Morgunblaðið - 19.01.1991, Blaðsíða 2

£
2
reet haomai. .er ítjöaojiaoua i coöaj8WMÐ}iom
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. JANÚAR 1991
Morgunblaðið/Einar Fálur
Gestir oggangandi
við Heklu
Þrátt fyrir lélegt skyggni við Heklu í
gær lagði þó nokkur fjöldi fólks land
undir fót til þess að komast í námunda
við eldstöðvarnar. Fólk kom í einkabílum
og fjórum fullsetnum rútum, þar sem
þorri farþega var nemendur úr Fjöl-
brautaskólanum við Ármúla. Fólkið gekk
langar leiðir í kulda og trekki en ekki
var mikið að sjá vegna skýjahulu á Heklu
og aðeins mátti greina neðsta hluta
hrauntungunnar. A innfelldu myndinni
hefur Ármúlaskólanemi hlaupið undir
bagga með skólasystur sinni.

Nefnd forsætisráðherra:
Gæði, hreinleiki
o g heilbrigði verði
vörumerki Islands
ISLENDINGAR eiga að leggja áherslu á gæði, hreinleika og heilbrigt
líf við markaðssetningu landsins. Möguleikar íslendinga til að auka
ferðamannastraum til landsins og að auka verðmæti þess sem við flytj-
um út, eru gífurlega miklir og þá þarf að nýta. Þetta eru meðal ann-
ars niðurstöður markaðs- og útbreiðslunefndar, sem forsætisráðherra
skipaði í fyrra.
I mikilli skýrslu frá nefndinni
koma fram margar hugmyndir, sem
nefndin leggur tii að verði athugaðar
nánar. í máli Baldvins Jónssonar,
formanns nefndarinnar, á fundi
nefndarinnar í gær, kom fram að
móta þyrfti mjög ákveðna stefnu í
umhverfísmálum og á því sviði ættu
íslendingar að taka forystu.
- Meðal þess sem nefndin leggur
til að gert verði er að koma á fót
heilsulindum sem eftirsótt væri fyrir
útlendinga að heimsækja. Nefndar-
menn telja mikilvægt að tekjur af
aiþjóðlegu lottói, sem komið verði á
fót, renni til alþjóðlegra umhverfis-
verðlauna sem beri nafn íslands.
Hugmyndir eru um loftbelgjafiug
samtakanna Global Concem yfir ís-
landi, fljótandi borg sem yrði við
strendur íslands, alþjóðlega fjár-
málaþjónustu, sérstaka ráðstefnu-
miðstöð í Reykjavík og lagningu
vegar þvert jrfir landið.
„Þið hafið geysilega möguleika á
sviði ferðamála,“ segir Sir Ralph
Halpern, kunnur breskur kaupsýslu-
maður sem sat fund nefndarinnar í
gær. „íslendingar þurfa að marka
stefnu í þessum málum til þess að
þið ráðið hvemig málin þróast. Heil-
brigði er í tísku í heiminum og á
því sviði eiga Islendingar að geta
tekið frumkvæðið."
í skýrslu nefndarinnar kemur
fram að tæplega 14 þúsund breskir
ferðamenn koma til Islands, en 28
milljónir Breta fara árlega í leyfí til
útlanda. Með því að'leggja áherslu
á kosti íslands og sérstöðu telja
menn hægðarleik að stækka þann
hóp, sem leggur leið sína til íslands,
verulega. Einnig er rætt um svipað-
ar aðgerðir í öðmm löndum.
Nefndin leggur til að hafist verði
handa strax á vissum sviðum, en til
þess þarf fé. Áætlanir nefndarinnar
gera ráð fyrir 70 milljónum til frek-
ari athugana og síðan þurfi um 200
milljónir á ári, næstu fjögur árin, til
að hrinda markvissri markaðssetn-
ingu íslands í framkvæmd.
I nefndinni áttu sæti auk Baldvins
Jónssonar þeir Ingjaldur Hannibals-
son, Júlíus Hafstein, Karl Sigur-
hjartarson og Pétur J. Eiríksson.
Undirskrift viðskiptabókunar
Islendinga og Rússa frestað
Undirskrift háð því að Sovétmenn kaupi m.a. 50 þúsund
tunnur af síld og staðið verði við greiðslur fyrir síðasta ár
Samningaviðræðum, sem stað-
ið hafa yfir í Moskvu undanfarna
daga um nýja viðskiptabókun
íslendinga og Sovétmanna fyrir
árin 1991 og 1992, lauk í gær.
Samkomulag náðist um texta
bókunarinnar og fylgja henni
listar yfír íslenskar og sovéskar
vörur, sem eru nánast þær sömu
og í síðustu viðskiptabókun, til
dæmis saltsíld, frystar sjávaraf-
urðir, lagmeti og ull. Magn og
verðviðmiðun er þó ekki tekið
fram í þessum vörulistum.
• íslenska samninganefndin lýsti
því yfir að enda þótt tekist hafí
samkomulag um texta nýrrar við-
skiptabókunar, sé undirskrift henn-
ar háð því að fjárveitingar og
greiðslur vegna samninga fyrir árið
1990 liggi fyrir og svör við því
hvenær greiðslur yrðu inntar af
hendi þyrftu að Iiggja fyrir innan
sex vikna. Þó er vonast til að skýr-
ari línur varðandi greiðslur fyrir
saltsíld fáist næstu daga.
Samkvæmt kaupsamningum
fyrir árið 1990 skulda Sovétmenn
okkur nú 8-9 milljónir Bandaríkja-
daia, eða 440-500 milljónir króna,
fyrir saltsíld, frystan fisk og lag-
meti, þar af 5,5 milljónir dala fyrir
50 þúsund tunnur af saltsíld, eða
um 300 milljónir króna. Þau mál
eru til meðferðar hjá sovéska sjáv-
arútvegsráðuneytinu, ríkisnefnd
um matvæli og innkaup og öðrum
sovéskum stjórnvöldum, sem fjalla
um gjaldeyrismál. Sovétmenn von-
ast til að línur skýrist í þessum
málum næstu daga. Áhersla er lögð
á að þeir veiti sem fyrst fé til salt-
síldarkaupanna en síldveiðar hafa
verið leyfðar hér út þennan mánuð.
Sovétmenn hafa að undanförnu
greitt fyrir lagmeti og ull og á
næstunni eru væntanlegar veruleg-
ar viðbótargreiðslur fyrir ull, sem
Sovétmenn hafa keypt samkvæmt
viðskiptabókun, svo og greiðslur
vegna vöruskipta, sem Álafoss hf.
hefur beitt sér fyrir til að auka
möguleika á sölu til Sovétríkjanna.
Búist er við að hluti af greiðslunum
til Álafoss hf. verði tekinn af því
fé, sem íslensku olíufélögin greiða
sovéskum olíuútflytjendum.
Þrátt fyrir mikla áherslu af hálfu
íslensku viðræðunefndarinnar tókst
ekki að fá ósk um magn og verðvið-
miðun framgengt vegna þeirrar
breytingar, sem er að verða á skip-
an efnahags- og markaðsmála í
Sovétríkjunum. Næstkomandi
mánudag er áformaður fundur
meirihluta nefndarmanna í íslensku
viðræðunefndinni með einum ráða-
manna sovésku ríkisnefndarinnar
um matvæli og innkaup. Þessi
nefnd hefur yfirumsjón með fram-
leiðslu, innflutningi og dreifingu
matvæla. Að þessum fundi loknum
er ráðgert að halda aukafund með
Júrí P. Ledentsov formanni sovésku
samninganefndarinnar um við-
skipti Sovétmanna og íslendinga.
Lánskjara-
vísitala hækk-
ar um 1,15%
VÍSITALA byggingarkostnaðar,
lánskjaravísitalan og Iaunavísi-
talan voru birtar í gær. Láns-
kjaravísitalan fyrir febrúar
hækkaði um 1,15% en það sam-
svarar 14,6% verðbólgu á ári.
Byggingarvisitala fyrir febrúar-
mánuð hækkaði um 0,2% sem
samsvarar 2,1% verðbólgu.
Launavísitala fyrir janúar hækk-
aði um 2,6%.
Hækkun lánskjaravísitölunnar
síðustu þrjá mánuði samsvarar 9,1%
verðbólgu á ári, hækkun hennar
síðustu sex mánuði samsvarar 5,4%
verðbólgu og undanfarna tólf mán-
uði hefur lánskjaravísitalan hækkað
um 7%.
Hækkun byggingarvísitölunnar
síðustu þijá mánuði jafngildir 8,6%
árshækkun og hækkunin síðustu
sex mánuði jafngildir 5,8% hækkun
á ári. Vísitala byggingarkostnaður
hefur hækkað um 7,2% síðustu tólf
mánuði.
íslendingar við átakasvæðin:
Húsið skalf við sprengingmm
-segir Salbjörg Sveinsdóttir í Haifa í ísrael sem hefur
flutt sig í sprengjuvarnarbyrgi ásamt fjölskyldu sinni
SALBJÖRG Sveinsdóttir, sem er búsett í Haífa í ísrael ásamt
eiginmanni og tveggja ára dóttur, segir að atburðirnir í fyrri-
nótt, þegar írakar sendu tvær sprengjur á borgina, hafi verið
mjög erfiðir. Morgunblaðið náði tali af henni í gær í miðstöð
Baháía þar sem byggt hefur verið loftvarnarbyrgi en fjölskylda
hennar flutti sig þangað í gærdag og hyggst halda til í byrginu
á meðan hættuástand ríkir í borginni.
„Ég treysti mér ekki til að upp- vel að þola kjarnorkuárás. Hér
lifa aðra slíka nótt. Ég geng með
bam og hef því fengið að fara
með fjölskylduna í sprengjuvarn-
arbyrgi í Allsheijarhúsi Baháía
sem er skammt frá heimili okkar.
Það er búist við annarri árás hve-
nær sem er,“ sagði hún.
Salbjörg sagði að þau hefðu
yfirgefið heimili sitt um miðjan
dag í gær og ekið í flýti í byrgið
því íbúum borgarinnar er fyrir-
skipað að halda sig inni við. Hún
sagði að fleiri fjölskyldur héldu
til í byrginu og færi vel um þau.
„Þetta er öruggt byrgi sem á jafn-
eigum við ekki heldur að þurfa
að setja upp gasgrímur, komi til
árásar,“ sagði hún.
Salbjörg sagði að fjölskyldan
hefði vaknað við sírenur kl. 2 í
fyrrinótt og hafi rétt gefist tími
til að hlaupa inn í innsiglaða her-
bergið þegar sprengja sprakk ná-
lægt húsinu. „Það var svo nálægt
að húsið titraði. Við gátum ekki
sett gasgrímu á tveggja ára dótt-
ur okkar og ég þojdi ekki að hafa
gasgrímu á mér. Ég bjóst þó allt-
af við að finna gaslykt en sem
betur fer var ekki beitt efnavopn-
um,“ sagði hún.
Að sögn Salbjargar þurfti fjöl-
skyldan að hafast við í herberginu
til kl. 7 um morguninn þegar til-
kynning barst um að öllu væri
óhætt. „Það munu 15 manns hafa
slasast í árásinni en nokkrir hafa
dáið í gasgrímunum. Það hafa
borist fregnir um að þijú lítil böm
og tvær konur hafi ekki þolað
grímumar og kafnað," sagði hún.
Halla Backman, sem er búsett
I Jerúsalem, sagði I gær að fólk
í borginni væri á verði. Fæstir
færu til vinnu en héldu til á heimil-
um sínum og fylgdust með út-
varpi. „Það er allt rólegt og ber
ekki mikið á ótta,“ sagði hún.
Hún sagði að þegar árásin var
gerð á ísrael í fyrrinótt hefði bor-
ist tilkynning um að fara inn í
einangrað herbergi og hafa gas-
grímur til reiðu. „Það gerðist þó
sem betur fer ekkert hér í Jerúsal-
em en sprengjur hæfðu Tel Aviv
og Haifa.“ Sagði hún að engar
upplýsingar hefðu borist um hugs-
anlega gagnárás ísraelsmanna og
sagði að búist væri við að farið
yrði variega I sakimar. „Fólk biðst
mikið fyrír og heldur stillingu
sinni en það hefur ekkert gerst
hér,“ sagði hún.,
í gærmorgun var einni eldfiaug
skotið að Bahrain eyju sem er á
Persaflóa en hún var skotin niður
af flugher bandamanna. Heimir
Hauksson, sem er þar búsettur,
sagði í gær að sírenur hefðu verið
settar af stað kl. 5 um morguninn
og fólki ráðlagt að halda kyrru
fyrir.
„Hálftíma síðar barst tilkynn-
ing um að hættan væri liðin hjá.
Það ber ekkert á hræðslu meðal
fólks en það heldur sig heima við
í dag.
Við höfum heyrt miklar flug-
véladrunur en að öðru leyti ekki
orðið vör við átökin," sagði hann.