Morgunblaðið - 25.02.1992, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 25. FEBRÚAR 1992
9
Tvívirkir - stillanlegir - viðgeranlegir
HÖGGDEYFAR
Eitt virtasta nafn
á höggdeyfum í heiminum
og það ekki að ástæðulausu!
Ómissandi þegar öruggur akstur og
ending skipta máli.
Olíuhöggdeyfar - gashöggdeyfar
Ábyrgð - viðgerðarþjónusta
(*Gas höggdeyfar eru ekki viðgeranlegir)
ímmmsupx
Varahlutaverslun
Bíldshöfða 18 - Reykjavlk - Sími 91-672900
233 je
YHhá. Einar Farestveit & Co.hf.
Borgartúni 28 S 622901 og 622900
Blomberg eldunartækin hlutu
hin eftirsóttu, alþjóðlegu IF
hönnunarverðlaun fyrir framúr-
skarandi glæsilega og hugvit-
samlega hönnun.
Enginn býður nú meira úrval af
innbyggingartækjum I sam-
ræmdu útliti en Blomberg I
Komdu til okkar og kynnstu
Blomberg af eigin raun, hringdu
eða skrifaðu og fáðu sendan 60
síðna litprentaðan bækling á ís-
lensku.
Hjálmar,
Andlitshlífar og
Hlífðargleraugu
Skeifan 3h-Sími 812670
Atvinnuleysi og
gagnaðgerðir
Atvinnuleysi hefur aukizt verulega í jan-
úar og það sem af er febrúarmánuði.
Stjórnvöld, verkalýðsforusta og vinnu-
veitendur hafa af þessu vaxandi áhyggjur
og kröfur hafa komið fram um aðgerðir
til að fækka atvinnulausum.
Svipað at-
vinnuleysi
I Visbendingu, riti
Kaupþings hf. um efna-
hagsmál, sem út kom
nýlega, er gerð könnun
á atvinnuleysi undanfar-
in ár og komist að þeirri
niðurstöðu, að það sé
svipað og verið hefur
undanfarin ár, miðað við
janúartölur. Ekki sé
ástæða til sérstakra ráð-
stafana aukist atvinnu-
leysi ekki mikið unifram.
það sem verið hefur síð-
ustu árin.
Greinin fer hér á eftir,
en hún ber yfirskriftina
„Atvinnuleysi":
„Fréttir um mikið at-
vinnuleysi í janúar koma
þeim vel sem vilja að
gerðir verði kjarasamn-
ingar um litlar eða engar
kjarabætur. Um 3,2%
vinnuafls reyndust at-
vinnulaus og það er
hærra hlutfall en áður
hefur mælst hér á landi.
Ef samið verður um
meiri kauphækkanir en
innstæða er fyrir, er
hætta á, að hér skelli á
fjöldæitvinnuleysi, svipað
því sem er í mörgum
nágrannalandaiuia.
Fréttimar minna á að sú
ógn er kannski ekki eins
fjarlæg og margir hafa
haldið. Hér má líka hafa
í huga að ýmislegt bendir
til þess að atvinnuleysis-
tölur hér á landi séu
lægri en ef notaðar væru
sömu mæliaðferðir og
annars staðar. Núna eru
óvenjumargir atvinnu-
lausir í byggingarstarf-
semi og í þeim hópi eru
verkameim, iðnaðar-
memi og verkfræðingar.
Frestun álversfram-
kvæmda á mikinn þátt í
þessu. En ef að er gáð
er vandinn ekki eins mik-
ill og ætla mætti. Miklar
árstíðarsveiflur eru í at-
vinnuleysi. Það hefur
jafnan verið langmest í
janúar. Atviimuleysi í
janúar var 2,4-3,1% 1989-
1991, en meðalatvinnu-
leysi allt árið var þá
1,5-1,7%. Að miklu leyti
er hið mikla atvinnuleysi
í nýliðnum janúarmánuði
fremur árstíðabundið
vándamál en varanlegt
Það stafar meðal annars
af því að frystihús nota
Atvinnuleysistrygginga-
sjóð til þess að draga úr
launakostnaði þegar lítið
er um verkefni. Þau geta
sagt fastráðnu fiskverka-
fólki upp með fjögurra
vikna fyrirvara og það
fær síðan atvinnuleysis-
bætur. Ef þeirra væri
ekki kostur má slá þvi
föstu að verkafólkið færi
fram á lengri uppsagnar-
frest, þvi að uppsagnir í
byijun árs mega víða
heita árviss viðburður.
Auk þess fá fiskvinnslu-
fyrirtæki greidd 75-80%
launakostnaðar úr At-
vinnuleysistrygginga-
sjóði, ef hráefni skortir,
þótt fólki sé ekki sagt
upp.
Hversu marg-
ir missa at-
vinnunaog
hve lengi?
I lífskjarakönnun sem
Hagstofan og Félagsvís-
indastofnun gerðu árið
1988 kom fram að um
8% þeirra sem verið
höfðu á viimumarkaði
eftir 1982 (113 af 1391)
höfðu einhvern tima ver-
ið atvinnulaus síðastliðin
fimm ár. Á þessum tima
var atvinnuleysi innan
við 1% að meðaltali. Ef
atvinnuleysi verður
áfram 1,5-2% kæmi því
ekki á óvart að nálægt
15% fólks á vinuumark-
aði yrðu einhvem tíma
atvinnulaus á fimm
ámm.
Samkvæmt lauslegri
könnun Hagstofu á at-
vinnuleysi í nóvember
síðastliðnum hafði þá um
þriðjungur atvhmulausra
verið án atvinnu í mánuð
eða skemur, 40% höfðu
verið atvinnulausir í 1-3
mánuði, en tæp 30%
höfðu verið án atvinnu
lengur en þrjá mánuði.
Um 8% höfðu verið at-
vinnulaus lengur en ár
og þar var roskið fólk
langfjölmennast (einkum
sextugir og eldri).
*
A að reyna að
draga úr at-
vinnuleysi?
Á ámnum 1986-1988
var aðeins mn hálft pró-
sent vinnufærra manna
án atviimu að meðaltali,
en árið 1989 hækkaði
þessi tala í 1,5-2% og
hefur verið á þvi bili síð-
an. Ber að snúa þessu í
fyrra horf? Niðurstöður
kannana Þjóðhagsstofn-
unar og Félagsmálaráðu-
neytis á spum eftir
vinnuafli sýna að 0,5%
atvinnuleysi jafngildir í
raun vinnuaflsskorti. Ár-
ið 1987 og fram á árið
1988 vildu atvinnurek-
endur, sem rætt var við,
fjölga starfsfólki um yfir
3%. Þar sem þetta vinnu-
afl var ekki allt fyrir
hendi þurftu fyrirtæki
að yfirbjóða launatilboð
hvert I\já öðm til þess
að fá hæft starfsfólk.
Launaskrið (kauphækk-
anir umfram kjarasamn-
inga) var mikið og verð-
bólga einnig. Á scinni
hluta árs 1988 breyttist
þetta. Síðan hafa vinnu-
veitendur ýmist viþ'að
fækka starfsfólki um
hálft prósent eða minna
eða þá fjölga þvi um iim-
an við eitt prósent.
Vinnumarkaður hefur
nánast verið í jafnvægi
og launaskrið hefur verið
lítið eða ekkert. Verð-
bólga hefur mhmkað. Ef
reynt yrði að færa at-
vinnuleysi niður á það
stig sem var á ámnum
1986-1988 myndi verð-
bólga án efa aukast aft-
ur. Aukist atvinnuleysi
ekki mikið frá því sem
verið hefur undanfarin
ár virðist því ekki vera
ástæða til þess að gera
sérstakar ráðstafanir til
þess að draga úr því.“
Stærstu íjölmiðlaverðlaun
Norðurlanda
150.000 danskar krónur
Nordpris -92
Norræna ráðherranefndin veitir þrenn verðlaun á
árinu 1992.
Hver verblaun nema 150.000 dönskum krónum.
í samkeppninni sigra þau þrjú verk sem best lýsa
norrænum veruleika, norrænni samvinnu, Norður-
löndum innan Evrópu eða öðrum viðfangsefnum sem
augljóslega tengjast Norðurlöndum.
þátttakendum er frjálst að velja framsetningu
efnisins. það getur verið í lausu máli eða bundnu,
heimildarverk, leikverk, grein eðagreinasafn,
_ hljóðvarps- eða sjónvarpsþáttur. Efnið skal þó birt eða
flutt á árinu 1992.
NORDPRIS -92 skiptist í þrjá flokka: Prentað mál,
hljóbvarp og sjónvarp.
í hverri dómnefnd sitja fimm fulltrúar fjölmibla.
Allir fréttamenn á Nórburlöndum og sjálfstjórnar-
svæðunum geta tekið þátt í samkeppninni.
Innsend verk skulu hafa borist Norrænu ráðherra-
nefndinni eigi síðar en 1. janúar 1993.
Reglur um "NORDPRIS -92” er hægt að fá hjá
Norrænu ráðherranefndinni: Nordisk Ministerrád,
Informationsafdelingen/Upplýsingadeild,
Store Strandstræde 18,1255 Kobenhavn K,
sími/póstsími: +45 33 1147 11 (póstsími eftir
skrifstofutíma +45 33 11 52 32).
Norræna ráðherranefndin
VJlterkurog
kJP hagkvæmur
auglýsingamiðin!