Morgunblaðið - 10.06.1992, Qupperneq 28

28
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. JUNI 1992
Hjónaband bresku ríkisarfanna:
Blöðín halda sínu
striki þrátt fyrir
mikla gagnrýni
Lundúnum. Reuter. Daily Telegraph.
BRESKIR fjölmiðlar hafa um fátt annað fjallað undanfarna daga
en hjónaband Díönu prinsessu og Karls Bretaprins, sjálfsmorðstil-
raunir Diönu og hugsanlegan skilnað þeirra hjóna. Bresku blöðin
hafa verið gagnrýnd harðlega fyrir óvandaðan fréttaflutning af
málinu og rætt hefur verið um nauðsyn þess að herða kröfur til
fjölmiðla með lagasetningu.
í bresku blöðunum hafa birst
útdrættir úr tveimur ævisögum
sem eru að koma út um prinsess-
una og í annarri þeirra, sem er
eftir Andrew Morton, segir að hún
hafi fimm sinnum reynt að stytta
sér aldur síðan þau Karl voru
gefin saman fyrir ellefu árum. I
bókinni segir að í Díana hafí hún
fleygt sér niður stiga, skorið sig
á púls með rakvélarblaði, stungið
í bijóst sér og læri með hnífí,
kastað sér á glerskáp og skorið
sig með sítrónuhnífi. Þessar til-
raunir hafi verið örvæntingarfull
hróp hennar á hjálp. í bókinni
segir einnig að Díana þjáist af
megrunarsjúkdómnum bulimia
nervosa. Þeir, sem haldnir eru
þessum sjúkdómi, svelta sig í
megrunarskyni þangað til þeir
verða nánast viðþolslausir af
hungri. Þá háma þeir í sig mat
en fá síðan samviskubit og neyða
sjálfa sig til að kasta upp.
í mörgum blöðum er Karli lýst
sem kaldrifjuðum og tilfínninga-
lausum, hann hafí jafnvel misst
áhuga á konu sinni og umgangist
aðrar konur æ meir. Er gömul
vinkona Karls, Camilla Parker-
Bowles, oft nefnd í því sambandi.
Getum hefur verið leitt að því
að Díana hafi haft samvinnu við
Morton þegar bókin var skrifuð
en talsmenn konungsfjölskyld-
unnar segja slíkt vera fjarri sanni.
Á mánudag hafði Daily Mirror
það eftir Díönu að hún hefði ekki
unnið með Morton en Daily Ex-
press segist aftur á móti hafa
sannanir fyrir því að hún hafí
aðstoðað við samningu bókarinn-
ar. í hinni umdeildu bók er vitnað
f marga vini konungsfjölskyldunn-
ar en á síðustu dögum hafa þeir
komið fram hver af öðrum til að
neita því að hafa brotið trúnað
Díönu prinsessu. Þegar fjallað er
um megrunarsjúkdóm Díönu í
bókinni er vitnað til eins vinar
hennar, Rorys Scotts. Hann segist
hafa rætt við Morton um líf Díönu
áður en hún giftist Karli en ekki
Milljónir manna fylgdust með því í beinni útsendingu 9. júlí 1981
er Karl Bretaprins gekk að eiga Díönu Spencer. Fimm mánuðum
síðar reyndi hún í fyrsta sinn að svipta sig lífi að sögn Andrews
Mortons.
Því er haldið fram að Karl sé
enn með hugann við Camillu
Parker-Bowles.
gefíð honum neinar upplýsingar
um hjónaband þeirra.
Erkibiskupinn af Kantaraborg
hefur ávítað breska fjölmiðla
harðlega fyrir umfjöllun þeirra um
konungsfjölskylduna. Hann segir
vinnubrögð þeirra hafa verið sið-
laus og í raun árás á einkalíf fjöl-
skyldunnar. Nefnd, sem fjallar um
siðareglur og vinnubrögð fjöl-
miðla, tók í sama streng og í yfir-
lýsingu frá henni segir að umfjöll-
un margra blaða um konungsfjöl-
skylduna síðustu daga hafi verið
andstyggileg og sé langt frá því
að vera réttlætanleg með tilliti til
upplýsingarskyldu fjölmiðla. Þá
hefur fréttaumfjöllun síðustu
daga vakið upp umræður meðal
breskra þingmanna um að þörf
sé á að setja ný lög um fréttaflutn-
ing til að vemda einkalíf fólks
gegn óábyrgum blaðamönnum.
Andrew Neil ritsjóri Sunday Tim-
es hefur svarað þeim, sem hafa
gagnrýnt blöðin hvað mest, og
segir að umfjöllun um hjónaband
verðandi konungshjóna hljóti að
teljast réttmætt fréttaefni. Vegna
ásakana um að heimildir blaðanna
byggðu á veikum grunni birti rit-
stjórinn yfirlýsingu frá 35 ára
gömlum manni, James Gimbley,
sem var kynntur sem fylgdar-
sveinn Díönu fyrir hið konunglega
brúðkaup árið 1981. í yfírlýsing-
unni segir Gimbley að Díana hafí
sagt sér frá umræddum sjálfs-
vígstilraunum.
Atburðir síðustu daga hafa leitt
til mikilla umræðna í Bretlandi
um framtíð konungíjölskyldunnar
en ímynd hennar hefur beðið
hnekki vegna þessa máls. John
Major forsætisráðherra Bretlands
sagði í gær, að hann teldi að kon-
ungdæmið væri Bretum mikil-
vægara en svo að þeir sneru baki
við því vegna þessa máls.
Tékkar kjósa til hægri
en Slóvakar til vinstri
Góður sigur Vaclavs Klaus kom á óvart
Ziirich. Frá Önnu Bjarnadóttur, fréttarit-
ara Morgunblaðsins.
LÝÐRÆÐISFLOKKUR (ODS)
Vaclavs Klaus, fjármálaráð-
herra Tékkóslóvakíu, vann
stærri sigur en reiknað var með
í þingkosningunum í Bæheimi
og Mæri í lok síðustu viku. Um
þriðjungur kjósenda, tæp 34% í
kosningunum til sambands-
þingsins og rúm 29% í kosning-
unum til tékkneska þingsins,
studdi róttæka efnahagsumbót-
astefnu hans og áframhaldandi
sambandsríki tékknesku hlut-
anna tveggja og Slóvakíu.
Þriðjungur kjósenda í Slóvakíu
greiddi hins vegar Hreyfingu
fyrir lýðræðislegri Slóvakíu
(HZKS), sem boðar hægari
efnahagsumbætur með áfram-
haldandi ríkisafskiptum og
laust bandalag við tékknesku
hlutana, atkvæði sitt. Hreyfing
Vladimirs Meciars, leiðtoga
HZKS, hlaut tæp 34% í sam-
bandsþingskosningunum og
37% í kosningunum til slóvaska
þingsins.
Gamla kommúnistaflokknum
gekk vel í báðum sambandslýð-
veldunum. Flókkur lýðræðislegra
vinstrisinna (SDL) í Slóvakíu og
Vinstriblokkin í tékkneska hlutan-
um hlutu rúm 14% hvor. Þjóðar-
flokkurinn í Slóvakíu (SNS) hlaut
rúm 9% atkvæða. Sósíaldemó-
krataflokkur Alexanders Dubceks
fékk aðeins menn kjörna í fulltrúa-
deild sambandsþingsins og á slóv-
aska þingið. Hann náði ekki 5%
atkvæðum í kosningunum til
öldungadeildarinnar en flokkar
þurftu minnst 5% atkvæða til að
koma mönnum á þing og
kosningabandalög tveggja flokka
7%.
Slóvaskir hægri flokkar og þeir
sem börðust fyrir óbreyttu sam-
bandsríki í Slóvakíu komu illa út
úr kosningunum. Kristilegum
demókrötum (KDH) varð ekki að
ósk sinni um kraftaverk og stór-
sigur heldur hlutu aðeins tæp 8%
atkvæða í sambandsþingskosn-
ingunum og tæp 10% á slóvaska
þingið. Kosningabandalag ung-
verska minnihlutans í Slóvakíu
hlaut rúm 7%.
Meciar sagði þegar úrslit lágu
fyrir að hann myndi eiga
samningaviðræður um stjórnar-
myndun í Slóvakíu við SDL og
SNS. Flokkarnir hafa nógu stóran
meirihluta til að koma stjórnar-
skrárbreytingum í gegnum þingið.
Meciar sagði að þingið myndi
Bretar vilja setja skorður við
miðstjórnarvaldinu í Brussel
London. The Daily Telegraph. Reuter.
BRESKA sljórnin vill reyna að bjarga Maastricht-samkomulaginu
eftir að danskir kjósendur felldu það með því að leggja til, að reist-
ar verði skorður við „miðstýringartilhneigingum“ framkvæmda-
stjórnar Evrópubandalagsins, EB, í Brussel og forseta hennar,
Jacques Delors. Allir irsku sljórnmálaflokkarnir hafa skorað á
kjósendur að styðja Maastricht-samkomulagið í þjóðaratkvæða-
greiðslunni í næstu viku og eru víst ekki önnur dæmi um slíkan
einhug í pólitíkinni á írlandi.
Breskir embættismenn sögðu á
mánudag, að þegar Bretar tækju
við forsæti í EB í byijun næsta
mánaðar myndu þeir leggja fram
tillögur um framkvæmd Maastric-
ht-samkomulagsins þar sem áhersl-
an yrði á valddreifíngu og tak-
markanir við völdum framkvæmda-
nefndarinnar. Þeir kváðust hins
vegar ekkert vita hvernig tillögun-
um yrði tekið í öðrum EB-ríkjum
eðá hvort 'þær gætu greitt fyrir
annarri þjóðaratkvæðagreiðslu í
Danmörku. Breska stiómin vonast
til, að tillögumar lægi nokkuð öld-
urnar innan íhaldsflokksins og vax-
andi andstöðu við Maastricht-sam-
komulagið en Verkamannaflokkur-
inn hefur hótað að koma í veg fyr-
ir afgreiðslu þess á þingi geti stjóm-
in ekki útskýrt hvert framhaldið
verði.
Fjármálaráðherrar EB-ríkjanna
komu saman í Lúxembbrg á þriðju-
dag til að ræða um fjárlagaáætlan-
ir bandalagsins á fimm ára tímabil-
inu 1992-97. Eru áætlanirnar mið-
aðar við, að aðildarríkin verði áfram
12 og Maastricht-samkomulagið
komi til framkvæmda. Samkvæmt
fyrirliggjandi tillögu frá Jacques
Delors er gert ráð fyrir, að tekjur
EB aukist um þriðjung á næstu
fimm ámm og á að nota helming
aukningarinnar til að bæta lífskjör
á írlandi, Spáni, Portúgal og Grikk-
landi. Bretar og Þjóðveijar eru hins
vegar andvígir mikilli útgjalda-
aukningu og þykir ólíklegt, að and-
staða þeirra minnki meðan óvissa
ríkir um Maastricht.
Fjórir helstu stjórnmálaflokkarn-
ir á írlandi, tveir stjórnarflokkar
og tveir stjórnarandstöðuflokkar,
LIÐAST TEKKO-__
SLÓVAKÍA í SUNDUR?
semja nýja stjómarskrá fyrir Sló-
vakíu og lagði til að tékkneska
þingið gerði hið sama fyrir sitt
leyti og þá væri ekki lengur þörf
á stjórnarskrá fyrir sambandsrík-
ið. Fráfarandi sambandsþingi
tókst ekki að semja nýja stjórnar-
skrá eins og því var ætlað eftir
kosningarnar 1990 og Meciar seg-
ir sambandlýðveldunum heimilt að
semja eigin stjórnarskrár sam-
kvæmt gömlu stjórnarskránni frá
1968. Meciar hefur verið sakaður
um það í kosningabaráttunni að
segja eitt í dag og annað á morg-
un um framtíð sambandsins við
tékkneska hlutann. Talsmenn
hans sögðu sem svo að stefna
flokksins væri opin svo að það
yrði hægt að semja um bandalag
við Tékka ef vilji væri fyrir hendi.
Þeir sögðust vilja eigin seðla-
banka, utanríkisstefnu og forseta
og Meciar hefur nú lagt til að út-
varps- og sjónvarpsstöðvar sam-
bandsríkisins verði lagðar niður.
Borgarahreyfing (OH) Jiri Di-
enstbiers utanríkisráðherra náði
ekki kjöri á þing. Hún er leifamar
af „mjúku hlið“ Borgaravett-
vangsins sem myndaði stjórn eftir
„flauelsbyltinguna" í nóvember
1989.
Úrslit kosninganna sýna að
Tékkar og Slóvakar tóku ákveðna
og skorinorða stefnu fram yfir
„skilningsríka" pólitík. Vinstriöfl
eiga upp á pallborðið í Slóvakíu
þar sem efnahagsvandinn er meiri
en hægrihreyfingin er sterk í
Bæheimi og Mæri. Kristilegir dem-
ókratar (KDU) og Repúblikana-
flokkurinn, með útlendingahatar-
ann Miroslav Sladek í broddi fylk-
ingar, fengu rúm 6% hvor eins og
flokkur sósíaldemókrata og
Bandalag fijálslyndra sósíalista í
Bæheimi og Mæri.
uskrá vegna þjóðaratkvæðagreiðsl-
unnar um Maastricht-samkomulag-
ið á fimmtudag í næstu viku og
skora á landsmenn að samþykkja
það.
„Við höfum sameinast í þágu
þjóðarinnar, þetta er einsdæmi í
írskri stjórnmálasögu," sagði Albert
Reynolds forsætisráðherra þegar
hann kom af fundi með flokksleið-
togunum en embættismenn EB
segja, að felli írar samkomulagið
verði því ekki bjargað við. í yfirlýs-
ingu flokksleiðtoganna segir, að
Maastricht-samkomulagið muni
auka hagvöxt og atvinnu og jafna
lífskjörin í aðildarríkjunum og efna-
hags- og myntbandalagið verða til
að lækka vexti og greiða þar með
fyrir aukinni Qárfestingu.
Gorbatsjov
viðriðinn
hryðjuverk?
Róm. Reuter.
MÍKHAÍL Poltoranín, upp-
lýsingamálaráðherra Rúss-
lands, segir, að Míkhaíl
Gorbatsjov, fyrrum forseti
Sovétríkjanna, hafi stutt al-
þjóðleg hryðjuverk í forseta-
tíð sinni.
Kemur þetta fram í viðtali í
ítalska blaðinu L’Unita en þar
segir Poltoranín, að Gorbatsjov
hafi sóað olíuauðnum sovéska
í „Eþíópíu, Kambódíu, Nik-
aragúa, Kúb, Afganistan. Við
munum birta skjöl um Afgan-
istan, sem vekja munu furðu“.
Poltoranín segir, að forsetinn
fyrrverandi hafí framlengt
stríðið í Afganistan um fimm
ár og á þeim tíma hafi hann
„selt 200 tonn af gulli og
ógrynni af demöntum og tæmt
fjárhirslur ríkisins. Þessar upp-
lýsingar eiga eftir að vekja
hneykslan um allan heim“.