Morgunblaðið - 18.07.1989, Síða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. JÚLÍ 1989
Skólar landsins verði vaxtar-
*
broddar skógræktar á Islandi
eftir Steinþór
Þráinsson
Sigfús Jónsson bóndi og hug-
sjónamaður á Einarsstöðum í
Reykjadal í Suður-Þingeyjarsýslu
hefur um langt árabil verið talsmað-
ur skógræktar á íslandi. í þessu
stutta viðtali segir hann frá þeirri
hugmynd sinni að gera skólasetur
landsins að miðstöðvum skógrækt-
ar okkar gróðursnauða lands.
Hvenær varð þessi hugmynd
þín til Sigfus?
Vorið 1983 boðuðu 50 ára
Lauganemar til samkomu á Hótel
Sögu í Reykjavík til að minnast
gömlu góðu daganna er við áttum
á Laugum veturinn 1932—1933,
fyrir réttri hálfri öld. Samkoman
skyldi haldin síðasta sunnudag í
maí. En þar sem vorið var kalt og
erfitt bændum sá ég mér ekki fært
að yfirgefa bú mitt og storma til
Reykjavíkur þótt vissulega væri
löngun mín mikil til endurfunda við
gamla skólafélaga, en suma þeirra
hafði ég ekki séð frá því er við
kvöddumst á Laugum vorið 1933.
Löngunin hefúr ekki orðið
skyldurækni bóndans yfirsterk-
ari?
Nei, vorverk bóndans hefta
ferðafrelsi hans þótt löngunin sé
sterk eins og þarna var. En hugur
minn var nú gagntekinn endur-
minningum um veru okkar á Laug-
um, Og mér fannst ég ekki geta
látið mitt framlag til minningar-
fagnaðarins eftir liggja þótt sjálfur
gæti ég ekki samglaðst með skóla-
systkinum mínum suður í Reykjavík
þennan vordag. Þá flaug mér i hug
hvort ekki væri mögulegt að koma
á nemendamóti okkar 50 ára
Lauganema síðar um vorið á Laug-
um þar sem við gætum fært skólan-
um gjöf í þakkar- og minningar-
skyni.
Voru einhverjar líkur á því að
slíkt tækist?
Það tókst þótt við værum komin
í „öldungadeildina" eins og ég kalla
það. Ég hafði samband við séra
Hauk Agústsson sem þá var skóla-
stjóri á Laugum og spurði hann
hvort við mættum heimsækja
skólann okkar með nokkrar tijáp-
löntur í farteskinu sem lítinn virð-
ingar- og þakklætisvott til Lauga-
skóla. Haukur bauð okkur hjartan-
úega velkomin — „ekki síst vegna
gjafarinnar“ — eins og hann komst
að orði.
í framhaldi af þessu talaði ég
við Finnlaug Snorrason skólabróður
minn og bað hann að boða þetta á
nemendamótinu á Sögu hvað hann
og gerði. Og það var eins og við
manninn mælt, að hugmyndinni að
mótinu á Laugum var fagnað og
ekki síður þeirri hugmynd minni
að gefa Laugaskóla 100 tijáplöntur
sem upphaf að veglegri skógrækt
á staðnum. Og þarna á Sögu safn-
aðist dágóð upphæð til kaupa á
plöntunum.
Þið hafið svo hist á Laugum í
júní þetta ár?
Já, þann 12. júní komum við
saman á Laugum og áttum þar
góða stund. En ekki varð af gróður-
setningu vegna slæms veðurs þenn-
an dag. En þarna fann ég þann
brennandi áhuga fólksins fyrir þess-
ari hugmynd að gera skólasetur
landsins að gróðurvinjum islenskrar
náttúru.
Hvenær komust þá plönturnar
í jörðu?
Þann 16. júní hringdi ísleifur á
Vöglum til mín og tilkynnti mér að
tímabært væri að sækja jurtimar
og koma þeim í mold, þær mættu
vart bíða lengur. Ég bað hann að
eftir eftir Sigurð
Haraldsson
Þorvaldur Gylfason prófessor
við Háskóla íslands minnir mig á
söguna þegar verkfræðingurinn
fór upp í sveit til að kanna vegar-
stæði. Hann þurfti að kasta vatni
og þótti tilvalið að leysa málið þar
sem hann stóð, og horfði hugfang-
in í hugarfóstur sitt í óspjallaðri
náttúrunni.
En vindáttin var verkfræðingn-
um óhagstæð og örlítið piss fruss-
aðist á skóna.
Sagan segir að bóndinn sem var
fylgdarmaður verkfræðingsins
hafi hlegið í hljóði vegna glímu
verkfræðingsins við móður nátt-
úru. Það fylgir ekki sögunni hvort
verkfræðingurinn hafi eftirleiðis
beint bununni undan vindinum, en
við skulum vona að hann hafi lært
af reynslunni.
Nú segir 1. gr. I kafla lajga um
Háskóla íslands „Háskóli Islands
skal vera vísindaleg rannsóknar-
stofnun og vísindaleg fræðslu-
stofnun, er veiti nemendum sínum
menntun til að sinna sjálfstætt
vísindalegum verkefnum og til
þess að gegna ýmsum embættum
og störfum í þjóðfélaginu.“
senda mér þær og mann með sem
verið gæti verkstjóri við gróðursetn-
inguna. Aðstoðarfólk skyldi ég út-
vega hér heima. Þótt fátt yrði um
aðstoðarmenn gekk mjög vel að
koma plöntunum fyrir, en Haukur
skóiastjóri valdi reitinn.
Hefur þú komið þessari hug-
mynd þinni á framfæri víðar?
Já, og er enn að. í vor á Bænda-
skólinn á Hvanneyri merkisafmæli.
Þá var þess farið á leit við gamla
nemendur skólans að þeir gæfu
nokkra peningaupphæð til bygging-
ar sundlaugar við skólann. Auðvitað
var slíkt sjálfsagt, en þá datt mér
einnig í hug að nefna „skólaskóg-
ræktarhugmynd" mína við fram-
ámenn skólans. Með aðstoð Hauks
Jörundssonar komst hugmyndin til
skólayfirvalda á Hvanneyri. Einnig
skrifaði ég Magnúsi skólastjóra
nokkrar línur um þetta áhugamál
mitt 1984.
Þeir hafa nú ráðið landslagsarki-
tekt, Auði Sveinsdóttur, til að
1 III kafla 10. gr. 2 mgr. þess-
ara laga segir um prófessora:
• „Prófessorar, dósentar og lektorar
skulu vera þeir sem hafa kennslu
og rannsóknir við háskólann að
aðalstarfi.“ Það er ekki oft sem
prófessorar úttala sig um í hveiju
rannsóknarverkefni þeirra eru
fólgin. Margir hafa legið þeim á
hálsi að rannsóknarverkefni þeirra
séu ekki mjög merkileg og benda
á að þeir þurfi ekki að sýna nein-
ar skýrslur varðandi rannsóknar-
verkefni sín.
Grein Þorvaldar Gylfasonar
prófessors í Morgunblaðinu 25.
maí sl. þar sem hann er að árétta
skoðanir sínar um fijálsan inn-
flutning á landbúnaðarafurðum,
sýnir að Þorvaldur er óhræddur
að opinbera rannsóknir sínar á
viðskiptamálum þjóðarinnar.
Þó saknaði ég að fá ekki að
vita hvað 2.100 milljónir í þúsund-
köllum væru margir kílómetrar,
eða hvað væri hægt að teppa-
leggja margar íbúðir vísitölufjöl-
skyldu út í horn með þessum sömu
þúsundköllum. Auðvitað er maður-
inn ekki hættur rannsóknum
þannig að þessi vitneskja getur
komið seinna.
Auðvitað étum við ekki þessar
Steinþór Þráinsson
skipuleggja umhverfi skólans m.a.
með tilliti til slíkrar skógræktar.
Er það ekki tilfellið að allt of
víða sjáist misfagrir „skógar-
lundir" á íslandi sem líða fyrir
skipulagsleysi?
Jú, ég vil leggja áherslu á það
„Þó saknaði ég að fá
ekki að vita hvað 2.100
milljónir í þúsundköll-
um væru margir kíló-
metrar, eða hvað væri
hægt að teppaleggja
margar íbúðir vísitölu-
flölskyldu út í horn með
þessum sömu þúsund-
köllum.“
stórmerkilegu rannsóknir og ekki
er nokkur von til að þær hafi nokk-
ur áhrif á þjóðarhag, en við vitum
þó hvað prófessorinn hefst að upp
í Háskóla þegar hann er ekki að
sinna stjómarstörfum í Kaupþingi
hf. og öðrum fyrirtækjum.
Hins vegar væri fróðlegt að ein-
hver annar prófessor við Háskól-
ann rannsakaði þetta innflutnings-
mál frá öðrum hliðum. Spurningar
sem ég hef velt fyrir mér og held
að menntaðir vísindamenn þyrftu
ekki að skammast sín vegna eru
t.d.:
1. Hvað myndi innflutningur á
landbúnaðarafurðum kosta í er-
lendum gjaldeyri?
2. Væri þessi gjaldeyrir til í
sem þessir ágætu menn á Hvann-
eyri bentu mér á, að fyrsta skref
til úrbóta í umhverfismálum sem
þessum á að vera heildarskipulag
skógræktarsvæðanna, í þessu til-
felli skólalóðanna og þess lands sem
skólunum tilheyrir.
Verður draumur þinn að veru-
leika Sigfus?
Það vona ég svo sannarlega. Ella
væri mér það ekki svo mikið kapps-
mál sem raun ber vitni að koma
honum á framfæri. Ég skora á alla
forráðamenn skóla að gera skóg-
rækt að föstum lið í skólastarfi
íslenskra ungmenna. Skógrækt
ríkisins, skólarnir og héraðsskóg-
ræktarfélög leggi til plöntur. Þá
ættu þeir að hvetja alla eldri nem-
endur skóla sinna sem sýna vilja
gamla skólanum sínum þakklætis-
vott að gefa tijáplöntur og gróður-
setja þær á nemendamótum. Engin
leið er fljótvirkari og heppilegri til
að græða ísland skógi frá fjöru til
fjalls en einmitt þessi. Vilji er allt
sem þarf.
Þakka þér fyrir heimsóknina í
gamla skólann þinn Sigfús og megi
draumur þinn rætast.
Höíundur er skólameistari að
Laugum.
þjóðarbúinu, eða þyrfti að slá er-
lend og innlend lán til að afla hans?
3. Er mun ódýrara að dreifa
erlendri vöru en íslenskri eins og
Jón Ásbergsson í Hagkaupum
heldur fram í útreikningum sínum
á verði innfluttra kartaflna?
4. Er hægt að leggja mat á
hvaða áhrif það hefði á sjálfstæði
íslensku þjóðarinnar ef landbúnað-
ur legðist niður og síðan kæmi sú
óáran í heiminum að þessar afurð-
ir væru illfáanlegar, eins og gerð-
ist t.d. 1939-1950?
5. Hvaða áhrif hefði á sam-
keppnisstöðu íslensks landbúnaðar
ef gengi væri skráð þannig að
fyrirtæki í sjávarútvegi skiluðu
sama hagnaði og bankar og lána-
stofnanir hafa skilað frá upphafi
fastgengisstefnu?
Svör við þessum spurningum
og mörgum fleiri sem tengjast
þessu máli væri gaman að fá hjá
þeim prófessorum við Háskóla Is-
lands, sem hafa meiri áhuga á að
rannsaka áhrif stjórnvaldsaðgerða
á hag þjóðarinnar en hvað svo og
svo margir þúsundkallar kalla á
mikið geymslurými.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Skuldarhf.
Að spræna upp í vindinn
Vélagslíf
[Ölj Útivist
Miðvikudagur 19. júli kl. 20
Nátthagavatn - Selvatn. Létt
kvöldganga milli fallegra vatna á
Miðdalsheiði. Verð 600 kr. Ferð
í Strompahella er frestað til mið-
vikudagskvölds 2. ágúst. Brott-
för frá BSÍ, bensínsölu.
Munið miðvikudagsferðirnar í
Þórsmörk. Brottför kl. 8.00 að
morgni. Tilboðsverð á sumar-
dvöl. Dvalartími að eigin vali.
Uppl. á skrifst. Grófinni 1, símar
14606 og 23732. Sjáumst!
Útivist, ferðafélag.
FERÐAFELAG
ÍSLANDS
ÖLDUGÖTU 3
SÍMAR11798 og 19533
Helgarferðir Ferðafélags-
ins 21.-23. júlí
Þórsmörk - Fimmvörðuháls.
Gist i Skagfjörösskála/Langadal.
Gangan yfir Fimmvörðuháls tek-
ur um 8 klst. Gönguferöir um
mörkina.
Landmannalaugar - Gist í sælu-
húsi Ferðafélagsins í Laugum.
Gönguferðir um nágrenni Lauga.
Hveravellir - Gist i sæluhúsi
Ferðafélagsins á Hveravöllum.
Gönguferðir um nágrennið m.a.
i Þjófadali.
Brottför i ferðirnar er kl. 20.00
föstudag.
Upplýsingar og farmiðasala á
skrifstofu F.Í., Öldugötu 3.
Ferðafélag Islands.
FERÐAFELAG
ÍSLANDS
ÖLDUGÖTU3
SÍMAR11798 0919533.
Ferðir FÍ miðvikudaginn 19.
júií:
Kl. 08.00. Þórsmörk - dagsferð.
Verð kr. 2000,-
Þórsmörk skartar sínu fegursta
nú. Kynniö ykkur tilboðsverð
Ferðafélagsins fyrir sumarleyfis-
gesti.
Kl. 20.00. Búrfellsgjá - Kaldársel.
Ekið að Hjöllum, gengið um Búr-
fellsgjá og áfram að Kaldárseli.
Brottför frá Umferðamiðstöð-
inni, austanmegin. Farmiöar við
bíl. Frítt fyrir börn i fylgd fullorð-
inna.
Ferðafélag íslands.
[yjj útivist
Ferðist innanlands með
Útivist í sumar:
Fjölbreyttar
sumarleyfisferðir
1. 20.-25. júli. Hornstrandir V:
Aðalvfk.
Brottför frá ísafirði kl. 14 föstu-
dag 21/7. Dvaliö í tjöldum á
Sæbóli. Gönguferðir.
2. 22.-29. júli. Nýr hálendis-
hringur.
Einstök ferð. Ekið með suður-
ströndinni austur i Lón og um
Austfirðina á Hallormsstað.
Dvalið tvær nætur við Snæfell
og tvær i Kverkfjöllum, en síðan
haldið um Herðubreiðarlindir til
Mývatns. Heim suður Sprengi-
sand. Fá sæti laus. Gist í svefn-
pokaplássi.
3. 28. júlf - 2. ágúst. Eldgjá -
Þórsmörk.
Gengiö um Álftavatnakrók og
Strútslaug i Hvanngil og þaðan
um Emstrur til Þórsmerkur.
Skemmtileg gönguleið. Göngu-
tjöld.
4. 3.-8. ágúst. Hornstrandir VI:
Hornvík.
Brottför frá ísafirði föstud. 4.
ágúst kl. 14. Tjaldbaekistöð við
Höfn i Hornvík. Gönguferðir.
5. 3.-11. ágúst. Hornstrandir VII:
Hornvik - Lónafjörður
Grunnavík.
Brottför frá Isafirði á föstud. 4.
ágúst kl. 14. Gengið á Hornbjarg
en síðan er fjögurra daga bak-
pokaferð um Jökulfirðina.
6. 3.-8. ágúst. Laugar-Þórsmörk.
Gist í húsum. Fá sæti laus.
7. 18.-27. ágúst. Noregsferð.
Framlengið sumarið með frá-
bærri gönguferð um þekktasta
fjallasvæði Noregs, Jötunheima.
Ferð við allra hæfi. Upplýsinga-
blað á skrifst. Hægt að fram-
lengja dvölina. Vinsamlegast
staðfestið fyrir mánaðamót.
Uppl. og farm. á skrifst., Gróf-
inni 1, simar 14606 og 23732.
Sjáumstl.
Útivist, feröafélag.
FERÐAFÉLAG
ÍSLANDS
ÖLDUGÖTU3
SÍMAR11798 og 19533.
Sumarleyfisferðir
Ferðafélagsins:
19. -23. júlí (5 dagar): Land-
mannalaugar - Þórsmörk.
Gengið milli sæluhúss F.i. á leið-
inni frá Landmannalaugum til
Þórsmerkur þ.e. í Hrafntinnu-
skeri, við Álftavatn og á Emstrum.
20. -25. júlí: Landmannalaugar
- Þórsmörk: UPPSELT.
21. -30. júlí (10 dagar): Nýidalur
- Vonarskarð - Hamarinn -
Jökulheimar - Veiðivötn.
Gönguferð með viðleguútbúnað.
Nokkur sæti laus.
21.-26. júli (6 dagar): Land-
mannalaugar - Þórsmörk.
26.-30. júlí (5 dagar): Land-
mannalaugar - Álftavatn.
Gist eina nótt í Laugum. Gengið
á tveimur dögum að Álftavatni
og gist þar i tvær nætur.
26.-30. júli (5 dagar): Þórsmörk
- Álftavatn.
Gist eina nótt i Þórsmörk. Geng-
ið á tveimur dögum að Álfta-
vatni og gist þar í tvær nætur.
26. -30. júlí (5 dagar): Land-
mannalaugar - Þórsmörk.
Nokkur sæti laus.
27. júlí - 1. ágúst (6 dagar):
Landmannalaugar - Þórsmörk.
UPPSELT.
9.-13. ágúst (5 dagar): Eldgjá -
Strútslaug - Álftavatn.
Gönguferð með viðleguútbúnaö.
Upplýsingar og farmiðasala á
skrifstofu F.Í., Öldugötu 3.
Ferðafélag íslands.
Afmælisferð í Þórsmörk
22.-23. júlí.
Farfuglar fagna 50 ára afmæli
félagsins með afmælisferð í
Þórsmörk helgina 22.-23. júlí nk.
Dagsferð og helgarferð i boði.
Brottför kl. 9.00 frá Sunþlauga-
vegi 34 (nýja Farfuglaheimilið).
Nánari upplýsingar og þátttöku-
tilkynningar á skrifstofu félags-
ins, Laufásvegi 41, í simum
24950 og 10490.
FaTÍ'uglar.

> i! siif >if itiiiitiitiiMiimiititiiHKiiiiiml