Morgunblaðið - 04.06.1988, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. JÚNÍ 1988
Rósablaðka (Lew.tweedyi).
Huldublaðka (Lew.redlviva).
Fjallablaðka II
(Lewisia)
RÓSABLAÐKA (Lewisia
tweedyi) er talin einna viðkvæm-
ust af fjallablöðkunum fyrir
hverskonar vosbúð. Hún hefur
þynnri og breiðari blöð en þær
sem áður voru nefndar og stór
rósrauð, bleik eða gulleit blóm
með frekar stuttum stönglum.
Hún er af mörgum talin eitt feg-
ursta fjallablóm veraldar. Hver
maður sinn smekk — en vissulega
er þetta stórfalleg jurt. Hér hefur
hún dafnað dável í potti og jafn-
vel staðið af sér íslenska vetur,
einkum þar sem snjóþungt er.
Rósablaðka í fullu skrúði er vissu-
lega jurt sem hver ræktunarmað-
ur getur verið stoltur af.
ENGJABLAÐKA (Lew. nevad-
ensis) og FINGRABLAÐKA
(Lew. brachycalyx) eru líkar en
allmikið frábrugðnar þeim sem
hingað til hafa verið nefndar í
þessum þáttum. Báðar hafa þykk
og safamikil blöð og fannhvít
frekar stór blóm á stuttum stöngl-
um svo að öll plantan verður ekki
nema 3—5 sm á hæð. Báðar hafa
þær reynst all harðgerðar og hafa
lifað hér úti marga vetur.
DVERGBLAÐKA (Lew.
pygmæa) er lík síðastnefiidum
tegundum í vexti. Hún ber þó
mjórri biöð sem visna að mestu
við blómgun og blómin eru bleik-
rauð á lit. Hún virðist einnig all
harðger.
HULDUBLAÐKA (Lew.
rediviva) sem ég ætla að láta
reka hér lestina er þó mesti furðu-
fuglinn í þessum systkinahópi.
Upp úr toppi þéttra blaða, sem
aðeins er um 5 sm hár, birtast
afarstórir blómknúppar, sem ekki
virðast vera í réttu hlutfalli við
þessa smávöxnu jurt. Og einn
góðan vordag opnast þeir í stærð-
ar rósrauð stjömulaga blóm (þau
geta verið yfir 10 sm í þvermál),
sem virðast í enn meira ósamræmi
við þennan litla blaðtopp sem fyr-
ir var og sem reyndar gefst nú
alveg upp og visnar með öllu
meðan blómgun stendur sem
hæst. Margur byijandinn í rækt-
unarstarfinu hefur þá orðið alvar-
lega skelkaður og haldið að nú
væri gripurinn að gefa upp önd-
ina, því eftir að blómin eru fallin
er ekkert lífsmark að sjá með
plöntunni. Nei — ekki aldeiiis.
Þegar haustar birtist græni blað-
toppurinn að nýju og bíður næsta
vors. Inniræktun í pottum sem
geymast þurrir yfir veturinn er
víst eina leiðin til að gera þessari
skemmtilegu jurt til hæfís hér,
en hún borgar líka fyrirhöfnina.
Huldublaðkan var sú tegund
sem Lewis fann og lýsti og var
því fyrsta tegundin sem þekkt
varð. Indíánamir sem hann komst
í kjmni við á ferð sinni grófu upp
hinar svem rætur og notuðu til
matar. Leiðangursmenn voru þó
víst ekki alltof hrifnir af þeim
matföngum — þótti bragðið nokk-
uð birturt og nefndu jurtina „bit-
terroot" (biturrót) og því nafni
heldur hún enn í vesturheimi.
Ó.B.G.
Umsj.m. vill benda lesendum á
ítarlega grein um Qallablöðkur í
Garðyrkjuritinu 1982.

samningum við verslunarfólk
'ðjr oð opnunarfími verslana í
inglunni verðursem hérsegin
Mánud. - fimmtud...... kl. 10-19
Föstud..................... kl. 10-20
Matvöruversl. o.fl. kl. 10-21
Laugard. í júní verður
meirihluti verslana opinn .. kl. 10-14

u* P 11 15' ■'t

MíiGstæðM