Morgunblaðið - 20.03.1994, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20. MARZ 1994
41
Djákninn á Myrká endanlega kveðinn i kútinn
DJÁKNI
ÞÝÐIR
ÞJÓNUSTA
Morgunblaóié ræéir vié d jákn-
anna Ingu Bengtzon og Unni
Halldórsdóttur unt nýja
djáknanámié vié HÍ
effir Guðmund Guðjónsson. Ljósmyndir Kristinn Ingvorsson
SÍÐASTLIÐIÐ haust hófst kennsla við nýja deild við Háskóla ís-
lands. Frá þeirri deild verða útskrifaðir fyrstu djáknamir, en tveir
slíkir, menntaðir í Svíþjóð, starfa hér á landi. Djáknar eru starfs-
menn sóknanna og starf þeirra er bæði fjölþætt og krefjandi. Þetta
er nokkur nýlunda fyrir Islendinga, því þeir setja trúlega flestir
samasemmerki á milli orðsins „djákni“ og staðarnafnsins „Myrká“.
Unnur Halldórsdóttir djákni sem situr í djáknanefnd segir þá stað-
reynd einn af múmnum sem ryðja þurfi úr vegi. Fyrir skömmu var
stödd hér á landi Inga Bengtson frá Svíþjóð. Hún var til skamms
tíma skólastjóri stærsta djáknaskóla Norðurlanda, í Uppsölum í Sví-
þjóð, og er nú yfir alþjóðlegu djáknaráði. Á þess vegum ferðast hún
víða um heim og fylgist með starfinu og flytur fyrirlestra. Hún flutti
einmitt fyrirlestra á vegum guðfræðideildarinnar, en henni tengist
djáknabrautin í HÍ, auk þess sem hún dvaldi helgi með djákna- og
guðfræðinemum i Skálholti.
Inga sagði í samtali við Morgun-
blaðið að djáknar væru jafnan
vígðir einstaklingar og þeir
bæru ábyrgð á þjónustustarfi
sóknanna. „Með orðinu þjón-
ustustarf á ég við að djákninn sér
um að vera nokkurs konar augu
og eyru sóknarprestsins. Hann fylg-
ist með daglegu lífi sóknarbarna
sinna og er til staðar þegar eitthvað
bjátar á. Það drífur margt á dag-
anna, sóknarböm geta átt við
margs konar vanda að etja. Við
getum nefnt atvinnuleysi, áfengiss-
sýki, önnur veikindi, eða að kvíði
grípur fólk. Djákninn á að geta
veitt fólki stuðning og látið sóknar-
prestinn jafnframt fylgjast með því
sem er að gerast í sókninni. Hann
á að greina stöðuna hveiju sinni
og gera tillögur að úrbótum verka
og vandamála sem blasa við. Hlut-
verk prestsins er að boða fagnaðar-
erindið, messa, gifta, ferma og
jarða, þannig að segja má að störf
presta og djákna styðji hvort ann-
að,“ segir Inga.
Nú er það svo, að flest af því sem
Inga
Bengtson.
Inga segir vera á verkefnaskrá
djákna hafa prestar til þessa haft
á sínum breiðu herðum. Inga var
því spurð hvort að hægt væri að
kaila djákna nokkurs konar „hálf-
presta" eins og einhver orðaði það.
„Nei, það er af og frá, til þess er
starf djáknans allt of sérhæft og
aðgreint frá starfi prestsins. Störf
djákna eru að vísu breytileg frá
Unnur Halldórsdóttir og Einar
Sigurbjörnsson sem skipa
djáknanefndina ásamt Ragnheiði
Sverrisdóttur.
einu landi til annars, en það breytir
ekki grundvallarreglum. Það að
prestar hafi axlað þessi störf hér á
landi sýnir hins vegar hver þörfin
fyrir djákna er,“ svarar Inga og hún
er því næst spurð hvort einhver
marktækur munur sé á þörfum fýr-
ir djákna hér eða í Svíþjóð þar sem
hún þekkir best til og hvort að störf
djákna hér muni sjáanlega vera eitt
hvað frábrugðin þeim sem sænskir
djáknar ynna af hendi. „Það er
mikil þörf, það sem ég hef heyrt
hér og séð segir mér að mikið starf
bíði fyrstu djáknanna. Og ég sé
ekki annað en að starf djákna hér
og í Svíþjóð sé mjög á líkum nótum.
Stór munur er sá hins vegar að
djáknar hafa starfað í Svíþjóð síðan
1850, en á íslandi er engin hefð
fyrir hendi og frægasti djákninn
ykkar var aðalpersónan í ykkar
frægu draugasögu. Það þarf því
mikið kynningarstarf að koma til
þannig að fólk átti sig á hlutverki
djákna.“
En hver er uppruni djákna og
hvaðan kemur orðið? „Djáknar hafa
alltaf verið til staðar og þeirra er
getið í Nýja testamentinu. Þar er
orðið „diagonia" sem þýðir þjón-
usta. Það segir kannski meira held-
ur en mörg orð um starfið," svarar
Inga stutt og laggott.
Aðdragandi
Hvað kemur tii að bryddað er
upp á þessari nýjung hér á landi?
Því svarar Unnur Halldórsdóttir
djákni, en hún nam sín fræði í
djáknaskólanum í Uppsölum þar
sem Inga réð ríkjum. „Það voru
ýmsir farnir að sýna þessu áhuga
hér á landi, aðallega konur, og eft- .«
ir að beiðni kom frá kirkjuþingi
fórum við Ragnheiður Sverrisdóttir
djákni á fund biskups og upp frá
því var skipuð djáknanefnd en hana
skipar auk okkar Ragnheiðar Einar
Sigurbjömsson prófessor við guð-
fræðideild HÍ. Þetta var árið 1990
þannig að segja má að hlutirnir
hafi gengið nokkuð hratt fyrir sig.
Framhaldið var að leitað var eftir
liðsinni guðfræðideildar HÍ við þetta
mál og gekk það eftir, enda eðlilegt
að þessar tvær deildir séu í nánu
sambandi. Við kynntum okkur
kennslu og kröfur djáknaskóla á
Norðurlöndum og hér á landi er
allt með sama sniði, utan að einu
fagi er bætt við, það sem við köllum •
djáknafræði,“ segir Unnur.
Og hvenær útskrifast fyrstu ís-
lensk menntuðu djáknarnir?
„Næstu áramót. Þannig er nefni-
lega mál með vexti að djáknanámið
er tvískipt. Það greinist í 30 eininga
nám og 90 eininga nám. Þeir sem
taka 30 einingar era hjúkranar-
fræðingar, kennarar, fóstrar og
fólk úr skyldum hópum. Það fólk
fer að mestu í sín fyrri störf á ný
og skoðar djáknanámið sem góða
viðbót við sína menntun. Þeir sem .-s
taka 90 einingar og afla sér BA-
gráðu eru aftur á móti 3 ár að ljúka
námi. Það er fólkið sem mun fara
til starfa í söfnuðunum."
Hverjar era atvinnuhorfur þessa
fólks?
Þvi er vandsvarað. Djáknarnir
verða ekki á launum hjá kirkjunni
nema í einhveijum undantekninga-
tilvikum vegna sérverkefna. Djákn-
amir verða á vegum söfnuðanna
■sjálfra sem munu ráða þá og greiða
þeim laun. Sumir þessara söfnuða
hafa þegar fólk á launum í ýmsum
þeim störfum sem munu heyra und-
ir djákna. Söfnuðirnir eru hins veg-
ar misvel á sig komnir fjárhagslega
og hver og einn söfnuður þarf að
skoða það þegar þar að kemur hvort
að hann sé í stakk búinn að hafa
djákna á sínu framfæri eða ekki.
Hinu er ekki að leyna, að mikið
hefur verið spurt um djáknanámið
og hlutverk þess fóiks sem senn
mun útskrifast úr því.“
Strandasýsla
Glíman kynnt
Laugarhóli.
RÖGNVALDUR Ólafsson, formaður Glimusambands Islands, hefur
undanfarna viku, 7.-12. mars, ferðast um og kennt glímu í grunn-
skólum sýslunnar og haldið mót. Auk grunsnkólakynningarinnar sá
hann um glímumót á 70 ára afmæli ungmennafélagsisn Neista á
Drangsnesi, en það var mjög fjölmennt mót og nær allir íbúar þorps-
ins mættir til leiks og kaffidrykkju.
Glímusamband íslands hefir sent
formann sinn, Rögnvald Ólafsson,
sem sendiherra og kennara í alla
grannskóla Strandasýslu, sem kom-
ist varð í vegna færðar, undanfarna
viku. Þessi erindrekstur og kennsla
er undanfari þess að haldið verður
Grannskólamót í glímu fyrir alla
grunnskóla landsins, á Blönduósi
19. mars. Sigurvegarar á því móti
verða „Grunnskólameistarar" hver
í sínum bekk, frá fjórða til tíunda
bekk, og á þetta við bæði um drengi
og stúlkur, en þær koma æ sterkar
inn í myndina í þessari íþrótt í anda
jafnræðis.
Rögnvaldur var í Klúkuskóla í
Bjarnarfirði 10. mars og kenndi þar
bæði .glímu og hélt mót. „Glímu-
kóngur" skólans varð Steinar Þór
Baldursson, en hann lagði alla
keppinauta sína.
Daginn áður hafði Rögnvaldur
verið á Drangsnesi, en þar hafði
hann bæði kennt glímu og æft í
grunnskólanum, auk þess sem hann
hélt mót í skólanum og einnig af
tilefni 70 ára afmælis Ungmennafé-
lagsins Neista á Drangsnesi. í skól-
anum urðu glímukóngar hinna
ýmsu bekkjardeilda sem hér segir:
4.-5. bekkur, Magnús Guðmunds-
son, 6. bekkur, Aðalbjörg Óskars-
dóttir, 7. bekkur, Eva Björg Einars-
dóttir, 8. bekkur, Magnús Ómar
Erlingsson, og 10. bekk sigraði svo
Oddný Ágústa Hávarðardóttir.
Á Neistamótinu varð glímukóng-
Morgunblaðið/Sigurður H. Þorsteinsson
Viðurkenningar veittar
FORMAÐUR Glímusambands íslands afhendir viðurkenningar í Klúkuskóla. Talið frá vinstri: Eysteinn
Pálmason 3. bekk, Steinar Þór Baldursson, glímukóngur, Rögnvaldur Ólafsson, formaður Glímusam-
bandsins, Finnur Ölafsson 4. bekk og Sölvi Þór Baldursson 6. bekk.
ur í hópi fullorðinna, Vignir Barði
Einarsson, en í yngri hópi 7.-9. ára
varð Anna Guðrún Haraldsdóttir
sigurvegari.
Þá hefir Ungmennaféiagið Neisti
æft körfuknattleik af miklum dugn-
aði á afmælisárinu. Hafa bæði
karlar og konur æft að minnsta
kosti tvisvar í viku í íþróttasal
Klúkuskóla á Laugarhóli í Bjarnar-
firði.
- S.H.Þ.

5:
*

MMMR