Morgunblaðið - 01.06.1991, Blaðsíða 23

Sigurður Karlsson
„í öllum þeim umræð-
um sem fram hafa farið
um uppsagnir Þjóðleik-
hússtjóra, bæði manna
á meðal og í fjölmiðlum,
hefur verið þyrlað upp
slíku moldviðri að menn
virðist löngu hættir að
sjá kjarna málsins.“
menn sem nú eru að störfum í Þjóð-
leikhúsinu við undirbúning og æf-
ingar fyrstu verkefna næsta leik-
árs? En þó að þetta séu atriði sem
full þörf gæti verið að ræða þá eru
þau ekki grundvallaratriði málsins.
Grundvallaratriðið er hvort leik-
hússtjóri hafi rétt — og jafnvel
skyldu — til að gera þær breytingar
á starfsliði leikhússins sem hann
telur nauðsynlegar og leikhúsinu
og leiklistai-starfsemi þess fyrir
bestu. Rétt og skyldu sem aðrir
Stjórnendur, bæði í Þjóðleikhúsinu
og öðrum leikhúsum, hafa kannski
ekki viljað eða treyst sér til að fram-
fylgja þó þeir teldu þörf á. í því
tilfelli mætti þá segja að um sé að
ræða uppsafnaðan vanda sem þarf
verulegan kjark og sterka sannfær-
ingu til að taka á.
Ég hygg að fáir muni treysta sér
til að mæla gegn þessum rétti
stjórnenda leikhúss „í prinsippinu"
þó margir vilji hafa þar ýmsa fyrir-
vara á. Má í því sambandi benda á
að þau samtök leiklistarfólks sem
hafa látið í sér heyra um málið
hafa lýst stuðningi við það sjónar-
mið nýs Þjóðleikhússtjóra að eðli-
legt og jafnvel nauðsynlegt geti
verið að gera breytingar á hópi
fastráðinna listamanna.
Undantekning þar á er ályktun
frá hluta stjórnarmanna Bandalags
íslenskra listamanna, undir forsæti
eins þeirra listamanna sem í hlut
eiga, svo og e.t.v. ályktun stjórnar
og trúnaðarmannaráðs Félags ís-
lenskra leikara. í ályktun FIL er
aðeins harmað að til uppsagna
skyldi þurfa að koma en hvorki
harmað né mómælt að þær skyldu
framkvæmdar. Enda getur stéttar-
félag varla mótmælt því að til-
teknum félagsmönnum sé sagt upp
starfi og aðrir félagsmenn ráðnir í
þeirra stað — að því tilskyldu að
ekki séu brotin á þeim lög eða
samningsbundin réttindi. Með því
væri félagið á vissan hátt að gera
upp á milli félagsmanna sinna og
mér vitanlega hefur það ekki ve-
fengt lögmæti uppsagnanna eða
haldið því fram að verið væri að
brjóta samninga á fólki.
Og hafa ber í huga að hér er
aðeins um það að ræða að fólki er
sagt upp fastráðningú sem þarf
ekki að þýða að þar með séu starfs-
kraftar þess endanlega afþakkaðir.
^SKIPAPLOTUR - INNRETTINGAR
jÆk_ PLÖTUR í LESTAR
J I I SERVANTPLÖTUR
3 I ■ I E I SALERNISHÓLF
PJ ‘ * BAÐÞIUUR
ELDHÚS-BORÐPLÖTUR
LAGER -NORSK HÁGÆÐA VARA
Þ.ÞDBGHÍMSSOW&CO
Ármúla 29 - Múlatorgi - s. 38640
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. JÚNÍ 1991
23
Tiltölulega lítill hluti þein-a leikara
sem starfa við atvinnuleikhúsin er
fastráðinn og mörg undanfarin ár
hafa aðeins tveir verið fastráðnir
af þeim mikla fjölda leikstjóra sem
starfandi er á landinu. Þó skal alls
ekki gert lítið úr þeim umskiptum
sem fylgja því að missa starfsör-
yggið sem í fastráðningu felst og
fara út í þá hörðu lífsbaráttu sem
lausamennskan er — og að auki
með uppsögn frá Þjóðleikhúsinu á
bakinu.
Hvaða álit sem menn kunna að
hafa á aðgerðum og aðferðum Stef-
áns Baldurssonar og mati hans á
listamönnum Þjóðleikhússins þá
mun það trúlega standa upp úr að
leikslokum að hann hafði kjark til
að hafa skoðanir á því hvaða ljsta-
mönnum Þjóðleikhúsið þarf á að
halda til að sinna listrænu ætlunar-
verki sínu og manndóm til að fram-
fylgja sannfæringu sinni þó óvin-
sælt kynni að verða.
En hvernig sem þessu máli lýkur
yrði það mikill skaði ef leiklistar-
fólk ber ekki gæfu til að nota tæki-
færið til að ræða og reyna að kom-
ast að niðurstöðu um það grundvall-
aratriði málsins hvort stjórnendur
leikhúsa eigi að hafa rétt til að
gera þær breytingar á starfsiiði sem
þeir telja nauðsynlegar hveiju sinni.
Og þá jafnframt hvort og hvaða
hömlur rétt sé að setja þar á með
tilliti til nauðsynlegs starfsöryggis
listamanna.
Slík tækifæri hafa gefist áður
því verðandi Þjóðleikhússtjóri er
ekki sá fyrsti sem segir upp fólki;
það hafa raunar allir fyrirrennarar
hans gert í einhveijum mæli, á
misjafnan hátt og með misjöfnum
árarngri. En umræður um þær upp-
sagnir hafa verið sama marki
brenndar og þessi umræða nú að
þær hafa farið út um víðan völl og
síðan koðnuðu þær niður án þess
að niðurstaða fengist um aðalatrið-
in.
í þessari grein var hvorki ætlun-
in að svara neinum spumingum sem
þetta mál hefur vakið né taka af-
stöðu til þessara tilteknu uppsagna.
Tilgangurinn með þessum skrifum
er fyrst og fremst sá að reyna að
beina sjónum manna frá forms- og
aukaatriðum og að kjarna málsins
í þeirri von og trú að leiklistarfólk
vilji leitast við að koma sér saman
um niðurstöðu í því sem gæti orðið
leiklistinni í landinu til framdráttar.
Verði þetta tilefni ekki notað til að
finna lausn til frambúðar sem allir
geta unað við megum við búast við
að fyrr eða síðar komi eitthvað svip-
að upp aftur með tilheyrandi illdeil-
um og leiðindum sem ekki getur
orðið neinum'til góðs.
Höfundur er leikari.
Hljómdiskur með tón-
list Jóns Leifs gefínn út
KOMINN er út hljómdiskur með
tónlist .Tóns Leifs, „Visions and
Images'.
Jón Leifs samdi á sjöunda tug
tónverka, þar af fjölda verka fyrir
sinfóníuhljómsveit með eða án
söngs. I bæklingi sem fylgir diskin-
um fjallar Hjálmar H. Ragnarsson
um Jón Leifs og tónlist hans og
segir þar m.a.:
„Ómögulegt er að tengja tónlist
Jóns Leifs einhveijum ákveðnum
straumum í tónlist þessarar aldar
eða flokka hana undir einhveija
ákveðna tónlistarstefnu. Tónlist
Jóns var einfaldlega straumur út
af fyrir sig, straumur sem lifði og
dafnaði með honum sjálfum án þess
að hafa veruleg áhrif á tónskáld-
skap annarra manna. Hann fór ein-
förum í tónskáldskap sínum og
forðaðist áhrif annarra tónskálda."
Fjögur hljómsveitarverk eru á
hljómdiskinum en þau eru: Geysir
op. 51, Þijár myndir op. 44, Land-
sýn op. 41 og Hekla op. 52.
Flytjendur eru Sinfóníuhljóm-
sveit Islands og Karlakór Reykja-
Hyómdiskur með tónlist Jóns
Leifs gefinn út.
víkur undir stjóm Paul Zukofsky.
Stjórnandinn Paul Zukofsky (f.
1943 í New York) er þekktastur
Tiér á landi sem stjórnandi Sinfóníu-
hljómsveitar æskunnar.
Islensk tónverkamiðstöð gefur
diskinn út í samvinnu við Sinfóníu-
hljómsveit íslands og Ríkisútvarpið,
en það var myndarlegur stuðningur
Hf. Eimskipafélags íslands sem
gerði útgáfuna endanlega að veru-
leika.
(Fréttatilkynning)
FÆKKUH SLYSIKUM!
JÖTUNN hf. hefur nú á boðstólum
öryggishlffar fyrir allar gerðir
drifskafta á landbúnaðarvélum
fyrir aðeins 1900 - 3900 krónur!
Árlega verða fjölmörg alvarleg
vinnuslys í landbúnaði. Á síðasta
ári fékk Vinnueftirlit ríkisins
tilkynningar um 34 slík slys.
Slys af völdum óvarinna
drifskafta voru þá önnur algengustu
slysin í landbúnaði, samkvæmt
slysaflokkun Vinnueftirlitsins.
I sumar verða hlífarnar seldar sérlega ódýrt,
eða frá 1900 krónum til 3900 króna.
Hluti söluverðsins rennur til
Slysavarnafélags Islands.
DRAGÐU ÚR LÍKUM A ÞVÍ AÐ ÞÚ
EÐA ÞÍNIR NÁNUSTU VERÐI FYRIR
ALVARLEGU SLYSI.
Aflúttak dráttarvélar skal alltaf hafa hlífar
í lagi, hvar sem það er á vélinni. Hið sama
gildirum reimdrif.

Þessi slys kosta bændur og
þjóðfélagið allt ómælda fjármuni,
auk þeirra miklu mannlegu þjáninga,
sem ekki verða metnar til fjár.
JÖTUNN hf. hefur nú hafið herferð
gegn vinnuslysum í landbúnaði í
samráði við Slysavarnafélag
íslands, Vinnueftirlit ríkisins,
Bændasamtökin, Vátryggingafélag
íslands og hollenska fyrirtækið
Agritrans, sem framleiðir hlífar
fyrir allar gerðir drifskafta.
HÖFÐABAKKA 9 112 REYKJAVÍK SÍMI 91-67 00 00
SIMI VARAHLUTA OG ÞJONUSTU : 68 65 00
í samráði við: Slysavarnafélag íslands, Vinnueftirlit ríkisins, Bændasamtökin , Vátryggingafélag íslands og Agritrans.