Morgunblaðið - 18.07.1989, Page 32

32
MORGUNBLAÐIÐ VPSHPHMVIHNULlF ÞRIÐJUDAGUR 18. JÚLÍ 1989
Tölvur
Skráningarkerfí fyrir
auglysingar á markað
HU GBUN AÐ ARF YRIRTÆKIÐ
Tölvar hf. hefur sett á markað
skráningarkerfi fyrir auglýs-
ingar sem gerir kleift að halda
tölvuskrár yfír auglýsingar fyrir-
tækja og vinna úr þeim á marg-
víslegan hátt. Með kerfinu fæst
mun ítarlegra yfirlit yfir auglýs-
ingar en venjuleg bókhaldskerfi
geta gefið.
Að sögn Guðna Sigurðssonar,
framkvæmdastjóra Tölvars, var
kerfið upphaflega hannað fyrir
Landsbanka íslands árið 1984 en á
síðasta ári var það endurbætt veru-
lega um leið og það var endurskrif-
að fyrir einmenningstölvur. Kerfinu
er ætlað að auðvelda stjómendum
að skipuleggja dreifingu söluaug-
lýsinga á miðla og tryggja eðlilega
dreifíngu styrktarauglýsinga.
Stærsta skrá kerfisins er auglýs-
ingaskráin. Hver færsla hennar
geymir upplýsingar um einstakar
auglýsingar: flokk og einkenni selj-
anda, bókhaldslykil, skýringar-
IIU.Ull —
Skrá yfír
athafíiamenn
íModern
Iceland
ÁKVEÐIÐ hefur verið að gefa
út sérstakt tölublað af tímaritinu
Modern Iceland undir heitinu
Who’s Who in Icelandic Business
& Government 1989 — 1990. Eftii
blaðsins verður listi yfir þá Is-
lendinga sem eru í reglubundn-
um viðskiptum við erlenda aðila
ásamt almennum upplýsingum
um íslenskst efnahags— og við-
skiptalíf.
I tilkynningu frá Forskoti sf.,
útgefanda ritsins, segir að ljóst sé
að útgáfa sem þessi sé fyrir löngu
orðin tímabær enda séu sambærileg
rit mikið notuð í viðskiptum á milli
landa. Þátttaka er öllum að kostn-
aðarlausu og hafa eyðublöð þegar
verið send út ti! fjölmargra aðila.
Ritinu verður meðal annars dreift
til áskrifenda ritsins og af utanríkis-
ráðuneytinu til erlendra stofnana
og viðskiptamanna.
Tölvur
texta, stærð, form, upplag miðils,
samþykktar-, birtingar- og
greiðsludagsetningu svo og auglýs-
ingastofu og greiðslulykil. Teng-
ingu við fjárhagsbókhald fyrirtæk-
isins má ná með skráningu bók-
haldslykils í auglýsingafærslu. Að
sögn Guðna var við hönnun kerfis-
ins lagt kapp á að notendaskil yrðu
þannig að nánast enga þjálfun
þyrfti til að geta hafið notkun og
eru skjámyndir, innsláttur og skip-
anaval með svipuðum hætti og t.d.
í Lotus 123.
Tölvar hf. hefur starfað frá árinu
1981 og hefur stór hluti af starf-
semi fyrirtækisins falist í hug-
búnaðarþjónustu við nokkrar verk-
fræðistofur. Hin síðari ár hefur
þjónusta við aðila á almennum
markaði orðið sífellt stærri hluti
heildarumsvifanna.
BIFREIÐATJON — í nýútkomnu riti Talnakönnunar segir
að batamerki megi sjá í afkomu ökutækjatrygginga þar sem hlutfall
Ijóna af bókfærðum iðgjöldum lækki úr 82% í 71% milli ára. Eina
félagið sem sýnir hagnað af ökutækjatryggingum í fyrra er Brunabót
en hann nam 31,6 milljónum. Mest varð tapið hins vegar hjá Sjóvá
eða 173 milljónir króna.
Tryggingarfélög
Tæplega 300 milljón króna tap
ökutækjatrygginga ífyrra
Afkoman stórbatnaði þótt ennþá sé tapið 10% af iðgjöldum
ÞRÁTT fyrir mikla hækkun á iðgjöldum ökutækjatrygginga á síðast-
liðnu ári varð 300 milljón króna tap af rekstri greinarinnar eins og
árið áður. Afkoman í greininni hefiir stórbatnað þótt ennþá sé 10%
haili en iðgjöld ársins námu alls 2.609,6 milljónum. Alls nam tap af
rekstri almennu tryggingarfélaganna 6 milljónum króna. Er það
heldur lakari afkoma en árið áður þegar hagnaður félaganna varð
1 milljón króna. Mest munar um 85 milljóna króna tap hjá Sam-
vinnutryggingum í fyrra en einnig skilaði Abyrgð 9,3 milljóna tapi
og Húsatryggingar Reykjavíkur 26,7 milljóna tapi. Mestur hagnaður
varð hins vegar hjá Sjóvá eða 29,8 milljónir og hjá Tryggingamið-
stöðinni varð hagnaðurinn 28,1 milljón. Þá varð 28 milljón króna
hagnaður hjá Islenskri endurtryggingu.
Þetta kemur fram í nýútkomnu
riti Talnakönnunar um íslenska
tryggingamarkaðinn 1988 en þar
'er rakið ítarlega hvemig þróunin
hjá einstökum tryggingafélögum og
greinum varð á síðastliðnu ári. At-
hyglisverð er sú mikla aukning sem
verður helstu tekju- og gjaldaliðum
tryggingafélaganna þ.e. eigin tjón-
um, eigin iðgjöldum og fjármuna-
tekjum félaganna. Eigin iðgjöld em
iðgjöld sem samkvæmt bókum
tryggingafélaganna tilheyra árinu
1988 að frádregnum greiddum ið-
gjöldum til endurtryggingafélaga.
Hið sama gildir um eigin tjón en
þar er um að ræða tjón ársins að
frádregnum hluta endurtryggjenda.
Eigin iðgjöld almennu félaganna
jukust um 51% milli ára eða úr
2.743 milljónum í 4.151 milljón.
Eigin tjón uxu um 59% og fóm úr
2.770 milljónum í 4.395 milljónir.
Mikil aukning varð einnig á fjár-
munatekjum en þær jukust úr 896
milljónum í 1440 milljónir sem er
61% aukning. Vegna mikillar aukn-
ingar á iðgjöldum minnkaði hlutfall
kostnaðar af bókfærðum iðgjöldum
félaganna í heild úr 23% í 20%.
Þetta hlutfall er gjarnan haft til
hliðsjónar þegar samkeppnishæfni
félaganna er metið og hagkvæmni
rekstrarins enda þótt ýmislegt ann-
að hafi þar áhrif.
Misjöfti afkoma
tryggingagreina
Hvað einstakar tryggingagreinar
snertir varð afkoman nokkuð mis-
jöfn. í eignatryggingum varð 101,6
milljón króna hagnaður en þar varð
góð afkoma hjá Sjóvá og Húsa-
tryggingum Reykjavíkur. Afkoma
í sjó-, farm- og flugtryggingum
varð góð eins og árið áður. Mikið
er endurtryggt og hjá stærsta aði-
lanum, Tryggingamiðstöðinni varð
tæplega 80 milljón króna hagnaður
en hann nam samtals 113,5 milljón-
um í greininni. í ökutækjatrygging-
um hækkuðu iðgjöld mikið frá fyrra
ári eins og áður segir sem þó virð-
ist ekki hafa dugað til að rétta af
halla greinarinnar. í riti Talnakönri-
unar segir að batamerki megi sjá
þar sem hlutfall tjóna af bókfærðum
iðgjöldum lækki úr 82% í 71% milli
ára. Eina félagið sem sýnir hagnað
af ökutækjatryggingum er Bruna-
bót en hann nam 31,6 milljónum.
Mest varð tapið hins vegar hjá Sjóvá
eða 173 milljónir króna. Fijálsar
ábyrgðartryggingar urðu lítt arð-
bærar í fyrra sem eru umskipti til
hins verra. Þar ræður miklu léleg
afkoma hjá Tryggingamiðstöðinni
sem tapaði 38,3 milljónum í þessari
grein. I ritinu segir að slök afkoma
bendi til of lágra iðgjalda en þó sé
vert að hafa í huga að hagnaður
hafi verið í greininni undanfarin ár.
í slysa- og sjúkratryggingum varð
nokkuð tap eða 41,6 milljón króna
tap sem er 8,6% af iðgjöldum árs-
ins. Talsvert tap er hjá Samvinnu-
tryggingum, Sjóvá og Brunabótafé-
laginu en Almennar tryggingar
hagnast.
Þegar litið er til þróunar mark-
aðshlutdeildar félaganna í frum-
tryggingum kemur í ljós að hlutur
Sjóvá vex mest eða um 2,7%. Sam-
vinnutryggingar standa því sem
næst í stað en hlutur Trygginga
og Tryggingamiðstöðvarinnar
minnkar lítillega. í hugleiðingum
Talnakönnunar um horfur á mark-
aðnum segir að afkoma almennu
félaganna hafi farið versnandi frá
1985. Nú sé botninum vonandi náð.
Hækkun iðgjalda í ökutækjatrygg-
ingum í fyrra og sameiningarnar
gætu leitt til batnandi afkomu fé-
laganna á næstu árum. Hins vegar
megi búast við miklum þrýstingi frá
stjórnvöldum og almenningi í þá
átt að lækka iðgjöld.

Eríslenska óhæft auglýsingamál?
Oddi býður
endurunninn
tölvupappír
PRENTSMIÐJAN Oddi hefiir
hafið innflutning og sölu á endur-
unnum tölvupappír. Að sögn
Birgis Jóhannessonar hjá Odda
er endurunni pappírinn um 20%
ódýrari en annar tölvupappír.
Nokkur gæðamunur er á nýjum
og endurunnum pappir að sögn
Birgis, en slíkur pappír mun vera
mikið notaður hjá fyrirtækjum
og stofnunum erlendis.
Birgir sagði að endurunni pappír-
inn væri mjög hentugur til nötkun-
■* ar þar sem gæði pappírsins væru
ekki ýkja mikilvæg. Hann sagði að
Oddi væri ekki síst að hugsa til
þeirra miklu pappírsnotkunar sem
er innan fyrirtækja og stofnana,
enda gæti sparnaður í pappírskaup-
um vegið þungt í rekstri slíkra aðila.
Prentsmiðjan Oddi hefur nýlega
gefíð út Handbók um tölvupappír,
sem dreift er til fyrirtækjá.
eftir Bjarna Sigtryggsson
Hugsandi íslendingar vilja varð-
veita móðurmál sitt eins og væri
það fjöregg þjóðarinnar. Þeir sjá
tengsí tungunnar víð sjálfstæði
þjóðarinnar og vita að hvorugt verð-
ur varðveitt án hins. Svo kann
nefnilega að fara, þegar smáþjóð
verður ofurseld áhrifavaldi annars
ríkis eða efnahagsbandalags ríkja,
að þá verði málið í hættu.
Áhrif á æskuna
Þetta er sérstakt íhugunarefni
þegar um er að ræða auglýsingar
og svokölluð „markaðsáhrif" fyrir-
tækja, sem eiga allt sitt undir mikl-
um auglýsingamætti. Gosdrykkir
eru glöggt dæmi um slíkan rekst-
ur. Herfræðileg staða gosdrykkja-
framleiðenda er fyrst og fremst
tvenns konar; á útsölustöðum og í
auglýsingatímum. Framleiðslu-
kostnaður er hlutfallslega lítill og
háu hlutfalli útgjaida er varið til
auglýsinga og til þess á annan hátt
að hafa áhrif á neytendur, oftast
yngri kynslóðina. Svipað lögmál
gildir um veitingastaði.
Þess vegna er það afar viðsjár-
vert þegar enskri tungu er beitt
óspart til að höfða til unga fólksins
og í rauninni ekki minni ástæða til
að vera þar á verði en gagnvart
enskum áhrifum á fagmál starfs-
stétta.
Welskan sem hvarf
Wales-búar, nágrannar okkar í
suð-austri, hafa nánast glatað móð-
urmáli sínu, og þótt welska sé enn
til í kennslustofum háskólanna og
í munni eldra fólks í afskekktum
héruðum, þá er hún ekki lengur hin
lifandi tunga fólksins sem byggir
þann landshluta.
Einn þeirra, sem lögðu á sig að
Iæra hina fomu tungu Walesbúa,
var Karl Bretaprins, prinsinn af
Wales. Nú hefur hann opinberlega
ragmanað þjóð sína að veija enska
tungu. Það er þó ekki svo, að prins-
inn óttist erlend áhrif á enska
tungu. Hann óttast hins vegar
sljóvgandi áhrif lítillar eða lélegrar
tungumálakennslu á hugsun og
skilning þjóðarinnar. Honum finnst
málkennd Breta fara þverrandi og
hann hefur hvatt til málvemdar-
átaks, sem eigi að hefjast í skólun-
um.
Einstök tilfinning
En hví þessar vangaveltur í dálki
„Svo kann líka að
fara eins og er að
gerast annarstaðar
á Norðurlöndunum,
að viðskiptalífið í
allri sinni auðmýkt
gerist undirlægja
enskrar tungu.“
sem ætlaður er undir þanka um
markaðsmál í sem allra víðasta
samhengi? Jú, það er til ábendingar
um að þess gerist aldrei þörf í
markaðsstörfum að flýja móðurmál
sitt. I því er engin upphefð fólgin,
heldur er það þvert á móti auðmýkj-
andi að slá um sig með útlendum
orðum eins og fínnist engin íslensk
tjáning sömu tilfinninga. Það er
hart að þurfi nánast með valdboði
að rífa niður auglýsingaskilti á
áberandi stað, sem gert er með
nýrri áhrifatækni, þar sem segir
um gosdrykk þetta eitt: „You Can’t
Beat That Feeling ...“ Síðan end-
urómar þessi enski söngur á öldum
ljósvakans dag eftir dag.
Það kann að vera að tungan
þoli þetta og hristi af sér eins og
hveija aðra sóttkveikju. En svo
kann líka að fara eins og er að
gerast annarstaðar á Norðurlönd-
unum, að viðskiptalífið í allri sinni
auðmýkt gerist undirlægja enskrar
tungu.
Ólýsanleg tilfinning
Allt er þetta óþarfí. Enskan er
lifandi tunga hjá þeim enskumæl-
andi mönnum, sem hugsa fijótt, og
sama er að segja um íslenskuna.
Móðurmálið er ekki aðeins tjáning-
arform hugsunar, heldur líka speg-
ill þjóðmenningar. Þar af leiðandi
gerðu íslenskir gosdrykkjaframleið-
endur og eigendur skemmtistaða
rétt í að næla sér í nýútkomið heild-
arsafn ljóða Jónasar Hallgrímsson-
ar.
Þótt ekki væri nema til þess að
taka áskorun prinsins af Wales;
bæði til að læra að skilja auðævi
tungunnar og eins til að skerpa
málvitund sína og hugsun.
Það gæti orðið þeim einstök til-
fínning.