Morgunblaðið - 21.11.1989, Page 47

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGlfR 21. NOVOIBKR 1989
Minning:
Sigrún Magnúsdótt-
ir fv. forstöðukona
Merk kona er látin.
Sigrún Magnúsdóttir, fyrsta for-
stöðukona Heilsuverndarstöðvar
Reykjavíkur, lést 9. þ.m. Sigrún
fæddist 19. apríl 1899, var því orð-
in háöldruð, er hún lést, hún átti
að baki langa og farsæla starfsævi.
Heilsuvemdarstöð Reykjavíkur
er eitt af virðulegustu húsum, er
standa við Barónsstíg og er starf-
semin hófst í þessu glæsilega húsi
var merkum áfanga náð.
Skipulagt heilsuverndarstarf
varð öflugra og þjónusta við íbúa.
Reykjavíkur stórlega bætt.
Það var árið 1961 er undirrituð
hóf störf við Heilsuverndarstöð
Reykjavíkur, í fyrstu við árlegar
ónæmisaðgerðir á framhaldsskóla-
nemendum. Sigrún Magnúsdóttir
stjórnaði því verki, þannig gafst
mér tækifæri til þess að kynnast
henni all vel, bæði sem stjórnanda
og manneskjunni Sigrúnu Magnús-
dóttur. Ég var óreynd og þekking
mín á heilsuverndarstarfi takmörk-
uð.
Sigrún var ein best menntaða
hjúkrunarkona á sviði heilsuvemdar
hér á landi, hún hafði víðtæka þekk-
ingu á skipulagi og framkvæmd
heilsuverndarstarfa. Hún hafði
numið og starfað víða um lönd og
álfur.
Til forystu við hinar ýmsu deildir
Heilsuverndárstöðvarinnar höfðu
valist hæfustu einstaklingar hver á
sínu sviði og mótuðu störfin frá
upphafi, allt voru þetta sterkir per-
sónuleikar, sem höfðu stór áform
um vöxt og viðgang síns sérsviðs.
Hlutverk forstöðukonu var víð-
tækt og oft flókið, hæfileikar Sig-
rúnar Magnúsdóttur sem stjórn-
anda komu berlega í ljós, er hún
með reisn og virðuleika, ljúf-
mennsku og miklu mannviti .tókst
að leysa flest mál farsællega.
Sigrún var einstakur persónu-
leiki, fljúgandi greind, hafsjór af
fróðleik og átti auðvelt með að
miðla af þekkingu sinni og kveikja
eld í bijóstum þeirra er á hlýddu.
Undirrituð þakkar forsjóninni
fyrir að hafa kynnst Sigrúnu Magn-
úsdóttur og notið handleiðslu henn-
ar. Undir það taka eflaust allir þeir,
er kynntust henni.
Frumheijar hjúkranarstéttarinn-
ar era nú óðum að hverfa af sjónar-
sviðinu. Hjúkrunarstéttin stendur í
mikilli þakkarskuld við þá alla,
Blessuð veri minning Sigrúnar
Magnúsdóttur.
Pálína Sigurjónsdóttir
Starfið er margt, en eitt er bræðrabandið
boðorðið, hvar sem þér í fylking standið,
hvemig sem stríðið þá og þá er blandið
það er: að elska, bygga og treysta á landið.
(Hannes Hafstein)
Þann 9. nóvember sl. lést Sigrún
Magnúsdóttir hjúkrunarkona og
fyrrverandi forstöðukona Heilsu-
verndarstöðvar Reykjavíkur. Með
Sigrúnu er genginn brautryðjandi
í íslenskum hjúkrunarmálum. Saga
íslenskrar hjúkrunarstéttar er ung,
nær einungis aftur til aldamóta.
Svo virðist sem sagnariturum fyrri
tíma hafi þótt lítt frásagnarvert að
rita um hjúkrunar- og líknarmál.
Vopnabrak, sverðaglamur og ætt-
ardeilur einkenna sagnaritun mest
til forna. Þar koma þó fram frá-
sagnir af konum er bundu um sár
særðra og kunnu fyrir sér í lækn-
ingum. Frægust er e.t.v. frásögnin
af bardaganum á Hrísateig í Víga-
Glúmssögu er Halldóra kona Glúms
biður konur þær er hún hafði hvatt
með sér til bardagasvæðisins að
sinna jafnt vinum sem óvinum.
Hér ræður mannkærleikur gjörð-
um og sú hugsjón að allir hafi sama
rétt á hjúkran. Sama hugsjón end-
urspeglast í siðareglum nútíma
hjúkrunarstéttar.
Það var mikill hugur í konum
árið 1915 hvað heilbrigðismál varð-
aði og stofnuðu nokkrar hjúkrunar-
konur það ár Hjúkranarfélag er þær
nefndu Líkn. Frú Christophine
Bjarnhéðinson fýrrverandi for-
stöðukona Holdsveikraspítalans í
Laugarnesi var þar í fararbroddi.
Meginmarkmið félagsins var að
annast hjúkrun í heimahúsum og
efla almenna heilsuvernd. Starfsemi
Líknar markar þáttaskil í heilbrigð-
ismálum Reykjavíkur þar sem fé-
lagið hafði framkvæði að því að
veita og skipuleggja hjúkran í
heimahúsum og síðar að leggja
grundvöll að víðtæku heilsuvernd-
arstarfi. Saga Líknar er samofin
sögu Hjúkranarfélags íslands því
frú Sigríður Eiríksdóttir fyrrverandi
formaður Hjúkranarfélags íslands
var þar í fararbroddi í 25 ár.
Áður en Hjúkranarfélagið Líkn
var stofnað höfðu áhugamenn um
bætta heilbrigðisþjónustu stofnað
Hjúkranarfélag Reykjavíkur árið
1902 fyrir forgöngu Oddfellow-
reglunnar og Guðmundar Björns-
sonar héraðslæknis. Jón Helgason
síðar biskup var þar í forystu í ald-
arfjórðung, tók á móti beiðnum um
hjúkrunarhjálp og skipulagði starfið
í samráði við þær tvær hjúkranar-
konur, sem störfuðu hjá félaginu,
og lækna bæjarins.
Sigrún hóf störf hjá Hjúkranarfé-
lagi Reykjavíkur þegar hún kom
heim frá námi og starfaði þar í tvö
ár. Til að auka þekkingu sína sigldi
hún eftir það til Skotlands og starf-
aði á Royal Infirmary í hálft ár.
Af Hjúkrunarfélagi Reykjavíkur
er það að segja að starfsemi þess
lauk 1937 en Hjúkranarfélagið Líkn
starfaði óslitið til ársins 1953 að
Heilsuverndarstöð Reykjavíkur tók
til starfa og tók við verkefnum fé-
lagsins.
Sigrún Magnúsdóttir var fyrsta
forstöðukona Heilsuverndarstöðv-
arinnar. Hún var vel í stakk búin
til að takast á við það uppbygging-
arstarf er þar beið. Sigrún hafði
að baki fjölþættan menntunar- og
starfsferil og var ásamt eðlislægum
persónukostum, af öllum, talin til
forystunnar fallin.
Sigrún Magnúsdóttir fæddist 19.
apríl 1899 á Gilsbakka, Hvítársíðu,
Mýrasýslu, dóttir hjónanna Magn-
úsar Ándréssonar prófasts og al-
þingismanns og konu hans, Sigríðar
Pétursdóttur húsfreyju. Sigrún lauk
hjúkrunarnámi við Nakskov Syge-
hus í Danmörku árið 1925 og fram-
haldsnámi í geðhjúkran frá Sinds-
ygehospital Nyköbing, Sjálandi,
árið 1926. Þegar heim kom starfaði
Sigrún eins og áður greinir hjá
Hjúkranarfélagi Reykjavíkur, en 1.
janúar 1929 hóf hún störf hjá Líkn
og starfaði þar óslitið til ársins
1944. Þá lá leiðin til Bandaríkjanna
og starfaði Sigrún bæði í New York
og Connecticut. Þegar til Islands
kom hóf Sigrún aftur störf hjá Líkn
og starfaði þar til ársins 1953 að
undanskildu því ári er hún stundaði
framhaldsnám í heilsuvernd við
háskólann í Toronto, Kanada.
Sigrún Iét félagsmál til sín taka
og sat í stjóm félagsins í 12 ár.
Þeim fækkar óðum merkiskonunum
er hófu á loft merki hjúkranar á
íslandi og gerðust brautryðjendur.
Sigrún Magnúsdóttir var ein af
þeim. Hjúkrunarfélag íslands þakk-
ar að leiðarlokum brautryðjenda-
störf og vonar að hjúkranarstéttin
beri gæfu til að halda á lofti því
merki er hafið var á loft af fram-
sýni og kjarki.
Aðstandendum er vottuð samúð.
Blessuð sé minning Sigrúnar
Magnúsdóttur.
Sigþrúður Ingimundar-
dóttir, formaður Hjúkr-
unarfélags íslands.
Óttist ekki elli
þér ísalands meyjar,
þó fagra hýðið ið hvíta
hrokkni og fölni
og brúna - logið í - lampa
ljósunum daprist,
og verði rósir vanga
að visnuðum liljum
Kurteisin kom að innan,
- sú kurteisin sanna -
siðdekri öllu æðri
af öðrum sem lærist ■
Þannig orti Bjarni Thorarensen
um Rannveigu Filippusdóttur,
langalangömmu Sigrúnar Magnús-
dóttur og mér fínnast þau orð eins
geta átt við um hana og reyndar
einnig systur hennar sem gengnar
era á undan henni. Seinustu æviár
Sigrúnar eru lýsandi dæmi þess
hvernig ellin getur verið hamingju-
söm þrátt fyrir blindu og margvís-
lega líkamlega kröm. Hún dó fyrir
aldur fram þrátt fyrir sín 90 ár.
Það vora þijú atriði sem framar
öðru skópu hamingju hennar í ell-
inni.
í fyrsta lagi hafði hún þá náðar-
gáfu að vera skemmtileg án þess
að reyna nokkuð til þess að vera
það. Hennar kurteisi kom sannar-
lega að innan, meðfædd og ólærð.
Hún var glaðlynd og góðlynd,
skarpgreind, orðheppin og sagði vel
frá. Hún var líka næm og gat verið
viðkvæm. Það vill stundum verða,
að ættingjar og vinir vitji gamals
fólks af skyldurækni fremur en
löngun, en það átti ekki við um
Sigrúnu. Ungir jafnt og aldnir fóra
að finna hana af sömu ástæðum
og maður heimsækir skemmtilega
jafnaldra. Hún var þess vegna sjald-
an einmana þótt hún væri alla tíð
ógift og barnlaus.
En henni leiddist samt sjaldan
einveran og þá kem ég að næsta
gleðigjafa í elli hennar. Eftir að hún
missti sjónina fyrir mörgum áram
gerðist hún afkastamikill notandi
blindrabókasafnsins. Hún var
vandlát á höfunda og það var alls
ekki sama hver las. Hún átti marga
eftirlætishöfunda, en vænst þótti
henni um Jónas Hallgrímsson. Af
47
upplesurum vora leikararnir Hjalti
Rögnvaldsson og Þorsteinn Gunn-
arsson og verkfræðingurinn Olafur
Jensson hennar menn!
En mesti gleðigjafi hennar í ell-
inni ætla ég að hafí verið tónlistin.
Ilún dáði alla gömlu meistarana og
kenndi mér t.d. að meta þá Jóhann
Christian og Carl Philipp Emanuel,
syni Jóhanns Sebastians Bachs. En
meistari meistaranna var í hennar
augum Wolfgang Amadeus Mozart.
Undir lokin held ég að hún hafi
næstum eingöngu hlustað á hann.
Henni fannst hún skynja nálægð
hans og hann var orðinn henni eins
og nákominn vinur. Hún var orðin
næstum alblind þegar Amadeus var
sýndur í Háskólabíói. Samt dreif
hún sig í þeirri von að hún sæi
glitta í eitthvað í myndinni. Sú von
brást og hún var ekki alls kostar
ánægð. „Mozart hló ekki svona.
Hann var vissulega glaður og mesti
æringi, en það var ekkert fíflslegt
við hann.“ Én tónlistin var ósvikin.
Hún hreyfði sig ekki úr sæti fyrr
en seinustu tónarnir dóu út og bíó-
ið orðið hálftómt.
Ég sá hana seinast liggja lamaða
og mállausa en með meðvitund
hlusta á tónlist þessa vinar síns.
Ég vona að söngur sálumessu hans
sem hún mat mest allra verka hafí
flutt hana á vit almættisins: „Re-
quiem aeternam dona eis, Domine:
et lux perpetua luceat eis“ — Drott-
inn veit þeim hina eilífu hvíld og
hið eilífa Ijós lýsi þeim.
+
Þökkum innilega auðsýnda samúð og hlýhug við andlát og útför
föður okkar, tengdaföður, afa og langafa,
MAGNÚSAR V. GUÐBRANDSSONAR
frá Bolungarvik
Hörður Magnússon, Hjördfs Elinórsdóttir,
Oddný E. Magnúsdóttir, Vincent P. Cerisano,
Grétar J. Magnússon, Gréta Ágústsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Hjartans þakkir fyrir auðsýnda samúð við fráfall og jarðarför
EINARS BALDURS BESSASONAR.
Sérstakar þakkir til lækna og hjúkrunarfólks fyrir frábæra umönn-
un í gegnum árin.
Ólafia Bessadóttir Foged
og fjölskylda.
+
Þökkum af alhug auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og
útför eiginmanns míns, föður okkar, tengdaföður og afa,
GUÐNA SÆVALDAR JÓNSSONAR,
Fögrukinn 26,
Hafnarfirði.
Sérstakar þakkir til lækna og hjúkrunarfólks á deild 11-E, Land-
spítalanum.
Þóra Eyjólfsdóttir,
Eyjólfur Þ. Kristjánsson, Regína Hansdóttir,
Sigrfður Á. Sævaldsdóttir, Kjartan Hreinsson,
Sigurborg H. Sævaldsdóttir, Gunnar Þ. Geirsson,
Eiríkur V. Sævaidsson, Hafdís Baldursdóttir,
Kristinn J. Sævaldsson
og barnabörn.
Afgreitt beint af lager!
KAUPTU NÚNA - BORGADU
Verð
frá kr.
128.000.-
A NÆSTA ÁRI
HUSHLUTIR HF.,
Hringbraut 119, sími 625045
Opið frá 9-18, laugardaga frá kl. 11-15.