Morgunblaðið - 19.01.1991, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLaÐIÐ LAUGARDÁGUR 19. JANÚAR 1991
Alþjóðasamband Rauða kross félaga:
Skortur á hjúkrunar-
gögnum fyrir böm
í Sovétríkjunum
- segir Guðjón Magnússon varafor-
seti Alþjóðasambandsins
SENDINEFND frá Alþjóðasambandi Rauða kross félaga hefur
verið í Moskvu að kanna þörf á aðstoð við Sovétmenn. Ferðin var
farin til að kanna hvar þörfin væri mest, auk þess sem samið var
við stjórnvöld um að starfsmaður Alþjóðasambands Rauða kross-
ins fengi að fylgjast með dreifingu hjálpargagna. Japanir hafa
þegar ákveðið að veita 200 milljón króna aðstoð. Guðjón Magnús-
son formaður Rauða kross Islands og einn af varaforsetum Alþjóða-
sambandsins var í sendinefndinni og sagði hann að mikill skortur
væri á hjúkrunargögnum fyrir börn á heilbrigðisstofnunum. Ljóst
væri að hungursneyð ríkti ekki í landinu, eins og víða í löndum
Afríku, en matvörur skorti í verslanir og ástandið færi versnandi.
Guðjón sagði að rætt hefði ver-
ið við fulltrúa ríkisstjómarinnar
og fulltrúa neyðarnefndar ríkis-
stjórnarinnar, sem samræma á
móttöku á aðstoð frá erlendum
ríkjum. „Það er engum blöðum um
það að fletta, að geysilegur skort-
ur er á lyfjum og einföldum hjúkr-
unar- og læknisáhöldum í Sovét-
ríkjunum," sagði Guðjón. „Um er
að ræða lyf, sem ekki er hægt að
komast hjá að senda og mun Rauði
krossinn leggja áherslu á að þau
verði lögð fram og þá eingöngu
vegna barnanna. Þetta eru venju-
leg verkjalyf, ofnæmislyf, sýklalyf
og tæki til bólusetninga og blóð-
gjafa. Það má líkja þessu við að
verið sé að útbúa fólk sem ætlar
að setjast að á eyðibýli en það er
alveg ótrúiega mikið sem þá vant-
ar.“
Sendinefndin heimsótti heilsu-
gæslustöðvar fyrir börn, sjúkrahús
og sérhæfð sjúkrahús og ræddi
þar við starfsfólk. Skoðaði lyija-
birgðir og kannaði hvaða lyf vant-
ar mest, tegund og magn miðað
við sex mánaða notkun. Að sögn
Guðjóns er ljóst að ef Rauði kross-
inn á að sjá um nægileg lyf á
þessu ári, en það telur hann vera
lágmarks aðstoð, þá skiptir kostn-
aðurinn hundruðum milljóna
króna. „Ég var mjög vongóður um
undirtektir áður en vitnaðist um
síðustu atburði í Eystrasaltslönd-
unum, þar sem þessi aðstoð er
sérstök að mörgu leyti,“ sagði
Guðjón. „Um er að ræða að rétta
hjálparhönd að því er virðist tíma-
bundið og það til bama. Þetta
verður að ganga.“
Að sögn Guðjóns er lítill matur
í verslunum þó svo að sendingar
berist þangað við og við. Talið er
að til séu matvæli og aðrar nauð-
synjar á heimilunum því fólk hafi
birgt sig upp. Þá hefur sölu-
mennska farið vaxandi framhjá
ríkisreknu verslununum, bæði á
mörkuðum og með leyfí yfírvalda,
auk verslana sem reknar era af
einkaaðilum. „Það er því ekki
hægt að segja að um matarskort
sé að ræða þó framboðið í verslun-
um sé lítið,“ sagði Guðjón. „Vand-
inn er að þarna era stórir hópar
fólks, um 15% til 20% lands-
manna, sem njóta opinberra bóta,
ellilifeyris eða örorkubóta og aðrir
sem era atvinnulausir, að
ógleymdum þeim sem hafa flutt
til Moskvu og Leningrad eða ann-
arra borga vegna veikinda, en þar
era helstu heilbrigðisstofnanirnar.
Þá era þeir ótaldir sem era á lág-
um launum. í ljós hefur komið að
hjúkrunarfólk sem vinnur á vegum
Rauða krossins er með 135 rúblur
á mánuði en stjórnvöld telja að
það þurfi minnst 150 rúblur til
að komast af. Það eru þessir hóp-
ar, sem eru með bætur á bilinu
Guðjón Magnússon
40 til 85 rúblur á mánuði, og þeir
láglaunuðu, sem eiga erfiða tíma.“
Rauði krossinn leggur áherslu
á að hjálpa þessu fólki og er búið
að dreifa um 4.000 tonnum af
matvælum á hans vegum, aðallega
gjafir frá Þjóðveijum. Um 15.000
hjúkrunarfræðingar starfa á veg-
um sovéska Rauða krossins í Sov-
étríkjunum og hafa þeir séð um
að dreifa matvælunum. „Þessir
hjúkranarfræðingar sinna fyrst og
fremst heilsuvernd og heimahjúkr-
un,“ sagði Guðjón. „Það er frá
þessum starfsmönnum sem upp-
lýsingarnar koma um hvar neyðin
er mest og þeir reyna að dreifa
því sem berst, til þeirra sem eru
verst setir.“
Rússar era stoltir, að sögn Guð-
jóns, og hafa ekki farið fram á
aðstoð, en í alþjóðlegu hjálpar-
starfi gilda þær reglur að viðkom-
andi stjórnvöld eða Rauði krossinn
í viðkomandi landi, fara fram á
aðstoð. „Þá er send út hjálpar-
beiðni en það hafa Sovétrhenn
ekki gert,“ sagði Guðjón. „Hjálpin
sem þeir hafa fengið til þessa er
frá einstökum ríkjum og einstakl-
ingum sem fylgjast með og sjá*
að aðstoðar er þörf, rétt eins og
við fengum að kynnast þegar gaus
í Heymaey. Þetta kalla Sovétmenn
vinargreiða, sem þeir eru þakklát-
ir fyrir.“
ASI og VSI undirbúa næstu kjarasamninga:
Reynt að finna leiðir til
að hækka lægstu launin
Á VEGUM Alþýðusambands íslands stendur yfir undirbúningur að
kröfugerð fyrir næstu kjarasamninga með sérstakri áherslu á að
finna nýjar leiðir til að hækka lægstu laun. Ari Skúlason, hagfræðing-
ur ASÍ, segir að þessi vinna hafi staðið yfir í nokkurn tíma en sam-
bandsfélögin væru að tilnefna fulltrúa í starfshóp sem ætti að vinna
að þessu verkefni. Þórarinn V. Þórarinsson, framkvæmdastjóri, VSÍ
segir að nú sé að hefjast enn eitt samdráttarárið í efnahagslífinuog
að tekjutap vegna minni loðnuveiða þýði 4-5 milljarða kr. tekjutap
fyrir þjóðarbúið. Því sé þröngt um vik.
Ari sagði að áherslan í næstu
samningum yrði lögð á hækkun
lægstu launa umfram önnur laun
en þjóðarsáttarsamningarnir renna
út 15. september. Reynt yrði með
öllum ráðum að finna leiðir til að
ná því markmiði.
Þórarinn sagði að ofaná tap
vegna loðnunnar, bættust áhrif
stríðsins við Persaflóa og óvissa á
alþjóðlegum peningamörkuðum
sem gætu haft í för með sér að
áformum um uppbyggingu stóriðju
yrði seinkað. „Ef þetta gerist horf-
um við fram á fjórða samdráttará-
rið í röð og það setur okkur þrengri
skorður en ella,“ sagði hann.
Þórarinn sagði að aðilar vinnu-
markaðarins hefðu oft reynt að
bæta sérstaklega kjör hinna lægst
launuðu. „Ég tel að á síðustu þrem-
ur árum hafi þetta aðeins þokast
fram á við. Vinnuveitendur hafa
ákveðið að skoða sérstaklega hvern-
ig hin ýmsu tekjujöfnunarkerfi
vinna, svo sem skattakerfið, trygg-
ingakerfið og aðrir þættir. Það er
mjög nauðsynlegt að kortleggja
þetta og það munum við gera,“
sagði Þórarinn.
Planótóiileikar í Is-
lensku óperunni
ÞRIÐJU píanótónleikar EPTA,
Evrópusambands píanóleikara,
verða haldnir í Islensku óperunni
mánudaginn 21. janúar kl. 20.30.
Píanóleikarinn að þessu sinni er
Halldór Haraldsson. Á efnisskrá
hans er Pathétique-sónatan og 32
tilbrigði í c-moll eftir Beethoven, 3
þjóðlög frá Csik-héraði eftir Barók,
Qiseaux tristes eftir Ravel, Pour le
Piano eftir Debussy og Noktúma í
cís-rtioll og Pólonesa í As-dúr eftir
Chopin.
Tónleikarnir verða endurteknir
viku síðar, mánudagskvöldið 28.
janúar, í Kirkjuhvoli í Garðabæ kl.
20.30.
Halldór Haraldsson píanóleikari.
Aðventubréf til alþingismanna
Morgunblaðinu hefur borist eftir-
farandi:
Laugardaginn 12. janúar sl. birt-
ist í Morgunblaðinu grein eftir Jó-
hönnu Sigurðardóttur félagsmála-
ráðherra, undir fyrirsögninni: Opið
bréf til foreldra barna á leikskólum.
Tilefni greinarinnar er bréf sem for-
eldrafélag leikskólans Hálsaborgar
sendi alþingismönnum öllum í des-
embermánuði sl. undirritað af- 87
foreldram. Nokkram dögum fyrir
birtingu „opna bréfsins" í Morgun-
blaðinu hafði foreldrunum 87, svo
og foreldraráði félagsins, borist bréf
frá félagsmálaráðherra, dags. 4. jan-
úar 1991, sem efnislega var sam-
hijóða nema inngangur þess bréfs
var annar. Báðum þessum bréfum
félagsmálaráðherra mun foreldrafé-
lagið svara nú á næstu dögum og
óska birtingar svargreinar í Morgun-
blaðinu.
Vegna birtingar greinar Jóhönnu
Sigurðardóttur félagsmáfaráðherra
í Morgunblaðinu óskum við eftir að
bréf foreldrafélagsins, sem er tilefni
skrifa hennar, verði birt hér í blaðinu
þannig að lesendum sé gefinn kostur
á að sjá báðar hliðar málsins og
meta réttmæti harkalegra tilskrifa
hennar.
Foreldraráð leikskólans
Hálsaborgar.
Alþingismaður.
Á Alþingi, 112. löggjafarþingi
1989-1990, voru lögð fram stjórnar-
frumvörp um leikskóla og um félags-
þjónustu sveitarfélaga. Bæði þessi
frumvörp, með tilliti til skipunar
þeirra 'á dagvistarmálum barna, hef-
ur foreldraráð okkar kynnt, sér
grannt, og íjallað hefur veri^ um
málefnin á almennum fundi foreldra.
Þar sem framvörpin hafa verið iögð
fram á ný á yfirstandandi þingi ák-
váðum við að koma á framfæri við
yður afstöðu okkar til þeirra áður
en til afgreiðslu þeirra kemur.
Forskólanefndin svokallaða, sem
menntamálaráðherra skipaði 25.
janúar 1989, samdi frumvarp til laga
um leikskóla. Um skipan nefndar-
innar, st^irf hennar og umsögn henn-
ar um frumvarpið, vísast til greinar-
gerðar með framvarpi nefndarinnar
sem fylgir framvarpinu breyttu, eins
og það var lagt fram á Alþingi.
Framvarp forskólanefndarinnar
byggist á rétti barnsins, það skapar
ramma um nýtt forskólastig og
gengur út frá því að bömum sem
einstaklingum verði tryggður réttur
til jafns aðgangs að því skólastigi.
í framvarpinu er lögð á sveitarfélög-
in sú skylda að standa að uppbygg-
ingu leikskóla á næstu tíu árum,
þannig að öll börn eigi kost á leik-
skólavist. Með því væri tryggt að
öll börn, ails staðar á landinu sætu
við sama borð og hætt yrði að mis-
muna þeim eftir hjúskaparstöðu for-
eidra og/eða búsetu þeirra. Þá væri
og tryggð samfelld dagvistun barna
á einum stað, á leikskóla, þann
stundaljölda sem best hentaði hveiju
barni og ijölskyldu þess.
Auk frumvarpsins tii iaga um leik-
skóla samdi forskólanefndin frum-
varp til laga um ríkisframlag til
sveitarfélaga vegna leikskóla. Sam-
kvæmt því frumvarpi skyldi með
ákveðnum framlögum frá ríkinu
tryggja nauðsynlegt fjármagn til
uppbyggingar og rekstrar til að ta-
kast mætti ,á. stuttum tíma að
tryggja fullnægjandi dagvistarþjón-
ustu fyrir forskólabörn og mæta með
því vaxandi þörf.
í meðföram ríkisstjórnarinnar
voru gerðar ákveðnar breytingar á
framvarpi forskólanefndarinnar og
það lagt fram með þeim breytingum,
að því er okkur virðist, í þeim til-
gangi að fella það að fyrmefndu
framvarpi um félagsþjónustu sveit-
arfélaga. Við sjáum ekki ástæðu til
að rekja breytingrnar hér enda
líklegast að yður sé um þær kunn-
ugt ella treystum við því að þér
kynnið'yður þær vandlega.
Breytingunum mrhotmælum við
harðlega. Svo og mótmælum við
harðlega hugmyndafræði, markmið-
um og skipan frumvarpsins um fé-
lagsþjónustu sveitarfélaga á dag-
vistarmálum barna þar, með því að
dagvistarmál verði flutt til féiags-
málaráðuneytisins.
Mótmæli okkar grundvallast á því
að skipan forskólanefndarinnar á
HJÚKRUNARFRÆÐINGARNIR
þrír sem hafa samþykkt að fara
á vegum Rauða kross íslands að
átakasvæðunum við Persaflóa eru
tilbúnir að leggja af stað í dag.
Að sögn Hannesar Haukssonar,
framkvæmdastjóra Rauða kross-
ins, verða þær fyrst sendar til
frfekari undirbúnings í Danmörku
þar sem þeim verður kcnndur við-
búnaður við efnavopnahernaði.
dagvistannálum barna sé þjóðhags-
leg nauðsyn. í okkar þjóðfélagi sem
í raun er þannig upp byggt, rang-
lega að okkar mati, að ungir foreldr-
ar þurfi báðir að leggja á sig ómælda
vinnu utan heimilisins, er nauðsyn-
legt að foreldrar geti treyst því að
böm þeirra á sama tíma njóti bestu
mögulegu umönnunar, þroskavæn-
legs uppeldis og menntunar. í þeim
tilvikum þó að aðeins annað foreld-
rið vinni utan heimilis viljum við
einnig að barninu sé tryggð leik-
skóladvöl enda óski foreldrar þess,
en þá er ekki þörf á jafn langri dag-
vistun.
Því lýsum við yfir eindregnum
stuðningi við leikskólafrumvarpið
eins og það kom frá forskólanefnd-
inni svo og við frumvarpið um ríkis-
framlag til sveitarfélaga vegna leik-
skóla.
Landsfélög Rauða krossins á
Norðurlöndunum munu reisa
flóttamannabúðir í nágrenni við
átakasvæðin og er gert ráð fyrir
að þær geti tekið við 40.000
manns.
Kostnaðaráætlun hljóðar upp á
350 milljónir kr. og þar af mun Rauði
kross íslands; leggja fram 15 milljón-
ir sem eru hluti af 23. milljóna kr.
Við sem að þessu bréfi stöndum
erum „þverpólitískur hópur", því
innan okkar raða má finna kjósend-
ur allra stjórnmálaflokka. Málefni
það sem hér er ijallað um lýtur að
sameiginlegum hagsmunum okkar
og er eitt skref í þá átt að tryggja
velferð barna okkar og fjölskyldna
og þar með þá hagsmuni sem telja
verður ríkasta.
Málefni þetta hljótið þér að styðja.
Bréf þetta er hugsað til að styrkja
yður í afstöðu yðar, til að þrýsta á
um rétta afgreiðslu málsins. Við
munum ekki endilega þrýsta frekar
á yður, en við munum fylgjast
grannt með meðferð og afgreiðslu
yðar og annarra alþingismanna á
máli þessu svo og öðrum sem lúta
að málum barna og fjölskyldna.
Að lokum óskum við yður og fjöl-
skyldu yðar gleðilegra jóla og far-
sældar á komandi ári.
Á aðventu 1990,
Foreldrafélag leikskólans
Hálsaborgar.
framlagi ríkisstjórnarinnar síðan í
haust,“ að sögn Hannesar.
Enn liggur ekki fyrir hvar búðirn-
ar verða reistar en það verður ákveð-
ið á næstu dögum með hliðsjón af
þróun mála á átakasvæðinu. Áætluð
mannaflaþörf í búðunum er nærri
40 manns. Þar af era 24 hjúkruna-
rfræðingar en enn er eftir að ráða
fólk til ýmissa. stjórnunars.tarfa.
Hjálparstarf Rauða krossins við Persaflóa:
Þrír hjúkrunarfræðing-
ar tilbúnir til brottfarar