Morgunblaðið - 25.02.1992, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 25. FEBRUAR 1992
13
rísa hér upp nokkrir menn og hrópa
hástöfum að Kísiliðjan sé búin að
menga svo vatnið að hér sé allt að
fara til fjandans. Margir þessir
menn þekkja hér lítið til, eru ekki
búsettir við vatnið og hafa hvorki
stundað hér veiði eða rannsóknir,
en fá því miður rangar upplýsingar.
Núverandi stjórn Veiðifélagsins
Mývatns hefur brugðist. Hún hefur
aldrei boðað til fundar í félaginu
um þessi mál og reyndar ekki aðal-
fund í ein tvö ár. Út á við gefur hún
í skyn að starfsemi Kísiliðjunnar
muni vera hættuleg og lætur sem
hún geri það í umboði félagsins.
Það er alveg fráleitt, þar sem mik-
ill meirihluti félagsmanna hefur
undirritað álit sem er gagnstætt
stjórn félagsins. Hvort er marktæk-
ara, 2/3 hlutar félagsmanna eða
umboðslaus stjóm, sem ekki boðar
félagsfundi?
Fram til ársins 1977 var mikil
ofveiði í vatninu. Menn veiddu aðal-
lega í net. Netin voru alltaf að
batna, verða veiðnari. Fram undir
1930 riðu menn netin sín sjálfir úr
garni eða tvinna, ekki mjög fínu
og netin voru ekki djúp, um 10
möskva. Þinjir og felliþráður var
úr uliartogi. Það var mjög seinlegt
að búa til svona net og þau entust
illa. Þess vegna áttu menn yfirleitt
fá net þar til farið var að nota inn-
fluttar netaslöngur. Fyrst voru þau
úr bómull, síðan nælon og loks girn-
isnet úr mjög fínum þræði. Við
* hverja breytingu óx veiðin. Nú er
svo komið, að það er þýðingarlaust
að reyna annað en net úr girni,
girnisnet nr, 0,20. Ofveiðitímabilið
byijaði á sjötta áratugnum og var
ofveiðin orðin svo geigvænleg að
árið 1977 var gerð tilraun til að
takmarka veiði við fjögur net á
veiðiréttarhafa. Þeir sem frekastir
voru undu þessu illa, en .létu þó
ugrein sem hvað mest hefur vaxið
í nálægum löndum undanfarin ár
og gæti reynst bændum, landeig-
endum og öðrum hér á landi mikil-
væg búbót þegar að þrengir í hefð-
bundnum landbúnaði. Hér er um
mun fjölbreyttari starfsemi að ræða
en gistingu, eða það sem venjulega
flokkast undir ferðamál. Hér er átt
við að gera sér fulla grein fyrir
nýtingarmöguleikum jarða og
„þróa“ þar fjölbreytta aðstöðu og
starfsemi á grundvelli þessara mög-
uleika. Fáir gera sér enn fulla grein
fyrir því hvað við eigum mikla
möguleika á þessu sviði ef rétt er
á haldið og ef opinberir aðilar koma
ekki í veg fyrir að bændur geti
nýtt sér þessa möguleika. Þess sjást
þó engin merki að opinberir aðilar
skilji mikilvægi þessa máls og vilji
gera nokkuð til að liðka fyrir þess-
ari þróun.
Ennþá eru opinberir aðilar t.d.
haldnir svo mikilli hræðslu við út-
lendinga að þess er skemmst að
minnast að sérstakt leyfi dóms-
málaráðherra þurfti til þess að þýsk
kona gæti eignast sumarbústað
vestur á fjörðum. Samt finnst okkur
sjálfsagt að við getum átt lönd og
byggingar um allan heim. Auðvitað
gengur þ'etta ekki ef við viljum
hrista af okkur forræðisklafa fortíð-
arinnar og ganga til samstarfs við
aðrar þjóðir á jafnréttisgrundvelli.
Auðvitað eiga Islendingar að fá að
nota og ráðstafa fasteignum sínum
á viðlíka hátt og þær þjóðir sem
við berum okkur saman við.
Þótt núverandi ríkisstjórn hafi
gert margt vel er enn margt ógert.
Við búum enn við nærri 30 ára
gamla skipulagslöggjöf sem ekki
hefur tekist að endurskoða þrátt
fyrir margar tilraunir. Þessi skipu-
lagslöggjöf er barn hins gamla tíma
og alls ekki mótuð í anda þess frjáls-
ræðis og valddreifingar sem nú er
víðast hvar stefnt að. Á hinn bóginn
vantar þar líka sjálfsögð ákvæði og
skilgreiningar á gagnkvæmum rétt-
indum fólks eins og komið hefur á
daginn í deilum um Sogn og um
það hvort sambýli fatlaðra sé stofn-
un eða íbúð. Aðrar þjóðir hafa fyr-
ir löngu fundið lausn á þessum
málum.
„ísalands óhamingju
verður allt að vopni“
Allt frá því að Bjarni Thoraren-
kyrrt liggja í bili. Eftir að núgild-
andi arðskrá tók gildi, arðskrá sem
er ekki að öllu leyti samkvæmt lög-
um um lax- og silungsveiði, eins
og hún á þó að vera. Til að afsaka
ofveiðina er svo kennt um mengun
frá Kísiliðjunni.
Dr. Tumi Tómasson, vatnalíf-
fræðingur, spáði því haustið 1989,
að uppsveifla væri í vatninu í fisk-
stofnum Mývatns. Árin 1990 og
1991 mundi verða mikið af smásil-
ungi í vatninu, leirlos yrði horfið
og urriðinn í Laxá færi að horast
og smækka. Árin 1992 og 1993
sagði dr. Tumi að allt yrði í blóma
í vatninu, myndi svo dala aftur
1994. Hann sagði að þessum sveifl-
um gæti svo sem seinkað um eitt
til tvö ár og árferði hefði sín áhrif
á það.
Og viti menn. í fyrrasumar fóru
að sjást greinileg merki um batn-
andi árferði í vatninu. Silungurinn
byijaði að fitna aftur, endurnar
komu upp ungum sínum og flykkt-
ust út á vatnið og kornáta (krabba-
dýr) sást í silungsmögum, og í sum-
ar var ekki sjáanlegt annað en að
lífið í vatninu væri í fegursta blóma.
Fuglalíf mjög mikið, sérstaklega
duggönd og skúfönd mjög áber-
andi. Urriðinn úr Laxá var aftur á
móti með magrara móti og mývarg-
ur fremur lítill.
Af hveiju í ósköpunum er kenn-
ingum dr. Tuma ekki haldið meira
á lofti? Er hann í ónáð hjá Náttúru-
verndarráði?
Lokaorð
Á sumri komanda bendir margt
til þess að veiðin glæðist í Mývatni
og að niðursveiflan í lífríkinu sé
gengin yfir að þessu sinni. En enn-
þá grynnkar vatnið sunnan Teiga-
sunds. Hvað er hægt að gera því
til bjargar sem fyrst? Ég sé engan
sen lét frá sér fara þessi fleygu orð
höfum við haft þau eftir þegar á
móti hefur blásið. En auðvitað er
hamingjan í höndum okkar sjálfra.
Auðvitað getum við hrist af okkur
þessi orð og smíðað okkar gæfu
sjálf úr öllum þeim möguleikum sem
við höfum yfir að ráða ef við fengj-
um til þess svigrúm og frelsi. En
ef við viljum það verðum við að
hætta að beijast gegn þeim vindum
frelsis og framfara sem nú fara um
gervallan heim. Það verða alltaf
einhveijir sem óska þess að jörðin
sé flöt, en við þurfum ekki að trúa
því lengur^
Höfundur er arkjíekt og
skipulagsfræðingur.
---------------
Ráðstefna
um konur
og öldrun
ÖLDRUNARRÁÐ íslands í sam-
vinnu við Félagsmálastofnun
Reykjavíkurborgar gengst fyrir
ráðstefnu sem ber yfirskriftina
Konur og öldrun föstudaginn 28.
febrúar nk. Ráðstefnan verður
haldin í Borgartúni 6 og hefst
kl. 13.15.
Þema ráðstefnunnar er, eins og
yfirskriftin ber með sér, konur og
öldrun. Um þessar mundir eru mál-
efni aldraðra mjög ofarlega á baugi
í þjóðfélaginu og því athyglisvert
að kynnast því hvernig staðreyndir
og ímynd um aldraðar konur blasa
við. Þarna verður m.a. fallað um
viðhorf til aldraðra kvenna, upplifun
kvenna á öldrun og elli í bókmennt-
un, greint verður frá rannsókn á
lífsstíl aldraðra og samnorræna
verkefninu gamlar konur á Norður-
löndum.
Ráðstefnustjóri verður Hólmfríð-
ur Gísladóttir, deildarstjóri félags-
máladeildar Rauða kross Islands.
Framsöguerindi flytja: Helga
Kress prófessor, Sigríður Jónsdóttir
félagsfræðingur, Sigurveig H. Sig-
urðardóttir yfirfélagsráðgjafi og
Guðrún Jónsdóttir félagsráðgjafi.
Ráðstefnan er öllum opin.
annan möguleika en Kísiliðjuna.
Það getur ekkert fyrirtæki staðið
undir þeim kostnaði nema Kísiliðjan
af því að hún getur breytt leðjunni
í verðmæti, auk þess að vera styrk-
asta stoðin undir atvinnu og efna-
hag Mývatnssveitar. Ég vil því
skora á alla þá sem unna velferð
Mývatns og Mývatnssveitar, að
snúa bökum saman og veijast þess-
um vanhugsuðu og ástæðulaust
árásum á Kísiliðjuna, og þar með
meginþorra Mývetninga.
Höfundur er bóndi.
Grafarvogsbúar
Komum sjónarmiðum okkar á framfæri.
Fjölmennum á almennan borgarafund
með Markúsi Erni borgarstjóra og Vil-
hjálmi Þ. borgarfulltrúa í kvöld kl. 20.30
í Hverafold 1-3, 2. hæð.
Á 15MÍN
EKKI AÐEINS HEITT, HELDUR
LÍKA NÝBAKAÐ
HATTING brauðið er fryst áður en það er fullbakað .
Þú setur frosið brauðið í bökunarpokanum í ofninn og lýkur bakstrinum
á fimmtán mínútum. Afraksturinn er nýbakað, mjúkt
og ilmandi hvítlauksbrauð.
•sioiNisao j