Morgunblaðið - 19.01.1991, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. JANÚAR 1991
ELDGOS I HEKLU
Hraunstraumurinn í vesturhlíðum Heklu fyrstu gosnóttina kominn niður á lághraunið.
Morgunblaðið/Þorkell
Jónína og Magnús í Haukadal.
„Okkur þykir ósköp
vænt um Heklu,
dýrkum hana“
Grein: Árni Johnsen. Myndir: Þorkell Þorkelsson
FÓLKIÐ sem á heimili sín við
rætur Heklu lítur á þetta sögu-
fræga eldfjall sem hluta af þeirri
lífsins melódí sem það vill búa við
með kostum og göllum. Morgun-
blaðsmenn heimsóttu fólkið á
Heklubæjunum í gær eftir nætur-
dvöl í hlíðum Heklu til þess að
fylgjast með framrás hraunsins
úr gígaröðinni. Þegar leið á að-
faranótt laugardags dró heldur
úr rennsli úr gígunum, en.þó var
virkni í þeim mjög mikil og greini-
legt hraunrennsli áfram. Hraun-
tungan sem var komin niður í lág-
hraunið vestan í Heklu í gær hafði
lengst um 200-300 metra í hvora
átt undir hlíðinni.
„Hekla er hluti af minni tilveru,
því ég hef aldrei átt heima annars
staðar en við rætur hennar og út frá
því sjónarhorni fyrirgefst henni allur
andskotinn," sagði Sverrir Haralds-
son bóndi í Selssundi í samtalið við
Morgunblaðið, „og ég tala nú ekki
um þegar hún framkvæmir jarðhrær-
ingar á svo fallegan hátt sem í gær,“
bætti Sverrir við. Við spurðum Sverri
hvort nærvera hans við Heklu væri
ekkert . áhyggjuefni. „Áhyggjuefni
mitt þegar Hekla gýs í þetta skipti
er nákvæmlega það sama og daginn
áður en hún gaus, en það er að fá
ekki að Ijúka mínu verki hér í friði
fyrir stjórnsemi yfírvalda og þar á
ég náttúrlega við spennitreyjuna sem
'oændastéttin er í, Seglbúðaspenni-
treyjuna."
„I mér búa aðeins góðar tilfinning-
ar til Heklu,“ sagði Svala Guðmunds-
dóttir í Selssundi, „manni bregður
óneitanlega, en síðan er þetta
skemmtilegt þegar fyrsta hrinan er
frá. Heklugosunum fylgja miklar
heimsóknir og þá kynnist maður
mörgu skemmtilegu fólki.“ „Heklu-
gos eru eiginlegá eins og spegilmynd
af ástum samlyndra hjóna,“ skaut
Sverrir inn í og lífsglaður hlátur
þeirra hjóna var endapunktur spjalls-
ins.
„Þetta er andskotans ekkert
Heídugos, að við skulum ekki sjá það
Geiri í Næfurholti.
Sverrir og Svala í Selssundi.
Kristján í Hólum.
frá okkur,“ sagði Jónína Hafliðadótt-
ir húsfreyja á Haukafelli undir
.Heklurótum þegar okkur bar að
garði. Magnús Runólfsson bóndi á
Haukafelli var að moka snjó frá hús-
um og þegar við spurðum hann um
tilfinningu hans til _ nágrannans
Heklu, sagði hann: „Ég veit ekki
hvernig þetta gos leggst i mig, en
þó hef ég þá trú að það verði ekki
mjög langt, því það er orðið svo stutt
á milli gosa. Hekla er búin að eyði-
leggja skelfíng ósköp mikið á þessu
svæði, því yfirborð allra þessara
hrauna er komið upp úr henni og
það er ekkert smáræði. Þó þykir mér
nú frekar vænt um hana, hún er svo
falleg og sést víða að. Mér finnst
hún eins og nokkurs konar fjalla-
drottning og mér hefur líkað sambýl-
ið við hana vel fyrir utan 1947 þeg-
ar hún fór ákaflega illa með okkur
nágranna sína og stór hluti bústofns-
ins tapaðist. Hekla var hávær 1947
og ég man að ég heyrði ekki í skil-
vindunni þegar ég var að skilja vegna
hávaðans frá eldstöðvunum."
„Ég ber djúpar tilfinningar til
Heklu," sagði Jónína, „enda er hún
búin að vera fyrir augum mínum
síðan ég var barn á Fossi. Það segi
ég satt, mér þykir ákaflega vænt um
Heklu og er ekki vitund hrædd við
hana þótt hún hristi sig stundum og
um.fram það æskilega 1947. Mér
finnst vanta hávaðann núna, finnst
þurfa að heyrast í henni úr því að
hún er að gutla við þetta."
„Ég ber ágætar tilfinningar til
Heklu, en auðvitað erum við á varð-
bergi þegar hún hreyfir sig og mér
hefur þótt skorta á að við séum látin
vita af opinberum aðilum og sérfræð-
ingum um það sem er að gerast í
eldfjallinu. Mér finnst satt að segja
svolítill leikaraskapur í þessu öllu
saman og reynt að gera gaman úr
því í stað þess að þetta er auðvitað
fúlasta alvara og skiptir miklu máli
fyrir nærliggjandi bæi. Óvissan við
hver eldsupptök er alltaf nokkur og
mikilvægt að kynna heimamönnum
sem best stöðu mála.“
„Okkur þykir ósköp vænt um
Heklu, dýrkum hana, en það er verst
áð hún ófríkkar við hvert gos,“ sagði
Jónína Ófeigsdóttir í Næfurholti, en
Geiri í Næfurholti taldi að kannski
væri Hekla blessunin að reyna að
flikka upp á útlitið með nýjum gos-
um, „en við höfum sloppið svo vel
frá öllu sem hún hefur gert að við
höfum ekki yfir neinu að kvarta,“
hélt Geiri áfram. „Hún er náttúrlega
eins og lifandi vera í nágrenninu og
þarna er falinn eldur sem alltaf er
von á. Helstu áhyggjurnar eru í raun
þær1 hvort útlit fjallsins breytist1 eða
ekki, en fegurst þótti mér Hekla fyr-
ir 1947, áður en hún afmyndaðist
og sprakk öll og hlóð utan á sig
ýmsu óæskilegu."