Morgunblaðið - 21.11.1989, Qupperneq 45

45
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21: -NÓVKMBKR 1-989
Minning:
Bergur H. Ólafs-
son, vaktformaður
Fæddur 17. júlí 1923
Dáinn 9. nóvember 1989
Sípastliðinn föstudag var Bergur
H. Ólafsson starfsmaður Strætis-
vagna Reykjavíkur til meira en
þijátíu ára jarðsettur frá Fossvogs-
kirkjunni í Reykjavík.
Við Bergur vorum samstarfs-
menn í þau átta ár hjá SVR sem
ég starfaði þar, eða árin 1976 til
1984. Alla þá tíð var Bergur vakt-
formaður á C-vaktinni sem ég var
lengst af á. Svo að af þvi leiddi að
hann var yfirmaður minn mestallan
tíma minn hjá vögnunum. Það var
einstakt að lengst af var samband
okkar Bergs með því besta sem
gerðist innan fyrirtækisins, þó svo
að örlögin höguðu því þannig til að
leiðir skildu á dapurlegan hátt við
brotthvarf mitt frá fyrirtækinu. En
það er aftur annað mál. Við Bergur
vorum líka ferðafélagar til nor-
rænna starfsbræðra okkar í tvígang
fyrr á þessum áratug. Það er ekki
hægt að segja annað en að það
hafi verið skemmtilegt að ferðast
með Bergi og Elsu konunni hans,
öðru nafni Elísabetu Lárusdóttur.
Hvað um það. Á þessum tíma-
mótum þegar rekunum er kastað
yfir kistu Bergs H. Ólafssonar í
heimi hér er rétt að minnast á og
þakka fyrir nokkur atriði þar sem
leiðir okkar lágu saman. Þar ber
öllum þeim sem þiggjendur voru;
mér, öðrum samstarfsmönnum
SVR sem og að ógleymdum far-
þegum strætisvagnanna, að færa
þakkir sínar hvað sem öðru Kður.
Það sem gera mun Berg H. Ólafs-
son ódauðlegan öðru fremur sem
starfsmann Reykjavíkurborgar,
sem og persónu undir eigin for-
merkjum, — til hinnar ókönnuðu
framtíðar, er án nokkurs efa for-
ysta hans meðal okkar vagnstjóra
SVR gegn því alvarlegasta tilræði
sem gert hefur verið við strætis-
vagnaþjónustu höfuðborgarinnar
þessa hálfu öld sem fyrirtækið
hefur starfað. En það var þegar
vinstri borgarstjórnarmeirihlutinn
hér í Reykjavík árin 1978 til 1982
ætlaði að nauðga SVR til að kaupa
tvo tuttugu Trabant-strætisvagna-
skammta af Ikarusgerð. Samtals
ijörutíu Moskvits-Ikarus-vagna átti
semsagt að kaupa handa farþegun-
um til að ferðast í með tilheyrandi
ótöluiegum og ómældum óþægind-
um. En aldrei hefur alvarlegra til-
ræði verið gert við Strætisvagna
Reykjavíkur fyrr né síðar en með
þessari óheillaaðför. Síðari tíma
sagnfræðingar eiga eftir að leiða
það betur í ljós og bakgrunn og
hugarfar félagshyggjufólksins í
þessari atlögu bæði faglega og fjár-
hagslega.
Með gildum rökum má segja að
strætisvagnakerfið hefði annað-
hvort hreinlega hrunið til grunna í
frumparta sína með þessum
óstjórnlega vanhugsuðu gerræðis-
aðferðum vinstri borgarstjórnar-
meirihlutans — eða þá beinlínis að
kaupa hefði þurft strax fljótlega á
eftir aðra fjörutíu alvörustrætis-
vagna til að aka Reykvíkingum um
borgina.
Það hefur að mínu mati aldrei
almennilega verið upplýst gagnvart
almenningi hvernig tókst að afstýra
þessu yfirvofandi stórslysi borgar-
yfirvalda á þessum tíma. Það skal
því upplýst hér að Bergur H. Ólafs-
son sem þá var fulltrúi okkar starfs-
manna SVR í stjórn SVR vann að
því máli meira en nokkur okkar
hinna vagnstjóranna eða annarra
að upplýsa stjórnendur borgarinnar
um hvaða vá fyrir dyrum stæði
eiginlega. En þar á bæ voru undir-
tektirnar vægast sagt afar rýrar
hjá flestum vinstri stjórnmálamönn-
um borgarinnar. Þetta þekkti ég
best því í þessum slag stóð ég með
Bergi sem og mörgum öðrum góð-
um mönnum. Og ég vissi alveg í
hverskonar flórmokstri Bergur
þurfti þá að standa jafnt innan
fyrirtækisins sem után. Það var
hreint ekki öfundsvert verk. Hvað
þá metið að verðleikum. Svo mikið
var víst.
Bjargvætturinn okkar í grasinu
var sem betur fer einn illa undirgef-
inn vinstri borgarfulltrúinn þá í
borgarstjórninni. Það var annar
borgarfulltrúi Alþýðuflokksins
Sjöfn Sigurbjörnsdóttir. En fyrir
bein og óbein verk Bergs tókst
*
Albert Olafsson
skólastjóri — Minning
Fæddur 17. júlí 1902
Dáinn 25. september 1989
Albert Ólafsson skólastjóri and-
aðist í Oppdal í Noregi 25. septem-
ber sl. Hann fæddist í Desey í
Norðurárdal 17. júlí 1902. Foreldr-
ar hans voru hjónin Ólafur Ólafs-
son, ættaður úr Borgarfirði, og
Guðrún Þórðardóttir Jónssonar
hreppstjóra á Brekku í Norðurárd-
al. Albert var yngstur 11 systkina.
Þau voru: Elín húsfreyja á Háreks-
stöðum í Norðurárdal, Þorbjörn
bóndi á Hraunsnefi í Norðurárdal,
Halldór bóndi í Tjaldanesi í Dölum,
Þórður bóndi á Brekku í Norðurárd-
al, Þorbergur rakari í Reykjavík,
Jórunn húsfreyja á Hamrahól í
Holtum, Kristín, dó fimm ára,
Ástríður húsfreyja á Selfossi, Ólaf-
ur kristniboði, síðast búsettur í
Reykjavík. Helga býr í Danmörku
og er nú ein eftirlifandi þeirra
Deseyjarsystkina.
Albert fór til Norges 18 ára
gamall, en þá var Ólafur bróðir
hans kominn þangað og voru þeir
þar saman í skóla. Ólafur fór svo
til Kína og var þar kristniboði i
mörg ár, en Albert var áfram í
Noregi. Hann var fyrst 12 ár kenn-
ari við Sagavoll Folkehöjskole i
Gvarv á Þelamörk, og síðan skóla-
stjóri í Oppdal til ársins 1969, er
hann fór á eftirlaun, en hann hafði
alltaf nóg að starfa. Albert skrifaði
11 barnabækur og hefur eitthvað
af þeim verið þýtt á dönsku og ein
þeirra verið lesin þar í útvarpi. Tvær
bækur hans hafa verið þýddar á
íslensku. Albert var mjög listfengur
og skar mjög mikið út í tré og eru
til margir fallegir munir eftir hann.
Hann málaði líka töluvert af mynd-
um, allar frá íslandi og flestar úr
Norðurárdalnum. Honum þótti allt-
af mjög vænt um dalinn sinn.
Albert kom oft heim til íslands
okkur að fá Sjöfn á band okkar
vagnstjóranna og standa gegn
þessum óheillakaupum sem fyrir
dyrum stóðu. Að styðja þess í stað
tillögu Bergs í stjórn SVR og okkar
vagnstjóranna og minnihlutans þá-
verandi í borgarstjórninni að taka
fremur tilboði upp á 20 sænsk-
íslenska Volvo-strætisvagna. Sem
Sjöfn sem betur fer gerði.
Þó ég sé nú nánast algjörlega -á
móti fálkaorðuflandrinu öllu saman
þá finnst mér að hér þurfi að gera
undantekningu frá því göfuga
markmiði mínu að leggja orðuveit-
ingarnar algerlega niður í núver-
andi mynd, eins smekklaus og þorri
þeirra er í dag — og veita frú Sjöfn
og Bergi og öðrupi sem skilið eiga
allar fálkaorðutegundirnar sem til
eru fyrir hönd reykvískra strætis-
vagnafarþega og okkar starfs-
manna SVR, fyrir áræðið sem þau
sýndu gegn því annars ljóta máli
öllu saman.
Eg veit það vel að það eru ekk-
ert allir vinstri sinnar í borgarmál-
um mér sammála í málinu enn —
þótt síðar meir verði. En það verður
samt að segja hlutina eins og þeir
eru ellegar þegja algerlega um þá.
Því má ekki heldur gleyma að
þeir umburðarlyndu vinstrimenn
refsuðu síðan borgarfulltrúanum
sínum á hinn vanalega sovéska
hátt (!!) (frekar líklega rúmenska í
dag !!!) með því að sparka henni af
framboðslistanum í næstu kosning-
um. Og hefur hún verið úti í kuldan-
um þar að mestu leyti síðan. En
Ikarus-slysinu var samt að lang-
mestu Ieyti afstýrt þrátt fyrir góðan
ásetning stjórnmálamanna til að
kaupa þá vagna þvert ofan í vitnis-
til mikillar ánægju fyrir okkur
frændfólkið. Það geislaði frá honum
lífsgleði og kraftur og var hann
okkur öllum mjög kær. Albert
sagði mér að mesta gæfa í lífi sínu
hefði verið er hann kvæntist ungri,
fallegri og yndislegri norskri stúlku,
Maríu Dörum (oft kölluð rósin í
dalnum). Þau gengu í hjónaband í
Þrándheimskirkju árið 1928. Þau
lifðu saman í hamingjusömu hjóna-
bandi í 61 ár j>g eignuðust 2
dætur: Gunnvöru, gift Ivari Horvli
flugstjóra og eiga þau tvö börn og
búa í Osló, og Dagnýju sem er gift
Leif Horvli verkfræðingi og eiga
þau tvær dætur og eitt barnabarn.
Þau búa í Oppdal og er þetta allt
yndislegt fólk.
Eg var svo lánsöm að vera oft
gestur á heimili Alberts og Maríu
og þaðan á ég margar góðar og
skemmtilegar minningar. Þau voru
svo samtaka um að láta manni líða
vel enda gestrisin, kát og skemmti-
leg. Heimili þeirra þótti sérstaklega
listrænt og fallegt og áttu þau
mikið saf'n góðra íslenskra og nor-
skra bóka og voru ófáar stundirnar
sem Albert notaði til lesturs.
Albert var sæmdur riddarakrossi
hinnar íslensku fálkaorðu árið 1973
og einnig fékk hann verðlaun úr
sjóði Torgeir Andersen-Rysst 1978.
Við frændfólkið og vinir hér á ís-
landi kveðjum kæran vin, sannan
mann, sannan Islending.
Ég sendi Maríu, Gunnvöru,
Dagnýju og Ijölskyldum þeirra
mínar innilegustu samúðarkveðjur.
Albert föðurbróður mínum þakka
ég allt og bið honum guðs friðar.
Blessuð sé minning hans.
Svava Þorbjarnardóttir
burð allra sérfræðinga og annarra
aðila sem könnuðu tilboðin í vagna-
kaupin á þessum tíma. Samt sem
áður voru þrír Ikarusvagnar keypt-
ir „til prufu“, sem síðan gjörsam-
lega féllu á „prufu“prófinu eins og
spáð hafði verið hér í Reykjavík
— sem og annars staðar þar sem
þeir voru prófaðir, mér og langflest-
um öðrum starfsmönnum og far-
þegum til verulegs léttis og óbland-
innar ánægju.
Þetta framtak Bergs frekar en
nokkurs annars einstaklings ber að
minnast á hér og þakka á þessum
tímamótum. Því þó ég teldi mig
vinna allmikið í þessu erfiða máli
og standa Bergi nærri í öllu streð-
inu í þessu stórundarlega og fá-
gæta og einstaka strætisvagna-
stríði sem mannkynssagan greinir
frá, þá lék aldrei neinn minnsti
vafi á því að höfuðöxull baráttunn-
ar lá í gegnum hann og endalaus
samtöl og símtöl hans við stjórn-
málamenn og embættismenn dag
eftir dag. Þá var gaman að starfa
með Bergi sem langoftast áður
einnig. Og hjólin tóku að snúast í
rétta átt og enduðu að lokum í
farsælli höfn eins og kunnugt er.
Ég vil því óska þess að allt heið-
arlegt fólk sem þetta mál varðar,
farþegar og aðrir, hafi þessi verk
vel í huga þegar þakka skal fyrir
forsjónina sem hér hafði verið að
verki. Strætisvagnafarþegar ókom-
inna ára og áratuga munu standa
í ómælanlegri þakkarskuld við Berg
H. Olafsson fyrir að hafa komið
hinni sænsk-íslensku Volvo- og
Scania-völundarsmíð í gegnum nál-
arauga borgaryfirvalda-hírarkísins
sem þá réð ríkjum hér í bæ. Gefi
góður Guð okkur þau örlög að
þetta sama svokallaða félags-
hyggjufólk sem þá reið hér um
hérað leiti sér að annarri vinnu
frekar en við að stjórna borginni
okkar aftur.
Hitt atriðið sem þakka ber er
raunar tvenns konar. Annars vegar
fyrir lengst af mjög gott samstarf
okkar Bergs hjá vögnunum. Það
var sannarlega undantekning — á
meðan á því stóð frá mínum bæjar-
dyrum séð. Annað verður ekki hægt
að segja með sanni. Hins vegar
fyrir ferðalögin tvö þar sem við
fórum saman í nokkurs konar
undirbúningsferðir til Norðurland-
anna til að reyna að koma á sæmi-
legu samstarfi íslenskra vagnstjóra
við starfsbræður sína á hinum
Norðurlöndunum. En allir aðrir
vagn'stjórar Norðprlandanna höfðu
þá hist áratugum saman í formleg-
um og óformlegum samtökum, á
meðan við íslensku furðudýrin
ýmissa hluta vegna höfðum alveg
einangrast frá þessu skemmtilega
samstarfi. Þetta samstarf er meðal
annars fólgið í árlegri góðakstur-
skeppni vagnstjóranna og gagn-
kvæmum heimsóknum landa á
milli. Fyrri ferðin var til Noregs
árið 1980 og hin síðari til Finnlands
árið 1983.
Á þessum tíma reyndi verulega
á samstöðu innan íslenska hópsins
því við áttum undir högg að sækja
með flest allt við að reyna að hanga
í þessu samstarfi. Og hvað sem
smákóngar af ýmsu tagi vilja segja
í dag og þakka sjálfum sér fyrir
þá verður því tæplega á móti mælt
að ein aðalkjölfestan í þessum erf-
iðu byijunarsporum var enginn
annar en Bergur H. Ólafsson sjálf-
ur. Fyrir einstaklega góða ferð og
einstaklega góða ferðafélaga undir
athugujum augum Bergs og ann-
arra framan af var þetta bæði
mögulegt og hægt, og reyndar stór-
skemmtilegt. Þá var líka gaman að
vera til. Betri samstarfsmann og
ferðafélaga var tæpast hægt að
finna en í Finnlandsferðinni sumar-
ið 1982.
Fyrir þessi atriði hér skal þakkað
á þessari stundu. Því þótt leiðir
okkar Bergs hafi skilið síðar meir
á sársaukafullan hátt þá ber að
geta þess sem gott var og vel var
og er gert. Það skulum við því gera
hér og nú — allir sem hlut eiga að
máli. Strætisvagnafarþegarnir ekki
síst. Því hvað sem sagt er þá er
ýmislegt sem gerði Berg H. Ólafs-
son öðru vísi persónu en flest annað
fólk sem ég kynntist á þessum
stormasömu árum okkar hjá Stræt-
isvögnunum. Og oft þegar síst var
von á voru kímnigáfu Bergs lítil
takmörk sett og létti verulega á
aðstæðum. Alltaf var nauðsynlegt
og gott að hlæja að hlutunum
annað slagið. Það var alveg bráð-
nauðsynlegt, þótt alls ekki allir
augljóslega skilji það enn í dag.
Það má ekki heldur gleyma að
minnast á það hér. Alls ekki.
Magnús H. Skarphéðinsson
t
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
BJÖRG GUÐMUNDSDÓTTIR,
Siglufirði,
verður jarðsungin frá Siglufjarðarkirkju miðvikudaginn 22. nóv-
ember kl. 14.00.
Þeim sem vildu minnast hinnar látnu er bent á Elliheimilissjóðinn,
Siglufirði.
Bjarki Adolfsson, Gunnvör Joensen,
Einar Adolfsson, Halldóra Bjarnadóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Utför mannsins míns, föður okkar, tengdaföður og afa,
KRISTJÁNS ÞORGILSSONAR,
frá Bolungarvik,
Hjarðarholti 11,
Akranesi,
fer fram frá Akraneskirkju miðvikudaginn 22. nóvember kl. 14.00.
Þeim sem vildu minnast hans er bent á Sjúkrahús Akraness.
Sæunn Guðjónsdöttir, börn, tengdabörn
og barnabörn.
t
Hugheilar þakkir fyrir samúð og hlýhug við andlát og útför móður
okkar og tengdamóður,
FANNEYJAR ÞORVARÐARDÓTTUR,
Hrafnistu,
áðurtil heimilis í Ystabæ 13,
Reykjavík.
Ragnheiður Jónasdóttir, Pálmar Vfgmundsson,
Gísli H. Jónasson, Viktoría Karlsdóttir,
Unnur Jónasdóttir, Hrafnkell Sigurjónsson,
Jóhann R. Jakobsson, Sigríður A. Pálmadóttir
og barnabörn.