Morgunblaðið - 29.02.1992, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. FEBRUAR 1992
45
Dr. Jón Sigtryggs-
son - Kveðjuorð
Góður lærifaðir, samkennari og
vinur hefur kvatt þetta líf. Dr. Jón
Sigtryggsson prófessor emeritus,
lést að kvöldi þriðjudagsins 11. fe-
brúar sl. á áttugasta og fjórða
aldursári. Með honum er genginn
merkur forustumaður í tannlækn-
ingum og faðir tannlæknakennslu á
Islandi. Eg heyrði um andlát Jóns á
leiðinni til útlanda á tannlæknaþing
og náði heim rétt í tæka tíð sl. föstu-
dag til að fá að ganga með honum
síðasta spölinn og kveðja þennan
brautryðjanda í menntun tannlækna
og forvera minn í starfi.
En að heilsast og kveðjast er lífs-
ins saga. Fundum okkar bar fyrst
saman fyrir u.þ.b. aldarfjórðungi,
þegar ég sá hann fyrst, lágvaxinn í
að því er virtist álltof stórum regn-
galla, ganga inn á tannlæknadeild-
ina. Koma síðan út af kennarastof-
unni grannvaxinn og veiklulegan í
hvítum slopp og fráreimuðum sand-
ölum með bók undir hendinni. Nem-
endurnir fylgdu honum eftir göngum
Landspítalans að kennslustofunni.
Göngulagið var sérstakt. Hann gekk
hægt, var dálítið innskeifur og eins
og hann rétt eins og hann rétt lyfti
fótunum á milli skrefa, meðan lausar
sandalaólarnar sveifluðust til og frá.
Mér fannst stundum að hann hlyti
að stíga á þær. En þetta tókst eins
og reyndar allt annað sem hann tók
sér fyrir hendur. Hann byrjaði að
tala með lágri röddu, kíkti á nemend-
urna yfir gleraugun og ræskti sig
öðru hvoru og vætti varirnar. Það
var greinilegt að þarna fór maður
sem nemendur báru mikla virðingu
fyrir. Hann var líka aldrei kallaður
annað en „prófessor Jón“ eða bara
„prófessorinn," þegar um hann var
talað, jafnvel eftir að fleiri prófessor-
ar voru ráðnir að tannlæknadeild.
Prófessor Jón Sigtryggsson fædd-
ist 10. apríl 1908 á Akureyri, þar
sem hann lauk almennri skólagöngu
og varð stúdent frá MA 1931. Hann
var hámenntaður í sínu fagi, bæði
læknir og tannlæknir, cand. med. frá
læknadeild Háskóla íslands árið
1937 og cand. odont frá tannlækna-
háskólanum í Kaupmannahöfn
1939.
Prófessor Jón vann við tannlækn-
ingar í Kaupmannahöfn þegar
heimsstyijöldin síðari braust út.
Hann komst heim með Esju í hinni
frægu Petsamóferð skipsins. Pró-
fessor Jón stundaði lítið almennar
lækningar, en lauk kandidatstíma
sínum á sjúkrahúsum hér heima og
í Danmörku. Almennt lækningaleyfi
hlaut hann árið 1941 og opnaði tann-
lækningastofu sína sama ár.
Arið 1941 voru einnig samþykkt
lög hér á landi um kennslu í tann-
lækningum við læknadeild Háskóla
íslands. Var það gert að frumkvæði
Vilmundar Jónssonar landlæknis, en
hann hafði vegna áhuga síns á mál-
efninu einnig hvatt prófessor Jón til
að afla sér framhaldsmenntunar í
tannlækningum að læknanáminu
loknu.
Sjálfsagt hefur heimsstyijöldin
orsakað það að ekki var unnt að
heíja tannlæknakennsluna strax.
Fyrsti kennsludagur mun hafa verið
31. janúar 1945 í nýinnréttuðu hús-
næði á efstu hæð í aðalbyggingu
Háskólans. Jón Sigtryggsson hafði
þá verið skipaður dósent í tannlækn-
isfræði haustið áður en hann hækk-
aði í stöðu prófessors árið 1950. í
upphafi voru fastir kennarar einung-
is tveir, en auk prófessors Jóns
kenndi einn tannsmiður. Hvíldi því
öll fræðileg og klínísk kennsla á
herðum þessa eina manns, auk allra
stjórnunarstarfa vegna deildarinnar.
Var svo í mörg ár og ekki fyrr en
1959 að veruleg breyting varð þar
á. Arið 1972 er tannlæknadeildin
varð sjálfstæð deild innan Háskólans
var Jón kjörinn fyrsti deildarforset-
inn. Kynni mín af prófessor Jóni,
fyrst sem nemandi og síðar sem
samstarfsmaður, voru mér einstak-
lega ánægjuleg og lærdómsrík.
Hann var prúðmenni, laus við hroka
og yfirborðsmennsku, hæglátur og
hæverskur, en samt langt frá því
að vera skaplaus. Hann hafði skoðun
á flestum málum, var stefnufastur
og ákveðinn ef því var að skipta.
Hann fiutti mál sitt af hógværð og
kurteisi og skaut oft inn orði þegar
við átti og hitti þá betur í mark en
þeir sem hærra höfðu. En það var
líka stutt í glettnina, það reyndum
við oft á kennarastofunni. Og gam-
Minning:
Jóhann Jónsson
Fæddur 23. mars 1902
Dáinn 19. febrúar 1992
Nú er Hanni dáinn! Jóhann Jóns-
son, eins og Hanni hét fullu nafni
var fæddur í Blesahrauni 23. mars
árið 1902. Foreldrar hans voru hjón-
in Jón Jónsson og Jóhanna Jónsdótt-
ir og átti Hanni fimm systur sem
upp komust. Fram undir 1930 var
hann hjá foreldrum sínum í Blesa-
hrauni en gerðist þá vinnumaður í
Seglbúðum hjá Helga Jónssyni og
konu hans Gyðríði Pálsdóttur. Þar
var Hanni til ársins 1956 þegar hann
flutti að Eystri-Dalbæ til Sigríðar
Jónsdóttur sem þar bjó. Árið 1975
hætta þau búskap sökum aldurs, og
Hanni gerðist aftur vinnumaður í
Seglbúðum að þessu sinni hjá Jóni
Helgasyni og Guðrúnu Þorkelsdótt-
ur. Þar byrjuðu samskipti okkar
Hanna og langar mig hér í nokkrum
orðum að rifja upp minningar tengd-
ar þeim.
Eg man vel þegar Hanni kom til
okkar á heimilið. Stóri beddinn hans
var fluttur inn í eitt herbergið og
lítill telpuangi horfði stórum augum
á. Á eftir rúminu komu svo heljar
stór maður í enn stærri lopapeysu.
Þar var ekki laust við að krakkinn
væri svolítið smeykur í fyrstu. Það
fór þó fljótt því Hanni sýndi fljótt
hvílíkt góðmenni hann var. Stelpan
skaust stundum inn í herbergið til
hans og þá sat gamli maðurinn á
beddanum sínum og tók vel á móti
forvitnum krakka. Vísurnar og rím-
urnar sem Hanni fór með verða öll-
um sem hann þekktu ógleymanlegur
þáttur í fari hans. Hanni hafði með-
al annarra Ijóðskálda mikið dálæti á
Bólu-Hjálmari og fór oft með kveð-
skap eftir hann. Stundum í þessum
heimsóknum var kannski boðið í
nefið eða spurt: „Viltu koma í
1 krumlu?“ „Já, já,“ og krakkinn ham-
aðist og togaði og datt á endanum
á bossann. Þá var karli skemmt.
I Hanni var mjög iðinn og fann sér
alltaf eitthvað til að laga og bæta.
Hann var gríðarlega sterkur og það
var aðdáunarvert hversu vel var frá
öllu gengið. Gaddavírinn í girðingun-
um svo strekktur að haggaðist ekki,
og þá var ekkert verið að brúka
dráttarvélar. Eitt af því sem ég dáð-
ist oft að og reyndi ótal sinnum að
líkja eftir, var þegar Hanni fléttaði
eitt af þeim ótal reipum, taumum
og gjörðum sem hann vann að yfir
vetrartímann. Til þess notaði hann
baggabönd og leysti karl alla hnúta
sem á böndunum voru. „Af hverju
klippirðu ekki bara?“ spurði stelpan.
„Það má nota hnútana líka,“ sagði
Hanni. Dýrin voru þó það sem allt
snérist um enda var smalamennska
og umhirða sauðfjár hans ævistarf.
Hanni var mjög laginn við dýrin og
fór sérstaklega vel að hrossum.
„Sko, svona áttu að klappa þeim.
Þú verður að koma fast við þá.“
„Já“, sagði stelpan og reyndi að
gera eins. Já, Hanni vissi mönnum
betur hvernig átti að umgangast
dýrin. Hanni var einnig góður smali
og samviskusamur.
Fjallkóngur var hann í yfir 3 ára-
tugi og þar sýndu sig ótvírætt hæfi-
leikar Hanna og hann naut sín vel.
Upprekstrarlöndin voru auk þess í
grennd við hans eigin bernskuslóðir
í Blesahrauni svo að Hanni þekkti
vel og hafði sterkar tilfinningar til
heiðalandanna. Hanni fór svo frá
Seglbúðum 1982 og flutti í íbúð fyr-
ir aldraðar á Kirkjubæjarklaustri og
svo seinna á dvalarheimilið Heið-
arbæ þar sem hann naut ævikvölds-
ins í höndum góðs fólks. Ég vil enda
þessar línur á því að minnast Hanna
með einu af ljóðunum sem hann fór
svo oft með fyrir okkur krakkana
og lýsir honum sjálfsagt betur en
mörg orð.
Vorið góða, grænt og hlýtt,
græðir fjör um dalinn.
Allt er nú sem orðið nýtt,
ærnar, kýr og smalinn.
Kveður í runni, kvakar í mó
kvikur þrastarsöngur.
Eins mig fýsir alltaf þó,
aftur að fara í göngur.
(Jónas Hallgrímsson.)
Helga Jónsdóttir.
t
Alúðarþakkir færum við öllum þeim, er heiðruðu minningu
séra ÁRELÍUSAR NÍELSSONAR,
sem jarðsettur var 15 febrúar sl.
Þórður Bjarkar Árelíusson,
María Bjarkar Árelíusdóttir, Steinar Berg Björnsson,
Rögnvaldur Bjarkar Árelíusson,
Sæmundur Bjarkar Árelíusson, Hildur Jónsdóttir,
Ingvar Bjarkar Árelíusson, Sheila Árelíusson,
Inga Jóhannesdóttir
og barnabörn.
ansögurnar sem fuku voru sjaldnast
öðrum til hnjóðs, ef á einhvern var
hallað var það á hann sjálfan.
Starfsdagurinn var oft langur,
enda vann prófessor Jón um tíma
margra manna starf. Þótt Jón væri
vinnuþjarkur, hlýtur álagið áð hafa
verið gífurlegt, því auk kennslunnar
vann hann mikið á stofu. Hann var
samt víðlesinn á öðrum sviðum en
tannlækningum. Hans aðal tóm-
stundagaman var lestur ýmissa vís-
indarita einkum á sviði eðlis- og
stærðfræði. Þótt Jón væri ekki
heilsuhraustur þá unni hann útiveru,
og stundaði t.d. laxveiðar sér til
mikillar ánægju og yndisauka. Hann
gekk líka alltaf í vinnuna og þáði
ekki bílferð hvernig sem veðrið var
og eftir honum var gengið heldur
dreif sig í pollabuxurnar og arkaði
af stað. Jón Sigtryggsson lét af
störfum sem prófessor árið 1978
fyrit' aldurs sakir. Nokkrum árum
fyrr hafði hann hætt rekstri tann-
læknastofu sinnar.
Það fór ekki hjá því að prófessor
Jón Sigtryggssyni hlotnaðist ýmiss
heiður á langri og heilladijúgri
starfsævi. Hann var kjörinn heiðurs-
félagi í Tannlæknafélagi íslands árið
1977 í þakklætisskyni fyrir störf sín
fyrir félagið og að menntunarmálum
tannlækna. Prófessor Jón var sæmd-
ur Riddarakrossi Hinnar íslensku
fálkaorðu 1979 fyrir tannlæknastörf
og kjörinn heiðursdoktor við Há-
skóla íslands 1987.
Á kveðjustund er margs að minn-
ast og margt að þakka, þótt alltaf
sé erfitt að kveðja þá samferðamenn
sem standa hjarta manns nær. En
það er huggun harmi gegn þegar
eftir standa góðar minningar um
langt og farsælt lífshlaup bæði í
einkalífi og starfi.
Ég votta aðstandendum prófess-
ors Jóns Sigtryggssonar mína inni-
legustu hluttekningu. Hans verður
ávallt minnst sem brautryðjanda og
góðs drengs.
Sigfús Þór Elíasson.
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og
hlýhug við fráfall eiginmanns míns, föð-
ur okkar, tengdaföður og afa,
SVEINS RÓSINKRANS
JÓNSSONAR.
Þorgerður Sveinsdóttir,
Helga Sveinsdóttir, Valdimar Guðnason,
Jón R. Sveinsson, Guðrún Óskarsdóttir,
Sigríður Sveinsdóttir, Guðmundur Helgi Guðmundsson
og barnabörn.
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og kærleika við andlát og út-
för systur minnar,
ÁSLAUGAR ODDSDÓTTUR,
Merkigerði 8,
Akranesi.
Sérstakar þakkir færum við starfsfólki á E-deild Sjúkrahúss Akraness.
Guð blessi ykkur öll.
Þórunn Oddsdóttir
og aðrir vandamenn.
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og
útför
HALLDÓRS GUÐMUNDSSONAR,
Ásbrandsstöðum,
Vopnafirði.
Fyrir hönd ættingja,
Sigrún Runólfsdóttir.
t
Þökkum auðsýnda samúð og hlýhug við andlát og útför eigin-
manns míns, föður okkar, tengdaföður og afa,
ANTONS INGIBJARTSSONAR,
ísafirði.
Guðmundína Vilhjálmsdóttir,
Guðný Debora Antonsdóttir,
Gerður Antonsdóttir,
Ingvar Anton Antonsson, Erla Gerður Pálsdóttir,
Ingibjartur Antonsson,
Vilhjáimur Gísli Antonsson, Elísabet G. Pálsdóttir
og barnabörn.
t
Þökkum öllum þeim, er auösýndu okkur samúð og vinarhug við
andlát og útför móður okkar, tengdamóður, ömmu og vinkonu,
JÓHÖNNU RÓSANTS JÚLÍUSDÓTTUR,
Tunguvegi7,
Hafnarfirði.
Ingibjörg Stefánsdóttir, Jens Evertsson,
Sigurjón Stefánsson, Margrét Björgvinsdóttir,
Guðbjörg Stefánsdóttir, Magnús H. Ólafsson,
Guðný Baumann Stefánsdóttir, Allan Baumann,
barnabörn og Jón Sandholt Jónsson.