Morgunblaðið - 13.08.1988, Blaðsíða 2

-w
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. ÁGÚST 1988
Norrænt geðlæknaþing:
Lyfjanotkun eykst
mikið með aldrinum
ÞINGI norrænna geðlækna, sem
staðið hefur yfir f Reykjavík, lýk-
ur i dag. Á þinginu hafa verið
haldnir 230 fyriríestrar á yfir 40
fundum og fjalla þeir allir um
þunglyndi og kviða eða mál þvi
tengd. Yfir 5% íslendinga þjást
af þunglyndi á hverjum tfma og
um 1% þeirra fá lyf í Reykjavfk.
Lyfjanotkun eykst verulega eftir
þvf sem fólk eldist, en lítill munur
Evrópumót í brids:
íslendingar
í 17. sætinu
ÍSLENSKA Iiðið á Evrópumóti
yngri spilara í brids var enn f
17. sæti eftir 18 umf erðir. Frakk-
ar eru í ef sta sætinu en útlit er
fyrir mikla baráttu f lokaum-
ferðunum. Mótinu lýkur í dag.
ísland tapaði 11-19 fyrir Frökk-
um í 16. umferð. Að sögn Jóns
Páls Sigurjónssonar fyrirliða liðsins
áttu Matthías Þorvaldsson og
Hrannar Eriingsson mjög góðan
leik f opna salnum en það dugði
ekki til sigurs enda voru Frakkarn-
ir þá nýkomnir í efsta sætið á mót-
inu og ætluðu ekki að láta það
baráttulaust eftir.
I 17. umferð tapaði ísland fyrir
Ungverjalandi, 12-18 og í 18. um-
ferð tapaði liðið fyrir ísrael 14-16.
ísland var með 225 stig eftir 18
umferðir en í gærkvöldi spilaði
íslenska liðið gegn Belgum. I dag
spilar ísland við Bretland og
Svíþjóð.
Frakkar voru með 348 stig eftir
18 umferðir en Norðmenn áttu 332
stig og Svfar 331. ítalir voru með
229 stig í 4. sætinu.
er á tfðni sjúkdómsins eftir aldri.
Þetta kom fram á þíngiuu f gær
og jaf nf ramt að þunglyndiskvart-
anir hér á landi eru ekki breytileg-
ar eftir árstfðum.
Þingið hófst á miðvikudag og lýk-
ur á hádegi í dag. Haldnir hafa ver-
ið daglegir yfíriitsfundir í Há-
skólabíói þar sem fjallað er um það
helsta sem komið hefur fram, en
síðdegis hafa verið í gangi margir
fundir í einu á háskólalóðinni. Á yfir-
litsfundinum á fimmtudag var fjallað
um þunglyndissjúkdóma og um
kvíðasjúkdóma í gærmorgun og það
hversu algengir þeir eru. 5% fólks á
Vesturiöndum þjáist af þunglyndis-
og kvíðasjúkdómum á hverjum tíma
og er svipað hlutfall hér á landi.
Líkurnar á því að fólk fái þessa sjúk-
dóma einhverntfma á ævinni eru 14%
fyrir karia og 21% fyrir konur.
Af þeim 5% sem haldnir eru þung-
lyndis- og kvíðasjúkdómum á hverj-1.
um tíma fá . 1% fuBorðinna lyf í
Reykjavík. Þetta kom fram í erindi
sem Tómas Helgason, geðlæknir,
flutti á síðdegisfundi í gær. Hann
sagði að þó lítill munur væri á tíðni
þunglyndis eftir aldri þá ykist fjöldi
þeirra sem fær lyf þegar komið er
upp f eldri aldurshópa. Af þeim sem
eru á aldrinum 20-30 ára fá 0,3% lyf
við þungiyndi og 0,8% kvíðalyf, en
1,4% á aldrinum 50-60 ára fá þung-
lyndislyf og 7,6% kvíðalyf. Þetta var
fundið út frá athugun sem gerð var
á lyfseðlum gefnum út á einum mán-
uði í Reykjavík.
Vetrarþunglyndi, sem svo er nefnt,
virðist vera meira í Norður-Noregi
en f suðurhluta landsins að því er
kom fram í erindi sem norskur lækn-
ir flutti á þinginu. Andrés Magnús-
son, læknir, hefur borið saman tíðni
á árstíðabundnu þunglyndi og komist
að raun um að tfðninni hér á landi
svipar meira til þess sem er í Flórída
en-New York, þar sem tíðnin er
mest. Högni Óskarsson kynnti at-
hugun sem gerð var fjórum sinnum
hérlendis á síðasta ári um hvort tíðni
á þunglyndiskvörtunum væri breyti-
leg eftir árstíðum, en hún reyndist
vera sú sama.
Alkóhólismi var eitt þeirra mál-
efna sem fjallað var um á þinginu,
en þó svo helmingi fleiri konur þjáist
af þunglyndi er það oftar ástæðan
fyrir of mikilli drykkju hjá körlum.
Meðferð við þunglyndis- og kvíða-
sjúkdómum var einnig rædd og bent
á að einungis innan við þriðji hluti
þeirra sem hafa þessa sjúkdóma fá
fullnægjandi meðferð. Ástæðurnar
fyrir því geta verið margar, m.a.
skortur á þekkingu heilbrigðisstarfs-
manna og almennings á sjúkdómun-
um. Meðferð við þunglyndi felst oft-
ast í lyfjagjöf eða viðtölum, sem
hvorutveggja hefur reynst vel, að
sögn Tómasar Helgasonar. En veru-
legur hluti sjúklinga þyrfti samt á
sjúkrahúsþjónustu að hatda.
AP
Uppseltá alla tónleika Sykurmolanna
Sykurmolarnir eru nú á ferð um Bandarfkin og hefur hljómsveitin
leildð á ellefu tónleikum í jafn mörgum borgum. Þessi mynd var
tckin á tónJeikum hljómsveitarinnar í Cabaret Metro f Cbicago í fyrra-
kvöld. Hljómplata Sykurmolanna, Life's too Good, er nú í 82. sæti á
bandaríska breiðskffulistanum, á uppleið. Hafa selst af plötunui um
170.000 eiritók og seljast af henni um 7.000 eintök á dag. Tónleikaað-
sókn hefur verið slík að margir hafa þurft frá að hverfa og hefur
hljómsveitin bætt við einum tónleikum í Los Angeles og öðrum í Nevv
York, en heldur fast við það áform að lengja ekkí tónleikaforina frá
þvf sem ákveðið var í upphafi. Þegar er orðið uppselt á aukatónleik-
ana, líkt og alla aðra tónleika f erðarinnar.
Nafnvextir lækka síð-
ar i þessum mánuði
JÓN Sigurðsson, viðskiptaráð-
herra, sagði að loknum fundí með
aðilum á fjármagnsmarkaði f gær,
að nafnvextir myndu lækka eftir
20. ágúst uk. f kjölfar hjaðnandi
verðbólgu. Lækkun raunvaxta
myndi sfðan væntanlega sigla f
kjölfarið og væri samkomulag
ríkisins við viðskiptabanka um
sðlu spariskírt eina skref f þá átt.
Fundinn í gær sóttu fulltrúar allra
þeirra aðila sem starfa með formleg-
um hætti á fjármagnsmarkaðinum,
m.a. Seðlabanka, viðskiptabanka,
lífeyrissjóða, Húsnæðisstofnunar,
verðbréfasjóða og kaupleigufyrir-
tækja.
A fundinum var rætt um skýrslu
verðtryggingarnefndar, vaxtaþróun
að undanförnu og hvernig best mætti
ná þvf markmiði að lækka verðbólgu
og vexti og gera lánskjör sambærileg
því sem gerðist á erlendum lána-
mörkuðum.
Jón Sigurðsson sagði að loknum
fundinum að með hliðsjón af skýrslu
verðtryggingarnefndar væri form-
lega fátt því til fyrirstöðu að breyta
grundvelti lánskjaravfsitölu. Hann
ítrekaði pó að variega þyrfti að fara
f allar slíkar breytingar. Breytingar
á þessu mikilvæga tæki á lánamark-
aðinum mætti ekki gera breyting-
anna vegna. Það mætti eingungis
gera ef eitthvað betra væri í sjón-
máli og samhliða víðtækari aðgerð-
um. Jón taldi vel koma til greina að
auka vægi gengis í verðtryggingunni
til dæmis þannig að gengisvfsitala
tæki við af lánskjaravísitölu í áföng-
um eða yrði notuð samhliða henni.
Þá væri einnig til staðar markaðs-
leiðin, þ.e. að auðvelda fjármagns-
flutninga milli landa.
Hugsanleg sameiginleg krafa Norðurlanda til Norðurslóða:
Auðveldar þjóðun-
um að vernda hafið
Á FUNDI utanríkismálanefndar
Alþingis með samstarfsnefnd
Norðurlandaráðs f alþjóðamál-
um, sfðastliðinn miðvikudag,
kynnti Eyjólfur Konráð Jónsson,
formaður utanrfkismálanefnd-
ar, hugmyndir um hvernig Norð-
uriö'ndin gætu gert kröfu til svo
til alls haf svæðis á Norðurslóð-
um, sem nú er fyrir utan efna-
hagslögsögu rfkjanna. í samtali
við Morgunblaðið sagði dr. Man-
ik Talwani, sem verið hefur ráð-
gjafi íslendinga f hafsbotnsmál-
um, að ef það yrði gert myndi
það auðvelda þjóðunum veru-
lega að vernda svæðin gegn
mengun.
í þessari viku var haldinn f
Reykjavík fundur samstarfsnefnd-
ar Norðuriandaráðs f alþjóðamálum
en hún fjallar um umhverfismál og
önnur sameiginleg hagsmunamál
Norðurlandanna f samskiptum við
önnur ríki. Þar kynnti Eyjólfur
Konráð Jónsson hugmynd um að
Norðurlöndin nýttu sér 76. grein
hafréttarsáttmálans og gerðu sam-
eiginlega kröfu til hafsvæða á
Norðurslóðum sem eru utan efna-
hagslögsögu ríkjanna. Sagði Ey-
jólfur að með þessu væri hægt að
vinna markvissar að því að stöðva
mengun á þessu svæði þar sem um
fullveldisréttindi væri að ræða.
Dr. Manik Talwani, prófessor við
Houston-háskólann í Bandaríkjun-
um, hefur unnið að því, fyrir ís-
Morgunblaðið/KGA
Eyjólfur Konráð Jónsson og dr. Manik Talwani skoða kort af
Norðurslóðum.
lands hönd, undanfarin sjö ár, að
kanna rétt íslands til hafsbotnsins
utan efhahagslögsögunnar.
Morgunblaðið náði tali af dr.
Talwani og spurði hann hvernig
löggjöf um mál af þessu tagi væri
háttað. „Alþjóða hafréttarsáttmál-
inn er mjög ákveðinn varðandi það
hversu stórra hafsbotnssvæða hver
þjóð getur gert kröfu til," sagði
dr. Talwani. „Allar þjóðir hafa rétt
til að krefjast 200 mflna efnahags-
lögsögu en í sumum tilvíkum ná
hafsbotnssvæðin út fyrir efnahags-
lögsöguna. Því voru við gerð haf-
réttarsáttmálans settar reglur um
það hversu langt hver þjóð getur
fært út lögsögu sína út fyrir 200
mflurnar.
Það sem ég hef verið að vinna
að er að fínna út til hvaða svæða
íslendingar geta gert krófu. Eftir
að hafa komist að niðurstöðu varð-
andi Reykjaneshrygginn og síðar
Hatton-Rockall svæðið vaknaði sú
spurning hvort ekki væri hægt að
gera samsvarandi kröfur á Norður-
slððum og hversu stórs svæðis
væri hægt að gera kröfu til ef
Norðurlöndin ynnu sameiginlega
Á þessu korti af Norðurslóðum má sjá haf svæðin sem um er að
ræða. Skyggðu svæðin á kortinu eru fyrir utan efnahagslögsögu
ríkjanna og hefur Eyjólfur Konráð lagt til að NorðurlSndin geri
sameiginlega tilkall til þeirra. Þau svæði sem merkt eru með
spurningamerki er óljóst hvaða ríki á mest tilkali til.
að málinu.
Ég kannaði því dyptarkort yfir
þetta hafsvaeði, að ósk Eyjólfs
Konráðs, og reíknaði dæmið með
hliðsjón af reglum hafréttarsátt-
malans. í ljós kom að Norðurlöndin
geta gert kröfu til Norðurslóða
nánast í heild sinni. Þetta getur
haft marga kosti í för með sér til
dæmis varðandi náttúruauðlindir
sem kunna að finnast á þessu
svæði, en ekki síður vegna náttúru-
verndarsjónarmiða. Ef Norðurlönd-
in gerðu kröfu til alls þessa svæðis
væri mun auðveldara fyrir þau að
koma í veg fyrir að ýmsum úr-
gangi væri komið fyrir í hafinu á
Norðurslóðum."
Talwani taldi mikilvægt að gerð
yrði krafa til þessa svæðis sem
fyrst og fagnaði þvS að Sslensk
stiórnvöld hefðu haft frumkvæði
að því að koma af stað umræðu
um málið á vettvangi Norðurland-
aráðs.