Morgunblaðið - 29.02.1992, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. FEBRÚAR 1992
Jakobína Jónsdóttir,
Húsavík - Minning
Fædd 26. september 1908
Dáin 18. febrúar 1992
Mig langar að minnast ömmu
minnar Jakobínu Jónsdóttur með
örfáum orðum. Hún er nú látin á
84. aldursári eftir fárra daga sjúkra-
húsvist. Hún var að segja má hraust
alveg fram undir það síðasta, bjó
ein og hugsaði um fallega heimilið
sitt af mikilli natni.
Hún fæddist á Höskuldsstöðum í
Reykjadal 26. september 1908 og
var yngst tíu systkina sem nú eru
fimm eftirlifandi. Hún giftist afa,
Bjama Stefánssyni, árið 1931 og
átti með honum þijá syni, Ásgeir,
Guðmund Kristján og Stefán Jón.
Afi lést árið 1977. Frá árinu 1947
bjuggu þau í húsinu sem þau byggðu
við Laugarbrekkuna á Húsavík, hús-
inu sem æskuminningar flestra af-
komenda þeirra eru bundnar við.
Þama á neðri hæðinni hófu synimir
búskap hver á fætur öðmm og þama
stigum við bamabörnin okkar fyrstu
skref.
Reyndar held ég að mín fyrstu
skref hafi verið stigin í þeim til-
gangi einum að komast óséð upp á
<fri hæðina til ömmu. Við vorum
ekki háar í loftinu systurnar þegar
okkur var orðið ljóst hvert gott væri
að leita þegar þörf var fyrir hlýju
og athygli. Amma Bína notaði ekki
orð eins og „bíddu“ eða „seinna, ég
hef ekki tíma núna“ við böm. Fyrir
þau hafði hún ávallt nægan tíma.
Tíma fyrir bókalestur, pijóna- og
saumaskap og ýmislegt föndur m.a.
úr sauðahomum og mjólkurfemum.
Sömuleiðis þann óþijótandi hafsjó
af sögum og ævintýrum sem hún
bjó yfir um alla þá prinsa, álfa og
grýlur sem ímynaunaraflið náði til.
Það var líka ávallt stutt í spilin þar
sem amma var komin, ekki síst nú
seinni árin þegar barnabömin voru
hætt að trúa á ævintýri. Þau em
ófá kvöldin sem við höfum setið lengi
frameftir yfir manna eða vist, nú
síðast í desember sl. þegar hún
dvaldi hjá okkur fyrir sunnan.
Eftir að ég varð fullorðin hef ég
haft gaman af því að fylgjast með
hvemig önnur böm laðast að þess-
ari lágvöxnu, feitlögnu, gráhærðu
konu. En þannig hefur amma litið
út frá því ég man fyrst eftir henni,
alveg eins og ömmum er lýst í bama-
bókum. Henni tókst á einhvem
undraverðan hátt að láta manni líða
‘^síns og maður væri miðdepill tilveru
hennar. Það var enda erfitt fyrir 11
ára stelpu að þurfa að flytja suður
með foreldrum sínum eftir að hafa
heitið sjálfri sér því að verða bara
eftir hjá ömmu. Ferðimar norður
vora tíðar þennan fyrsta vetur og
hafa reyndar verið það allar götur
síðan. Og alltaf var jafn gott að
koma á Laugarbrekkuna. Skemmti-
legast var að birtast í forstofunni
að óvöram, heyra ömmu hrópa upp
yfir sig, slá sér á lær og sjá brosið
breiðast yfir andlitið. Seinna var svo
hægt að fá gistingu og alltaf var
farið með bænirnar fyrir svefninn
en það færði ró yfir sálartetrið e.t.v.
vegna þess hve vænt manni þótti
um þessa hefð og minningarnar sem
henni fylgdu. Amma var hagmælt
og hafði fyrir sið að færa okkur vísu
við sérstök tækifæri.
Það hefur líka alltaf verið jafn
sárt að kveðja. Það er ekki dauðinn
sjálfur sem er svona sár enda bar
hann að eins og best verður á kosið.
Amma vildi ekki þurfa að fara úr
íbúðinni sinni, átti hún sér enga ósk
heitari en þá að verða ekki ósjálf-
bjarga eða vita hvorki í þennan heim
né annan. Tómleikinn sem hellist
yfir mann þegar ljóst verður hvað
lífíð er endanlegt er sár. Vitneskjan
um að þú átt ekki afturkvæmt í
þennan félagsskap sem var þér svo
kær. En þá verðum við að hugga
okkur við minningarnar um þessa
yndislegu konu sem gaf eins mikið
af sjálfri sér og hægt er að gefa.
Við systurnar Jakobína, Arna og
Silja Rún sendum öðram aðstand-
endum innilegustu samúðarkveðjur,
sérstaklega systkinum ömmu þeim
Önnu, Hermínu, Olgeiri, Sigfríði og
Dóra. Við biðjum Guð að blessa
minningu Jakobínu Jónsdóttur.
Arna Guðmundsdóttir.
Jakobína var frá Höskuldsstöðum
í Reykjadal, hún giftist ung Bjarna
Stefánssyni frá Fótaskinni í Aðal-
dal, bróður tengdaföður míns. Ég
kynntist þeim fyrst að ráði 1961
þegar ég og fjölskylda mín fengum
leigt hjá þeim að Hringbraut 9 á
Húsavík. I mínum huga er erfitt að
hugsa um Bínu án þess að minnast
Bjama, þau hjónin vora einstaklega
hlýjar og góðar manneskjur og
sýndu okkur ávallt mikla umhyggju.
Bína og Bjami vora hafín yfír allt
tískupijál og lífsgæðakapphlaup.
Þau leigðu ódýrt og voru sæl með
það að allir þeirra leigjendur höfðu
flutt í eigið húsnæði. Fólk flutti ekki
frá Bínu og Bjama til þess að fara
að leigja annars staðar. Heimili
þeirra var látlaust og þar var gott
að koma enda gestkvæmt. Bína og
Bjami eignuðust þijá syni, Ásgeir,
Guðmund og Stefán Jón. Þeir nutu
hins besta veganestis út í lífið. Þeir
voru aldir upp við ást, öryggi og
virðingu foreldra sinna. Þeim hefur
öllum famast vel í lífinu, við hlið
góðra lífsförunauta. Bamabörn Bínu
og Bjarna eru tíu og bamabörnin
eru orðin sex. Elsta bamabarnið
Bjarney Ásgeirsdóttir var alin upp
hjá ömmu sinni og afa og var hún
sólargeisli í lífi þeirra. Afkomend-
urnir vora Bínu mjög kærir og henn-
ar bestu stundir í ellinni vora þær
sem hún átti með þeim. Bína og
Bjarni voru söngelsk og sungu bæði
í kóram og synir þeirra erfðu allir
góðar söngraddir. Bína var kirkju-
rækin og trúuð kona, en hún hafði
ákveðnar skoðanir á tónlist, tónlist-
arflutningi og ræðum prestanna. Ég
á minningar um ánægjulegar rabb-
stundir yfir kaffibolla með Bínu. Við
höfðum fyrir vana eftir uppþvottinn
um hádegið, að fara með hitakönnu
hvor til annarrar meðan ég leigði
hjá henni. Hún hafði næman og
góðan bókmenntasmekk og sá fljótt,
þegar nýir höfundar komu fram
hvort mikils var að vænta af þeim.
Bína var vel hagmælt en hélt því
ekki á lofti frekar en öðrum hæfileik-
um sínum. Ég yrði ekki hissa þó í
fóram hennar fyndust fögur ljóð, en
svo getur líka verið að hún hafi
hent jafnóðum því sem hún samdi.
Bjarni dó eftir baráttu við erfíðan
sjúkdóm árið 1977.
Ég var ekki á Húsavík þegar Bína
missti Bjama, en ég held að trúin
hafí hjálpað henni þá sem oftar.
Þegar ég hitti Bínu eftir það, talaði
hún um ánægjustundir þeirra og
naut fagurra minninga. Hún kunni
vel að meta þá hamingju sem hún
naut í lífinu. Ég kom til Bínu síð-
astliðið sumar, þá var skuggi yfír
henni, Ásgeir var hættulega veikur
og Bína var hrædd. Hún dvaldi í
faðmi fjölskyldna Guðmundar og
Stefáns Jóns núna um jólin og fram
yfir áramót. Ég var svo heppin að
hitta hana þá hressa og káta. Ás-
geir hafði gengist undir aðgerð sem
hafði heppnast vel og Bína var
hamingjusöm. Hún veiktist síðan á
leiðinni heim til Húsavíkur og dó á
sjúkrahúsinu þar.
Ég votta afkomendum Jakobínu,
systkinum hennar og vinum samúð
mína við fráfall hennar. Mér er það
mikils virði að hafa þekkt hana og
vonandi lært eitthvað af henni. Guð
blessi minningu hennar.
Helga Karlsdóttir.
Elskuleg vinkona mín, hún Jak-
obína „langamma" eins og við köll-
uðum hana oftast, er nú látin.
Við vorum svo lánsöm að vera í
nánu sambýli við þessa öldnu öðl-
ingskonu í 3 ár og eiga við hana
samneyti flesta daga þar sem við
bjuggum í sama húsi og hún í Laug-
arbrekkunni á Húsavík. Minningar
frá Laugarbrekkubúskapnum leita
nú á hugann allar ljúfar og bjartar.
Jakobína var mikið náttúrabarn,
fædd og uppalin í sveit í Reykjadal,
hún hafði ætíð hugsanagang hins
sanna ræktunarmanns í umgengni
við land og lýð og bar hennar garð-
ur þess glöggt vitni bæði í andlegum
og veraldlegum skilningi. Ung-
mennafélagsandinn var henni í blóð
borinn, hún var mikill íslendingur,
hafði óbilandi trú á öllu íslensku,
fæði sem klæði og hvers konar list
enda naut hún þess í ríkum mæli
hvenær sem færi gafst að hlýða á
söng eða leiklist. Bína var bindindis-
kona alla sína ævi, staðföst í sinni
trú svo aðdáunarvert var að fylgjast
með. Ekki gerði hún þó mikið af
því að messa yfír fullorðnum þó að
ungviðið fengi vafalaust sinn
skammt og hefur áreiðanlega ekki
veitt af. Bína var samvinnukona af
Iífí og sál, af Kaupfélaginu hofðu
þau framfæri sitt og þar verslaði
Bína. Hún vissi auðvitað vel hve
mikilvægt það var þingeyskri byggð
að hafa sterkt kaupfélag.
Margar skemmtilegar stundir átt-
um við saman, þegar hún kom upp
á kvöldin að spjalla og á slíkum
kvöldum fræddumst við mikið um
menn og málefni fyrri tíma á Húsa-
vík og í Þingeyjarsýslum. Við þessar
aðstæður var oft gripið í „Byggðir
og bú“ til að afla nánari upplýsinga
og til að örva samræðurnar. Og
ekki gleymist slátur og laufabrauðs-
gerð með Bínu nokkrum manni, slík
var glaðværðin, léttlyndið og eljan.
Þuríður litla átti hauk í horni þar
sem langamma var en það kallaði
hún Jakobínu ætíð, þær spiluðu,
bökuðu, sungu, lásu og hlógu. Væri
sú stutta lasin gat hún farið til
ömmu og verið þar meðan mamma
og pabbi unnu. Hjá henni lærði hún
líka að þekkja fugla og bera virð-
ingu fyrir öllu lífí. Þegar fuglar
verptu í trén hjá Bínu var hún
hamingjusöm og vaktaði sitt varp
fyrir óhræsis köttunum og öðrum
sem það vildu hremma.
Á þessum árum fórum við oft upp
í Mývatnssveit en systir Jakobínu
býr á Skútustöðum í hárri elli, hún
kom því oft með okkur. Þá þýddi
lítið að ætla sér að aka Hólasand
ef gera átti farþeganum til hæfís.
Hún vildi fara dalina og þá sérstak-
lega Reykjadal, dalinn hennar, þar
var gróður og líf og fátt vissi hún
fegurra en Reykjadalinn í fullum
blóma á sólríkum síðsumardögum.
Bína átti auðvelt með mannleg
samskipti og fékk nokkuð mikið af
heimsóknum, eins var hún dugleg
að heimsækja systkini, frændur og
vini á sjúkrahúsinu og Hvammi þeg-
ar fært var. En hún var líka mikið
ein á snjóþungum vetrardögum, þá
léttu þær hvor annarri lífíð Þuríður
og Bína. Bína fékkst svolítið við að
setja saman vísur og fengum við
yfírleitt vísu ef afmæli eða aðrar
ástæður gáfu tilefni til.
Jakobína var á heimleið úr vetr-
arferðinni suður er æðri máttarvöld
kvöddu hana á sinn fund, að okkur
fannst nokkuð óvænt. Hún heim-
sótti okkur í byijun þessa árs og
ekki hvarflaði að okkur að þetta
væru okkar síðustu samverustundir
svo hress var hún 83ja ára ungling-
urinn, bjartsýn og lífsglöð til hinstu
stundar, þannig vildi hún hafa þetta
og henni tókst það.
Gengin er glaðvær sómakona með
mikla ættjarðarást, svo mikið mátti
af henni læra, einstaklega laus við
hræsni, vel lesin og vel gefín.
„Hafðu þökk fyrir allt og allt, sam-
fylgdin með þér er okkur ómetan-
legt veganesti."
Aðstandendum hennar vottum við
samúð okkar og kveðjum Bínu með
þessum orðum Arnfríðar Sig-
urgeirsdóttur frá Skútustöðum.
Um minninganna fögru fjöll
er fór mín nótt og dag.
Ég þakka guði gjafir hans
hvem geisla og sólarlag.
Pétur, María, Þuríður
og Ástríður.
Minning:
*
Jens Olafsson
Fæddur 19. maí 1909
Dáinn 23. febrúar 1992
í dag kveðjum við kæran afa,
Jens S. Ólafsson, en hann var fædd-
ur á Hofsósi í Skagafjarðarsýslu
19. maí 1909. Hann var sonur Ólafs
Jenssonar póstmeistara og Lilju
Haraldsdóttur.
Systkini afa vora Ásta, Baldur
og Haraldur, sem fórst með Öld-
unni frá Akureyri árið 1922 þá
aðeins 16 ára gamall. Einnig ólst
upp með afa Guðbjörg Björnsdóttir
en þau eru nú öll látin. 19 ára gam-
all flyst afí með foreldram sínum
til Vestmannaeyja þar sem hann
bjó til æviloka, fyrir utan þá mán-
uði er þau afí og amma bjuggu í
Reykjavík meðan eldgosið stóð yfir.
Árið 1930 kvæntist afí eftirlif-
andi konu sinni, Kristnýju Valda-
-4pttir. Þau bjuggu mestan sinn
búskap að Einidrangi við Brekastíg.
Þeim varð 5 barna auðið, elstur var
Ólafur en hann lést aðeins 9 mán-
aða gamall. Þá kom Lilja Sigríður,
fædd 9. nóvember 1930. Hún var
gift Guðlaugi Þórami Helgasyni
verkstjóra, en Guðlaugur andaðist
1982 eftir erfíð veikindi. Eignuðust
plm 6 böm. Næst kom Fjóla, f. 15.
apríl 1932, sem var gift Boga Sig-
urðssyni, verksmiðjustjóra, eignuð-
ust þau 5 börn. En árið 1986 kvaddi
sorgin aftur dyra hjá afa er Fjóla
andaðist aðeins 54 ára að aldri eft-
ir erfíða sjúkralegu. Þá kom Guð-
rún, en hún var gift Þorbirni Ás-
geirssyni en þau slitu samvistir.
Guðrún á 5 börn. Yngst er Sigríður
Mínerva, f. 3. nóvember 1943, gift
Kristni Baldvinssyni, húsasmíða-
meistara og eiga þau 3 syni. Mikil
og erfíð veikindi og löng sjúkralega
ömmu urðu til þess að bróðir ömmu,
Siguijón Valdason og kona hans
Minerva Kristinsdóttir tóku yngstu
dótturina, Sigríði Minervu í fóstur
og ólst hún upp hjá þeim.
Elsta dóttir Guðrúnar, Guðný
Linda Antonsdóttir, ólst upp hjá afa
og ömmu og hefur hún reynst þeim
mjög vel í þeim veikindum sem
dunið hafa yfír síðasta ár. Yngstu
synir Guðnýjar Lindu, Anton og
Valtýr voru augasteinar afa. Afi
starfaði mest allan sinn starfsaldur
og þá hjá Bifreiðastöð Vestmanna-
eyja. Þar starfaði hann í 55 ár eða
þar til hann var 77 ára gamall.
Eigum við börnin margar góðar
minningar um rúnt uppi á bílpalli
hjá afa.
Hann þótti einstaklega laginn við
allt sem viðkom vélum og voru ófá-
ir sem leituðu í smiðju hans. Afi
þótti einnig góður málamaður og
gat bjargað sér á mörgum tungu-
málum. Amma er dugmikil húsmóð-
ir og var annt um að snúast og
aðstoða afa í öllum hans störfum.
þau voru mjög samrýnd og hvort
öðru háð, það er því mikið tómarúm
sem skilið er eftir hjá ömmu við
fráfall afa.
Ég bið því guð að styrkja ömmu
í sorg hennar. Litlu langafabömin
eiga eflaust eftir að undrast um
fjarveru afa og sakna hans sárt en
hann skilur eftir góðar minningar
í hugum þeirra. Við þökkum fyrir
þau ár er við höfum fengið að njóta
samfylgdar hans. Hann hvíli í friði.
Svanhildur Guðlaugsdóttir.
Örfá orð um heila mannsævi,
segja ósköp fátt og mest lítið um
sjálfa persónuna. En mig langar
samt að setja á blað örfáar línur
um hann afa minn, þ.e. lýsa honum
eins og ég þekkti hann. Það skal
vera mín hinsta kveðja til hans. Og
ég veit að hann afí minn tekur vilj-
ann fyrir verkið.
Fyrir mér var afi alltaf gamall,
það er næstum óhugsandi að sjá
hann fyrir sér sem ungan mann,
hann var bara alltaf þessi yndislegi
afí sern ætíð var svo gott að heim-
sækja. Allt frá því að ég gekk inn
um dyrnar sem lítið barn og fram
á fullorðinsár hefur heimili afa og
ömmu á Brekastígnum verið einn
af þessum föstu punktum í lífinu.
Þau voru ætíð til staðar og ávallt
vorum við bræðurnir svo innilega
velkomnir hvenær sem okkur datt
í hug að stinga inn nefinu. Afi
spjallaði gjarnan um mannlífið í
eyjum, um bátana, fískiríið og hvað
um var að vera niður á bryggju
o.s.frv. Hann kvað oft sterkt að
orði og var ekkert að vanda sumar
kveðjurnar. Og oftar en ekki kom
fyrir að nýja-amma varð að áminna
hann með „Jens þó“ eða einhveiju
þvíumlíku. Þegar ég horfi til baka
birtast í huganum sömu myndirnar.
Þar er Jens- afí brosandi, svo góðlát-
Iega og hlýr í augunum, annað-
hvort sitjandi við eldhúsborðið að
drekka teið sitt úr undirskál, eða
þá úti í bílskúr að eiga við vélina
á vörubílnum eða eitthvað annað
að stússa.
Bílskúrinn hans afa er enginn
venjulegur bílskúr. Þar úir og grúir
af ótrúlegustu hlutum. Þúsund
gerðir af skrúfum, nöglum, boltum,
legum, pakkningum og allrahanda
verkfærum, vélarhlutir ýmist í heilu
lagi eða sundurhlutaðir, garðáhöld,
lundaháfar og guð má vita hvað.
Þarna dvaldi afi löngum stundum.
Öllu hélt hann til haga, flokkaði
niður og raðaði eftir skipulagi. Röð
og regla á öllum hlutum það var
hans lífs-mottó. Ég er fullviss um
það að ef afa hefði einhvern tímann
vantað eitt skrúfjárn þá hefði hann
ábyggilega keypt tvö.
Ekki átti afí langa skólagöngu
að baki, en hann var víðlesinn og
mikið og vel sjálfmenntaður og
hafði m.a. góð tök á dönsku, ensku
og þýsku, sérstaklega þýsku sem
var hans uppáhald. Og víst dugði
mín menntaskóla-þýska skammt
þegar þýsk tunga skyldi rædd. -
Afi hafði mikinn áhuga á mennt-
un og ræddi oft um hana við mig
og nú síðast á haustdögum. Hann
tjáði mér þá að alla tíð hefði sig
mest langað til að læra „fílósófíu"
og fannst sú fræðigrein öll hin
merkilegasta.
Og nú þegar hann afi minn er
farinn fínnst mér eftir á að hyggja
að e.t.v. hefði hann lítið haft þar
að læra því að á sinn hátt var hann
ekki svo lítill heimspekingur. Ég
kveð afa minn með söknuði, megi
gæfan fylgja honum í nýjum heimi.
Þórir Kristinsson.