Morgunblaðið - 13.12.1989, Blaðsíða 1

64 SIÐUR B/C
285. tbl. 77. árg.
MIÐVIKUDAGUR 13. DESEMBER 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Fulltrúaþing Sovétríkjanna:
Forræði komm-
únista ekki rætt
Moskvu. Reuter og Daily Telegraph.
Fulltrúaþing Sovétríkjanna kom saman eftir hálfs árs hlé á
mánudag og hélt áfram fundahöldum í gær. Míkhaíl S. Gorbatsjov
Sovétleiðtogi sá til þess að ekki var rætt um stjórnarskrárbundið
forystuhlutverk kommúnistaflokksins með því að hvelja menn til
að greiða atkvæði gegn tillögu um að bæta málinu á dagskrá þings-
ins. Sagðist hann telja það slæm mistök að taka málið upp og
nálgast bæri umræður um breytingar á stjórnarskránni „af mik-
illi varkárni". 1138 fulltrúar studdu Gorbatsjov, 56 sátu hjá en
839 vildu ræða forræðisákvæðið, grein sex, sem þegar hefiir verið
afnumin í þeim Austur-Evrópuríkjum sem lengst er komin á um-
bótabrautinni, þ. á m. Austur-Þýskalandi og Tékkóslóvakíu.
Fulltrúaþingið situr að þessu
sinni í tíu daga en það kemur sam-
an tvisvar á ári. Sams konar til-
laga, um að stjórnarskrárumræða
yrði á fulltrúaþinginu, var felld
naumlega í Æðsta ráðinu í síðasta
mánuði. Liðsmenn í samtökum
þeirra þingmanna á fuiltrúaþing-
inu sem vilja ganga lengst í um-
bótaátt höfðu hvatt til tveggja
stunda allsheijarverkfalls á mánu-
dag er þingið var sett og var
markmiðið að fá þingið til að ræða
forræðisákvæðið. Þeir aflýstu þó
verkfallinu á síðustu stundu en
eitthvað mun hafa verið um vinnu-
stöðvanir.
Ljóðskáldið Jevgeníj Jevtúsj-
enkó bar tillöguna upp. Hann
sagðist þekkja marga flokks-
bundna kommúnista sem vildu
ræða þetta mál. „Flokksfélagar
ættu að styðja tillöguna því að það
er ekki rétt að áhrif flokksins
byggist á lagaákvæði heldur ætti
dagleg reynsla að sanna nauðsyn
forræðis hans,“ sagði Jevtúsjenkó.
Er umbótasinninn Andrej Sakha-
rov sýndi þingheimi handfylli af
símskeytum frá fólki sem lýsti
stuðningi við hugmyndina rauk
Gengu á suð-
urskautið
Minneapolis. Reuter.
SEX manna leiðangur, sem
hyggst ganga þvert yfir Suður-
skautslandið, komst á sjálft
skautið í gær og hyggjast menn-
irnir hvílast þar fram á fóstu-
dag. Þeir nota hundasleða en
engin vélknúin farartæki og
hefiir slíkt ekki gerst frá því
Norðmaðurinn Roald Amund-
sen kom fyrstur manna á stað-
inn árið 1911.
Heimskautafararnir eru frá
Bandaríkjunum, Bretlandi, Frakk-
landi, Kína, Japan og Sovétríkjun-
um og er markmið ferðarinnar að
vekja athygli á nauðsyn alþjóða-
samvinnu og umhverfisverndar á
þessum slóðum. Að sögn tals-
manna leiðangursins í Banda-
ríkjunum líður öllum þátttakend-
um vel.
Vegalendin sem farin verður,
er um 6.500 km en ferðin hófst í
lok júlí. Frostið hefur mest orðið
43 gráður á celsius; einn bylurinn
varði í 60 daga samfleytt og vind-
hraðinn náði 160 km á klst.
Gorbatsjov upp og sagðist geta
sýnt Sakharov bunka af símskeyt-
um sem styddu sína skoðun. „Við
skulum ekki beita svona brögðum
til að blekkja fólk,“ sagði leið-
toginn er stjórnaði umræðum með
harðri hendi og ákvað vinnureglur
án tillits til óska einstakra full-
trúa. Þingfundinum var útvarpað
og sjónvarpað.
Litháar hafa þegar afnumið for-
ræðisákvæðið úr stjórnarskrá
sinni, þrátt fyrir harðorðar viðvar-
anir Kremlveija. Talið er að Eist-
lendingar muni senn fylgja í fót-
spor þeirra.
Reuter
Víetnamar fluttir nauðugir frá Hong Kong
Yfirvöld í Hong Kong hófu í gær að flytja á brott
víetnamskt flóttafólk frá bresku nýlendunni og var
flogið með 51 flóttamann, þ. á m. konur og börn,
til Hanoi þar sem stjórnvöld komu þeim fyrir í búð-
um. Alls er ætlunin að flytja um 40.000 manns af
53.000 á brott en Bretar segja að flest fólkið hafi
yfirgefið Víetnam vegna efnahagserfiðleika í heima-
landinu, ekki af pólitískum ástæðum. Ákvörðun
Breta hefur verið gagnrýnd víða um heim. Þeir
bera við landþrengslum í Hong Kong en í gær-
kvöldi sögðust þeir myndu fresta frekari flutningum
í viku. Á myndinni sjást flóttamenn í Hong Kong,
lengst til vinstri styður starfsmaður yfirvalda einn
af Víetnömunum.
Sjá ennfremur. „Heimflutningunum haldið
áfram ... “ á bls. 26.
James Baker í Austur-Þýskalandi:
Bandaríkín heita umbóta-
stefiiu Modrows stuðningi
Potsdam. Reut.er nir Dailv Teleirranh.
Potsdam. Reuter og Daily Telegraph.
JAMES Baker, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, hét stuðningi Banda-
ríkjamanna við að koma umbótum í kring í Austur-Þýskalandi, er
hann átti viðræður í gær við Hans Modrow, forsætisráðherra landsins,
í Potsdam. Eftir fundinn með Modrow átti Baker viðræður við fulltrúa
mótmælendakirkjunnar þar andófið gegn stjórnvöldum hófst. Hann er
fyrsti erlendi utanríkisráðherrann sem sækir Austur-Þjóðvetja heim
eftir fall stjórnar Erichs Honeckers, fyrrum leiðtoga kommúnistaflokks-
ins, og æðsti bandaríski ráðamaðurinn sem þangað kemur til opin-
berra viðræðna.
til skila til austur-þýsku þjóðarinnar
að við styðjum þá viðleitni til umbóta
sem nú er sýnd hér,“ sagði Baker.
Háttsettur bandarískur embættis-
maður sagði í gær að tilgangur
Bandaríkjamanna með fundinum
Baker átti klukkustundar fund
með Modrow og sagðist hann hafa
rætt við ráðherrann um nauðsyn
þess að umbætur kæmust á með frið-
samlegum hætti og stöðugleiki ríkti
í þjóðfélaginu. „Við vildum koma því
James Baker (t.v.), utanríkisráðherra Bandaríkjanna, heilsar Hans
Modrow, forsætisráðherra Austur-Þýskalands, í Potsdam í gær.
með Modrow væri að sýna honum
og stjórn hans stuðning en hún stæði
frammi fyrir alvarlegum pólitískum
erfiðleikum og miklum efnahags-
vanda. Fundi Bakers og Modrows
var komið í kring með litlum fyrir-
vara fyrir atbeina Richards Barkleys,
sendiherra Bandaríkjanna í Austur-
Þýskalandi. Heimildir herma að
Bandaríkjamenn hafi haft áhyggjur
af því að algjör upplausn og hrun
þar yrði til þess að tefja eða stöðva
umbætur annars staðar í Austur-
Evrópu.
Heimildir hermdu að eftir að
Modrow hefði sagt Baker að þróun-
inni yrði ekki snúið við og lofað
víðtækum umbótum, hefði Baker
heitið Austur-Þjóðveijum efnahags-
stuðningi. „Þetta var ánægjulegur
fundur og upphafið á viðræðum sem
ég geri ráð fyrir að eigi eftir að leiða
tli frekara samstarfs," sagði Modrow
við blaðamenn eftir fundinn með
Baker.
Hugsanleg sameining þýsku
ríkjanna var ekki til umræðu á fundi
Bakers og Modrows. Áður en Baker
hélt til fundarins í Potsdam átti hann
viðræður við Helmut Kohl, kanslara
Vestur-Þýskalands, í Berlín. Þar
ræddi hann um hina nýju stöðu í
Evrópu í ljósi þróunarinnar í Austan-
tjaldsríkjunum að undanförnu. Sagði
hann sættir í álfunni fyrirsjáanlegar
og hugsanleg sameining Þýskalands
gæti orðið liður í þeim. Hvatti hann
til þess að Austur-Þjóðveijum, Tékk-
um og Búlgörum yrði veitt efnahags-
aðstoð á borð við Pólveija og Ung-
veija ef þeir héldu umbótum sínum
áfram.
„Veikum“ Sví-
um gert erf-
iðara fyrir
Stokkhólmi. Frá Erik Liden, frétta-
rrtara Morgunblaðsins.
SÆNSKA stjórnin hefur
ákveðið, að atvinnurekendur,
sem ber að greiða starfsfólki
veikindaorlof í hálfan inánuð,
sjái hér eftir um greiðslurnar
og framkvæmdina að öllu leyti
sjálfir.
Mikið er um, að fólk svíki fé
út úr sænsku sjúkratryggingun-
um en með þessu fyrirkomulagi
á að reyna að draga nokkuð úr
því. Það er til dæmis ekki óal-
gengt, að fólk tilkynni veikindi
á skrifstofu sjúkratrygginganna
en mæti samt í vinnuna eins og
ekkert hafi í skorist. Með þessu
hefur ekkert verið fylgst og því
hafa margir nýtt sér það. Áðrir
taka sér „veikindafrí" vegna
aukavinnunnar eða annars, sem
freistar meira en vinnustaðurinn.
Sjúkratryggingarnar kosta
samfélagið 400 milljarða ísl. kr.
árlega, til jafnaðar er hver vinnu-
fær Svíi veikur í 28 daga á ári.