Morgunblaðið - 15.11.1990, Qupperneq 38

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. NÓVEMBER 1990
38
Gamlar spurningar enn á dagskrá
eftirBjörn S.
Stefánsson
Snjólfur Ólafsson kennari í að-
gerðafræði í Háskóla íslands legg-
ur nokkrar spurningar fyrir Ing-
unni St. Svavarsdóttur og aðra í
blaðinu 31. f.m. í lok stuttrar
greinargerðar um forsendur
byggðastefnu („Grínið er fúlasta
alvara“). Sams konar forsendur
með líkum spurningum þar sem
gert er ráð fyrir að vinna skipu-
lega að því að mismuna byggðar-
lögum með það að markmiði að
afnema jaðarbyggðir hafa komið
fram í umræðu um byggðastefnu
hér á landi um lartgt skeið, en slík
viðhorf hafa aldrei orðið ofan á.
Slíkt var einkum ofarlega á
baugi á stríðsárunum þegar þeir
sem sótt hafa fyrirmyndir um að-
gerðir til hagvaxtar austur fyrir
Noreg voru hvað áhrifamestir, en
því fer víðs íjarri að einungis þar
hafi verið að finna þá sem töldu
heppilegast að mismuna byggðar-
lögum og hlynna aðeins að þeim
sem hefðu lífsskilyrði og atvinnu-
rekstrarskilyrði hinna stærri
byggða, en afnema önnur með
ýmsum ráðum. Lengst hafa að-
gerðir í þessa 'átt trúlega náð með
tilraun til nýskipanar í sveitum í
nafni landnáms ríkisins, en þar var
framkvæmdastjóri framsóknar- og
bændaflokksmaður. Tilraunin til
nýskipanar með landnámi ríkisins
rann eins og kunnugt er út í
sandinn, og það varð ofan á að
gera ekki upp á milli sveita né
héraða og aðeins milli jarða í und-
antekningu.
Hvernig stendur á því að sjónar-
mið slíkrar mismununar hafa ekki
leitt til árangursríkra aðgerða,
þótt þeirra hafi iðulega orðið vart
í spjalli og riti? Ég hef reynt að
gera mér grein fyrir því, hvemig
hefði þurft að rökstyðja slíkan
málstað, þegar kæmi að því að
framkvæma hann með atbeina
löggjafar- og fjárveitingavalds. Ég
„Það eru ýmsir lausir
endar, sem aðgerða-
fræðingi tekst ekki að
hnýta, þegar ákveða
skal hvaða aðgerðir í
byggðamálum eru þjóð-
hagslega fastur kostn-
aður og hvaða aðgerðir
breytilegur kostnaður.“
þykist hafa greint viðbrögð þeirra
sem þarna er verið að véla um.
Fyrst benda þeir á að örðugt sé
að setja hlutlæg mörk fyrir þá
staði sem eru lífvænlegir með rök-
um Snjólfs. í öðru lagi er bent á
að svo er margt sinnið sem skin-
nið um mat á lífsgæðum, án þess
að því þurfi að vera mótmælt, að
tilhneigingin sé eins og Snjólfur
bendir á. í þriðja lagi þykjast
ýmsir sjá úrræði hjá sér, og þeim
verður ekki alltaf hafnað með rök-
um, og þá nægir ekki í stöðu
þeirra að benda á að í heild séu
t.d. of margir fiskverkendur ’ í
landinu, ef um slíkt er að ræða. í
fjórða lagi er fólkið í þeirri stöðu
að skilyrði nágranna þess, sem
kynnu að lenda utan útskúfunar-
markanna, versna, svo sem við það
eitt að fólki fækkar í héraðinu,
og þá verður enn lakari grundvöll-
ur til að halda uppi því sem eftir-
sóknarvert þykir nú og háð er
nokkrum mannfjölda. Þannig sé
ýmis kostnaður, sem menn ætla
að setja á reikning jaðarbyggða,
fastur kostnaður, vegna þess að
nágrannabyggðir jaðarbyggðanna
eru háðar honum. Það eru ýmsir
lausir endar, sem aðgerðafræðingi
tekst ekki að hnýta, þegar ákveða
skal hvaða aðgerðir í byggðamál-
um eru þjóðhagslega fastur kostn-
aður og hvaða aðgerðir breytilegur
kostnaður, eins og Snjólfur vill
greina.
Hins vegar mundi fylgja slíkri
stefnumörkun almenn tortryggni
milli byggðarlaga, þar sem hver
grunaði annan um að vinna að því
með ráðum og rökum að grafa
undan nágrannabyggðinni svona
líkt og í velskipulögðu leyniþjón-
usturíki þar sem enginn veit hvar
óvini er að finna á fleti fyrir. Mér
þykir trúlegt að þeir sem þarna
koma að með löggjög og fjárveit-
ingum komist að því með sjálfum
sér, að þegar allt komi til alls verði
ávinningur af því sem kunni að
ná fram að ganga, ef þannig yrði
staðið að, svo lítill, að það yrði
ekki ómaksins vert miðað við það
andrúmsloft sem því fylgdi í
stjórnmálastarfi.
Það kann eftir sem áður að
vera erfitt að rökstyðja stuðning
við einstakar aðgerðir, en það er
varla erfiðara en það var fyrir
bóndann á Brekku í Mjóafirði
eystra, sem sat í stól menntamála-
ráðherra og var þar traustur
stuðningsmaður ríkisstuðnings við
Sinfóníuhljómsveitina, að
rökstyðja slíkt fyrir kjósendum
sínum í fjörðum og dölum Austur-
lands.
Aðgerðafræðingur í starfi við
Háskóla íslands gæti líka tekið
málið upp af sjónarhóli þeirra sem
hafa kosið sér hlutskipti í byggð-
um, sem eiga í vök að verjast,
með því að beita kunnáttu sinni
til að leita úrræða aðgerðafræð-
innar til að gera þeim kleift í hlut-
skipti sínu að sjá sér farborða og
njóta þess sem þó býðst auðveld-
ast á stærri stöðum. Rannsóknir
af þeim sjónarhóli kynnu að vekja
athygli í háskólum erlendis, þar
sem sinnt er málum dreifbýlis.
Höfundur er Reykvíkingur og
stundar þjóðfélagsrannsóknir.
s er
kom i<) t ftuitoni
ítmlm
í eina og hálfa öld hefur pastað frá Buitoni verið ómissandi
á ítölskum heimilum. Nú er Jfað komið í verslanir hérlendis
og þar bíða þín fjölmargar tegundir af þessu ljúffenga pasta.
Nýttu þér uppskriftir okkar á næstunni til að matreiða
gómsæta Buitoni-pastarétti.
’5».

liN

Tugliatelle og svínalundir
í h v ít laukssósu
Máltíð handa fjórum
200 gr. Tagliatellc frá Buitoni
300 gr. svínalundir
1 matskeið af smjöri
salt og svartur pipar
200 gr. hvítlauksostur
1 dl kjötkraftur
Söxuð steinselja
1. Skerið kjötið í 2-3 sm þykkar
lengjur og bankið þær með hendinni.
Kryddið lengjumar og steikið þær í
2-3 mínútur á hvorri hlið.
2. Takið kjötið af pönnunni og haldið
því heitu. Setjið kjötkraftinn og ostinn
á pönnuna. Hrærið uns osturinn
er bráðnaður.
3. Setjið kjötið í sósuna og látið það
hitna.
4. Sjóðið Buitoni-pastað samkvæmt
leiðbeiningum á pakkanum meðan þið
tilreiðið kjötið og sósuna.Setjið pastað
í skál og kjötið og sósuna ofan á.
Skreytið réttinn með steinseljunni.
m

puitoni
Ekta Ítalskt Pasta
Gunnar Kvaran hf Vatnagörðuni 22 104 Reykjavík simi 8 37 88