Morgunblaðið - 14.04.1994, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. APRÍL 1994
Nokkrar athugasemdir um hönn-
unarstíórn Hæstaréttarhúss
eftir ftíkimrð
Kmtjánmm
HÖftffldHF þPSSSFHF stHftH greinar
tieyrði hluffl áívapþfflfti þnr sem
spÍHÍÍHð er við ÍllaSfflnÖHF Síððegis
föstudagirm 18: fpþpfiiF en ijnr vsf
m.a. flallað um nýbyggingu ffmsta-
réttar. Undirritaðut' hafði því m>ður
ekki mögiileiþa á að lejðrétta vjssan
misskjining sem, að niinnsta kustj
að hans mati, kom þar fram. Höfund-
ur ætlar að reyna að koma með
nokkrar útskýringar á máljnu þar
sem iíklegt má telja að umræðunni
sé ekki lokið. Auk þess hefúr það
verið talið, allt frá dögum Ara froða,
að æðsta ósk íslensku þjóðarinnar
væri að fara einungis með sannleik-
ann enda þótt ýmsir fjölmiðlar iáti í
dag þann grun vakna að sú fróma
ósk kunni eitthvað að hafa útvatnast
í tímans rás.
í þættinum virtist koma fram sú
hugmynd hjá a.m.k. tveimur viðmæ-
lendum og að vissu leyti hjá stjóm-
anda þáttarins að hönnun dómhúss-
ins væri án stýringar og án allra
ftfflgsla vlð þestpað pg að þönnuðjr
eyddu þar peningffln nþisins að vi!ð;
Var þar visað til þyggingar nýrrar
virþjnnaF sem fýFirfnynðar en þar
þefði einn tnaðnF séð ‘rnn aiia þaeffi
pg þaft alla þFmði í sínHm höntínm:
Máfti rntla að þlHsftnðHr telðH að
einn maðHF nmgði fil að þanna slíH
vprk Rf aðFÍF vfflra eingöngn afffllw;
Undirritaðan grunar þó að þá þæfti
mörgnm ftr þeim friða hópi sem
hannaði virkjunma súrt f brotið ef
staðai'verkfi'æðingurinn einn fepgi
al|an heiðurinn af virkjuninni. Hér
er h’kiega verjð að rug|a saman þnnn-
uðum sem eiga að þafa iokið verki
sínu þegar að framkvæmd kemur og
þeim aðila sem á að sjá um að verk-
ið sé framkvæmt samkvæmt hönnun-
inni en sá aðili hefur oft engin af-
skipti af hönnuninni sjálfri.
Nú er undirritaður í forsvari fyrir
verkfræðihönnun umdeilds húss og
telst því á máli dómara vanhæfur (þó
ekki endilega óhæfur) til að leggja
mat á þær deilur sem í gangi eru.
Hann telur þó rétt að upplýsa lesend-
ur örlítið um nokkrar grunnhug-
myndir varðandi hönnun hússins og
„Ipawíi spgjnað
hörniHðm vprksms,
pmbættismpnn Pmm=
kvmmðapýsÍHnnaf og
þan ráðHnayti §am
vnpkinH stanða nmst
hafi öll unnið að því af
kappi að skapa for-
dæmi fyrir verkfram-
kvæmd sem beindist að
því að lágmarka til-
kostnað en ná engu að
síður tilskildum gæð-
um.“
eðli þeirra hönnunarsamninga sem
gerðir hafa verið þannig að næst
þegar málið ber á góma í umræddum
þáttum verði að minnsta kosti einu
misskildu atriðinu færra. Á hinn bóg-
inn væri ekki úr vegi fyrir fjölmiðla,
sem fylgjast svo vel með íslenskum
lisffflnönnHffl PFlPnöis ng Plfti síðnr
þpim lisffflnönnHm öpf hpimn snm
nð pigin spgp pfh nmsfHm því nð
fHFH Hð VPFðH þpjfflSftfflgÍF, HÖ ftíftja
svnlffið á sigHFföF ýmissn vpfHh mlri-
fpftfft öömnðssins' þ, á m, Ráðþiíss
RpykjHvílfflF Prfl: á PFÍPnöHm vett-
vangí Pn það PF ÖnHHF saga.
fíönnHn ng frnmHvfflmöiF á vpgnm
rikisins JúFn hh sfjöFn sfnftHnffl snm
ber nafnið Framkvæmdasýslan. Þar
hafa nú um skejð blásjð ferskjr vind-
ar og hafa nýir stjórnendur þar sett
sér þau takmörk að mfflka hönnun
og framkvæmdum á vegum ríkisins
pruggari farveg en áður. Undirbún-
ingur byggingarjnnpF °g ekki síður
þeir hönnunarsamningar, sem gerðir
voru, hafa af hálfu ráðuneytanna,
sem með málið fara, verið taldir
marka nokkur tímamót í undirbún-
ingi og hönnun framkvæmda á veg-
um ríkisins. Verkinu var í heild, strax
í upphafi áður en nokkur samkeppni
fór fram, markaður fjárhagsrammi
og með samkeppnistillögum skyldi
skilað inn sundurliðaðri kostnaðar-
áætlun sem átti að sýna að bygging-
in, sem tillagan sýndi. féili innan
★ Allt að 250 bílar
ísal
★ Til sýnis alla daga
kl. 10-19
★ Allir bílar
skuldlausir
★ Fjöldi bíla með
ástandsvottorði
★ Staðgreiðsla
til seljanda
★ Lán fáanleg
til kaupanda
★ Seljendur borga
ekki sölulaun
★ Enginn geymslu
kostnaður
★ Þátttökugjald
endurgreitt ef saia
fer ekki fram.
1982 BMW 320
1987 Citroen Ax 10
1987 Citroen Bx 14
1986 Chevrolet Pickup 4x4
1978 Chevrolet K5 4x4
1988 Chevrolet Monza Classic
1985 Chevrolet Suburban 4x4
1991 Daihatsu Applause
1987 Daihatsu Chore 4x4
1987 Dodge Arias
1984 Fiat Uno 45 S
1987 Ford Sierra 1600
1982 Ford Taunus 2000
1980 Ford Bronco 4x4
1986 Ford Pickup F150 4x4
1979 Ford Mercury
1991 Honda Civic GL
1987 Honda Civic GL
1985 Honda Prelude
1986 Izuzu Trooper 4x4
1992 Lada Samara
1990 Lada Samara
1986 Lada Sport 4x4
1989 Land Rover 4x4
1988 Mazda 323 Glx 1.5
1989 Mazda 626 Glx 2.0
1985 Mazda 626 Glx 2.0
1988 MMC Colt
1983 MMC Cordia Gls 1.6
1988 MMC LancerSTW
1992 Mercedes Benz W124 230
1989 Nissan Sunny Slx 1.6
1989 Peuguot 405 GR
1987 Plymouth Reliant
1979 Range Rover4x4
1985 Renault 4 F6
1988 Saab 900i
1987 Subaru STW
1990 Suzuki Carry
1991 Suzuki Swift
1991 Suzuki Swift
1988 Suzuki Swift
1988 Suzuki Fox 413 4x4
1987 Toyota Corolla 1.3
1983 Toyota Hilux 21R
1986 Volvo 340 GL
1987 Volvo 240 GL
1988 Volvo 740 GL
1991 VW Polo 1.1
1980 VW Transvan
og fjöldi annarra
bifreiða
Tökum við kauptilboðum alla daga
MÝRARGATA 26
KR(^)I\IA?
díi AiiDDorun
bílauppboð SIMI: 1 57 55
Ríkharður Kristjánssou
þessa ramma. Þetta kallaði á nokkuð
breytt vinnubrögð í undirbúningi til-
lagnanna og leiddi til miklu nánari
samyinnu verkfræðinga og arkitekta
strax á fruininótunarstigi en ella og
einn færasti kostnaðarsérfræðingur
landsins vann stöðugt með þeim arki-
tektum sem samkeppnina unnu að
því að halda tillögunni innan þess
ramma sem ríkisvaldið hafði markað.
Að samkeppninni lokinni voru
gerðir hönnunarsamningar þar sem
hönnuðirnir gerðu bindandi tilboð í
áframhaldandi hönnun og voru síðan
gerðir fastir samningar um þá upp-
hæð sem ríkið myndi greiða fyrir
verkið.
Bygginganefnd á vegum ríkisins
fylgist með framgangi verksins og
hefur formaður þeirrar nefndar þeg-
ar skrifað grein um málið í Morgun-
blaðið.
Framkvæmdasýslan hefur skipað
hönnunarstjóra sem er einn af starfs-
mönnum stofnunarinnar. Sá aðili
gerir sjálfstæðar kostnaðargreining-
ar og fylgist með þróun kostnaðar
sem og annarra þátta í hönnun verks-
ins.
Það sem kannski greinir hönnun-
arsamninga Hæstaréttarhússins frá
flestum öðrum skyldum hönnunar-
samningum er það ákvæði sem kveð-
ur á um skyldur hönnuða til að halda
byggingarkostnaði hússins innan
ramma upphaflegrar áætlunar ríkis-
ins. Húsið er boðið út í nokkrum
áföngum og komi í ljós að húsið
stefni fram úr upphaflegri áætlun
verða hönnuðir á eigin kostnað að
endurskoða verkið til að minnka
kostnað og koma verkinu á ný innan
tilskilins ramma.
Þetta ákvæði á að tryggja Fram-
kvæmdasýslunni það að hönnuðir
hússins valsi ekki með framkvæmda-
kostnað eins og þeim sýnist. Á hinn
bóginn er það svo að það eru engan
veginn hönnuðirnir einir sem ráða
líklegum kostnaði byggingar. Eig-
andinn eða byggingaraðilinn sjálfur
skiptir þar ekki minna máli enda er
það hann sem á að skilgreina hvaða
þarfir byggingin á að uppfylla. I
þessu verki átti af hálfu ríkisins einn-
ig að tryggja það að verkkaupinn
færi ekki að breyta skilgreiningum
eða óskum sínum á hönnunartíma
eins og svo oft gerist heldur áttu
allir þeir þættir að vera fyrirfram
ákveðnir. Enda hefur það komið víða
fram að verkið hafi gengið í gegnum
þann lögboðna farveg og öll þau
nálaraugu sem lög ákveða um slík
verk og eiga að tryggja að sú staða
komi ekki upp sem nú er reyndar í
málinu.
í raun má segja að hönnuðir verks-
ins, embættismenn Framkvæmda-
sýslunnar og þau ráðuneyti sem
verkinu standa næst hafi öll unnið
að því af kappi að skapa fordæmi
fyrir verkframkvæmd sem beindist
að því að lágmarka tilkostnað en ná
engu að síður tilskildum gæðum. Til
þess að það megi verða þarf að ganga
beint til verks og allir aðilar verða
að skilja sitt hlutverk og kunna sitt
fag. Þeir sem að framkvæmdum
standa vita að allt hik, breytingar
og óvissa byrja strax að tifa sem
tímasprengja á endanlegan kostnað.
Ailir sanmingar hönnuða og dóms-
málaráðuneytisins beindust að því
markmiði að útiloka slíka tíma-
sprengju.
Höfundur er verkfræðingur.