Morgunblaðið - 11.06.1993, Qupperneq 14

MÖRGtJ.MBlJUJID KÖSTUDAGUÍÍ 11. jíjNÍ'1993
Sjúkraþjónusta barna og unglinga
eftir Guðrúnu
Ragnars
Umræða um börn og unglinga
sem þurfa að leggjast inn á sjúkra-
hús til lengri eða skemmri tíma,
hefur ekki verið mikil í þjóðfélag-
inu fram að þessu.
Almenningur hefur viljað loka
augunum fyrir þeirri staðreynd að
börn geti veikst alvarlega, og
þannig er það nú að fólk, al-
mennt, er hrætt við veikindi og
umræðuna um þá staðreynd að
einhver sé veikur. Þær fjölskyldur
sem verða fyrir því að einn fjöl-
skyldumeðlimur veikist hafa gjarn-
an einangrast og fólk er hrætt við
að veita aðstoð. Vonandi er þetta
liðin tíð og hugarfar okkar að
breytast.
Þó er það svo að yfirvöld hafa
lítið viljað vita af þessum hópi
bama og unglinga.
Umhyggja, félag til stuðnings
sjúkum börnum
Umhyggja er félag sem hefur
það að markmiði að bæta aðbúnað
veikra bama og unglinga. Félagið
hefur verið starfandi hér á landi
síðan 1980 en er í náinni samvinnu
við sambærileg félög á Norður-
löndunum og kallast heildarsam-
tökin NOBAB (Nordisk forening
for syke bams behov).
Þetta er þverfaglegt félag, sem
þýðir að bæði foreldrar og fagfólk
sem vinnur með böm eru í félag-
inu. En öllum sem hafa áhuga á
þessu málefni er velkomin þátt-
taka.
Aðbúnaður á barnadeildum í
landinu
Aðbúnaður bama og unglinga
inni á barnadeildum sjúkrahúsanna
hefur verið töluvert til umræðu upp
á síðkastið, meðal annars á Mál-
þingi Umhyggju sem haldið var
27. febrúar síðastliðinn og fjallaði
um réttarstöðu veikra barna og
unglinga.
Þar kom fram að mikið átak
þyrfti að gera í málefnum barna-
deilda landsins bæði hvað skipulag
og heildarstefnu varðar.
Barnadeildirnar búa við þröngan
kost, plássleysi er almennt og
deildirnar ekki hannaðar með þarf-
ir barna í huga. Þetta ástand er
búið að vera í mörg ár og versnaði
til muna þegar deildirnar opnuðu
fyrir aðstandendur barnanna. í
upphafi var ekki reiknað með að
börnin ættu foreldra sem þyrftu
að hugsa um þau, þannig að það
þurfti að koma foreldrunum fyrir
í því þrönga plássi sem fyrir var.
Árið 1990 voru innlögð 9.179
börn, 16 ára og yngri. Þar af voru
innlögð 613 börn á Borgarspítala
og 642 börn á sjúkrahús úti á landi.
Þetta þýðir að 1.255 böm og ung-
lingar lágu á fullorðinsdeildum árið
1990.
Mikilvægt er að opna augun
fyrir þeirri staðreynd að veik börp
og veikir fullorðnir eiga enga sam-
leið og þarfir þessara hópa eru
mjög ólíkar.
Þannig þarf að bæta aðbúnað
inni á þessum sjúkrahúsum sem
ekki hafa barnadeildir með því að
búa til aðstöðu fyrir bömin og for-
eldra þeirra, og miða við þarfir
bamanna. Mikið hefur verið deilt
um framtíðarsýn bamadeildanna á
Reykjavíkursvæðinu. Sannarlega
eru alltaf skiptar skoðanir um öll
mál og er ekkert nema gott um
það að segja. En æskilegt væri ef
aðstandendur barnadeildanna
gætu komist að einhverri raun-
særri lausn.
Mikilvægt er að horfa til nán-
ustu framtíðar og vera raunsær í
skipulagsmálum. Mikilvægt er að
leysa þau vandamál sem skapast
„Mikilvægt er að stjórn-
völd fari að skoða mál-
efni veikra barna og
unglinga, sérlög fyrir
þennan hóp er nauðsyn,
lítið hefur farið fyrir
þessum hóp, ástæðan
er sú að þessi börn eiga
fáa málsvara, foreldr-
arnir hafa nóg með
veika barnið sitt, al-
menningur vill ekki vita
af þessum hóp og yfir-
völd halda að hann sé
ekki til.“
með því að ekki er sérhæfð barna-
deild á Borgarspítala, tengd slysa-
deild.
Það sjá allir sem málin varðar,
að úrlausna er þörf. Sérhæfður
barnaspítali tengdur kvennadeild
er draumur okkar allra. En það
kostar mikla peninga að byggja
slíkan spítala og í þrengingum í
þjóðfélagi okkar er sýnt, að ekki
verður úr byggingu hans í bráð.
En nauðsynlegt er að halda um-
ræðunni á lofti og að allir leggist
á eitt að draumuririn rætist.
En á meðan verðum við að líta
til nánustu framtíðar og leysa
málin á skjótan hátt. Sú umræða,
að flytja barnadeild Landakotsspít-
ala yfir á Borgarspítala er að verða
að raunveruleika og fagna ég því
mjög. Þessi flutningur mun verða
til mikilla bóta fyrir veik börn að
því leyti að þá verður barnadeild
í tengslum við slysadeild sem er
nauðsynlegt. Þarna verður þörfum
þeirra barna sem leggjast inn full-
nægt. Ég vona aðeins að skipu-
lagning þessarar deildar verði með
hag barnanna að leiðarljósi og
stuðst verði við „staðla NOBAB“
um aðbúnað veikra barna og ungl-
inga.
Sérlög um málefni barna og
unglinga
Til þess að hægt sé að taka á
málefnum veikra barna og ungl-
inga af einhveiju viti verður að
stefna að því að sérlög þessa ald-
urshóps verði að veruleika. Lög
um málefni bama og unglinga.
Þessi málaflokkur hefur gleymst
en aldrei er of seint að vekja máls
á efninu.
Ýmis félagasamtök, bæði stór
og smá láta sig málefni bama og
unglinga varða. Vil ég nefna helst
Barnaheill, Umhyggju, Þroska-
hjálp og ýmis foreldrasamtök svo
sem félag krabbameinssjúkra
barna, samtök flogaveikra barna,
samtök astma og ofnæmisveikra
barna innan astmasamtakanna og
fleiri.
Þessi félög vita af hvort öðra
en vinna ekki markvisst saman.
Mér finnst kominn tími til að sam-
vinna verði meðal þessara samtaka
því öflug getum við látið í okkur
heyra en ekki sundruð.
Sú staðreynd að foreldrum ís-
lenskra barna eru aðeins úthlutað-
ir 7 dagar á ári fyrir veikindi allra
barna sinna, í kjarasamningum,
er í raun ástæða fyrir þessum
blaðaskrifum. Endurskoðun á
þessum lið kjarasamninga tel ég
mjög brýna. Þegar barn veikist þá
fer allt fjölskyldulíf úr skorðum,
foreldrar geta ekki sinnt störfum
sínum vegna þess að fjölskyldan
er sett í forgang. Þar með byija
áhyggjur af fjárhag og eins
áhyggjur af því hvort viðkomandi
yfirleitt haldi sinni vinnu.
Auðvitað er misjafnlega tekið á
forföllum fólks á hveijum vinnu-
stað, en yfirleitt er það litið hom-
Carnp'let
tjaldvagnar
Vetietp. frá kr.
Paradiso
fdlihýsi
Vcrð stgr, ftá kr
TRAUSTUSTU
FELLIHÝSIN,
TJALDVAGNARNIR
OG HJÓLHÝSIN
SEM VÖL ER Á
Skoðaðu eitt mesta úrval landsins af
vögnum og ferðavöru hjá traustu og gamal-
grónu fyrirtæki.
Opið lau. 10-16 og sun. 13-16.
hjólhýsi
stgr. ftá kt.
L072.000.
QSU IONSSON HF
▲ Paradiso
Hobby
Bildshöföa 14, Simi 686644
Camp-let
Traustasti tjaldvagninn hér í tvo
áratugi! Svefntjöldum og for-
tjaldi ásamt áföstum eldhús-
kassa er tjaldað á svipstundu.
Hobby-hjólhýsin hafa
notið mikilla vinsælda
hér enda eru þau sann-
kallaðar svítur á hjólum!
Fellihýsi sem bera af
enda eru þau ríkulega
útbúin og afar þægileg
í notkun.
Umboðsmenn: BSA á Akureyri, Bílasalan Fell
á Egilstöðum og BG Bílakringlan, Keflavík.
Velkomin í góðan hóp!
Guðrún Ragnars
auga ef fólk er lengi frá vinnu.
Astæða er til að vekja athygli á
þessum málum og mikilvægt að
almenningur fari að láta í sér
heyra, vegna þess að þetta varðar
okkur öll. Við getum öll staðið
frammi fyrir þeirri staðreynd að
bömin okkar veikjast og verðum
því að taka á þessum réttlætismál-
um.
Mikilvægt er að stjórnvöld fari
að skoða málefni veikra barna og
unglinga, sérlög fyrir þennan hóp
er nauðsyn, lítið hefur farið fyrir
þessum hóp, ástæðan er sú að
þessi börn eiga fáa málsvara, for-
eldrarnir hafa nóg með veika bam-
ið sitt, almenningur vill ekki vita
af þessum hóp og yfirvöld halda
að hann sé ekki til.
En batnandi manni er best að
lifa. Ég vona að framtíðin verði
björt fyrir börnin, þau eru arftakar
okkar, þannig að gott er að hlúa
sem best að þeim.
Höfundur er barnahjúkrunar-
fræðingur og formaður
Umhyggju.
-----» ♦ ♦----
Hassneysla
er að fest-
ast í sessi
HASS hefur náð nokkurri fót-
festu meðal unglinga í Reykja-
vík. Líkur eru á að neyslan sé
aftur að færast í aukana og stefni
í að ná sama hámarki eins og
þegar hún var mest á miðjum
níunda áratugnum. Þetta kemur
fram í skýrslu eftir Þórodd
Bjarnason hjá Rannsóknastofnun
uppeldis- og menntamála.
Þótt umtalsverðum gögnum hafí
verið safnað um hassneyslu ís-
lenskra ungmenna, segir í skýrsl-
unni að þekking á eðli hennar og
þróun sé af skornum skammti. I
skýrslunni eru teknar saman gaml-
ar kannanir þótt þar komi einnig
fram að slíkur samanburður geti
verið varasamur.
Er hassneysla að aukast á ný?
í lok skýrslunnar segir meðal
annars: „Samkvæmt þeim rann-
sóknum sem hér hafa verið raktar
hefur hass náð nokkurri fótfestu
meðal ungmenna í Reykjavík ...
Ákveðnar vísbendingar eru um að
neyslan þar kunni að vera að fær-
ast í svipað horf og þegar hún var
mest á tímabilinu 1984-1986.“ Á
þessu tímabili höfðu um 13% af 16
ára einstaklingum í Reykjavík próf-
að að reykja hass, um 22% af 18
ára og um 33% af 20 ára.
Gagnrýni kemur fram á ósam-
ræmi í framkvæmd kannana þótt
veruleg bót hafi orðið þar á sl. ára-
tug að mati Þórodds. Segir í fram-
haldi af því: „Kannanirnar verður
að tengja öðrum æskulýðsrann-
sóknum og gefa mun nánari gaum
þeim félagslegu og sálfræðilegu
þáttum, sem tengjast notkun fíkni-
efna og skýrt gætu eðli hennar og
orsakir."