Morgunblaðið - 17.03.1989, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTÚDÁGUR 17. MARZ 1989
Sigurður Snævarr hagfræðingnr um breyttar úthlutunarreglur námslána:
Tillögur vinnuhópsins langt
fram yfir ramma Qárlaga
ÞÆR breytingar á úthlutun námslána, sem fyrirhugaðar eru á þessu
ári, hafa í for með sér að námslán einhleyps nemanda í leiguhús-
næði hækka frá 3,3%, ef árstekjur eru 360.000 krónur, í 12,9% ef
tekjur eru engar. Ráðstöfúnartekjur, þ.e. tekjur og lán, hækka hins
vegar um 1,1% til 12,9% ef miðað er við sömu tekjur. Námslán ein-
hleyps nemanda í foreldrahúsum hækka frá 1,2%, ef árstekjur eru
180.000 krónur, til 12,9% ef tekjur eru engar. Hækkun ráðstöfúnar-
tekna nemur 0,4% til 12,9%. Þetta kemur fram í svari Sigurðar
Snævarr, hagfræðings, við bréfi frá formanni Stúdentaráðs, þar sem
beðið er um athugun á þeim breytingum á úthlutunarreglum sem
starfshópur á vegum menntamálaráðherra, hefúr lagt til. Hann tel-
ur útilokað annað en að tillögur vinnuhópsins séu langt fram yfir
þann ramma, sem Qárlög selja starfsemi Lánasjóðs íslenskra náms-
manna.
Sigurður segir í svari sínu að
rétt sé að draga fram nokkur
óvissuatriði. Kjarasamningar vel-
flestra launþega séu nú lausir eða
verða lausir í byijun næsta mánað-
ar. Af þessum sökum sé erfitt að
segja hver launaþróunin verður á
næstu misserum. Þetta sé mikil-
vægt þar sem þær breytingar, sem
felast í áliti starfshóps ráðherra,
koma ekki að fullu til framkvæmda
fyrr en 1. september nk. „Hækkað
tekjutillit mun því hafa áhrif á tekj-
ur, sem námsmenn afla á komandi
sumri, en óvissa ríkir um hver kaup-
máttur sumarteknanna verður, auk
þess sem blikur eru á lofti um at-
vinnuástand."
Útreikningar Sigurðar eru mið-
aðir við tillagðar breytingar pr. 1.
september en vinnuhópurinn gerir
ráð fyrir, að framfærslugrunnur
hafi hækkað umfram verðlagsvið-
miðun um 7,5% og 5%, eða um
12,875% alls. Allir útreikningar eru
miðaðir við verðlag í dag og taka
þannig ekki tillit til þess, að ríkis-
stjómin stefnir að því að kaup-
máttur launa á þessu ári verði
a.m.k. 5% lakari en í fyrra. Litið
er fram hjá þeirri 7,5% hækkun sem
vinnuhópurinn leggur til að að komi
Hér fara á eftir útreikningar
Sigurðar Snævarr, hagfræðings,
á áhrifúm vegna breytinga á út-
hlutunarreglum námslána. Til
til framkvæmda 1. janúar 1990,
enda liggur ekki fyrir fjárveiting
fyrir það ár.
Útreikningar Sigurðar sýna að
hækkun námslána til þeirra, sem
eru með engar eða lágar tekjur
hækka verulega og jafnvel um
meira en 13%. Það á við um hópa,
sem hefðu við óbreytta skipan mála
fengið skert lán, en fá óskert lán,
verði fallist á tillögur vinnuhópsins,
vegna hækkunar á framfærslu-
grunni í námslejrfi. „Hækkun lána
lækkar hins vegar allhratt við hærri
sumartekjur. Þannig má benda á
að lán til einhleyps bamlauss ein-
staklings, sem aflar 90 þúsunda á
mánuði yfir sumarið, hækkar um
rúm 8% en ráðstöfunartekjur hans
(þ.e. tekjur og lán) hækka um
minna eða tæp 4%. Afli viðkomandi
hins vegar um 140 þúsunda á mán-
uði yfir sumarið, lækkar lán hans
um 1,5%. Lán til einstæðra foreldra
skýringar ber að geta þess að
þegar talað er um mánaðartekjur
er miðað við að unnið sé í þrjá
mánuði. 50.000 króna mánaðar-
munu hins vegar hækka, jafnvel
við allháar tekjur."
Sigurður vekur athygli á því að
engir útreikningar séu í álitinu. Sú
fyllyrðing sem þar komi fram, að
„ekki þurfi að auka framlag til LÍN
umfram það sem nú er í frumvarpi
til íjárlaga fyrir árið 1989“ sé því
hvergi rökstudd. í fjárlögum sé
gert ráð fyrir að lán hækku um
15%, sem samsvari áætlaðri verð-
lagshækkun. Pjárlög gera ráð fyrir,
að lántakendum fækki um 1%, „sem
verður að teljast óskhyggja". Tillög-
rur vinnuhópsins um að fyrsta árs
nemum verði veitt lán að hausti
stuðli ekki að því.
„Mér virðist útilokað annað en
að tillögur vinnuhópsins seú langt
fram yfir þann ramma sem fjárlög
setja starfsemi Lánasjóðs íslenskra
námsmanna. Hér er því um sýnda
veiði en ekki gefna,“ segir Sigurður
að lokum.
tekjur þýða því 150.000 króna
árstekjur. Ráðstöfúnartekjur
nemanda eru tekjur og lán til
samans.
Hvað þýða breyttar úthlut-
unarreglur námslána?
BMW
FIMMAN
VEKUR MG UPP
AF DRAUMI.
LITGREINING
MEÐ
CROSFIELD
ER
LYKILLINN
AÐ VANDAÐRI
LITPRENTUN
M YNDAMÓT HF
A. Einhleypur í leiguhúsnæði
Tillaga starfshóps
Núverandi kerfi menntamálaráðherra Mismunur, %
Mánaðar- Náms- Tekjur* Náms- Tekjur Náms- Tekjur
tekjur lán oglán lán og lán lán oglán
33.418 37.721
0 33.418 25.064 37.721 28.290 12,9% 12,9%
35.000 33.233 33.675 37.721 37.041 13,5% 10,0%
50.000 31.483 36.113 35.674 39.255 13,3% 8,7%
75.000 28.567 40.175 31.507 42.380 10,3% 5,5%
90.000 26.817 42.613 29.007 44.255 8,2% 3,9%
Við 140 þús. lækka lán um 1,5% og RST um 0,5%
100.000 25.650 44.238 27.341 45.505 6,6% 2,9%
120.000 23.317 47.488 24.007 48.005 3,0% 1,1%
140.000 20.983 50.738 20.674 50.505 -1,5% -0,5%
B. Einhleypur í foreldrahúsum
Tillaga starfshóps
Núverandi kerfi menntamálaráðherra Mismunur, %
Mánaðar- Náms- Tekjur Náms- Tekjur Náms- Tekjur
tekjur lán og lán lán oglán lán oglán
23.393 17.544 26.404 19.803 12,9% 12,9%
35.000 22.038 25.279 24.972 27.479 13,3% 8,7%
50.000 20.288 27.716 22.472 29.354 10,8% 5,9%
75.000 17.372 31.779 18.305 32.479- 5,4% 2,2%
90.000 15.622 34.216 15.805 34.354 1,2% 0,4%
Við 100 þús. lækka lán um 2,2% og RST 0,7%
100.000 14.455 35.841 14.138 35.604 -2,2% -0,7%
120.000 12.122 39.091 10.805 38.104 -10,9% -2,5%
140.000 9.788 42.341 7.472 40.604 -23,7% -4,1%
C. Einstætt foreldri m. 1 barn
Tillaga starfshóps
Núverandi kerfi menntamálaráðherra Mismunur, %
Mánaðar- Náms- Tekjur Náms- Tekjur Náms- Tekjur
tekjur lán 50.127 oglán lán 56.581 oglán lán og lán
0 49.133 85.984 56.237 91.311 14,5% 6,2%
35.000 45.050 87.588 50.404 91.603 11,9% 4,6%
50.000 43.300 88.275 47.904 91.728 10,6% 3,9%
75.000 40.383 89.421 43.737 91.936 8,3% 2,8%
90.000 38.633 90.109 41.237 92.061 6,7% 2,2%
100.000 37.467 90.567 39.570 92.145 5,6% 1,7%
120.000 35.133 91.484 36.237 92.311 3,1% 0,9%
140.000 32.800 92.400 32.904 92.478 0,3% 0,1%
Bamabætur 5.392
Auki 4.269
Mæðralaun 5.000
Morgunblaðið/Jón Gunnlaugsson
Myndverk á sýningunni á
Akranesi eftir Ingunni Eyd-
al.
Akranes:
Listsýn-
ing í Fjöl-
brauta-
skólanum
Akranesi.
SÉRSTÆÐ listsýning hefúr
verið opin að undanförnu í
Fjölbrautaskólanum á Akra-
nesi. Þar hafa verið til sýnis
56 grafíkverk eftir 11 kunna
listamenn.
Öll þessi verk voru keypt af
skólanum fyrir fjárveitingu úr
listskreytingarsjóði ríkisins til
að skreyta vistarverur skólans,
einkum og sér í lagi heimavist-
ina. N
Flestar myndanna eru eftir
Vigni Jóhannsson eða 10 tals-
ins. Vignir er fæddur og uppal-
inn á Akranesi, en dvelur nú í
Bandaríkjunum og hefur getið
sér gott orð fyrir list sína þar.
Öll verk Vignis voru sérstak-
lega unnin fyrir skólann á
síðasta sumri og hafa ekki ver-
ið sýnd opinberlega áður. Aðrir
listamenn sem verk eiga á þess-
ari sýningu eru Baltasar, Halld-
óra Gísladóttir, Ingiberg Magn-
ússon, Ingunn Eydal, Jóhanna
Bogadóttir, Jón Reykjalín,
Ragnheiður Jónsdóttir,
Ríkharður Valtingojer, Sigrid
Valtingojer og Þórður Hall.
- JG
Skák:
MH vann Is-
landsmót
framhalds-
skólanna
SVEIT Menntaskólans í
Hamrahlíð vann um síðustu helgi
íslandsmeistaramót framhalds-
skóla í skák. Aðeins munaði hálf-
um vinningi á MH og næstu
sveit, sem var frá Fjölbrautar-
skólanum í Ármúla.
Sveit MH fékk 25'/2 vinning af
28 mögulegum, en í sveitinni tefldu
Sigurður Daði Sigfússon, Þröstur
Amason, Snorri Bergsson og Am-
aldur Loftsson. Sveit Ármúlaskól-
ans fékk 25 vinninga, en í sveitinni
vom Þröstur Þórhallsson, Tómas
Björnsson, Þráinn Vigfússon og
Ólafur B. Þórsson. í þriðja sæti var
sveit Menntaskólans á Akureyri
með 18*/2 vinning, en MA vann
mótið í fyrra. Alls kepptu 19 sveit-
ir á mótinu.
Sveit MH fékk rétt til að keppa
á Norðurlandamóti framhaldsskóla
í skák, sem haldið verður í Noregi
síðar á árinu.
Fróöleikur og
skemmtun
fyrirháa semlága!