Morgunblaðið - 04.10.1990, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. OKTÓBER 1990
NEYTENDAMÁL
Kál gegn brjóstakrabbameini
Efni í hvítkáli getur mögulega heft brjóstakrabba
mynda estrogen í litlum mæli,
sem sveiflast ekki til eins og hjá
konum. Þeir fengu í eina viku
500 mg af indole-3-carbinol, en
það er sama magn og er í hálfum
hvítkálshaus. Eftir viku kom í
ljós að 2-hydroxyestrone hafði
aukist um 50 prósent. Hópur
kvenna hefur síðan fengið svip-
aða meðhöndlun og voru niður-
stöðurnar nánast þær s.ömu.
Rannsóknahópurinn dregur
þær ályktanir, að 2-hydroxyestr-
one nái að hindra estrogen-við-
taka í frumum í bijósti, og geti
á þann hátt náð að koma í veg
fyrir myndun krabbameins af
völdum estrogens. Tilgáta er
einnig, að aukning á 2-hydroxy-
estrone-framleiðslu geti dregið
úr myndun 16-alpha hydroxy-
estrone sem er krabbameins-
mýndandi tegund estrogens.
Nýjar óbirtar niðurstöður
rannsókna, sem gerðar voru á
kvenkyns músum, eru sagðar
benda sterklega til getu indole-3-
carbinol til að koma í veg fyrir
bijóstakrabba. Músunum hafði
verið gefin vírus sem orsakar
bijóstakrabbamein, 8 mánuðum
síðar kom í ljós að aðejns 25%
af sýktum músunum hafði fengið
æxli í bijóst, miðað við 80-90%
vírus sýktra músa í viðmiðunar-
hópi.
Þrátt fyrir þessar niðurstöður
er talið að taka muni nokkur ár
að þróa kemísk lyf gegn þessu
krabbameini fyrir konur. Margar
konúr eiga erfitt með að neyta
káls, talið er mögulegt að vinna
megi indole-3-carbinol, sem hægt
verði að taka inn sem bætiefni,
sætti konur sig ekki við bragðið
af kálinu. En kálneysla er í raun
ekki svo slæmur kostur vegna
þess að kálið inniheldur einnig
önnur mikilvæg næringarefni
einsi. og A- og E-vítamín.
M. Þorv.
Borða skal sprotakál hrátt
Því hefur lengi verið haldið
fram, að það sem við látum
ofan í okkur geti haft mikil
áhrif á húð, hár, atorku og
heilbrigði almennt. Nú þykir
einnig ijóst að ákveðnar fæðu-
tegundir geta haft afgerandi
áhrif til að fyrirbyggja sjúk-
dóma. Ein þessara fæðuteg-
unda er sprotakál, brokkoli.
Kanadískir vísindamenn halda
því fram, að ein af áhrifamestu
náttúrulega virkum efnum gegn
krabbameini sé að finna í sprota-
káli og öðru káli, eins og hvítkáli
og blómkáli, - aðallega hráu.
Bandarískir vísindamenn halda
því fram að með því að sjóða
sprotakál og annað kál sömu ætt-
ar, hverfi mikilvæg næringarefni,
þar á meðal efni sem talið er að
geti veitt vöm gegn ýmsum sjúk-
dómum m.a. æðakölkun og krans-
æðastíflu. Þar er m.a. átt við C-
vítamínið.
Sprotakál er sérstaklega auð-
ugt af C-vítamíni. í 125 gr af
hráu sprotakáli eru um 100
milligrömm af C-vítamíni. Ef
sprotakálið er nýtt og ferskt, sem
sjá má á grænbláum litblæ þess,
getur magnið verið um 40 pró-
sentum meira. Sé sprotakál soðið,
fryst, gufusoðið eða á annan hátt
hitameðhöndlað minnkar C-vít-
amínmagnið um helming.
Það gæti verið þess virði að
borða grænmetið hrátt, nú þegar
kál er talið allra meina bót...
M. Þorv.
Vísindamennirnir telja að þarna
geti verið komin skýring á því
hversvegna konur frá Asíu, sem
borða mikið af káli, hafi mun
lægri tíðni bijóstakrabbameins-
tilfella en vestrænar konur.
Uppgötvun þessi er sögð geta
sýnt fram á tengsl á milli fæðu
og varna gegn bijóstakrabba, þó
enn hafi ekki verið gerðar rann-
sóknir sem fullsanna á hvern
hátt það á sér stað.
Rannsóknum hefur verið beint
að mismunandi köfnunarefniss-
amböndum sem nefnd eru „indo-
Ies“, sem aðrir vísindamenn hafa
einangrað í tilraunum s_em mót-
efni gegn krabbameini. í tilraun-
um á rottum kom fram að sérs-
takt indole, sem þekkt er sem
indole-3-carbinol, örvaði um-
myndun efnahvata estrogens í
2-hydroxyestrone, óvirkt efna-
samband sem ekki kemur af stað
æxlismyndun í bijóstum.
Efnið var kannað á sjö heil-
brigðum körlum, en karlar
HOLLUSTA kálsins er talsvert
í umræðunni um þessar mund-
ir, og enn sem fyrr er það
hvítkál, sprotakál og aðrar
káltegundir sem veita eiga
vörn gegn þessum mikla vá-
gesti.
Tveir vísindamenn við Horm-
ónarannsóknarstofnunina í New
York eða „Institute for Hormone
Researche" hafa komist að því
að þessar káltegundir, hráar eða
léttsoðnar, innihalda efni sem
geta haft hvetjandi áhrif á líkam-
ann til að breyta estrogen horm-
óni í óvirkt efni, en estrogen er
talið geta hraðað myndun ákveð-
inna æxla í bijóstum. Af þeirri
ástæðu telja vísindamennirnir,
sem heita Jon J. Michnovicz og
H. Leon Badlow, að þessi efna-
sambönd geti mögulega dregið
úr hættu á bijóstakrabbameini.
Kenningin er ekki ný, eldri
rannsóknir hafa tengt neyslu á
þessum káltegundum við fækkun
á öðrum tegundum krabbameina.
n þessar nýju rannsóknir eru þær
fyrstu til að sýna fram á tengsl
á milli ákveðEinna efnasam-
banda í káli og örvun estrogen-
efnaskipta hjá heilbrigðu fólki.