Morgunblaðið - 15.11.1990, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. NOVEMBER 1990
Hádegisverður
á Hótel Holti
Verð frá kr. 995.-
Næstu vikur verður á Hótel Holti sér-
stakt tilboð í hádeginu, sem samanstend-
ur af forrétti, aðalrétti og eftirrétti, sem
hver velur að vild.
Þríréttaður hádegisverður á viðráðanlegu
verði án þess að slakað sé á gæðakröfum.
w
Bergstabastrœti 37, Sími 91-25700

\ o,,v
NÁMSKEI
FYRIR FORELDRA
UNGRA BARNA
Á námskeiðinu verður fjallað um:
+ slysavarnir og skyndihjálp
+ málþroska, leiki, leikföng
+ samskipti foreldra og barna
+ nýjan Qölskyldumeðlim, viðbrögð
eldri systkina
+ barnasjúkdóma og heilsuvernd
+ tennur, tannvernd
Áhugasamir foreldrar eru hvattir til að taka þátt.
Fyrri námskeið um sama efni hafa hlotið einróma
lof þátttakenda.
Námskeiðið hefst mánudaginn 19. nóvember kl.
20.00 að Hótel Lind, Rauðarárstíg 18, Reykjavík.
Námskeiðið er 20 kennslustundir og fer kennslan
fram í 5 hlutum.
Skráning stendur yfir til kl. 17.00 föstudaginn 16.
nóvember. Nánari upplýsingar hjá Rauða krossi
íslands, Rauðarárstíg 18, s.: 2 67 22.
Lengi býr að fyrstu gerð.
iqÐ/

FRÆÐSLUMIÐSTÖÐ
RAUDA KROSS ÍSLANDS
Rauðarárstíg 18 - Reykjavík - sími: 91-26722
Ljóð danskra skálda
____________Bækur____________________
Ingi Bogi Bogason
Líkami borgarinnar. Úrval
ljóða eftir Michael Strunge og
Sören Ulrik Thomsen. Þýðend-
ur: Þórhallur Þórhallsson og
Magnús Gezzon. (62 bls.) Sögu-
snældan 1990.
Michael Strunge (1958-1986)
var afkastamikið skáld þótt ekki
nyti hans lengi við. Á átta árum
sendi hann frá sér á annan tug
ljóðabóka, stundum þijár bækur á
ári. Michael var ástsælt skáld í
heimalandi sínu, sérstaklega meðal
ungs fólks og var iðulega þétt setið
í „Húsinu“ í Kaupmannahöfn þegar
von var á því að hann læsi. Eftir
dauða Michaels óttuðust sumir vin-
ir hans að voveiflegur aldurtili hans
gæti orðið öðrum fyrirmynd og
minntu því ungt fólk á að lífið
væri þess virði að lifa því þótt Mieh-
aei væri allur.
Ljóð Michaels Strunge eru þung-
lyndisleg og full af sársauka:
Nótt borgarinnar er svart vinyl
kalt af þunglyndi.
Loftið ljómar af hávaða
malbikið glansar af regnbogum ljóssins.
(Vinyl)
Sjálfsmynd mælandans er gjarn-
an klofin, stundum óþekkt. í heimi
hlutgervingar, sóunar og sundur-
lauss fjöldaáreitis þreytist sinnið
fljótt: „Af himninum fal]a hlutir;
útvarpstæki / lyfjaglös, dagblöð,
sápa og glerbrot. I kringum borgina
liggur skógurinn / og geijast
af / eitri og lyíjum. /.../ Plastsól-
in glóir sem bólgið auga / joðgeisl-
ar blinda íbúana." (Plastsólin).
Sá sem talar þekkir ekki sjálfan
sig þótt hann skyggnist tíðum inn
í eigið sálartetur. Eðlilega eru því
lýsingar á umhverfinu óvissar og
skekktar. Mörg góð dæmi er um
slíka upplifun hjá Michael Strunge.
Ljóðið Gler endurspeglar sérlega
vel þessa tilfinningu skáldsins:
Ég sakna einhvers sem mér þykir vænt um
en ég get ekki munað,
hver það er.
Veröldin er aðeins fyrir utan mig
og ég er fyrir utan veröldina
með svarthol hið innra
sem sýgur allt í sig
og heldur mér saman.
Ljóð Michaels eru afar sjálflæg,
fyrsta persónu fornafnið kemur oft
fyrir og eykur þá tilfinningu lesand-
ans að hér sé á ferðinni afskaplega
prívat skáld sem yrkir um prívat
efni. Sem er ekki rétt. Þvert á
móti er freistandi að álykta að sjálf-
lægnin í ljóðum Strunges sé, eða
hafi verið, samnefnari fyrir sjálflæg
þankabrot fjöldans. Þar með er
einkaheimurinn orðinn opinber,
undantekningin orðin að reglu.
Andstætt ýmsum svartsýnis-
mönnum bendir Michael á fáeinar
hugsanlegar lausnir á tilveruvand-
anum þótt ekki séu þær alltaf aðlað-
andi. Ein þeirra minnir dálítið á línu
Steins Steinars „Og ég var aðeins
til í mínu ljóði“:
:::Skáldskapur minn er verksmiðja
sem framleiðir bæði dínamít og bijóstsykur!:::
þá geri ég augnablik kröfu um að
fá að vera maður.
Lát mig annars deyja.
(Dínamít og bijóstsykur)
Þessa hugmynd endurtekur
Michael í ýmsum ljóðum sínum í
mismunandi tilbrigðum. í Styttum
heimfærir hann hana á allt og alla,
einkaörlög eru orðin alheimsörlög:
Nú erum við eins og styttur
á brottför í einstökum
geimförum.
Með sérstæðum kjamorkusprengjum.
Þið hinir ókunnu, ýtið
. á hnappinn.
Skilið okkur aftur til upphafsins.
SLiPiDiDU
Sch
Sören Ulrik Thomsen
Eitt sterkasta einkenni hjá Sören
Ulrik Thomsen (1956-) eru leiftur-
kennd myndbrot, oft margræð.
Hugurinn fangar fleira en hann
með góðu móti torgar svo að skynj-
unin er oftar en ekki glundroða-
kennd. Aðeins mælandinn er kyrr-
stæður meðan allt æðir í kringum
hann. Hraðinn og óróinn endur-
speglast vel í tíðri notkun ýmissa
hreyfingarsagna eins og „sveiflast",
„blakta“, „flökta“:
karlar kasta hver öðrum gegnum glerrúð-
umar böm syngja
án orða
leiftur eftir leiftur yfir frosnum vötnum
vínið þýtur um líkamann líkaminn þýtur um
nóttina
(Ferðir um þröng sund. Víma og fall. Sýn)
í heimi þessum líkum er fátt
haldbært, menn eignast hvorki al-
mennilega vini né óvini. Einsemdin
er staðfastur fylginautur:
þúsundir nianna ganga inn og út úr andliti
mínu
í hin löngu ferðalög með ruggandi lestar-
röddum, óþekktur
undir sama tungli
hnippi af söknuði fleygt undir bekkinn
gleðin kastar mér dýpra inn í opinn glugga
leðuijakkinn heldur á mér hita
(Óþekktur undir sama tungli)
Þótt tónninn í ljóðum Sörens
Thomsen sé að sama skapi þung-
lyndislegur og hjá Michael Strunge
Michael Strunge
þá eygir hann oftar vin í eyðimörk-
inni, t.d. í Sjórnmálaljóði:
Til ykkar
sem sakið ljóðlistina um einangrunarstefnu
og hrópið: Leystu frá skjóðunni!
það er heimurinn sem er filabeinsturn;
öll ljóð eru ósk um inngöngu.
í þýðingum, og þá sérstaklega
ljóðaþýðingum, má greina tvö and-
stæð skaut. Sumir þýðendur leggja
upp úr því að koma frummerkingu
sem óbrenglaðastri til skila — og
þá á kostnað listrænnar útfærslu.
Aðrir þýðendur leyfa sér að um-
skapa listaverkið, reyna að ná „and-
anum“ í því, vitandi það að aldrei
er hægt að flytja verk úr einu máli
yfir á annað með því að þýða orð
fyrir orð.
Þýðing Þórhalls og Magnúsar er
frekar trú fyrra sjónarmiðinu. Af
þeim ljóðum sem mér voru tiltæk
hefur verið lögð alúð við að ná fram
merkingu frekar en listrænni áferð
ljóðanna. Undantekningar fundust
hins vegar. Þegar t.d. stendur svo
á dönsku: „byen jager sit nálebundt
ind gennem ruden“ sýnist mér
„borgin eltir[!] nálabúnt sitt inn;[!]
í gegnum rúðuna" vera ekki einung-
is klúðurslegt heldur vafasamt. (Ur
Óþekktur undir sama tungli).
í lokin eitt atriði sem skiptir tölu-
verðu máli: Útlit á bókarkápu er
aðstandendum bókarinnar til lítils
sóma. Það er löngu kominn tími til
að bókaútgefendur, jafnt stórir sem
smáir, taki sig saman í andlitinu
og gangi frá útliti bóka í samræmi
við innihald þeirra. Góður smekkur
setur enga bókaútgáfu á hausinn.
Skáldsaga eftir Rún-
ar Helga Vignisson
BÓKAÚTGÁFAN Forlagið hefur
sent frá sér skáldsöguna Nautna-
stuldur eftir Rúnar Helga Vignis-
son. Þetta er önnur skáldsaga
Rúnars Helga en fyrir sex árum
gaf hann út skáldsöguna Ekkert
slor.
Egill Grímsson er hetja þessarar
sögu, drengur úr dreifbýlinu, skól-
aður í Reykjavík, tvístígandi í Kaup-
mannahöfn, á framabraut í Banda-
ríkjunum. Feiminn, fullur sjálfsvor-
kunnar og finnst hann hvergi eiga
heima. Því hann er erfiður sá veru-
leiki sem nútíminn leggur ungum
manni á herðar. En getur nokkur
maður orðið heilsteyptur einstakl-
ingur í samfélagi mótsagnanna?
Og ástin sjálf, hvað þá girndin!
Varla getur það talist neitt grín að
velja sér konu og lynda við hana á
tímum jafnréttis og framfarafíknar.
I kynningu Forlagsins segir
m.a.: „Rúnar Helgi Vignisson ber
margar spurningar á borð í sögunni
um Egil Grímsson, því eins og allar
snjallar sögur er þessi ekki öll þar
sem.hún er séð. Hún er allt í senn,
Rúnar Helgi Vignisson
táknræn og sértæk, nautnaleg og
hrollvekjandi, ærslafull og sorgleg.
Sannkallaður nautnafundur!"
Nautnastuldur er 228 bls. Auk
hf./Björn Jónsson hannaði kápu.
Prentsmiðjan Oddi prentaði.