
Baldvin er að spumingum hans
var svarað samkvæmt orðanna
hljóðan. Hann spurði ekki um ann-
að en yfirfærslur fyrir meira en
eina milljón króna. Inni í þeim
1400 milljónum króna sem ekki
hefur verið gerð grein fyrir era
gjaldeyriskaup þeirra sem keyptu
fyrir minna en milljón króna auk
afborgana og vaxta af erlendum
lánum sem ekki era tilgreindar í
þeim upplýsingum sem gjaldeyri-
seftirlitið fær sjálfkrafa frá bönk-
unum.“
í bréfí Jón Baldvins er farið
fram á skýrslu um heildarapphæð
gjaldeyriskaupa og yfírfærslna
9.-11. maí, dag fyrir dag. Þá skuli
gerð grein fyrir heildargreiðslum
banka vegna afborgana og vaxta
af erlendum lánum sem bankamir
endurlána innlendum aðilum, en
ekki var gerð frekari grein fyrir