Morgunblaðið - 13.09.1990, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 13. SEPTEMBER 1990
fclk í
fréttum
ITC
Þjálfun í mannlegum
samskíptum
ITC-samtökin er félagsskapur sem
starfað hefur hér á iandi frá
1973. Fyrsta félagið stofnuðu konur
varnarliðsmanna á Kefiavíkurflug-
velli 1972 en íslensk kona, Erla Guð-
mundsdóttir, kynntist starfi þess og
leiddi það til stofnunar deildar í
Keflavík í desember 1975. Síðan
hafa þær verið stofnðar ein af ann-
arri og munu á fimmta hundrað kon-
ur og a.m.k. tveir karlmenn nú
starfa í 22 ITC-deildum víðs vegar
um landið. Megintilgangur samtak-
anna er að þjálfa fólk í mannlegum
samskiptum og stuðla að opinskáum
og fordómalausum umræðum um lít-
il mál og stór. Þegar samtökin héldu
ársþing sitt í sumar kom gestur alla
leið frá Suður-Afríku, en það var frú
Toni Hanrahan, varaforseti fimmta
svæðis samtakanna sem nær yfir
átta Evrópuríki og þijú ríki sunnan-
verðar Afríku.
„ITC-samtökin urðu til í Kalifor-
níu árið 1938. Stofnandi þeirra var
kona að nafni Emestine White.
Hugmynd hennar var að stuðla að
auknum mannlegum samskiptum
með því að fá fólk til að taka þátt
saman í uppbyggjandi starfi. Nú
hefur ITC-hreyfingin borist til 24
landa og lætur nærri að virkir félag-
ar séu 18.000 talsins. Lang fjöimenn-
ust eru samtökin í Bandaríkjunum
og Kanada. Hafa þau náð mestri
fótfestu hjá enskumælandi þjóðum
en eru nú í örum vexti á öðrum
menningarsvæðum, t.a.m. í Japan.
Enn fleiri hafa komið við sögu
samtakanna en félagatalan gefur til
kynna því fólk kemur og fer þegar
það þefur öðlast þá þjálfun sem í
boði er. Þá er algengt að menn
hverfi til starfa á öðrum vettvangi,
taki til dæmis við forystuhlutverki í
öðrum félögum og samtökum," sagði
frú Hanrahan.
hjúkrunarkvenna sem héldu fundi
sína á sjúkrahúsi sem þær
störfuðu við.
Á íslandi hét félagsskapur þessi
um skeið málfreyjusamtökin ITC en
vegna jafnréttissjónarmiða hefur
nafnið verið aflagt, enda hentar
þjálfunin sem samtökin bjóða upp á
jafnt konum sem körlum. Af þeim
sökum stendur nú yfir leit að nýju
íslensku nafni á samtökin. Starfa nú
a.m.k. tveir karlar í hreyfingunni
hérlendis, báðir á höfuðbórgarsvæð-
inu, en 22 ITC-deildir eru hér á
landi og félagar í þeim 414. Er þeim
skipt upp í þijú svonefnd ráð. Vigdís
Finnbogadóttir, forseti íslands, hefur
verið heiðursfélagi ITC-samtakanna
og hefur hún setið nokkra fundi.
Núverandi forseti landssamtakanna
er Halldóra Guðmundsdóttir, en lög
þeirra kveða á um að enginn gegni
embætti lengur en eitt ár. Stjórn
landssamtakanna hefur yfirumsjón
með starfi ráðanna.
Að sögn Hanrahan er reglan sú,
að minnst verði að vera 10 manns í
deild og til þess að enginn týnist í
fjöldanum eða fari á mis við það sem
til boða stendur er hámark virkra
félaga í hverri deild 30. Fundir eru
að jafnaði á tveggja vikna fresti og
standa yfir í tvær klukkustundir. I
Bandaríkjunum, en þar eru samtökin
fjölmennust, er þó algengt að fundir
séu haldnir vikulega og þá jafnan
yfir hádegisverði.
„Áhersla er lögð á kenna fólki að
tjá sig, vera málefnalegt og koma
hugsun sinni skýrt til skila og án
málalenginga. Einnig að læra fund-
arstjórn og skipuleggja fundardag-
skrá.“
„Það er algengt að fólk langi til
taka þátt í ýmiss konar starfi en
veit ekki hvernig það á að bera sig
að. Hjá ITC fær fólk verkefni til að
vinna að og síðan á frammistöðumat
sér reglulega stað til að viðkomandi
geti fylgst með framförum sínum.
Toni Hanrahan
Samtökin eru öllum opin án tillits
til kynþáttar eða trúarskoðana, að
sögn Hanrahan, og þau eru ópólitísk.
„Við lítum gjarnan á þau sem nauð-
synlegan hlekk í stórri keðju mannl-
ífsins. Þess vegna eru þau öllum
opin. Segja má að þau starfi í anda
þess, að viðhorf manna ráði meira
en greind hversu langt þeir ná og
hvað þeir ná að leggja af mörkum í
lífinu,“ sagði Hanrahan og bætti við
að í heimaborg hennar, Durban í
Suður-Afríku, væru konur ólíkra
kynþátta í deild sem hún starfaði í.
Þar í landi væru samtökin öllum
opin en. hvítir þó í miklum meiri-
hluta. Ein ástæðan væri samgöngu-
vandamál. Blökkumenn yrðu al-
mennt að treysta á almenningssam-
göngur til að geta sótt fundi en þær
lægju oftast niðri á þeim tíma sem
þeir væru haldnir. Menn reyndu þó
að ráða bót á því með ýmsum hætti
og nefndi hún sem dæmi hóp svartra
Á ársþingi ITC í sumar færðu fyrrum félagar úr ITC-deildinni
Hafrót í Vestmannaeyjum landssamtökunum að gjöf félagsfána í
minningu Ingibjargar Blomsterberg sem var einn af stofnendum
Eyjafélagsins. A myndinni er Lovísa Jónsdóttir _(t.h.) að afhenda
Höllu Gísladóttur, fráfarandi landsforseti ITC á Islandi, fánann en
hann stendur á milli þeirra. Er hann unninn af Karmelsystrum í
Hafnarfirði.
Halldóra Guðmundsdóttir (t.v.) tekur við landsforsetastarfinu af
Höllu Gísladóttur á þinginu í Hveragerði.
Ekki er efnt til keppni milli einstakl-
inga, en segja má að einstaklingurinn
takist stöðugt á við sjálfan sig. Við
höldum fram, að starfið í ITC veiti
einstaklingum tækifæri til að upp-
götva dulda hæfileika sína.“
Tilviljun ræður stundum þátttöku
í félagsstarfi og sagði Toni Hanra-
han, einn æðsti maður samtakanna
í heiminum, það eiga við sig. Heyrði
hún fyrst um ITC-samtökin er hún
beið eftir flugvél á flugvelli einum
árið 1973. Frænka hennar sem er
skólastjóri sagði henni af þeim. Hún
hafði gengið til liðs við þau þar sem
hana langaði til að geta tjáð sig
betur við opinber tækifæri; læra
ræðumennsku. Mælti hún með sam-
tökunum sem varð til þess að frú
Hanrahan og vinkona hennar fóru á
næsta fund sem auglýstur var.
„ITC-samtökin eru fijáls og óháð
félagasamtök. Það dylst vonandi
engum, að það er mikill ávinningur
fyrir hvert þjóðfélag af samtökum
sem þessum. Þau taka við einstakl-
ingum sem öðlast þekkingu til að
fást við ýmiss konar viðfangsefni
sem þeir voru kannski ekki í stakk
búnir áður að takast á við. Þau
stuðla einnig að vináttu einstaklinga
í millum, innan lands sem milli
landa, og efsat vonandi enginn um
gildi þess,“ sagði Toni Hanrahan.
Hingað til lands kom frú Hanra-
han sem varaforseti fimmta svæðis
en sem slíkur átti hún sæti í yfir-
stjórn alþjóðasamtakanna. Þeim er
skipt upp í sex svæði eftir heims-
hluta. Gegnir varaforseti embætti til
eins árs í senn. Hér hitti Hanrahan
m.a. eftirmann sinn, Kristjönu Millu
Thorsteinsson, sem tók við varafor-
setastarfi af Hanrahan á þingi
heimssamtakanna, sem haldið var í
borginni Auckland á Nýja Sjálandi
um miðjan júlí.
Hlutverk varaforseta er að fylgj-
ast með starfinu á sínu svæði og
heimsækja landsdeildirnar, en á 5.
svæði eru 11 lönd; ísland, England,
Skotland, Holland, Lúxemborg,
Austurríki, Grikkland, Israel,
Malawi, Zimbabwe og Suður-Afríka.
H V ALAM ARKAÐUR

Söngvari WHITESNAKE
kemur á Hard Rock Caffe
ÓDÝR HÁDEGZSVERDUR
SÚPA FYLGIR
Velkomin á Hard Rock Cafe,
sími 689888
Japanir hallast að verndun
Ianddyri risaverslunar skammt
fyrir utan Tókýó, höfuðborg
Japans, er að finna 10 metra lang-
an glerhval sem hefur vakið al-
menning til umhugsunar um vernd-
un hvala. Eins og kunnugt er hafa
Japanir haft mikinn áhuga á að
veiða og borða hval. Þar hefur löng-
um verið besti markaðurinn fyrir
afurðir af þessum risadýrum. For-
ráðamaður Parco-verslunarinnar
sem sýnir glerhvalinn skýrir ástæð-
una fyrír hinni nýstárlegu kynningu
með þessum hætti í samtali við
bandaríska vikuritið Time: „Hingað
til höfum við aðeins hugsað um
hvali sem stórar og fallegar skepn-
ur, sem fáum stundum að borða í
skólamáltíðum. Nú er fólk farið að
skoða myndir af þeim og kynnast
því að þeir gefa frá sér hljóð. Loks-
ins hefur vaknað áhugí á dýrinu
eins og það er.“
Blaðið segir, að við glerhvalinn
megi heyra foreldra hvísla að börn-
um sínum, hvalir kunni að
hverfa vegna ofveiði. Umhverfis-
vemdarsinnai' hafa haldið þeirri
skoðun á loft, að Japönum sé kær-
ast að sjá síðasta hvalinn dreginn
á land. Tilfinningarök þeirra hafa
ekki mikinn hljómgrunn í Japan en
á hinn bóginn sýna sífellt fleiri Jap-
;
Glerhval klappað í japanskri stórverslun.
anir umhyggju fyrir framtíð hvals-
ins.
Undir slagorðinu: Við skulum
frekar skoða hvali en éta, auglýsir
ferðaskrifstofa hvalaskoðunarferðir
frá Ogasawara-eyju. Hvalveiði-
menn hófu að skipuleggja þessar
ferðir á síðasta ári og í sumar hafa
1.500 manns tekið þátt í þeim. í
öðrum gömlum hvalveiðibæjum
hafa menn fylgst með þessu af
áhuga og ekki er talið ólíklegt, að
þar verði farið að veita svipaða
þjónustu. Áhugans á hvölum gætir
einnig í bókaverslunum, þar hafa
myndabækur um þá selst í tugum
þúsunda eintaka.
Stjórnvöld eru ekki sögð fagna
þessum hvalaáhuga neitt sérstak-
lega. Þau vilja gjarnan, að Japanir
fái leyfi til að hefja hrefnuveiðar
að nýju, þar sem sumar rannsóknir
sýni, að framtíð þeirra sé ekki í
hættu. Nobuyuki Yagi í úthafsveiði-
stofnun Japana segir, að ekki sé
að vænta þess að Japanir fái hvala-
æði sambærilegt því og gripið hafi
ýmsa Bandaríkjamenn. I Japan sé
hvalurinn ekki sama tákn umhverf-
isverndar og í Bandaríkjunum. Time
segir hins vegar frá Japana sem
hætti að borða hvalkjöt eftir að
hafa séð. lifandi hvali tvisvar eða
þrisvar sinnum.