Morgunblaðið - 17.03.1989, Blaðsíða 56

EINKAREIKNINGUR Þ/NN
í LANDSBANKANUM

SJOVA-ALMENNAR
Nýtt félafí með sterkar rætur
FOSTUDAGUR 17. MARZ 1989
VERÐ I LAUSASOLU 80 KR.
Páskarnir nálgast
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Þótt páskaimgarnir sem börn þekkja best séu úr marsipani og standi á súkkulaðieggjum fínnst
bömunum á myndinni þó greinilega ekki minna koma til lifandi páskaunganna í kassanum. Á
morgun er síðasti skóladagur fyrir páskafrí, og þá hefst páskaundirbúningurinn fyrir alvöru.
Arnarflug:
Framlag hluthafa
komið í 221 milljón
HLUTHAFAR í Amarflugi hafa
enn aukið við þá Qármuni, sem
þeir eru reiðubúnir að leggja fram
til þess að endurreisa Qárhag fyr-
irtækisins. Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins eru þeir nú til-
búnir til að leggja fram 55 miHjón-
ir króna í reiðufé og 166 mil^jónir
í eignum eða samtals 221 milijón
króna. Eru þetta 54 mil\jónir um-
fram það, sem þeir hafa áður sagt,
að þeir myndu leggja fram. Þá
munu þeir vera tílbúnir til að
leggja fram einhveija Qármuni til
viðbótar við þetta, að því til-
skyldu, að ekki verði fylgt ströng-
ustu kröfum um 60% af bruna-
bótamati, heldur jafnvel 90%, eins
og Steingrímur Hermannsson hef-
ur lagt til.
Auk þessa aukna hlutaflár er gert
ráð fyrir, að KLM og fleiri afskrifi
skuldir að upphæð kr. 45 milljónir.
Þá hefur verið gert ráð fyrir, að eign
í flugvél þeirri, sem ríkissjóður varð
eigandi að fyrir nokkru geti numið
150-200 milljónum króna. Loks hefur
Flugleiðir kröfðust einka-
réttar á millilandafluginu
FLUGLEIÐIR fóru fram á að
rikisstjórnin tryggði þeim einka-
rétt á millilandaflugi í áætlun,
eftír að félagið tæki í notkun
nýju flugvélamar, sem það hefiir
fest kaup á, þegar viðræður fyrir-
tækisins við ríkið stóðu um hugs-
anleg kaup á Arnarflugi. Munu
^þeir hafa óskað eftír því að trygg-
ingin tæki til jafnlangs tima og
áætlað er að nýju flugvélarnar
verði í notkun, sem mun vera 15
til 20 ár. Þetta hefiir Morgun-
blaðið eftir áreiðanlegum heim-
ildum en Steingrímur J. Sigfiisson
samgönguráðherra segist ekki
geta tjáð sig efnislega um þær
viðræður sem hann átti við Flug-
leiðir.
„Þetta voru trúnaðarviðræður og
við ætlum ekki að gefa upplýsingar
um nokkum hlut sem okkur fór á
milli," sagði Steingrímur. Hann var
spurður hvemig honum sem sam-
gönguráðherra litist á óskir eða kröf-
ur sem þessar frá einum flugrekstra-
raðila: „Ég skil mjög vel að þeir
hafi áhuga á þessu. Reyndar er það
svo, ef við lítum til hinna Norður-
landanna, að SAS hefur verið
tryggður langleiðina sambærilegur
réttur," sagði samgönguráðherra.
Hann sagði að sér væri kunnugt um
að SAS hefði vilyrði ríkisstjóma
Danmerkur, Sviþjóðar og Noregs um
að þeir sætu einir að öllum aðaláætl-
unarflugleiðum út frá Skandinavíu,
og það um alllangan tíma.
„Það gerðist einfaldlega þannig
þegar SAS stóð frammi fyrir sínum
miklu fj'árfestingum og endumýjun
flugflotans, að ráðamenn félagsins
fóm til ríkisstjómanna og kváðust
vilja fá að vita hvar þeir stæðu.
Þeir vildu fá að vita hvort þeim
væri óhætt að fara út í hinar miklu
fjárfestingar, sem stóðu fyrir dyr-
um,“ sagði Steingrímur og bætti við
að félagið hefði fengið jáyrði ríkis-
stjómanna.
Ráðherra sagði staðreynd málsins
vera þá að þessi starfsemi væri öll
leyfísbundin og rekin á einkaleyfi
hjá Flugleiðum. Það væri fyrst og
fremst stigsmunur en ekki eðlismun-
ur á því hvort flugfélögin væru hér
eitt eða fleiri. „Þetta er vemduð,
einkaleyfabundin starfsemi," sagði
Steingrímur J. Sigfússon.
Sigurður Helgason forstjóri Flug-
leiða sagði í samtali við Morgun-
blaðið: „Það var eiginlega aldrei
komið svo langt, að við fæmm fram
á þetta. Það var rætt um málið og
reynt að finna einhveija lausn á
þessu Amarflugsmáli. Út úr því átti
að koma flugmálastefna framtíðar-
innar.
Við höfðum það í huga að þetta
yrði svipað og hjá SAS á hinum
Norðurlöndunum, sem er búið að
tryggja sér með samningum við
ríkisstjómir landanna að það situr
eitt að öllum helstu áætlunarleiðum
út frá Skandinavíu. Þessu vörpuðum
við fram í viðræðum við fulltrúa
ríkisins."
Spumingunni hvort Flugleiðir
væm ekki með tilhneigingu til einok-
unar með því að óska eftir slíkri
tryggingu svaraði Sigurður á eftir-
farandi hátt: „Reyndar þurfum við
ekkert á svona löguðu að halda, því
þetta er til staðar í dag. Steingrímur
Hermannsson forsætisráðherra hef-
ur lýst því yfir að bréf undirritað
af Hannibal Valdimarssyni frá því
1973 sé enn í fullu gildi. Þar segir
að eigendur Flugfélags íslands og
Loftleiða, Flugleiðir, sjái um áætlun-
arflug milli íslands og annarra
landa. Ástæðu þess að Amarflug
hafi á sínum tíma fengið Amsterdam
segir forsætisráðherra vera þá að
Flugleiðir hafi ekki sinnt þeirri flug-
leið nógu vel.“
verið talað um, að ríkissjóður af-
skrifi 150 milljóna króna skuld Am-
arflugs. Miðað við þessar aðgerðir
væri eiginíjárstaða Ámarflugs orðin
jákvæð um 100 milljónir króna. Þá
munu forráðamenn Ámarflugs telja,
að fái þeir 200 milljóna króna lána-
fyrirgreiðslu, sem forsætisráðherra
hefur gert tillögu um, yrði greiðslu-
staða félagsins viðunandi.
Lífebjörg í Norðurhöfum;
Danska sjón-
varpið kaup-
ir myndina
LÍFSBJÖRG í Norðurhöfiun,
mynd Magnúsar Guðmundssonar
og Eddu Sverrisdóttur, verður
sýnd í færeyska sjónvarpinu i
kvöld og í dönsku rikissjónvarps-
stöðinni TV 2 næsta þriðjudags-
kvöld. Fyrirspumir hafa m.a. bor-
ist frá hollenska og þýska sjón-
varpinu.
Magnús Guðmundsson sagði að
það væri stærsti sigurinn að danska
sjónvarpið ætlaði að taka myndina
til sýningar, þvf þá væri leiðin greið
inn í önnur Evrópubandalagslönd,
þrátt fyrir hótanir Greenpeace-
samtakanna. Hins vegar stæði fjár-
skortur dreifingu myndarinnar fyrir
þrifum. Hann vildi ekki gefa upp
hvað þær sjónvarpsstöðvar, sem
keypt hafa myndina, greiddu fyrir
hana, en sagði upphæðir, sem neftid-
ar voru í útvarpsfréttum, Qarri öllum
sanni.
Greenpeace-samtökin hafa lýst því
yfir að þau ætli að stefna Magnúsi
Guðmundssyni fyrir ærumeiðingar f
myndinni, og einnig fslenska sjón-
varpinu og öðrum sjónvarpsstöðvum
sem taka myndina til sýningar.
Magnús Guðmundsson segist hafa
öruggar heimildir fyrir öllu því sem
fram komi í myndinni.
Sjá nánar bls. 4.
Hæstiréttur:
Dæmdar bætur vegna ólögmæts
framsals frá Bandaríkjunum
HÆSTIRÉTTUR hefiir gert dómsmálaráðherra, ríkissaksóknara
og Qármálaráðherra fyrir hönd ríkissjóðs að greiða konu miskabæt-
ur, 600 þúsund krónur auk vaxta frá 1984. Konan var handtekin
og framseld hingað til lands frá Bandaríkjunum. Þar var hún bú-
sett og gift bandarískum manni. Frá framsali hefur hún ekki feng-
ið dvalarleyfi i Bandarikjunum en er nú búsett f Kanada. Hún hafði
verið grunuð um aðild að fikniefhamáli hérlendis en yfirmaður
lögregíurannsóknar hafði afturkallað framsalskröfu. Vegna þrýst-
ings firá bandaríska dómsmálaráðuneytinu ákvað fslenska dómsmála-
ráðuneytið engu að sfður að halda málinu til streitu. Konan var
aldrei ákærð.
í september 1983 hafði dóms-
málaráðuneytið í samráði við saka-
dómara í fíkniefnamálum, sem þá
var yfirmaður ffkniefnalögreglu,
óskað eftir að sendiráð íslands í
Washington hlutaðist til um að
framsalsbeiðnin yrði afturkölluð.
Ekki þættu nægir réttarhagsmunir
til staðar til að halda málaferlum,
sem þá voru hafin, áfram. Á fundi
með fulltrúum bandarísku dóms-
og utanríkisráðuneytanna var
íslenskum sendiráðsmönnum skýrt
frá að bandarísk stjómvöld legðu
mikla áherslu á að íslensk stjóm-
völd endurskoðuðu þessa afstöðu
sína þar sem afturköllun hefði f för
með sér mikinn álitshnekki fyrir
íslendinga og Bandaríkjamenn.
Sögðu fulltrúar dómsmálaráðu-
neytis Bandaríkjanna að mikillar
tregðu myndi gæta til að taka upp
slík mál fyrir íslands hönd ef nú
yrði aftur snúið enda hefði ísland
skuldbundið sig til að standa við
bakið á dómsmálaráðuneytinu í
málinu til að reyna á gildi samn-
ings frá árinu 1902. Þá skorti þar-
lendis fordæmi í málum sem þessu
allt frá 1935.
Viðbrögð íslenska dómsmála-
ráðuneytisins við þessari afstöðu
bandarískra yfirvalda voru á þá
leið að það ákvað að halda málinu
til streitu án þess að sú ákvörðun
væri borin undir sakadómara í
ávana- og fíkniefnamálum, sem
stjómaði rannsókn þeirri sem fram-
salsbeiðnin var byggð á. Hæstirétt-
ur komst að þeirri niðurstöðu að
þessi ákvörðun hefði ekki verið ein-
hliða á valdi ráðuneytisins og að
aðgerðir íslenskra stjómvalda sem
ieitt hafi til handtöku konunnar
hefðu verið löglausar gagnvart
henni.
Bandaríska alríkislögreglan
handtók konuna á grundvelli úr-
skurðar þarlends dómstóls í apríl
1984. Henni var haldið í fangelsi
í fimm daga vestra en að því búnu
flutt í lögreglufylgd til íslands. Að
lokinni dómsrannsókn þótti ekki
tilefni til útgáfu ákæru.
í niðurstöðum Hæstaréttar segir
að ljóst sé að með handtöku kon-
unnar, flutningi frá eiginmanni,
heimili, atvinnu, fangelsun og
flutningi f lögrelgufylgd hafi henni
verið mikill miski gerður. Hún hafi
verið gift bandarfskum ríkisborg-
ara og ósannað sé annað en að hún
hefði haldið dvalarleyfi í landinu.
Þóttu bætur hæfilega metnar
600 þúsund krónur, auk vaxta, en
krafist hafði verið 41 milljónar
króna miskabóta.
Hæstaréttardómararnir Guð-
mundur Jónsson, Benedikt Blön-
dal, Bjami K. Bjamason, Guðrún
Erlendsdóttir og Haraldur Henrys-
son kváðu upp dóminn. Lögmaður
konunnar var dr. Gunnlaugur Þórð-
arson, hrl.