Morgunblaðið - 29.02.1992, Blaðsíða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. FEBRÚAR 1992

Þú kemur svo aftur eftir
viku, ef þú verður á Iífi...
ur læknir. Af hverju?
HÖGNI HREKKVÍSI
pliorigitttiilíKtvfeiitíi
BRÉF TIL BLAÐSINS
Aðalstræti 6 101 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691222
Adam var ekki
lengi í Paradís!
frá Jóhanni Pétri Sveinssyni:
ÞÆR gleðifregnir að við íslending-
ar verjum mestum fjármunum allra
þjóða til heilbrigðismála reyndust
því miður ekki réttar. Það er þó
huggun að við erum eftir sem áður
framarlega í hópi þjóðanna á þessu
sviði, eða höfum a.m.k. verið það
fram til þessa.
Mér hefur þótt umfjöllun um
þessar fréttir furðulega neikvæð.
Við íslendingar höfum hingað til
veið fremur hreyknir af því ef við
höfum skarað fram úr á einhveijum
sviðum. Við höfum gumað af því
að heilbrigðisþjónustan okkar sé ein
sú besta í heimi og það ætti því
ekki að þurfa að koma neinum á
óvart að hún kosti sitt. í raun og
veru ætti hún að vera okkur hlut-
fallslega dýrari en stóru þjóðunum.
Það ætti því að vera fagnaðarefni
fremur en hið gagnstæða að fá
staðfestingu á að við erum framar-
Iega í hópi þjóðanna hvað snertir
fjármuni sem varið er til heilbrigðis-
mála. Það er á hinn bóginn jafn
sjálfsagt þegar um jafn mikilvægan
málaflokk er að ræða og heilbrigðis-
mál að meta stöðugt hvar sé hægt
að gera betur, hvernig sé hægt að
fá betri þjónustu fyrir peningana
og að vinna stöðugt á faglegan
hátt að því hvemig þjónustunni
verður best skipað.
Á sama hátt er einnig mikilvægt
að fjalla um markmið heilbrigðis-
þjónustunnar, fjármögnun og hvaða
Ieiðir sé rétt að fara í heilbrigðis-
málum. Heilbrigðismál em það stór
og mikilvægur málaflokkur að eigi
breytingar á honum að koma að
einhveiju gagni þarfnast þær mjög
víðtæks samráðs við fagaðila,
hagsmunaaðila og mér liggur við
að segja við þjóðina alla. Slíkt sam-
ráð hefur ekki átt sér stað. Eins
og það sem gert hefur verið nú síð-
ustu mánuði horfir við frá sjónar-
hóli leikmannsins virðist hafa verið
farið fram af meira kappi en forsjá.
Auðvitað vitum við að efnahags-
útlitið er ekki gott og að hér er við
erfið mál að eiga en samt held ég
að það hljóti að vera vænlegra til
árangurs að reyna að fá fólkið með
sér eða a.m.k. til að skilja aðgerð-
irnar áður en þeim er skellt á. Það
er mín skoðun að það sé ekki væn-
legt til árangurs að skella einhveij-
um aðgerðum á og ætla síðan eftir
á að sníða af verstu vankantana
og þá gjarnan ekki nema að undan-
gengnum háværum mótmælum
þeirra er hagsmuna eiga að gæta.
Svo mjög hefur fólkí ofboðið að-
gerðir stjórnvalda að menn sáu
ástæðu til að blása í herlúðra og
mynda nýja fjöldabreyfingu undir
nafninu „Almannaheill" til að
standa vörð um velferðarkerfið. Það
hlýtur eitthvað að hafa mistekist í
að framfylgja eða kynna stefnu rík-
isstjórnarinnar sem ber heitið „Vel-
ferð á varanlegum grunni" fyrst
almenningur sér sig knúinn til að
snúast til vamar með þeim hætti
er raun ber vitni.
Ríkisstjórnin hefur hins vegar
sýnt það með aðgerðum sínum í
málaflokki fatlaðra undir traustri
forystu félagsmálaráðherra, Jó-
hönnu Sigurðardóttur, og með að-
gerðum í þeim þætti heilbrigðis-
þjónustunnar er snýr að heilsugæsl-
ustöðvum og heimahjúkrun að hún
getur gert góða hluti og tekið fag-
lega á málunum. í ljósi þess verður
að treysta því að ríkisstjórnin taki
í útréttar hendur almennings í land-
inu og samtaka þeirra til að saman
getum við tryggt áframhaldandi
velferð í landinu og haldið með
sæmd fyrsta sætinu í heilbrigðis-
málum í heiminum!
JÓHANN PÉTUR SVEINSSON
Formaður Sjálfsbjargar,
landssambands fatlaðra.
Hátúni 12 Reykjavík
Víkveiji skrifar
Nú í vikunni gerðist það að kalla
varð út björgunarsveitir til
þess að leita að fólki, sem farið
hafði upp á fjöll á jeppabifreiðum
og ekkert hafði spurzt til. Fólkið
kom ekki til síns heima samkvæmt
áður uppgefinni áætlun og var far-
ið að óttast um það. Því voru kallað-
ar út björgunarsveitir og þau, sem
þær skipa, eru jú ávallt viðbúin og
víla ekki fyrir sér að fara í leit, þó
að veður séu válynd og útlit þannig
að menn séu í raun bezt geymdir
innan dyra. ___
En hvernig stendur á því að fólk
með fullu viti, fólk, sem alið hefur
allan sinn aldur á þessu landi, anar
út í vitleysuna, íslenzka vetrarveðr-
áttu og fer upp á ijöll án talstöðvar
eða farsíma? Víkveiji verður að við-
urkenna að sér er þetta gjörsamlega
óskiljanlegt. Slíkt flan getur auð-
veldlega breytzt í algjört feigðar-
flan, því að íslenzkt vetrarveður er
ekkert lamb að leika sér við. Fólk,
sem fer bæði vanbúið og af algjör-
um þekkingarskorti upp á fjöll á
þessum tíma á að gera ábyrgt gerða
sinna.
Það er þess vegna skoðun Vík-
veija, að nauðsynlegt sé að láta
fólk, sem anar blint út í válynd
veður undir því yfirskini að verið
sé að fara í skemmtiferð, verði lát-
ið greiða úr eigin vasa allan þann
kostnað, sem hlýzt af útkalli björg-
unarsveita um hávetur. Allt annað
er að misnota þá góðu þjónustu,
sem björgunarsveitarmenn bjóða
upp á, fara jafnvel úr vinnu til þess
að geta sinnt nauðstöddum. Eitt er
víst að menn hugsa sig tvisvar um
áður en þeir ana hugsunarlaust út
í slíkar reisur, ef útkall björgunar-
sveita kemur við pyngju þeirra.
Menn eiga umfram allt að vera
ábyrgir gerða sinna í þessum mál-
um sem öðrum.
að virðist vera orðin tízka fólks,
einkum og sér í lagi þeirra,
sem einhveiju stjórna, að hafa allt
á hornum sér og svartsýnisraus
tröllríður nú þjóðfélaginu. Nýlega
var rætt við einn af forstjórum físk-
sölusamtaka og hann spurður um
stöðu mála. Hann lýsti því þá yfir
að útlitið væri dökkt og virtist ekki
sjá ljósglætu þegar horft var til
framtíðar. Verð á erlendum mörk-
uðum færi lækkandi og birgðir ykj-
ust stöðugt. Því væri útlitið dökkt.
Síðan leið helgin og nú komu frétt-
ir frá Kanada um að menn þar í
landi hefðu ákveðið að skera niður
þorskkvótann um 35%. Allir venju-
legir menn töldu að nú myndu
menn sjá einhveija ljósglætu fram-
undan miðað við þá stöðu, sem ver-
ið hefði á málum fyrir helgina,
þ.e.a.s. við minna framboð frá
Kanada myndi verð hugsanlega
hækka á íslenzka þorskinum og
auðveldara yrði að selja hann. En
viti menn, þegar leitað var umsagn-
ar um stöðuna, þá breytti þetta
engu, sama svartnættið var fram-
undan og engin ljósglæta í augsýn.
Spyr nú sá, sem ekki veit. Getur
verið, að afstaða manna og ástæðan
fyrir því að þeir lifa nú í algjörlega
myrkvuðum heimi, mótist að ein-
hveiju leyti af því að framundan
eru heildarkjarasamningar í land-
inu?
xxx
Undanfarið hefur það færzt
mjög í vöxt, að DV, Bylgjan
og Stöð 2 hafi aukið mjög umfjöllun
um barnsforræðismál, en þessi mál
eru einhver viðkvæmustu mál, sem
unnt er að fjalla um í opinberum
fjölmiðlum. Jafnvel hefur það gerzt,
að myndir hafi verið teknar af for-
eldrum, sem bítast um börn og af
börnunum sjálfum og sér hver, sem
málin hugsar, að um algjört tillits-
leysi er að ræða gagnvart viðkvæm-
um barnssálum, sem áreiðanlega
vilja ekki vera í sviðsljósinu vegna
slíkra mála. Börn eru nú einu sinni
þannig gerð, að þau vilja ekki skera
sig úr fjöldanum — þau vilja ekki
einu sinni klæðast úlpu eða flík, sem
vekur á þeim athygli og er að ein-
hveiju leyti ekki eins og flíkur allra
hinna krakkanna.
I þessum málum er hin gullvæga
hending Einars Benediktssonar úr
Einræðum Starkaðar aldrei of oft
í huga höfð, er hann sagði: „Þel
getur snúizt við atorð eitt. Aðgát
skal höfð í nærveru sálar.“ Og
hvaða sál er viðkvæmari en barns-
sálin? Skrif um forræðismál barna
koma sjaldnast niður á foreldrum
þeirra með sama þunga og á börn-
in, sem rifizt er um.
Á miðvikudagskvöldið var viðtal
við starfsmann Barnaverndarráðs í
ríkissjónvarpinu, þar sem hann lýsti
því hvernig neikvæð umræða um
þessi forræðismál í fjölmiðlum hefði
í mörgum tilfellum svert þessi yfir-
völd, sem fyrst og fremst eiga að
gæta hagsmuna barnanna. Foreldr-
arnir, oft í geðshræringu, skella
einatt skuldinni á barnaverndaryfir-
völd og kenna þeim um allar ófarir
sínar, en sannfærður er Víkveiji
um að það fólk, sem þar virinur oft
gott starf í kyrrþey, er ekki að
abbast upp á fólk að ástæðulausu,
enda sagði áðurnefndur starfsmað-
ur, að forræðissvipting væri ekki
gerð fyrr en mikið hefði gengið á
áður og þá sem algert neyðarúr-
ræði og eingöngu vegna barnsins.
Starfsmaðurinn kvaðst óttast að
þessi neikvæða umræða um barna-
verndina hefði í för með sér, að
fólk veigraði sér við að leita til
hennar um aðstoð þegar í óefni
væri komið og því liðu börn og þjáð-
ust í þjóðfélaginu, þar sem barna-
verndin þyrfti í raun að skerast í
leikinn.