Morgunblaðið - 03.11.1988, Blaðsíða 26

Kosningar í ísrael
Smáflokkar heittrúar-
manna juku fylgi sitt
M P QTfO AríTITWVr? Tf <í A TAM
MORGUNBLAÐIB, FIMMTUDAGUR 3. NÓVEMBER 1988
Israelska þingiö
Likud-flokkurinn og Verka-
mannaflokkurinn eru stœrstu
flokkarnlr á fsraelska þinglnu.
Auk þeirra eiga 13
flokkar fulftrúa á þinginu, enginn
þó fleiri en 6. Alls eiga 120
þingmenn sæti á þinglnu.
13 aðrlr
flokkar Likud-fl.
Innbyrðis rígur þeirra talinn hafa aukið kosningaþátt-
töku sanntrúaðra gyðinga
Auðkýfíngxirinn Dorís Duke, sem eitt sinn var ríkasta kona heims,
greiddi fimm milljónir dala i tryggingu fyrir Imeldu Marcos, eigin-
konu Ferdinands Marcos fyrrum forseta Filippseyja, en hún er ákærð
fyrir fjárdrátt og svik. Lögfræðingur Dukes sagði að það væri
frúnni ánægjuefhi að geta aðstoðað Imeldu Marcos og bandaríska
dómstóla. Bandarískir alrikisdómarar sögðu að Imeldu Marcos værí
heimilt að snúa aftur til Hawai, þar sem hún hefúr veríð í útlegð
frá því að eiginmaður hennar hrökklaðist frá völdum, uns hún yrði
kölluð fyrir dómstóla á ný.
Reuter
Lausgegn tryggingu
Jerúsalem. Reuter.
HEITTRÚARMENN unnu veru-
lega á í þingkosningunum í Isra-
el á þríðjudag og geta nú ráðið
úrslitum varðandi það hvor stóru
flokkanna tveggja, Likuds eða
Verkamannaflokksins, verður í
sfjórnarforystu eftir kosningarn-
ar. Er búið var að telja flest at-
kvæði að undanskildum atkvæð-
um hermanna benti allt til að
fjórir flokkar heittrúarmanna
myndu vinna 17 - 18 þingsæti og
geta þeir þá myndað þríðju
stærstu valdablokkina á þingi.
Helstu baráttumál þessara
flokka eru þau að yfirvöld taki
meira tillit til fornra gy ðingalaga
við almenna lagasetningu, veitt
verði opinberu fé til skóla heit-
trúarmanna og jafnframt að
fólki, sem snúið hefur verið til
gyðingatrúar af hófsömum
prestum erlendis, verði meinað
að kalla sig gyðinga í ísrael.
Allt benti til þess að Likud-flokk-
ur hægri manna fengi að þessu sinni
39 þingsæti, hafði 43, Verka-
mannaflokkurinn 38 en hafði áður
41. Agudat Israel, flokkur ofstækis-
fullra heittrúarmanna, virtist fá
fimm sæti, var áður með tvö. Mikla
athygli vakti er þekktur gyðinga-
leiðtogi í New York, Menachem
Schneerson rabbí, lýsti yfir stuðn-
ingi við flokkinn fyrir kosningam-
ar. Hafa andstæðingar Schneersons
meðal heittrúarmanna sakað hann
um að vilja láta líta á sig sem
Messías og fékk nýr flokkur þeirra,
Degel HaTorah, tvö þingsæti. Einn
af leiðtogum Agudat, Moshe Feld-
man, sagði flokkinn vel geta stutt
ríkisstjóm undir forystu Verka-
mannaflokksins þótt flestir geri
fremur ráð fyrir samsteypustjóm
heittrúarflokka og Likud. Úrslitin
fæm eftir því hvort Agudat fengi
fleiri kröfur uppfylltar í viðræðum
við Verkamannaflokkinn, að sögn
Feldmans. Talið var að Shas, einn-
igofstækisfullir heittrúarmenn,
fengi sex sæti, hafði fjögur.Flokk-
urinn höfðar mjög til sanntrúaðra
gyðinga sem ættaðir eru frá Mið-
Austurlöndum og Norður-Afríku.
Þjóðarflokkur sanntrúaðra undir
stjóm Avners Shakis fær að líkind-
um fímm þingsæti og heldur sínum
hlut. „Við emm á þeirri skoðun að
við þessar aðstæður sé þörf á sterkri
stjóm, með ömggan meirihluta,
undir forystu Likud,“ sagði Shaki
er tölur lágu fyrir. Stjórnmálaský-
rendur álíta að deilur, sem oft vom
hatrammar, milli smáflokka heit-
trúarmanna hafi fengið fleiri heit-
trúarmenn úr hópi kjósenda en ella
til að greiða atkvæði en einnig séu
margir óánægðir með ríkisstjómar-
flokkana báða.
Heittrúarmenn em flestir hvetjir
hægrisinnaðir en nýr flokkur hægri
ofstækismanna, Moledet, fékk tvö
þingsæti. Leiðtogi hans er Rahavam
Knight-Ridder Tribune News
Arabaríki lýsa yfir von-
brigðum með úrslitin
Túnis. Reuter.
RÍKISSTJÓRNIR margra arabaríkja lýstu því yfir í gær að kæmist
Yitzhak Shamir, Ieiðtogi Likud-flokksins, til valda eftir kosningarn-
ar í ísrael í fyrradag myndi það standa í veginum fyrír því að hægt
yrði að semja um frið fyrir botni Miðjarðarhafs. Jórdanir sögðust
hafa orðið fyrir vonbrígðum með úrslitin og sögðu flest benda til
þess að hægríflokkarnir mynduðu næstu sljórn. Bandaríkjamenn og
Egyptar sögðu að ekki skipti máli hvernig stjóm yrði mynduð, þeir
myndu semja við hvaða flokka sem væri. Talsmenn Frelsissamtaka
Palestínu, PLO, sögðu að úrslit kosninganna i ísrael væm mikið
áfall fyrir þá sem vildu semja um frið fyrir botni Miðjarðarhafs og
sagði að uppreisn Palestínumanna á hernumdu svæðunum myndi
halda áfram þar til sjálfstætt ríki Palestínumanna yrði að veruleika.
„Úrslitin gætu útilokað friðarvið- Gaza-svæðinu, eða áform samtak-
ræður vegna þess að ljóst er að
Likud-flokkurinn myndar stjóm
með öfgaflokkum sem hafa trúna
í hávegum," segir í yfirlýsingu sem
fréttastofa Frelsissamtaka Pal-
estínumanna, WAFA, birti í gær.
„Við búumst við meiri hörku,
hermdarverkum og meira hatri af
stjóm Likud-flokksins," segir enn-
fremur í yfírlýsingunni.
Ahmed Abderrahman, talsmaður
Frelsissamtakanna í Túnisborg,
sagði að úrslitin myndu engin áhrif
hafa á intifada, uppreisn Palestínu-
manna á Vesturbakka Jórdanár og
anna um að lýsa yfír sjálfstæðu
ríki Palestínumanna síðar á þessum
mánuði. „Uppreisnin heldur áfram
þar til þjóð okkar öðlast sjálfræði
og sjálfstæði. Þjóðarráð Palestínu
kemur saman 12. nóvember eins
og áformað var og við lýsum yfír
sjálfstæði 15. sama mánaðar,"
bætti hann við.
Abderrahman sagði að Likud-
flokkurinn hefði slegið ryki í augu
kjósendum með því að lofa að bæla
uppreisnina niður með hervaldi á
sama tíma og jafnvel ísraelskir
hershöfðingjar viðurkenndu að ein-
ungis væri hægt að koma á friði
með viðræðum.
Nokkrir leiðtogar arabaríkja
sögðu að engu skipti hvort Shamir
eða Shimon Peres, leiðtogi Verka-
mannaflokksins, kæmust til valda.
„Þótt stefna Verkamannaflokksins
sé ekki sú sama og Likud-flokksins
erum við vissir um að stefna ísra-
ela breytist ekki gagnvart Líbanon
og engu máli skiptir hvaða flokkur
ber sigur úr býtum,“ sagði Selim
Hoss forsætisráðherra Líbanons,
sem nýtur stuðnings Sýrlendinga.
Esmat Abdel-Maguid, utanríkis-
ráðherra Egyptalands, sem er eina
arabaríkið sem hefur stjómmála-
samband við ísrael, sagði að ekki
skipti máli hvemig stjóm yrði
mynduð, Egyptar myndu reyna að
semja við hvaða flokka sem væri.
Frank Carlucci, vamarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, sagði að
Bandaríkjastjóm myndu gera hið
sama en bætti við að of snemmt
væri að spá hvemig stjóm yrði
mynduð.
Ze’evi sem var áður yfirmaður
hemámsliðsins á vesturbakka Jórd-
anár. Moledet hefur það á stefnu-
skrá sinni að reka á brott alla Pa-
lestínumenn, 1,75 milljón manna,
frá Gazasvæðinu og Vesturbakkan-
um sem ísraelar hafa hersetið síðan
í sex daga stríðinu 1967. „Við tók-
um við gyðingum frá löndum mú-
slima; nú geta þeir tekið við múslim-
um frá landi gyðinga," segir Ze’evi.
Reuter
Avner Shaki (t.h.), leiðtogi Þjóðarflokks sanntrúaðra í ísrael, sam-
fagnar Menachem Porush, rabbía úr Agudat-flokknum, er vann
mjög á i þingkosningunum.
Bretland:
Breytingfir fyrirhug-
aðar í dómskerfinu
Lundúnum. Frá Andrési Magfnússyni, fréttaritara Morgnnblaðsins.
BRESKA stjórnin hefúr gefið til kynna að framundan séu veiga-
mestu breytingar í breska dómskerfinu á þessarí öld. Tilkynnt
var að eftir áramót yrði lagt fram frumvarp þessa efiiis, sem
væntanlega yrði afgreitt á því þingi, er nú er nýhafið. Áætlanir
þessar eru í samræmi við þá stefhu Margaretar Thatcher, forsæt-
isráðherra Breta, að koma á samkeppni innan stétta sem til þessa
hafa notið lögverndar.
Sú breyting, sem mest er um
verð, er að munurinn á starfssviði
lögmanna (solicitors) og málflutn-
ingsmanna (barristers) minnkar.
Til þessa hafa lögmenn aðeins
getað sinnt almennum lögfræði-
störfum, en málflutningsmenn
haft einkarétt á því að flytja mál
fyrir rétti í efri dómsstigum.
Auk þessa eru fyrirhugaðar
breytingar, sem gera bæði lög-
mönnum og málflutningsmönnum
kleift að opna stofur saman í fé-
lagi við tengdar stéttir svo sem
endurskoðendur og hlutabré-
fasala.
Þá eru á dagskrá ýmsar breyt-
ingar aðrar, sem miða að því að
tryggja rétt og hagsmuni almenn-
ings betur þegar viðskipti við lög-
fræðinga eru annars vegar.
Samtök lögfræðinga, bæði lög-
manna og málflutningsmanna,
hafa opinberlega fagnað þessum
áformum, en þó er talið að meðal
margra — sérstaklega í hópi mál-
flutningsmanna — séu mjög
ákveðnar efasemdir um ágæti
þessara breytinga. Til þessa hefur
meiri virðuleiki þótt hvíla yfír
málflutningsstörfum og telja
margir málflutningsmenn að
réttaröryggi borgaranna sé betur
tryggt með því að hafa sjálfstæða
stétt málflutningsmanna.
Vitað var að innan ríkisstjóm-
arinnar hafa lengi verið uppi hug-
myndir í þá veru, sem settar verða
á blað í fyrirhuguðu frumvarpi,
en fáa lögfræðinga mun hafa órað
fyrir því að þær breytingar kynnu
að vera jafnskammt undan og
raun ber vitni. Er talið að lögfræð-
ingar muni á næstunni láta í sér
heyra vegna þessa og hafa fjöl-
miðlar velt því fyrir sér hvort
þeir kunni að reyna að fresta
ýmsum breytingum í lengstu lög.
Enn aðrir hafa bent á að ein-
ungis sé tfmaspursmál hvenær til
víðtækari breytinga komi vegna
þeirrar þróunar sem eigi sér stað
innan Evrópubandalagsins (EB).
Minna þeir og á að í ríkjum
EB á meginlandi Evrópu séu þeg-
ar komnar upp raddir um sameig-
inlega refsilöggjöf og samræm-
ingu réttarkerfa ríkja bandalags-
ins. Viðbúið er þó að allar slíkar
hugmyndir, komi þær opinberlega
til kasta EB, strandi á Bretlandi,
enda breskt réttarkerfi mjög frá-
brugðið því sem gerist á meginl-
andinu. Þá hefur Margaret Thatc-
her verið iðin við að senda mönn-
um í höfuðstöðvum EB í Brussel
tóninn og sagt að Bretar hafí
ekki verið að slíta af sér hafta-
og einokunarfjötrana á undanf-
örnum árum til þess eins að af-
sala sér fullveldinu til skrifkera í
Brussel.