Morgunblaðið - 13.12.1989, Blaðsíða 46

7*6
MQRG1U|NBI4ÐI5> MlSV?KyjpAGUfi, 1?. DESEfvlBEH 1^9
Kristín Péturs-
dóttir — Minning
Fædd 8. janúar 1900
Dáin 5. desember 1989
Ég get ekki látið hjá líða að
skrifa nokkrar línur um ömmu mína
sem farin er yfir móðuna miklu.
Ég þakka elsku ömmu innilega
allar okkar samverustundir sem
voru mér svo kærar. Hún tók mér
ætíð opnum örmum. Margar góðar
minningar á ég af Spítalavegi 8,
hjá henni og afa meðan hans naut
við. Eftir að ég eignaðist mína eig-
in fjölskyldu breyttist -ekkert.
Kristín amma tók henni eins og
sinni eigin. Fyrir þetta allt vil ég
þakka ömmu minni og vona ég að
vel muni ganga á hinni nýju braut
hjá ástvinum sem farnir voru á
undan henni.
Helgi Aðalsteinsson
í dag verður til moldar borin
elskuleg frænka mín, Kristín Pét-
ursdóttir, sem lést á Dvalarheimil-
inu Hlíð, Akureyri. Hún fæddist að
Tjörn á Skaga í A-Húnavatnssýslu,
dóttir hjónanna Guðrúnar Guð-
mundsdóttur og Péturs Bjömssonar
bónda þar.
í kringum síðustu aldamót var
Skagi albyggður og sátu þar marg-
ir dugmiklir bændur. Að Tjörn var
myndarheimili og fjölmennt. Systk-
inin vom tólf sem upp komust, auk
annars heimilisfólks, það var stór
hópur og kostaði mikla elju að koma
þeim öllum til þroska, því fæstir
vom bændur hér á landi auðugir
um og uppúr seinustu aldamótum.
Nú em aðeins tvö eftir á lífi af
þessum systkinahóp, Soffía, áður
húsfreyja að Holtastöðum í Langa-
dal, og Pétur, stýrimaður, sem bjó
í Kópavogi, en þau dvelja nú á heim-
ili aldraðra. Látin eru: Guðmundur,
Álfheiður, Páll, Anna, Sigurlaug,
Jóninna, Guðrún, Guðmundur,
Halldóra'og Sigurður.
Við Húnaflóa vom gjöful fiski-
mið og útgerð stunduð víða á þeim
slóðum. Pétur stundaði útgerð jafn-
hliða búskapnum og var aflasæll
formaður. Systkinin vöndust fljótt
hverskyns störfum er að þeim at-
vinnuháttum laut, og má segja að
flest þeirra hafi lagt gjörva hönd á
búskap og sjómennsku síðar á
lífsleiðinni.
Þannig liðu æsku- og unglingsár-
in við gleði og störf, því mannlíf
var gott í Húnaþingi á þeirri tíð.
En svo kom þar að systkinin hleyptu
MINNINGARKORT
Sími:
694100
heimdraganum, könnuðu nýja
stigu, fóm til náms og starfa eða
stofnuðu heimili.
Þegar móðir mín Anna giftist,
stofnuðu foreldrar mínir heimili í
Reykjavík, en fyrstu minningarnar
um Kristínu em frá æskuárunum,
þegar hún og önnur móðursystkini
mín dvöldu á heimili okkar, þegar
þau komu til borgarinnar. En það
var einmitt í höfuðborginni, síðast
á þriðja áratugnum, sem Kristín og
Helgi Pálsson, hinn ungi norðlenski
höfðingi, kynntust; þá var framtíðin
ráðin, þau giftu sig og fluttu til
Akureyrar og áttu þau heima þar
alla tíð síðan.
Helgi Pálsson fór ungur að láta
mikið að sér kveða í útgerð og versl-
un og var í forystusveit um fram-
kvæmdir á þessum ámm. Hann var
snemma kosinn til trúnaðarstarfa
fyrir Akureyrarbæ, var bæjarfull-
trúi Sjálfstæðisflokksins um langt
skeið.
Eitt mesta gæfuspor í atvinnu-
sögu Akureyrar var stofnun Ut-
gerðarfélags Akureyringa. Helgi
Pálsson átti þar stóran hlut að
máli. Hann var einn af frumheijun-
um, sem stofnuðu það fyrirtæki,
fyrsti formaður stjórnar þess. og
lengi síðan.
Kristín Pétursdóttir var glæsileg
og fögur kona; hún var hláturmild
og hjartahlý og öllum leið vel í
návist hennar. Hún naut sín vel við
hlið þessa mikla hugsjóna- og at-
hafnamanns og átti stóran þátt í
velgengni hans. Á Spítalavegi 8 var
mikið rausnar- og menningarheim-
ili. Þar var oft gestkvæmt, því
mörg ráð voru þar ráðin um fram-
kvæmdir og stjórnmál.
Þau hjón áttu miklu bamaláni
að fagna, eignuðust sjö mann-
vænleg böm: elst er Margrét
Kristín, Borgamesi; maður hennar,
Aðalsteinn Bjömsson, bifreiðar-
stjóri, er látinn; Guðrún er gift Jó-
hanni Ingimarssyni og rekur hús-
gagnaverslun á Akureyri; Pétur
Gústaf, vélstjóri; kona hans er Ása
Breiðfjörð Ásbergsdóttir, þau búa
einnig á Akureyri; Sigurlaug er gift
Ragnari Ragnarssyni, fulltrúa,
heimili þeirra er í Reykjavík; Hall-
grímur er ókvæntur á Akureyri;
Björg er gift Magnúsi Fr. Sigurðs-
syni, skipstjóra í Reykjavík, og
yngstur er Páll, kennari, giftur
Bjarney Einarsdóttur, þeirra heimili
er í Mosfellsbæ.
Það er margs að minnast frá liðn-
um árum, frá því fyrst að ég kom
norður sem unglingur og alltaf
síðan var ég sem einn af fjölskyld-
unni. Þó er mér sérstaklega minnis-
stætt; það var fyrir þrjátíu og fimm
ámm, að við Sigrún vomm á leið
til sumardvalar við Mývatn. Leiðin
lá um Akureyri, og við komum á
Spítalaveginn til að heilsa uppá
Kristínu og Helga. Ekki var um
annað að tala en við stoppuðum og
gistum hjá þeim. Þær móttökur
vom ógleymanlegar, en þannig voru
þessi hjón, allt var þeim eðlilegt,
frændsemi, vinátta og höfðingskap-
ur.
Helgi Pálsson lést árið 1964 og
nú hefur Kristín einnig kvatt þenn-
an heim. Þó söknuður sé eftir þessa
elskulegu konu, þá er einnig hægt
að gleðjast yfír því, að hún hélt
reisn sinni til loka og fær nú hvíld
eftir gæfuríkan ævidag.
Börnum Kristínar og fjölskyldum
þeirra sendi ég hlýjar kveðjur og
bið þeim blessunar um ókomna tíð.
Magnús Sigurjónsson
í dag verður til moldar borin
Kristín Pétursdóttir, fyrmm hús-
móðir á Spítalavegi 8, Akureyri.
Hún lést þann 5. desember sl. á
Dvalarheimilinu Hlíð, en þar hafði
hún dvalið hátt á annan áratug.
Kristín var af eyfirsku bergi brot-
in í föðurætt en húnvetnsku í móð-
urætt. Faðir hennar,^ Pétur Bjöms-
son, var fæddur í Ásgerðarstaða-
seli í Hörgárdal árið 1851, en þar
bjuggu foreldrar hans, Bjöm Bene-
diktsson frá Flöguseli og Guðrún
Guðmundsdóttir frá Lönguhlíð. Pét-
ur flutti ungur í Húnavatnssýslu til
elsta bróður síns, sem var vinnu-
maður á Keldulandi í Skagahreppi.
Þar óx hann úr grasi. Móðir Kristín-
ar hét Guðrún Guðmundína, for-
eldrar hennar vom Anna Gísladótt-
ir frá Harastöðum í Skagahreppi
og Guðmundur Jónasson, líklega
fæddur á Stóm-Ásgeirsá í Víði-
dalstungusókn. Föður sinn sá Guð-
rún aldrei, hann drukknaði i fiski-
róðri áður en hún fæddist.
Pétur og Guðrún hófu fyrst bú-
skap á Ósi en bjuggu síðar á Tjörn
í Nesjum og þar fæddist Kristín
þann 8. janúar árið 1900. Hún
fæddist inn í stóran barnahóp. Hún
varð 10. barn foreldra sinna en alls
urðu systkinin þrettán. Þar af kom-
ust tólf til fullorðinsára. Börnin
vom: Guðmundurf. 1884, Álfheiður
f. 1888, Páll f. 1889, Anna f. 1890,
Sigurlaug f. 1893, Jóninna Margrét
f. 1894, Guðrún f. 1895, Guðmund-
ur f. 1897, Halldóra f. 1898, Kristín
f. 1900, Soffía f. 1901, Sigurður
f. 1904 og Pétur f. 1906. Eftirlif-
andi systkini í dag em Soffía, fyrr-
um húsfreyja á Holtastöðum í
Langadal, sem býr nú á Vistheimil-
inu á Blönduósi, og Pétur, sem
lengst af starfaði sem sjómaður á
strandferðaskipum Skipaútgerðar
ríkisins. Hann er nú búsettur í
Hveragerði.
Heimilið á Tjörn var mannmargt,
því auk barnanna og foreldra þeirra
voru þar nokkrir vinnumenn og
tvær til þijár vinnukonur. Þau hafa
því verið ófá handtökin sem þurfti
tii að metta alla munnana á þeim
bæ. Aldrei varð þar matarskortur.
Stunduð vom jöfnum höndum land-
búnaður og sjósókn. Pétur átti skip
og stundaði útróðra jafnframt bú-
skapnum. Reyndist hann kappsmik-
ill og aflasæll formaður, sem fór
ýmist til dagróðra eða í hákarlaleg-
ur, og stundaði einnig selveiði og
hrognkelsaveiði. Guðrún var enginn
eftirbátur manns síns við öflun
fanga til heimilisins, þótt minna
hafi e.t.v. farið fyrir hennar störf-
um. Henni var þannig lýst af dætr-
um sínum, að hún hafi verið fremur
hlédræg og hljóðlát kona, en að
hann hafí aftur á móti verið hnell-
inn, léttur í spori og glettinn.
Ér börnin uxu úr grasi, urðu þau
strax að taka þátt í öllum störfum,
hvort sem um var að ræða hin hefð-
bundnu sveitastörf eða öflun sjávar-
fanganna, og stóðu dætumar við
beitingu ekkert síður en synirnir.
En ekki held ég að þær hafí stund-
að sjóróðra, a.m.k. ekki að jafnaði.
Þegar þau urðu eldri réðu þau sig
síðan í vinnumennsku, ýmist á
nærliggjandi bæjum eða þá að lagt
var land undir fót og haldið til fjar-
lægari staða.
Kristín réð sig sem vinnukonu á
Hvammi í Eyjafirði, líklega skömmu
eftir 1920. Ári síðar réð hún sig í
vist til Sigríðar og Hallgríms
Davíðssonar, verslunarstjóra
Hoepnersverslunar á Akureyri, en
hjá þeim hjónum starfaði hún í
mörg ár. Er Kristín hélt úr for-
eldrahúsum var hún alvön öllum
þeim störfum sem til féllu á venju-
legu íslensku.. sveitaheimili. En á
þeim árum sem nú fóm í hönd var
Kristín á heimili sem bar með sér
mikinn menningarbrag. Þar voru
ýmsar dyggðir í hávegum hafðar
og þar lærði Kristín margvíslega
matargerð sem ekki þekktist á þeim
ámm á venjulegum alþýðuheimil-
um. Gagnkvæm vinátta og virðing
hélst með Kristínu og fyrmm hús-
bændum hennar á meðan ævin ent-
ist.
Við Hoepnersverslun starfaði
ungur verslunarsveinn, Helgi Páls-
son, sem síðar varð eiginmaður
Kristínar. Helgi lauk námi frá
Gagnfræðaskóla Akureyrar og
gerðist útgerðarmaður, og kaup-
maður síðar á ævinni. Helgi varð
eindreginn sjálfstæðismaður og
starfaði mikið að félagsmálum.
Hann sat í bæjarstjórn til fjölda ára
og gegndi ýmsum trúnaðarstörfum
í bæjarmálum á vegum flokksins.
Flestum ber saman um að Helgi
hafi verið einn aðalfrumkvöðull að
stofnun Útgerðarfélags Akur-
eyringa hf. Hann barðist einarðleg-
ast fyrir tilvem félagsins, ásamt
Tryggva Helgasyni, á erfiðleikatím-
um þess.
Helgi og Kristín eignuðust sjö
börn: Margréti, sem giftist Aðal-
steini Bjömssyni bifreiðastjóra í
Borgarnesi. Hann er látinn. Mar-
grét býr í Borgamesi og starfar við
dvalarheimili aldraðra; Guðrúnu,
kaupkonu á Akureyri, sem gift er
Johanni Ingimarssyni; Pétur, vél-
stjóra á Akureyri, sem kvæntur er
Ásu Ásbergsdóttur hjúkrunarfræð-
ingi; Sigurlaugu, hjúkrunarfræðing
í Reykjavík, gift Ragnari Á. Ragn-
arssyni; Hallgrím, vaktmann hjá
Útgerðarfélagi Akureyringa;
Björgu, skrifstofukonu hjá Hag-
kaup í Reykjavík, gift Magnúsi Fr.
Sigurðssyni skipstjóra hjá Eimskip;
og Pál, kennara og organista á
Kjalarnesi, kvæntur Bjarneyju Ein-
arsdóttur frá Akranesi. Barnabörn
og barnabarnabörn em orðin fjöl-
mörg.
Þrátt fyrir mannmargt heimili
starfaði Kristín einnig mikið að fé-
lagsmálum. Hún var ein af stofn-
endum sjálfstæðiskvennafélagsins
Varnar á Akureyri. Hún gegndi
m.a. því trúnaðarstarfi fyrir kvenfé-
Iagið Hlíf á Akureyri að vera Pálm-
holtsformaður þeirrar deildar fé-
lagsins um hríð, en kvenfélagið rak
barnaheimilið Pálmholt til fjölda
ára. Henni voru þökkuð óeigingjörn
störf í þágu félagsins er hún var
kjörin heiðursfélagi þess.
Kristín var mikilhæf og framúr-
skarandi dugleg kona. Það vekur
furðu mína hve miklu hún gat áork-
að, en jafnframt látið fara lítið fyr-
ir því. Reyndar naut hún oft á tíðum
dyggilegrar aðstoðar systur sinnar,
Laugu, sem áva'ilt var boðin og
búin til að aðstoða hana. Krisíín
hafði að nógu að hyggja. Auk þess '
að hugsa um nokkuð stórt hús og
börnin sjö, var heyjað á summm,
því lítilsháttar fjár- og kúabúskap
stundaði hún. Ræktaðar vom kart-
öflur, unnið var við sláturgerð og
fleira og fleira.
Kristín og Helgi vom efnalega
sjálfstæð og höfðu oftast nóg að
bíta og brenna, þótt stundum hafi
verið þröngt í búi á útgerðarárum
Helga. Husmóðirin hafði hlotið
sjálfsbjargarhvötina í vöggugjöf og
kunni ýmislegt fyrir sér þegar illa
áraði. Hjartað höfðu þau bæði á
réttum stað og var Helgi einkar
vinsæll hjá þeim sem þurftu tíma-
bundinnar aðstoðar við vegna ijár-
hagserfiðleika. Það vináttubragð
sýndu þau norskum hjónum á
stríðsárunum og taka þau ásamt
stórri fjölskyldu þeirra inn á heim-
ili sitt og var ærið fjölmennt á
Spítalavegi 8 allt til stríðsloka, en
þá flutti þetta flóttafólk aftur til
síns heima. Á þeim tíma vom bund-
in vináttubönd sem aldrei slitnuðu.
Ég varð þeirrar gæfu aðnjótandi
að kvænast dóttur þessara heiðurs-
hjóna. Því miður voru kynni okkar
Helga allt of stutt. En Kristínu
þekkti ég í 32 ár og í 16 ár leið
vart sá dagur að ég hitti hana ekki.
Eftir því sem kynni okkar urðu
lengri, þess betur lærði ég að meta
mannkosti hennar. Allt til hinstu
stundar þótti mér hún afskaplega
fríð kona. Á þessari stundu er mér
efst í huga þakklæti fyrir þá hlýju
og góðvild sem hún átti í svo ríkum
mæli, glaðværð hennar og smitandi
hlátur, og allar þær ánægjustundir
sem hún veitti okkur hjónunum og
börnum okkar.
Ég votta látinni tengdamóður
virðingu mína. Guð geymi hana.
Ragnar Ásgeir Ragnarsson
t
Innilegar þakkir fyrir samúð og hlýhug vegna fráfalls og útfarar
GUÐBJARGAR HALLGRÍMSDÓTTUR.
Margrét S. Einarsdóttir, Atli Pálsson,
Einar Atlason,
Hallgrimur Atlason,
Guðjón Atlason,
Atli Atlason.
t
Hugheilar þakkir færum við öllum þeim fjölmörgu sem sýndu
okkur samúð og vinarhug við andlát og útför eiginmanns míns,
föður okkar, tengdaföður og afa,
NJÁLS MÝRDAL
fulltrúa.
Theodóra J. Mýrdal,
Þór Mýrdal, Jóhanna Gunnarsdóttir,
Sigursteinn Mýrdal, Karólína Guðnadóttir,
Björk Mýrdal, Árni Marz Friðgeirsson
og barnabörn.
t
Einlægar þakkir til allra þeirra er sýndu ókkur samúð og vináttu
við andlát og útför eiginmanns míns, föður, fósturföður, tengda-
föður, afa og langafa,
SIGURBERGS HELGA ÞORLEIFSSONAR,
fyrrum vitavarðar á Garðskaga,
Furugrund 58,
Kópavogi.
Læknum og hjúkrunarfólki á Landakotsspítala og Útskálasöfnuði
flytjum við sérstakar þakkir.
Ásdis Káradóttir,
Sigrún Sigurbergsdóttir, Tómas Þ. Sigurðsson,
Kari Sigurbergsson, Karítas Kristjánsdóttir,
Valgerður Marinósdóttir, Valdimar Þ. Valdimarsson
barnabörn og barnabarnabörn.
Lokað
Lokað í dag vegna jarðarfarar MARGRÉTAR
SAMÚELSDOTTUR.
Gullkistan,
Frakkastíg 10.