Morgunblaðið - 03.11.1988, Blaðsíða 31

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. NÓVEMBER 1988
4
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. NÓVEMBER 1988
31
Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
BjörnJóhannsson,
ÁrniJörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
ÁgústlngiJónsson.
BaldvinJónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, simi 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 70 kr. eintakið.
Fj árlagafrum varpið
Það sem einkennir fjárlaga-
frumvarp núverandi ríkis-
stjómar er fyrst og fremst
hversu erfitt er að festa hendur
á þeim grundvallarþáttum þess,
sem máli skipta. Það er ljóst,
að skv. frumvarpinu nema
skattahækkanir um 2,5 millj-
örðum króna. Hitt er mjög
þokukennt, hvemig þessar
skattahækkanir koma niður á
skattþegnunum. Tekjuskattur
einstaklinga á að hækka en það
liggja ekki fyrir upplýsingar um
það hver skattprósentan verð-
ur. Rætt er um að taka upp
annað skattþrep en engar
ákvarðanir hafa verið teknar
um það. Gert er ráð fyrir því,
að skattur á fjármagnstekjur
skili ríkissjóði um 150-200
milljónum króna en allt er á
huldu um hvenær slíkur skattur
kemur til sögunnar, eða hvemig
álagningu hans verður hagað.
Ákveðið er að leggja söluskatt
á happdrættismiða og svo virð-
ist, sem höfundar frumvarpsins
telji, að það hafi engin áhrif á
sölu happdrættismiða! Ef
tekjuáætlanir fmmvarpsins
byggja almennt á slíkri ósk-
hyggju era þær tæpast mark-
tækar.
Fjárlagaframvarpið gerir ráð
fyrir því, að útgjöld ríkisins
verði skorin niður um 1,7 millj-
arða króna. Það er með sama
hætti erfitt að festa hendur á
þeim áformum. Það á að draga
úr yfirvinnu og ráða ekki í stað
þeirra sem hætta. Slíkar hug-
myndir hafa áður verið uppi í
ríkiskerfinu en ekki náð fram
að ganga. Ríkisstjómin ætlar
að efna til stórfellds spamaðar
í heilbrigðiskerfinu en um það
má segja, að menn bíða með
eftirvæntingu eftir því að sjá
hvemig til tekst í þeim efnum.
Kjami málsins er sá, að um
þetta fj árl agafra mvarp er fátt
að segja fyrr en veraleiki þess
kemur í ljós. Hveijar verða
skattahækkanir í prósentum?
Hvernig koma þær út fyrir ein-
staklinga og fyrirtæki? Hver
verður raunveraleikinn í niður-
skurði ríkisútgjalda? Ár eftir
ár samþykkir Alþingi fjárlög,
sem sum hver era svo víðs fjarri
veraleikanum, þegar á reynir.
Sem dæmi um það hvemig
staðið er að ákvörðunum Al-
þingis í fjármálum þjóðarinnar
má nefna, að skv. lánsfjárlög-
um yfirstandandi árs áttu er-
lend lán að nema 9,3 milljörðum
króna en allt bendir til að þau
verði um 18 milljarðar á þessu
ári. Erlendar lántökur verða
sem sagt tvöfalt meiri en Al-
þingi hafði ákveðið. Ákveðið
hafði verið, að ríkissjóður tæki
á þessu ári rúmlega 900 millj-
ónir króna í erlendum lánum
en sú upphæð hefur fimmfald-
ast og niðurstaðan verður, að
ríkissjóður tekur tæplega fimm
milljarða að láni erlendis.
Pjárlagaframvarp Ólafs
Ragnars Grímssonar segir því
litla sögu. í því era boðaðar
stórfelldar skattahækkanir án
þess að gera nákvæmlega grein
fyrir þeim. í þeim er boðaður
ákveðinn niðurskurður á
ríkisútgjöldum án þess að sýna
fram. á það með sannfærandi
hætti, hvemig að því verður
staðið.
Fjárlagaframvarpið breytir
hins vegar engu um þá stað-
rejmd, að ríkisstjómin stefnir
markvisst út í efnahagslegt
kviksyndi. Þar er engin grein
gerð fyrir því, hvemig ljúka á
því tímabili verðstöðvunar, sem
nú stendur yfir án þess að af
því leiði nýja verðbólguöldu.
Það era ekki nema fjórir mán-
uðir þangað til.
Ósæmileg
árás
Frú Vigdís Finnbogadóttir
forseti íslands sótti fund
Samtaka um vestræna sam-
vinnu og Varðbergs síðastliðinn
laugardag, þegar Jón Baldvin
Hannibalsson utanríkisráð-
herra ræddi þar um utanríkis-
stefnu íslands. Var forseta að
sjálfsögðu fagnað á fundinum
og taldi fundarstjóri að í komu
hennar á fundinn fælist viður-
kenning á starfi félaganna, sem
að honum stóðu, en þau sam-
eina í stjómum sínum menn úr
þremur stjórnmálaflokkum í því
skyni að standa vörð um þá
stefnu, sem tryggt hefur íslend-
ingum sjálfstæði og öryggi,
stefnu, sem nýtur stuðnings
meirihluta þjóðarinnar.
Vegna þátttöku forseta fs-
lands í þessum fundi gerist sá
fáheyrði atburður, að Þjóðvilj-
inn, málgagn Álþýðubanda-
lagsins, ræðst að forsetanum í
forystugrein í gær. Þar er um
ósæmilega árás að ræða og
ættu folráðamenn blaðsins að
sjá til þess, að það biðji forseta
íslands afsökunar.
Framlög til einstakra ráðuneyta samkvæmt fjárlagafrumvarpi:
Fjárveiting- til ljármálaráðu-
neytis hækkar mest milli ára
HÆKKUN á fjárveitingu til ein-
stakra ráðuneyta er mest til fjár-
málaráðuneytis frá síðustu fjár-
lögum, eða 32% samkvæmt fjár-
lagafrumvarpinu. Minnsta hækk-
unin er til sjávarútvegsráðuneyt-
is eða 3,7%. Gert er ráð fyrir að
verðlag hækki um 12% milli ár-
anna 1988 og 1989. Langstærstur
hluti heildarútgjalda ríkissjóðs
fer í gegnum heilbrigðisráðu-
neytið, eða 38,9%.
í fjárlagafrumvarpinu er gert ráð
fyrir að framlag til forsætisráðu-
neytis verði 718 milljónir króna, sem
er 0,9% af heildarútgjöldum ríkis-
sjóðs. Þessi hluti stórhækkar frá
fyrra ári, vegna þess að gegnum
ráðuneytið fer 500 milljóna framlag
til atvinnutryggingarsjóðs útflutn-
ingsgreina, sem er nýr.
Til aðalskrifstofu forsætisráðu-
neytisins fara rúmar 54 milljónir,
samkvæmt frumvarpinu, sem er um
17% milli ára. Hækkun umfram
verðlagsbreytingar stafar aðallega
af hækkun á framlagi til Oryggis-
málanefndar, í ljósi þeirrar stefnu-
yfírlýsingar ríkisstjómarinnar að
þekking Islendinga á vígbúnaðar-
málum verði aukin svo unnt verði
að leggja sjálfstætt mat á öryggis-
málefni landsins. Er gert ráð fyrir
tveimur starfsmönnum nefndarinn-
ar í stað eins og einnig eru fjárveit-
ingar til aðkeyptrar sérfræðiþjón-
ustu hækkuð. Einnig verða veittar
4,3 milljónir alls til viðhalds á stjóm-
arráðshúsi og ráðherrabústöðum við
Tjamargötu og á Þingvöllum.
Menntamálaráðuneytið fær 12,3
milljarða í sinn hlut, sem er 16,2%
af ríkisútgjöldum, aðeins minni hluti
en á yfirstandandi ári. í krónum
talið hækkar framlagið um 18% frá
fyrra ári, þar af um 29% til safna,
lista og annarar menningarstarf-
semi, 17% til fræðslumála og 19%
til aðalskrifstofu ráðuneytisins.
Launaliður í ráðuneyti er talinn
hækka um 15%, og gert er ráð fyr-
ir nýrri stöðu ritara. Onnur rekstrar-
gjöld hækka um 25%.
Fjárveitingtil utanríkisráðuneytis
verður 850 milljónir, sem er 1,1%
hluti af heildarútgjöldum. Framlag-
ið hækkar um 25%, þar af hækkar
framlag til yfirstjómar um 33% og
til sendiráða um 27%. Hins vegar
hækka ýmis framlög til viðskipta-
14,3%
6,2%
14,6%
| HeilbrigÖis- og tryggingamál
E3 Fræðslumál
|H Samgöngumál
0 Búnaðarmál
□ Niðurgreiðslur
B8 Dóms- og lögreglumál
B Vextir
HJ Húsnæði
F1 Útvegsmál
□ Annað
Þetta kökurit sýnir skiptingu ríkisútgjalda milli ráðuneyta, samkvæmt
Qárlagafrumvarpinu fyrir árið 1989.
skrifstofu utanríkisráðuneytisins
um samtals 161%, eða í 51,3 milljón-
ir. Stafar það m.a. af aukinni
áherslu á samskipti íslands við lönd
Evrópubandalagsins, og vegna for-
mennsku íslands í EFTA. Ekki er
gert ráð fyrir að draga úr umsvifum
sendiráða Islands erlendis. Gert er
ráð fyrir að 2% samdráttur verði í
framlagi til Lögreglustjóraembætt-
isins á Keflavíkurflugvelli, m.a.
vegna hagræðingar í rekstri.
Landbúnaðarráðuneytið útdeilir
samtals 2.778 milljónum eða 3,6%
af heildarútgjöldum, sem er um 15%
hækkun frá síðustu fjárlögum. Fjár-
veiting til aðalskrifstofu hækkar um
19%, þar af hækka launagjöld um
12% en önnur rekstrargjöld um 31%
og stafar sú hækkun af því að kostn-
aður af húsnæði ráðuneytisins og
sameiginlegum rekstri er meiri en
talið var við gerð síðustu fjárlaga.
Sjávarútvegsráðuneytið fær
1.632 milljónir, eða 2,1% af heild.
Þetta er 3,7% hækkun, sem stafar
aðallega af því að framlag til aðal-
skrifstofunnar lækkar um 16% frá
síðustu fjárlögum en þá var veitt
fjárhæð til endurbóta á núverandi
húsnæði ráðuneytisins. Hins vegar
hækkar ijárveiting til reksturs aðal-
skrifstofu um 13%.
Dómsmálaráðuneyti fær 3.417
milljónir í sinn hlut, samkvæmt
frumvarpinu, sem er 4,5% af heild.
Morgunblaðið/Júlíus
Afinæliskveðja til Morgunblaðsins
Morgunblaðinu bárust í gær fjölmargar kveðj-
ur og árnaðaróskir i tilefni 75 ára afmælis blaðs-
ins. Meðan annars færði Lúðvík Geirsson, for-
maður. Blaðamannafélags íslands, Haraldi
Sveinssyni framkvæmdastjóra Árvakurs hf.,
blómakörhi, með kveðjum frá Blaðamannafélag-
inu og þökkum fyrir gott samstarf við Morgun-
blaðið. Haraldur þakkaði fyrir hönd blaðsins og
sagði að samstarfið hefði vissulega verið gott,
þótt stundum hefði verið tekist á í kjarasamning-
um. Á myndinni sjást Lúðvík og Haraldur, ásamt
Erni Jóhannssyni skrifstofustjóra Morgunblaðs-
ins, og Guðmundi Hermannssyni varaformanni
Blaðamannafélagsins.
Fjárveitingin hækkar um 10% frá
fjárlögum 1988, þar af hækkar
heildarframlag til aðalskrifstofu um
19%. Heimiluðum stöðugildum
fækkar um tvö, en þau færast til
Fangelsisstofnunar, sem er ný
stofnun. Á móti fjölgar tímabundn-
um stöðum um eina, sem er sérfræð-
ingur í bifreiðamálum. Önnur
rekstrargjöld hækka um 31% frá
fjárlögum.
Framlag til félagsmálaráðuneytis
er 3.254 milljónir eða 4,3% af heild.
Fjárveiting til ráðuneytisins hækkar
samtals um 13%, þar af hækkar
fjárveiting til aðalskrifstofu um
14%. Ráðninganefnd heimilaði fasta
stöðu starfsmanns til að sinna hús-
næðismálum á þessu ári. Þá hækka
önnur gjöld um 22% vegna aukinna
útgjalda við leiguhúsnæði og kostn-
aðar við rekstur tölvukerfis vinnu-
miðlunar.
Heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytið fær 29.605 milljónir í
sinn hlut eða 38,9% af heildinni.
Þetta er 17% hækkun milli ára. Fjár-
veiting til aðalskrifstofu hækkar um
24% og stafar hækkun umfram
verðlagsforsendur af því að nú er
gert ráð fyrir fullri starfsemi ijár-
málaskrifstofu allt árið. Þá hækka
laun vegna aukinna nefndarstarfa
á vegum ráðuneytisins og önnum
rekstrargjöld hækka nokkuð vegna
aukins skrifstofurýmis og kostnaðar
sem fylgir fjölgun starfsmanna á
síðasta ári.
Fjármálaráðuneytið fær í sinn
hlut 3.627 milljónir sem er 4.8% af
heildarútgjöldum. Þetta er 32%
hækkun frá síðustu ijárlögum.
Framlag til yfirstjórnar hækkar um
44% og framlag til aðalskrifstofu
hækkar um 63%. Umsvif á skrifstof-
unni hafa aukist vegna skattkerfis-
breytinganna og hafa ijórir nýir
starfsmenn þessu verkefni. Auk
þess hefur fjölgað um tæplega þijú
störf vegna verkefna við tekjuáætl-
anir og fleira, sem áður voru unnin
af Þjóðhagsstofnun. Alls eru starfs-
menn ráðuneytisins 32, þar af 22 á
föstum launum en 10 eru ráðnir
með skammtímasamningum.
Fjárveiting til samgönguráðu-
neytis verður 4.877 milljónir eða
6.4% af heildinni og hækkar um 8%
samtals. Framlag til aðalskrifstofu
hækkar um 12% og er engin breyt-
ing fyrirhuguð á reksti skrifstofunn-
ar á næsta ári.
Iðnaðarráðuneytið fær 1.220
milljónir, sem er 1,6% af heild.
Framlag til ráðuneytisins hækkar
um 9%. Framlag til aðalskrifstofu
hækkar þó um 38% þar sem gert
er ráð fyrir nýju verkefni, Iðnþróun
og markaðsmálum og er veitt sér-
stök viðbótarfjárveiting, 7 milljónir,
til þess. Á móti er hluti af starfsemi
ráðuneytisins settur undir Vöru-
merkja- og einkaleyfaskrifstofu,
sem er nýr fjárlagaliður, og færast
tvær fastar stöður frá ráðuneytinu
til skrifstofunnar. Framlag til iðnað-
armálar hækkar um 6%.
Viðskiptaráðuneytið fær 3.715
milljónir, sem er 4,9% af heildarút-
gjöldum ríkissjóðs. Hækkun frá fjár-
lögum 1988 er 25%. Fjárveiting til
aðalskrifstofu hækkar um 29% en
gert er ráð fyrir einni nýrri tíma-
bundinni stöðu. Rekstrargjöld
hækka að öðru leyti um 36%, aðal-
lega vegna auglýsingaátaks í
tengslum við verðkannanir. Þá
hækkar framlag til Neytendasamta-
kannaí2,4 milljónireða um 110%.
Fjárveiting til Hagstofu íslands
er 90 milljónir, eða 0,1% af heild
og hækkar um 19% milli ára. Fram-
lag til Fjárlaga- og hagsýslustofn-
unar er 7.422 milljónir eða 9,8% af
heild og hækkar um 52% milli ára.
Stafar þetta af því að á stofnunina
færast vaxtagreiðslur ríkissjóðs
vegna lána, sem taldar eru nema
7.350 milljónir á næsta ári. Framlag
til aðalskrifstofu stofunarinnar
hækkar um 11%.
Foreldrar fjórburanna Margrét Þóra Baldursdóttir og Guðjón Sveinn Valgeirsson og stóri bróðir Jóhannes Baldur. Morgunblaðið/Bjami
Ég er varla búin að átta mig
-Segir Margrét Þóra Baldursdóttir, móðir flórburanna
„Þetta er alveg stórkostlegt,
en ég er varla búin að átta mig
á þessu ennþá“ sagði Margrét.
Þóra Baldursdóttir, móðir Qór-
buranna sem fæddust á Lands-
pítalanum í fyrradag, í örstuttu
spjalli við Morgunblaðið. „Þótt
ég sé búin að vita þetta í marga
mánuði, þá gerði ég mér enga
grein fyrir þvi hvað þetta þýddi
fyrr en eftir feðinguna.“
Margrét Þóra var ekki svæfð
meðan á keisaraskurðinum stóð,
heldur mænurótardeyfð, og gat því
fylgst með gangi mála. „Ég sá
raunar ekki hvað var að gerast, en
ég fann fyrir því og heyrði grátinn
í þeim og mér leið afskaplega vel
á meðan.“
Aðspurð um _ framtíðaráform
sagði Margrét Þora að það yrði
bara að koma í ljós hvemig málin
þróuðust. „Þær eru nú ósköp róleg-
ar ennþá en ef það breytist þá
mætum við því með aukinni orku
og við eigum líka mjög góða að sem
ég efast ekki um að muni létta
undir með okkur.“
Margrét hefur legið á meðgöngu-
deild Landspítalans síðan 27. júlí
sl. og vildi koma á framfæri sér-
stöku þakklæti til starfsfólks deild-
arinnar og lækna fyrir góða umm-
önun, einkum vildi hún þakka Auð-
ólfi Gunnarssyni, kvensjúkdóma-
fræðingi, sem hún sagði hafa gætt
sín eins og sjáaldurs auga síns.
Hún vissi ekki ennþá hvenær hún
fengi að fara heim, en þar bíða næg
verkefni því „ég hef ekki keypt svo
mikið sem eina bleyju. Ég vissi að
allt gat skeð og ég er mjög þakklát
fyrir að allt skyldi ganga svona
vel“ sagði Margrét Þóra Baldurs-
dóttir að lokum.
Fjórburarnir eru merktir A, B, C og D eftir fæðingarröð, A fæddist fyrst en D síðast. Sú þeirra sem var þyngst 1.827 grömm var þriðja
í röðinni og ber því einkennisstafinn C. Sú yngsta var léttust 1.730 grömm.
A: Elsta systirin og jafhframt sú hárprúðasta
B: Sú næstelsta
C: Sú þriðja og þyngsta
D: Sú yngsta og léttasta
Morgunblaðið/Bjami