Morgunblaðið - 22.12.1989, Qupperneq 26

26
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. DESEMBER 1989
Francois Mitterrand í Austur-Þýskalandi:
Stöðugleiki í Evrópu
er mikilvægasta málið
Austur-Berlín, Leipzig. Reuter.
FRANCOIS Mitterrand, forseti Frakklands, sem nú er i opinberri
heimsókn í Austur-Þýskalandi, sagði í gær, að bæði þýsku ríkin
yrðu að viðurkenna og virða núverandi landamæri í Evrópu. Hann
lagði hins vegar áherslu á, að ákvæðu Þjóðveijar í frjálsum kosning-
um að sameinast myndu Frakkar
í viðræðum Mitterrands við Hans
Modrow forsætisráðherra og aðra
Bretland:
Ætla að
vara við
mengun
ekki standa í vegi fyrir því.
austur-þýska ráðamenn hefur stöð-
ugleiki í Evrópu verið ofarlega á
baugi en einnig hefur verið rætt
um aukna samvinnu í efnahagsmál-
um og hugsanlega samninga Aust-
ur-Þýskalands og Evrópubanda-
iagsins. Þá fullvissaði Mitterrand
Manfred Gerlach, forseta Austur-
Þýskalands, um að Frakkar vildu
aðstoða Austur-Þjóðveija við end-
urreisn efnahagslífsins og gaf þar
með í skyn, að þeir ættu víðar vini
en í Vestur-Þýskalandi. Er Mitter-
rand fyrsti þjóðhöfðinginn, sem
kemur til Austur-Þýskaiands eftir
að breyting varð á stjórnarháttum
þar í landi.
Þótt Mitterrand hafi sagt, að
Þjóðveijar kæmu loks til með að
ráða sinni framtíð sjálfir, er Ijóst,
að hann er enginn sameiningarsinni
og vill, að stórveldin fái að ráða
nokkru um framvinduna. í fram-
haldi af því hefur hann iagt til, að
Ráðstefnan um öryggi og samvinnu
í Evrópu komi saman tii fundar í
Frakklandi á næsta ári þar sem
rætt yrði um „Evrópu á 21. öld,
ekki um drauga fortíðarinnar".
Heimsókn Mitterrands hófst á
miðvikudag og lýkur í dag. í gær
kom hann meðal annars til Leipzig
þar sem hann fordæmdi „blóðuga
ógnarstjórnina“ í Rúmeníu og
kvaðst trúa því, að dagar hennar
væru brátt taldir.
Reuter
Francois Mitterrand Frakklandsforseti og Manfred Gerlach, forseti
Austur-Þýskalands, virða fyrir sér hnattlíkan en þeir voru samniála
um, að best væri, að slík líkön breyttust sem minnst.
London. Daily Telegiapli.
BRESKA umhverfisráðuneytið
ætlar að gefa út daglegar viðvar-
anir til fólks í þéttbýli þegar Ioft-
megun fer yfir alþjóðleg viðmið-
unarmörk. Þá geta hjólreiða-
menn, astmasjúklingar og aðrir
sem þola illa mikla mengun dæmt
um það sjálfir hvort þeir treysta
sér til að vera á stjái utandyra.
Þó að vísindamenn teiji enga
hættu á að ástandið í þessum efnum
í Bretlandi verði nokkru sinni á
borð við það sem er t.d. í Los Ang-
eles eða Tokyo hafa stjómvöld mik-
inn áhuga á að upplýsa fólk betur
um umhverfismál en gert hefur
verið. David Heathcoat-Amory að-
stoðarumhverfisráðherra segir:
„Loftmengun í Bretlandi er ekki svo
aivarleg að hún ógni heilsu manna,
en við teljum rétt að fólk hafi stað-
reyndirnar í höndunum til þess að
það geti sjálft tekið ákvarðanir um
viðbrögð sín.“
Tilkynningar verða gefnar út
þegar kolsýringur, brennisteins-
díoxíð og niturdíoxíð fara yfir við-
miðunarmörk Alþjóða heilbrigðis-
málastofnunarinnar (WHO). Ráðu-
neytið ráðleggur skokkurum og
hjólreiðamönnum að gefa tiikynn-
ingunum góðan gaum.
A-þýska öryggis-
ráðuneytið:
Stal fé úr
póstinum
Austur-Berlín. Reuter.
Starfsmenn austur-þýska ör-
yggisráðuneytisins stunduðu það
um langan aldur að opna bréf frá
Vestur-Þýskalandi og stela úr
þeim peningum, tugum eða
hundruðum þúsunda á hverjum
degi. Kemur þetta fram í viðtali
við fyrrum starfsmann ráðuneyt-
isins.
„Við opnuðum um 10% þeirra
20.000 bréfa, sem komu daglega á
pósthúsið hjá okkur,“ sagði Michael
Meissner í viðtali við dagblaðið
Volkswacht, sem gefið er út í Gera,
syðst í landinu. „Við vorum bara
fáir í mínum hópi en á viku kom-
umst við þó yfir um 4.000 vestur-
þýsk mörk (um 140.000 ísl. kr.).
Ef við margföldum það með vikun-
um í einu ári og öllum hinum póst-
húsunum getum við rétt ímyndað
okkur upphæðina."
Meissner vissi ekki hvað varð um
peningana en stuldurinn úr bréfun-
um virðist vera hluti af þeirri miklu
spillingu, sem þreifst undir stjórn
kommúnista. Öryggisráðuneytið
hefur nú verið lagt af í Austur-
Þýskalandi.
Hernaðaríhlutun Bandaríkjamanna í Panama:
Fylgismanna Noriega leitað
og enn barist í höfuðborginni
Panamaborg, Washington. Reuter.
ÞÚSUNDIR bandarískra hermanna fóru í gær á milli húsa í Pa-
namaborg og leituðu stuðningsmanna Manuels Antonio Noriega,
herstjóra Panama, sem Bandaríkjamenn steyptu af stóli í krafti
hervalds snemma að morgni miðvikudags. Fréttir af bardögum í
höfúðborginni voru óljósar og ekki vitað með vissu hvort herafli
Panama héldi uppi vörnum eða hvort sérstakar lífvarðasveitir
Noriega berðust enn. í gærdag var Noriega enn ófundinn og var
talið hugsanlegt að hann hefði leitað skjóls í sendiráði Nicaragua
í borginni. Enn er ekki fyllilega ljóst hversu margir hafa fallið en
þó er vitað að tugir Panamabúa hafa látið lífið og allt að 1.000
eru sagðir sárir. 18 bandarískir hermenn eru sagðir hafa fallið og
152 særst. George Bush Bandaríkjaforseti hefur heitið einni milljón
Bandaríkjadala (um 63 milljónum ísl. kr.) hverjum þeim er veitir
upplýsingar sem leiða til handtöku Noriega en hann er eftirlýstur
í Bandaríkjunum fyrir eiturlyfasölu.
Bandarískir herforingjar sögðu
í gær að helsta verkefnið nú væri
að koma lögum og reglu á í borg-
inni en þjófaflokkar hafa nýtt sér
upplausnina sem ríkt hefur frá því
að 23.000 manna herlið Banda-
ríkjamanna réðist til atlögu við
sveitir' Noriega og komu honum
frá völdum. Fréttir í gær hermdu
að vopnaðar sveitir óbreyttra borg-
ara hefðu gert árásir á stöðvar
Bandaríkjamanna og sagði heim-
ildarmaður Reutei's-fréttastofunn-
ar að nánast væri um sjálfsmorðs-
árásir að ræða. Herlið þetta hefur
verið nefnt „Heiðurssveitin" en þar
eru á ferðinni karlar og konur sem
fengið hafa þjáifun sem sérlegir
lífverðir Manuels Noriega. Hermt
er að 18 slíkir herflokkar hafi ver-
ið myndaðir en þeir munu vera
misfjölmennir, allt frá 20 og upp
í nokkur hundmð manns. Skot-
hvellir heyrðust í borginni og
hermt var að barist væri af hörku
en í fréttaskeytum fyrr í gær sagði
að svo virtist sem stjórnarherinn
hefði að mestu hætt allri mót-
spyrnu.
Óttast hefhdir
Á miðvikudagskvöld kváðust
fylgismenn herstjórans hafa 61
gísl á valdi sínu en þær fréttir
hafa ekki fengist staðfestar.
Bandarískur embættismaður
kvaðst vita til þess að tveimur
mönnum væri haldið í gíslingu. Á
miðvikudagskvöld sást bandarísk
herþyrla á lofti yfir byggingu þeirri
þar sem „Þjóðarútvarpið" er til
húsa en stöðin hafði birt tilkynn-
ingar frá Noriega þar sem hann
hvatti þjóðina til að veijast. Þyrlan
skaut eldflaugum að húsinu, reykj-
armökkur steig á loft og stöðin
hætti útsendingum. Eldar loguðu
enn í aðalstöðvum hersins í Pa-
namaborg þar sem bardagarnir
hófust á miðvikudag og höfðu eld-
tungurnar náð til nokkurra húsa í
nágrenninu. „Þetta er hryllilegt,
aldrei í sögu þjóðarinnar höfum
við upplifað annað eins,“ sagði
kona ein sem neyddist til að flýja
heimili sitt.
Sendiherra Bandaríkjanna,
Arthur Davis, sneri aftur til
Panamaborgar á miðvikudags-
kvöld en hann var kallaður heim
í maímánuði. Davis sagði á fundi
með fréttamönnum að hann óttað-
ist að fylgismenn Noriega myndu
hefna árásarinnar. Sagðist hann
telja að stjórnvöld í nágrannaríkj-
unum væru í raun fegin því að
herlið Bandaríkjamanna hefði
komið herstjóranum frá völdum en
ríki þessi hafa öll fordæmt hernað-
aríhlutunina.
Bush heitir verðlaunum
George Bush Bandaríkjaforseti
hefur heitið því að verðlauna hvern
þann sem veitt getur upplýsingar
um ferðir Noriega með einni millj-
ón Bandaríkjadaia. Var þessi til-
kynning forsetans túlkuð á þann
veg að stjórnvöld í Washington
óttuðust að herliðið þyrfti hugsan-
lega að dvelja mánuðum saman í
Panama tækist ekki að hafa hend-
ur í hári Noriega. Richard Cheney,
varnarmálaráðherra Banda-
ríkjanna, sagði í sjónvarpsviðtali í
gær að heraflinn yrði að líkindum
kallaðui' heim innan fárra vikna
þegar tilgangi íhiutunarinnar hefði
verið náð. George Bush kvaðst
vera ánægður með þann árangur
sem árásin hefði skilað og tóku
talsmenn varnarmálaráðuneytisins
í sama streng.
Sérfræðingar, sem fréttamenn
Reuters ræddu við í gær og á mið-
vikudag, voru ósammála um hvort
telja bæri að aðgerðir Bandaríkja-
hers í Panama hefðu heppnast eða
ekki. Því var m.a. haldið fram að
litlu skipti þótt Noriega hefði ekki
náðst, valdaskeiði hans í landinu
væri lokið. Árásin hefði verið vel
skipuiögð gagnstætt því sem átt
hefði sér stað í árásunum á Líbýu
og Líbanon og innrásinni á
Grenada í valdatíð Ronalds Reag-
ans. Þeir sem gagnrýndu árásina
sögðu hins vegar að ekki væri ljóst
hvernig Bandaríkjamerin hygðust
endurreisa .efnahag Panama og
koma á lýðræði í landinu. Hernað-
aríhlutunin sýndi að stefna stjórn-
arinnar hefði ekki skilað tilætl-
uðum árangri.
Almenningur í
Bandaríkjunum styður
árásina
Stjórnmálaskýrendur töldu hins
vegar að árásin hefði styrkt stöðu
Bush á heimavelli en hann hefur
verið gagnrýndur fyrir skort á
stefnufestu og hörku. í skoðana-
könnun sem bandaríska sjónvarps-
stöðin ABC stóð fyrir kváðust 80
prósent aðspurðra styðja þá
ákvörðun forsetans að koma Nori-
ega frá völdum í krafti hervalds
en 17 prósent sögðust mótfallin
árásinni. Bush hefur notið mikilla
vinsælda frá því hann tók við emb-_
ætti Bandaríkjaforseta í janúar. í
nóvember kváðust 70 prósent að-
spurðra vera sátt við frammistöðu
hans í starfi. Búast má við því að
árásin eigi eftir að auka vinsældir
forsetans enn frekar líkt og gerð-
ist eftir að Ronaid Reagan fyrir-
skipaði innrásina á Grenada í októ-
ber 1983 en þá jókst fylgi hans
um 13 prósent.
Reuter
Banda'rísk herþyrla á sveimi nærri höfúðstöðvum Manuels An-
tonio Noriega, sem hersveitir Bandaríkjamanna Iögðu í rúst á
miðvikudag.