Morgunblaðið - 19.09.1989, Blaðsíða 1

56 SIÐUR B
211. tbl. 77. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 19. SEPTEMBER 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Fellibylurinn Húgó:
Stefnir á
Dóminíska
lýðveldið
Flórída. Frá Atla Steinarssyni, fréttarit-
ara Morgunblaðsins. San Juan. Reuter.
FELLIBYLURINN Húgó fór yfir
Puerto Rico á Karíbahafi í gær
á yfir 160 km hraða á klukku-
stund. A sunnudag fór fellibylur-
inn yfir Guadeloupe-eyjar með
þeim afleiðingum að fimm manns
fórust og um 12.000 manns
misstu heimiii sin. Alis hafa tíu
manns farist í fellibylnum og tug-
ir þúsunda misst heimili sín.
Húgó er mesti fellibylur á þessum
slóðum í yfir tíu ár.
Allt varð sambandslaust við Gu-
adeloupe-eyjar á sunnudag_ þegar
fellibylurinn gekk þar yfir. Á aust-
urhluta Puerto Rico er nú einnig
rafmagns- og samgöngulaust og
vitað er um mikið eignatjón en ekki
manntjón enn sem komið er.
Veðurfræðingar spáðu því að
fellibylsins yrði næst vart í Dóm-
iníska lýðveldinu. Þar hafa um
1.000 manns verið fluttir á brott
frá heimilum sínum við ströndina
og alþjóðlegum fiugvelli landsins
hefur verið lokað. Veðurfræðingar
telja að sennilegast að fellibylurinn
hrelli íbúa í Flórída og við austur-
strönd Bandaríkjanna á fimmtudag
eða taki stefnu norður á bóginn út
á Atlantshafið. Ógerlegt er þó að
segja nokkuð með vissu um ferðir
slíkra bylja.
Annar fellibylur, íris, hefur
myndast austan við Leewardeyjar
og er búist við að hann feti nokkuð
nákvæmlega í slóð Húgós.
*
Mótmæli í Ukraínu
Reuter
Að minnsta kosti 100.000 manns hafa mótmælt á götum borgarinn-
ar Lvov í Úkraínu og krafist þess að kaþólska kirkjan í Úkraínu,
uníata-kirkjan, verði lögleidd að nýju. Jósef Stalín einræðisherra
neyddi kirkjuna til að sameinast rússnesku rétttrúnaðarkirkjunni
árið 1946 en að undanfornu hefur uníata-kirkjan verið tákn þjóð-
ernisvakningarinnar í Úkraínu. Á sunnudagskvöld söfiiuðust
30.000 manns saman í miðborg Lvov og fordæmdu hernám sov-
éska hersins í Vestur-Úkraínu fyrir 50 árum. Á myndinni heldur
Úkraínumaður á spjaldi sem á er letrað orðið „Heimsvalda-
steftia". Á spjaldinu er teikningum af andlitum einræðisherranna
Adolfs Hitlers og Jósefs Stalíns skeytt saman.
Sovétríkin:
Boris Jeltsín harð-
lega gagnrýndur í
stjómarmálgagninu
Moskvu. Reuter.
PRAVDA, málgagn sovéska komnuinistafiokksins, birti í gær grein úr
ítalska dagblaðinu La Repubblica þar sem farið var hörðum orðum
um framferði sovéska fulllrúaþinginannsins Boris Jeltsíns í nýafstað-
inni heimsókn hans til Bandaríkjanna. Greinin birtist í Prövdu aðeins
einum degi áður en ráðgert var að fúndur miðstjórnar sovéska komm-
únistaflokksins hæfist. Jeltsín segir að greinin í Prövdu sé þvættingur.
Á miðstjórnarfundinum í dag er
búist við að fjallað verði um þjóðern-
isrósturnar allt frá Eystrasaltslýð-
veldunum í vestri til Azerbajdzhans
í suðri. Á fundinum verður tekin af-
staða til þess hvort Jeltsín hafi brot-
ið gegn reglum flokksins er hann
hvatti til umræðna um fjölflokka-
kerfi í Sovétríkjunum. Þá er talið að
miðstjórnarfuiltrúar taki afstöðu til
þess hvórt þingi kommúnistaflokks-
ins verði flýtt, en ráðgert er að það
fari fram snemma árs 1991. Míkhaíl
Gorbatsjov Sovétleiðtogi hefur mælst
til þess að flokksþinginu verði flýtt,
en hann hyggst koma umbótasinnuð-
um flokksmönnum til aukinna áhrifa
innan flokksins.
Jeltsín var leiðtogi Moskvudeildar
kommúnistaflokksins en var vikið úr
embætti 1987 fyrir að gagnrýna
seinagang í umbótaáætlunum Gor-
batsjovs. Fyrr á þessu ári var hann
kjörinn á hið nýja fulltrúaþing Sov-
étríkjanna. Jeltsín varaði við því í
Bandaríkjaför sinni að Sovétleiðtog-
inn hefði aðeins sex mánuði til að
bæta kjör almennings í Sovétríkjun-
um, ella yrði gerð bylting „neðan
frá“.
Forsvarsmenn La Repubblica í
Moskvu sögðu að greinin sem birtist
Brottflutningur indverskra hersveita frá Sri Lanka:
Deilt um túlkun samkomu-
lagsins strax við undirritun
Kólombó. Reuter. Daily Telegraph.
UNDIRRITAD var í gær sainkomulag milli stjórnvalda í Indlandi og
Sri Lanka um brottflutning indverskra hersveita frá eynni en blekið
hafði vart þornað á skjalinu er deilur hófúst um túlkun samkomulags-
ins. í því felst að Indverjar aflýsa einhliða hernaðaraðgerðum gegn
tamíl-tígrum og stjórnvöld í Kóiombó heita því að stofna friðarráð, sem
i munu sitja fúlltrúar allra deiluaðila í uorður- og austurhéruðum eyjar-
innar.
haft í för með sér afhroð fyrir Gandhi I hann verður að boða til fyrir næstu
og flokk hans í þingkosningum, sem | áramót.
Yfirvöld á Sri Lanka sögðu Ind-
vetja hafa heitið því í samningavið-
ræðum áð hersveitir þeirra yrðu á
brott fyrir næstu áramót. Háttsettir
embættismenn í Nýju Dehlí sögðu
iúns vegar að brottflutningurinn
stæði og félli með ráðstöfunum sem
tryggja ættu öryggi tamíla, sem eru
í minnihluta á eynni. „Hersveitirnar
hverfa ekki frá norður- og austur-
héruðum Sri Lanka nema friður ríki
þar og öryggi íbúa verði tryggt. Þetta
er heildarsamkomulag og það er
ekki hægt að taka eina málsgrein
út og slíta hana úr samhengi við
aðrar,“ sagði embættismaðurinn,
sem óskaði nafnleyndar.
Alis eru 41.000 indverskir her-
menn á Sri Lanka, en þangað voru
þeir sendir í júlí 1987 til þess að
stöðva uppreisn aðskilnaðarsinna
tamíla. Stjórnárerindrekar í Kólombó
sögðust í gær efins um að brott-
flutningur indversku sveitanna yrði
til þess að binda enda á átök á norð-
urhluta Sri Lanka, þar sem tamílar
eru í meirihluta.
Hermt er að Ranashinge Premad-
asa, forseti Sri Lanka, hafi fallist á
samkomulag um brottflutning ind-
versku sveitanna í áföngum en hann
hafði krafist þess að þær yrðu allar
á brott frá eynni 29. júlí sl., en þá
voru liðin tvö ár frá komu þeirra.
Rajiv Gandhi, forsætisráðherra Ind-
lands, aftók það en til málamynda
kvaddi hann um 600 hermenn heim
29. júlí og fyrir vikið féllst Premad-
asa á samningaviðræður.
Hefði Gandhi fallist á kröfur
Premadasa um brottflutning fyrir
júlílok er lalið að það hefði getað
Reuter
Níundi konungur Malasíu
Azlan Muhibuddin Shah soldán af Perak, var í gær krýndur
niundi konungur Malasíu. Shah, annar til vinstri á myndinni, er
nú konungur 17 miljóna Malasiubúa, en samkvæmt stjórnarskrá
landsins er konungur kjörinn á fimm ára fresti. Shah var valinn
konungur í mars á þessu ári í leynilegri kosningu soldána í níu
af þrettán ríkjum Malasiu.
í Prövdu væri orðrétt þýðing á grein
eftir fréttaritara blaðsins í Was- ■
hington. Sagt er að Jeltsín hafi feng-
ið sem svarar 1,5 miljónum ísl. króna
í þóknun fyrir hvern fyrirlestur sem
hann hélt í Bandaríkjunum. í grein
Prövdu er hann sakaður um að hafa
eytt svo miklum peningum í Banda-
ríkjunum að ekkert hafi verið af-
gangs til alnæmisrannsókna og
lækninga í Sovétríkjunum sem hann
hafði lofað að styrkja. Annars staðar
er greint frá því, að hann hafi keypt
hjúkrunargögn fyrir sex milljónir
króna.
Pólskir kommúnistar:
Rís sósíalísk-
ur flokkur úr
öskustónni?
Varsjá. Reuter.
LEIÐTOGAR pólska kommúnista-
flokksins lögðu til á ráðstefnu
miðsljórnar í gær að flokknum
yrði breytt í „nýjan sósíalista-
flokk“ sem ætti sér lífvænlega
framtíð í lýðræðislegu, pólsku
þjóðfélagi. Suma flokksmenn rak
í rogastans við að sjá vestræna
fréttamenn þyrpast inn í höfúð-
stöðvar kommúnistaflokksins í
miðborg Varsjár til að fylgjast
með umræðunum. Þetta er í fyrsta
sinn í yfir 40 ár sem fréttamönnum
er hleypt inn í innsta vígi komm-
únistaflokksins.
„Við viljum að flokkurinn starfi
fyrir opnum tjöldum. Það er engin
ástæða til að meina fréttamönnum
að vera við upphaf umræðnanna,"
svaraði Mieczyslaw Rakowski, leið-
togi pólska kommúnistaflokksins, er
miðstjórnarmenn settu út á veru
fréttamanna í . öfuðstöðvum komm-
únistaflokksins.
Leszek Miller lagði fram skýrslu
stjórnmálaráðs flokksins, þar sem
hann á sjálfur sæti. I skýrslunni sagði
að fylgi flokksins yrði að aukast
ætti hann að halda velli.
Miller varaði miðstjórnarfulltrúa
við því að hvetja til harðrar stjórnar-
andstöðu gegn hinni nýju ríkisstjórn
landsins, og sagði að ríkisstjórnin
hefði vakið úpp „vonir og bjartsýni
meðai þjóðarinnar". Tækist henni
ekki ætlunarverk sitt myndi óánægja
almennings aðeins beinast gegn
kommúnistaflokknum.
Miller sagði að flokksmenn ættu
um þrennt að velja og yrðu þeir að
gera upp hug sinn áður en fundi
miðstjórnarinnar lyki. Hann kvaðst
telja flokknum fyrir bestu að hann
„umbrejútist á eðlilegan hátt“ í nýjan
vinstrisinnaðan stjórnmálaflokk.
Hann hafnaði hins vegar tillögum
afturhaldsmanna um að flokkurinn
starfaði áfram í sinni upphaflegu
mynd sem og hugmyndum umbóta-
sinna um að leysa flokkinn upp og
stofna nýjan.