Morgunblaðið - 03.11.1988, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. NÓVEMBER 1988
15
hliðarráðstafanir til að bæta al-
menningi kostnaðarhækkanir af
völdum virðisaukaskattsins væru
ótækar. Þar var m.a. um að ræða
hækkun tryggingabóta, niður-
greiðslur og aðrar ráðstafanir, sem
Jón Baldvin kallaði á sínum tíma
„framsóknarmoðsuðu". Hann hafði
þó lítið fyrir að gera þær að sínum,
þegar hann fyrir síðustu áramót
hafði forystu um að afnema með
öllu söluskattsundanþáguna á mat-
vælum. „Þetta sem helst nú varast
vann, varð þó að koma yfir hann."
Hitt er svo auðvitað rétt, að Jón
Baldvin flutti virðisaukaskatts-
frumvarpið á síðasta þingi þar sem
það var samþykkt í harðri andstöðu
við núverandi félaga hans í Al-
þýðubandalaginu. Astæðulaust er
að gera lítið úr hlut hans í því, sér-
staklega ekki hafi honum nú tekist
að snúa Alþýðubandalaginu til
stuðnings við málið. Fyrri afstaða
hans og málflutningur segir hins
vegar sína sögu um framsýni hans
og frumkvæði í þessu máli.
Fríverslunarsamningur
við Bandaríkin
Utanríkisráðherra varð tíðrætt
um það í fréttum eftir viðræður
sínar við Schultz, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, að hann hefði
spurst fyrir um möguleika á gerð
fríverslunarsamnings milli ríkjanna.
Jafnframt hefði hann spurt hvort
Bandaríkin gerðu slíka samninga
aðeins við nágranna sína. Sú spum-
ing var þó auðvitað út í hött, því
alkunna er, að slíkur samningur var
gerður við ísrael fyrir nokkrum
árum.
Ráðherra greindi hins vegar
drýgindalega frá þessu á fundi
Varðbergs og Samtaka um vest-
ræna samvinnu sl. laugardag og
jafnframt því að Schultz hefði svar-
að því svo til, að samningurinn við
ísrael væri til marks um að fríversl-
unarsamningar við fjarlæg ríki
gætu komið til greina.
Það er nokkurt aukaatriði, hvort
Jón Baldvin Hannibalsson gerði
sjálfan sig að viðundri með þessari
spumingu á fundi sínum með
Schultz. Aðalatriðið er það, aé af
hálfu íslenzkra stjómvalda var
þetta mál fyrir nokkru síðan komið
af þessu fyrirspumarstigi, þótt Jón
Baldvin virðist halda að hann hafí
fyrst bryddað á því.
Alþingi samþykkti vorið 1986
þingsályktunartillögu frá Gunnari
G. Schram, þar sem ríkisstjóminni
var falið að hraða könnun á gerð
fríverslunarsamnings við Banda-
ríkin með hliðsjón af því hver yrði
viðskiptalegur hagnaður af slíkum
samningi fyrir íslenska atvinnuvegi
og útflutningsstarfsemi. í framhaldi
af þessari samþykkt var nokkuð
unnið að máli þessu af hálfu sendi-
ráðs íslands í Washington og við-
skiptaráðuneytisins, en Bandaríkja-
menn reyndust áhugalitlir enda
hinn umfangsmikli og flókni samn-
ingur við Kanada þá í undirbúningi.
Þegar Þorsteinn Pálsson, þá for-
sætisráðherra, var í Washington í
opinberri heimsókn í ágústmánuði
sl. var þetta mál tekið upp að nýju
við Bandaríkjaforseta sjálfan og
aðra æðstu menn þar í landi, þeirra
á meðal varautanríkisráðherrann,
sem þá gegndi embætti fyrir George
Schultz í fjarveru hans.
Þorsteinn lagði á fundunum fram
minnisblað um þessi mál, þar sem
lögð var áhersla á nauðsyn þess að
farið væri sameiginlega yfír allar
hliðar viðskipta landanna og leitað
leiða til að auka þau og draga úr
viðskiptahindrunum innan ramma
GATT samkomulagsins. Jafnframt
yrði kannað hvort fríverslunar-
samningur á borð við Kanadasamn-
inginn eða í annarri mynd gæti
hentað löndunum.
Bandaríkjaforseti og aðrir ráða-
menn tóku vel í þessar hugmyndir
almennt, en samt er að mínum dómi
ljóst, að óraunhæft er að ætla að
alvarlegar viðræður geti farið fram
fyrr en ný ríkisstjóm hefur tekið
við völdum í Bandaríkjunum og
gefíð sér nokkum tíma til að meta
allar hliðar viðskiptamála Banda-
rílq'anna.
Ekki er að sjá að utanríkisráð-
herra hafi séð ástæðu til að fylgja
þessu máli eftir með eðlilegum
hætti, heldur einskorðað sig við
spumingar um atriði, sem þegar
lágu fyrir. Þannig þurfti ekki að
koma á óvart, í ljósi þess sem að
ofan greinir, að Schultz hafí tekið
vel í þessi mál og að Bandaríkja-
stjóm væri til viðtals um þau.
Það sem hins vegar kemur á
óvart er að utanríkisráðherra virðist
halda, að hér sé eitthvert sérstakt
frumkvæði hans á ferðinni.
Annað mál er svo það, hvort
fríverslunarsamningur sömu gerðar
og Kanadasarnningurinn hentar ís-
lendingum. Ég er mjög efíns um
að svo sé og færði m.a. fyrir því rök
í grein í Mbl. 20. ágúst sl. Aðalatrið-
ið er hins vegar að koma af stað
alvöruviðræðum á breiðum grund-
velli um þessi mál til að komast að
því, hvort svigrúm sé fyrir ein-
hverjar jákvæðar breytingar á_ við-
skiptaháttum milli landanna. í því
efni getur verið um verulega hags-
muni að tefla, þótt ekki sé stefnt
að alhliða fríverslunarsamningi að
kanadískri fyrirmynd. Það er fagn-
aðarefni ef utanríkisráðherra hefur
áhuga á að beita sér fyrir slíkum
viðræðum í framhaldi af þeim skoð-
anaskiptum sem þegar hafa farið
fram.
Höfundur er einn afalþingis-
mönnum SjáifstæðisOokksins í
Reykjuvík.
MorgunbJaðið/Kristjana R. Ágústsdóttir
Tilraunaveiðar á beitukóngi og trjónukrabba eru nú fferðar í
Hvammsfirði.
Aðaláhugamenn hér að þessum
verkefnum eru Aðalsteinn Valdi-
marsson og Svavar Garðarsson
atvinnumálafulltrúi Dalasýslu, en
þeir hafa stundað þessar tilrauna-
veiðar og iagt mikið á sig til að
kynna þetta hér heima og víðar.
- Kristjana
, myjL. iduydiu
Uðuntu
VERSLUN v/NESVEC. SELTJARNARNESI
Stakir jakkar - blaser
einlitir
Pils - einlit, munstruð
Buxnapils
Síðbuxur
100% ull
ull/terelene
100% bómull
Tískuvara - gæðavara
Opið daglega 9-18
laugardaga 10-16
NÁMSMENN
ATHUGIÐ!
Ný hraðvirk, létt og
handhæg TA
Triumph-Adler skrif-
stofuritvél á vetði
skólaritvélar.
Umboðsmenn um land allt:
Bókabúð Keflavikur, Keflavík, Bókabúð Olivers Steins
Hafnarfirði, Bókabúðin Gríma, Garðabæ, Grifill, Reykjavik,
Hans Arnason, Reykjavík, Jón Bjarnason, Akureyri,
Kaupf. V-Húnvetninga, Hvammstanga, Kaupf. A-Skaftf
Hornafirði, M.M. búðin, Selfossi, PC tölvan, Akranesi,
Penninn, Reykjavík, Rás s.f., Þorlákshöfn, Stuðull s.f.,
Sauðárkróki, Sameind, Reykjavik, Skrifvélin, Reykjavlk,
Tölvuvörur hf., Reykjavík, Traust, Egilsstöðum.
Sendum i póstkröfu
• Prenthraði 13 slög/sek
• ”Lift off” leiðréttingar-
búnaður fyrir hvern staf eða
orð.
• 120 stafa leiðréttingarminni
• Sjálfvirk: miðjustilling
undirstrikun
feitletrun
• Handfang og lok.
auk ýmissa annarra kosta sem
prýða eiga ritvél morgun-
dagsins.
Komdu við hjá okkur eða
hringdu og fáðu frekari
upplýsingar.
Einar J. Skúlason hf.
Grensásvegi 10, sími 686933