Morgunblaðið - 13.10.1988, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. OKTÓBER 1988
25
Kólumbusdagur
Reuter
Jóhann Karl Spánarkonungur kannar hersveit við leiði óþekkta
hermannsins í Madrid. Seinna lagði hann blómsveig að leiðinu í
tilefni Kólumbusdags, þegar þess er minnst að Kólumbus fann
Ameríku.
Kanada:
Pólland:
Hart deilt um miðin
á Georges-bankanum
Frá ívari Guðmundssyni, fréttaritara Morgunblaðsins í Washington.
LANDHELGISGÆSLA Kanada hefur gripið til harðra aðgerða
til að stugga fiskiskipum frá Bandaríkjunum úr fiskveiðiland-
helgi Kanada á Georges-banka í Maine-flóa. Það hefir vakið upp
viðkvæmt ágreiningsmál milli Bandaríkjanna og Kanada.
Veiðisvæðið á Georges-banka hefur boðað til nýrra þingkosninga,
hefir verið bitbein útvegsmanna
þjóðanna síðan Alþjóðadómstóllinn
dæmdi 1984 Kanada þann hluta
svæðisins þar sem bestu fískimiðin
eru á þessari gjöfulustu veiðislóð
við norðausturströnd Norður-
Ameríku. Dómstóllinn dæmdi
Bandaríkjunum 9.000 fermílna
svæði, eða 2/3 hluta umdeilda svæð-
isins á bankanum. Hlutur Kanada
hefir hinsvegar reynst fengsælli.
Vélbyssuskothríð fyrir
stefiii veiðiskips
Hingað til hafa eftirlitsskip
Kanada látið sér nægja að stugga
við bandarískum veiðiskipum og
reka þau út af veiðisvæðum Kanada
með gjallarhomum, eða handapati
og hrópum. Nýlega vom þó
kanadísku skipin vopnuð vélbyssum
og nú hefír það komið fyrir tvisvar,
að hafín hefír verið vélbyssu-
skothríð fyrir stefni bandarískra
fiskiskipa, sem Kanadamenn töldu
vera að ólöglegum veiðum. Banda-
ríkjamenn segja, að veiðskip þeirra
hafi verið á alþjóða siglingaleið og
að aðgerðir Kanadamanna hafi ver-
ið ólöglegar.
Þessi ágreiningur kemur á versta
tíma fyrir ríkisstjórn Kanada, sem
sem verða í raun þjóðaratkvæði um
hvort Kanada skuli gerast aðili að
fríverslun milli Bandaríkjanna og
Kanada, sem Bandaríkjaþing sam-
þykkti nýlega og Reagan forseti
hefir þegar staðfest. Andstæðingar
fríverslunarinnar og ríkisstjómar-
innar munu vafalaust nota ágrein-
inginn um fiskveiðarnar á Georg-
es-banka til stuðnings sínu máli um
„yfírgang Bandaríkjamanna", sem
þeir telja að muni aukast ef Kanada
samþykkir fríverslun við Banda-
ríkin. Bandaríkjastjóm hefír til-
kynnt, að stjómin muni ekki blanda
sér í málið, að minnsta kosti ekki
að svo komnu.
V estur-Þýskaland:
Frammámenn
beri skotvopn
- til að geta varist hryðjuverkamönnum
Trier. Frá Steingrími Sigurgeirssyni, firéttaritara Morgunblaðsins.
FRIEDRICH Zimmermann, innanríkisráðherra Vestur-Þýska-
lands, telur, að það geti spornað gegn hryðjuverkum, að þeim,
sem taldir eru geta átt á hættu að verða hryðjuverkamönnum
að bráð, yrði kennt að fara með skotvopn. í viðtali við tímaritið
Bunte seg^r Zimmermann, að það geti fælt hryðjuverkamenn
frá, ef þeir vissu til þess, að fórnarlömbin bæru vopn og kynnu
með þau að fara. Hann tekur fram, að hann sé sjálfur allgóð skytta.
Innanríkisráðherrann segir í við- virkir félagar Rauðu herdeildanna
talinu við Bunte, að talið sé, að
Bush með örlítið
forskot á Dukakis
Sjónvarpskappræður í kvöld
Los Angeles. Reuter.
Forsetaframbjóðendurnir, George Bush og Michael Dukakis,
mætast í sjónvarpskappræðum öðru sinni í kvöld, fímmtudag.
Skoðanakannanir gefa til kynna að kjósendur séu ekki sem ánægð-
astir með frambjóðendurna og stjórnmálaskýrendur telja að þeir
Bush og Dukakis reyni að höfða til óákveðinna kjósenda í kom-
andi kappræðum. Dukakis lýsti þvi yfir nýlega að hann væri
andvígur eignaraðild erlendra aðila að bandarískum fyrirtækjum
en umræðurnar eru nú farnar að snúast um það, hvort hann
fylgp verndarstefiiu í viðskiptamálum.
Bush hefur sakað keppinaut sinn umtal og held að ástandið versni
um lýðskrum í málflutningi um
vemdarstefnu og viðskipti. Dukakis
neitaði því hins vegar í samtali við
fréttamenn að hann hyggðist beita
sér fyrir vemdartollum. „Bush má
kalla þetta hvað sem hann vill en
kjarni málsins er sá að þessi kosn-
ingabarátta snýst um efnahagslega
framtíð okkar - samkeppnishæfni
okkar."
ekki þó ég taki sjálfur við taumun-
um,“ sagði hann.
Reuter
Stúdentar í Póllandi efiidu til margra útifúnda á þriðjudag til að
krefjast þess, að samtök þeirra yrðu leyfð en þau eru bönnuð eins
og Samstaða, hin óháðu verkalýðsfélög.
(RAF) séu milli 15 og 20 talsins,
og 200-250 manns tengist samtök-
unum þar að auki. Með nútíma-
tækni sé hægt að segja til um með
allmikilli nákvæmni, hverjir félag-
anna hafí átt aðild að einstökum
hryðjuverkum, en aftur á móti sé
mun erfiðara að hafa upp á þessum
einstaklingum. Öll Evrópa standi
þeim opin og þeir skeri sig ekki úr,
hvað útlit varðar.
Zimmermann tilheyrir Kristilega
sambandsflokknum (CSU) frá Bæj-
aralandi og segist hann vera stoltur
af því að vera maður laga og rétt-
ar. Aldrei verði mögulegt að veija
sig algerlega gegn hryðjuverkum,
en viss vörn mundi óneitanlega fel-
ast í því, að stjómmálamenn og
háir embættismenn bæm skotvopn
og kynnu með þau að fara. Nýleg
dæmi sýndu einnig, að hin nýja
kynslóð hryðjuverkamanna væri
ekki mikið fyrir að taka persónulega
áhættu.
Mótmælafundir stúdenta
Þrátt fyrir að Dukakis hafí af
mörgum verið talinn naumur sigur-
vegari kappræðnanna 25. septem-
ber og að varaforsetaframbjóðandi
demókrata, Lloyd Bentsen, hafi
verið óumdeilanlegur sigurvegari í
kappræðum varaforsetaframbjóð-
endanna miðvikudaginn í síðustu
viku sjást þess lítil merki í skoðana-
könnunum að demókratar séu að
vinna á. En demókratar telja að
varaforsetaframbjóðandi repúblik-
ana, Dan Quayle, sé kjörið skot-
mark þar sem það er skoðun margra
kjósenda að Quayle sé ekki hæfur
til að gegna forsetaembættinu í
forföllum Bush.
Quayle sagði í sjónvarpsviðtali á
þriðjudag að hann væri þreyttur á
kosningabaráttu sinni sem kosn-
ingastjórar Bush sjá um að skipu-
leggja og hét því að eftirleiðis myndi
hann fara eftir sínu eigin höfði.
„Mér leiðist allt þetta neikvæða
Varsjá. Reuter.
PÓLSKIR stúdentar efiidu til
útifunda víða um landið á þriðju-
dag og kröfðust þess, að samtök
þeirra yrðu leyfð á ný. Talsmað-
ur stjórnvalda svaraði með því
að saka þá um að reyna að eyði-
leggja viðræðurnar við Samstöðu
í næstu viku.
Efnt var til fundanna við háskól-
ana í Varsjá, Gdansk, Lublin og
fleiri borgum og bomar fram kröfur
um, að stúdentasamtökin yrðu leyfð
að nýju. Þá fóru stúdentamir fram
á, að sjálfsstjóm skólanna yrði auk-
in, mönnum ekki lengur gert að
skyldu að læra rússnesku og her-
þjálfun námsmanna einn dag í viku
afnumin.
Jerzy Urban, talsmaður stjórnar-
innar, sagði, að það, sem stúdent-
amir vildu, væri að koma í veg
fyrir viðræðumar í næstu viku við
Samstöðumenn og aðra stjórnar-
andstæðinga. „Þetta er ævintýra- stunda, munu komast að raun um,
mennska, sem stefnt er gegn þjóð- að róttækni og hávaði fá engu til
arsátt í landinu. Þeir, sem hana leiðar komið,“ sagði Urban.
ERLENT .
Höfrungar í útrýmingarhættu
St. Andrews. Frá Guðmundi Heiðari Frimannssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
HOFRUNGAR og hnýsur og
önnur smáhveli eru í útrýming-
arhættu, að því er segir í frétt
i The Sunday Times síðastliðinn
sunnudag. Grípa þarf til al-
þjóðlegra ráðstafana til að
bjarga stofiiunum.
Talið er, að 130.000 höfmngar,
hnýsur og litlir hvalir séu drepnir
árlega. Hins vegar er óttast, að
tala þessi geti verið miklu hærri,
jafnvel ein milljón dýra. Blaðið
hefur eftir Margaret Klinkowska,
sérfræðingi í sjávarspendýmm við
háskólann í Cambridge, að engitíf -
alþjóðleg stjóm sé á þessum veið- ‘
um og það verði að breytast fljótt.
Smáhvalir veki ekki aðdáun
manna með sama hætti og stór-
hveli, og fólk láti sig litlu skipta
örlög þeirra.
Upplýsingar um dráp á höfr-
ungum, hnýsum og öðmm smá-
hvelum koma frá löndum, sem
hafa fyrir því að skrá þær. Þessar
tölur em ekki taldar gefa rétta
mynd, en samkvæmt þeim vom á
síðasta ári drepnir milli 124-
137.0Q0 smáhvalir.
Mest er drepið af höfmngum í
austurhluta Kyrrahafs, en um
100.000 þeirra dmkkna í túnfisk-
netum þar árlega.
Blaðið hefur eftir dr. Fukuzo
Nagasaki, forstöðumanni Hvala-
rannsóknastofnunarinnar í Tokyo,
að brýn þörf sé á að rannsaka
þetta nú. Menn hafi verið of gráð-
ugir í hvali og ekki gripið í tau-
mana, fyrr en það var næstum
því orðið of seint.