Morgunblaðið - 01.09.1994, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 1. SEPTEMBER 1994 47
LÍIMUR AÐ SKÝRAST Á SKÁKÞINGIÍSLANDS
Hannes Hlífar
efstur fyrir
lokasprettinn
HANNES Hlífar Stefánsson er í efsta sæti með 6 vinninga eftir
sjö umferðir á Skákþingi Islands. Hér á hann í höggi við Banda-
ríkjamanninn James Burden.
SKAK
Skákþing íslands
FÉLAGSHEIMILINU
ÁSGARÐI, VEST-
MANNAEYJUM
23. ágúst - 3. september 1994
SJÖUNDA umferð í landsliðsflokki
á Skákþingi íslands var tefld í
Ásgarði, Vestmannaeyjum á mið-
vikudagskvöld. Baráttan harðnar
með hverri umferð og keppendur
tefla allar skákir til þrautar. Á
meðan umferðirnar eru tefldar,
hver af annarri, heldur biðskákin
endalausa áfram á hveijum
morgni. Jón Garðar Viðarsson og
Jóhann Hjartarson hafa nú setið
16 klukkustundir yfir skák sinni
úr 3. umferð, en hún hefur farið
sex sinnum í bið og er orðin lengsta
skák íslandssögunnar, 167 leikir.
Þessi langa skák er örugglega far-
in að setja mark sitt á taflmennsku
þeirra á mótinu.
Hannes Hlífar Stefánsson hefur
forystuna, með 6 vinninga, en hann
vann brátt Pál Agnar Þórarinsson
í 7. umferð. Sævar Bjarnason
blandaði sér í baráttuna með því
að leggja Jóhann Hjartarson að
velli í hörkuskák. Jón Garðar fékk
aftur biðskák, nú gegn Magnúsi
Pálma Örnólfssyni. Helgi Ólafsson
á betri biðskák gegn Þresti Þór-
hallssyni.
Guðmundur Halldórsson vann
Rúnar Sigurpálsson og heimamað-
urinn, Stefán Þór Sigurjónsson
fékk sinn fyrsta vinning á mótinu
gegn Bandaríkjamanninum, James
Burden.
Staðan eftir 7. umferð: Hannes
Hlífar Stefánsson, 6 v., Sævar
Bjarnason, 5 v., Helgi Ólafsson,
4 'h v. og 2 biðskákir, Jóhann
Hjartarson, 4 v. og 2 biðskákir,
Þröstur Þórhallsson, 4 v. og bið-
skák, Rúnar Sigurpálsson, 3 'h v.
Jón Garðar Viðarsson, 2'h v. og 2
biðskákir,' Guðmundur Halldórs-
son, 2'h v., James Burden, 2'h v.,
Magnús Pálmi Örnólfsson, 2 v. og
biðskák, Stefán Þór Siguijónsson,
1 v., Páll Agnar Þórarinsson, 'h v.
Fjórar síðustu umferðirnar
verða örugglega spennandi og
skemmtilegar, sérstaklega þegar
haft er í huga, að efsti maður
mótsins, Hannes Hlífar, teflir þá
við helstu keppinauta sína, Helga
Sævar, Jóhann og Þröst!
Staðan í mótinu er mjög óljós,
vegna fjölda biðskáka, en þeim fer
líklega ört fækkandi, þegar ei-
lífðarskák Jóns Garðai’s og Jó-
hanns lýkur.
Við skulum nú sjá skák Sævars
og Jóhanns úr 7. umferð, en Jó-
hann er stigahæsti skákmaður ís-
lands og tapar sjaldan fyrir löndum
sínum.
Hvítt: Sævar Bjarnason.
Svart: Jóhann Hjartarson.
Silkileyjarvörn.
1. e4 - c5, 2. Rf3 - e6, 3. Rc3
— a6, 4. g3 — d6, 5. Bg2 — Rc6,
6. 0-0 - Rf6, 7. d4 - cxd4, 8.
Rxd4 — (Nú er komin upp þekkt
staða í Silkileyjarvörn, eftir óvenju-
lega leikjaröð. Það er sjaldgæft að
sjá Sævar tefla svona stöður, því
að hann teflir venjulega lokuð töfl.)
8. - Bd7, 9. Hel - Dc7, 10. a4 -
(Önnur leið, sem gefur hvíti betra
tafl, er 10. Rxc6 — bxc6, 11. Ra4
— Hb8, 12. c4 - c5, 13. Rc3 -
Be7, 14. g4!? - Bc8, 15. g5 -
Rd7, 16. f4 - 0-0, 17. b3 - He8,
18. Bb2 - Bb7, 19. Dg4 - Bf8,
20. He3 — g6 o.s.fi-v.)
10. - Be7, 11. Rb3 - 0-0, 12.
a5 — b5, 13. axb6 — Dxb6, 14.
Be3 - Dc7, 15. f4 - g6, 16. g4
— (Sævar leggur nú til hefðbund-
innar atlögu á kóngsvæng.)
16. - Bc8, 17. g5 -
(Einnig kom til greina að leika 17.
e5!? með miklum flækjum, t.d. 17.
- dxe5, 18. Rb5!? (eða 18. fxe5 -
Rd7, 19. Rb5) axb5, 19. Hxa8 -
exf4 o.s.frv.)
17. - Rd7, 18. h4 - Hb8, 19.
h5 - He8, 20. Bfl -
(Hvítur hefði einnig getað leikið
20. hxg6 — fxg6, 21. f5!? til að
rýma d5-reitinn fyrir riddaranum
á c3.)
20. - Rb4, 21. He2 - Bf8, 22.
hxg6 — fxg6, 23. Bh3 — Bg7,
24. Dd2 - e5!?
(Mjög tvíeggjaður leikur, sem veik-
ir d5-reitinn og hleypir hvíta peð-
inu til f5. 24. — Rb6 virðist eðli-
legri og betri leikur.)
25. f5 - Rb6, 26. Rb5 - Axb5,
27. Dxb4 — gxf5
(Ekki gengur 27. - Rc4, 28. Ha7
— Hb7, 29. Dxb5! o.s.frv.)
28. Bxf5 - Rc4?!
(Betra virðist 28. — Dc4, 29. Dxc4
(eða 29. Dd2 — Bxf5, 30. exf5 —
Dg4+, 31. Hg2 - Dxf5) 29. -
Rxc4 (29. - bxc4, 30. Ra5) 30.
Ha7 - Hf8!, 31. Bxc8 - Hbxc8,
32. Bcl - Hf7, 33. Ha6 með vand-
metinni stöðu.)
29. Ha7! - Dd8
(Eftir 29. - Hb7 kemur 30. Dxb5!)
30. Dc3! -
(Hótunin er 31. Hh2.)
30. - d5, 31. Bc5 - Dxe4, 32.
Bxe4 - Ddl+, 33. Kf2 - Be6,
34. Hel - Dg4, 35. Dg3 -
b C d • f o h
35. - Hf8+
(Tímahrak Jóhanns eykur á vanda
hans í þessari erfiðu stöðu. Eftir
35. — Dxg3+, 36. Kxg3 á hann
enga skynsamlega vöm við hótun-
inni 37. Hhl.)
36. Bxf8 - Hxf8+, 37. Kg2 -
Dh5, 38. Rc5 - Bc8, 39. Bd3 -
(Auðvitað ekki 39. Hhl? - De2+.)
39. — Bg4, 40. Be4 — Dxg5
(Tapar strax, en eftir 40. — Bc8,
41. b3 - Rd6, 42. Hxg7+ - Kxg7,
43. Dxe5+ - Kg8, 44. Dxd6 á
hvítur mann yfir og auðunnið tafl.)
41. Re6 - Dd2+, 42. Kgl -
Dxel+, 43. Dxel — Bxe6, 44.
Dh4
og svartur gafst upp, því að 44. —
h6 dugar skammt eftir 45. De7 —
Bf7, 46. Bd5 o.s.frv.
Bragi Kristjánsson
SJÓNARHORN
Hundabit um-
talsvert vanda-
mál hér á landi
Varla líður sá dagur að ekki sé komið með
einstakling, sem hefur verið bitinn af hundi, á
slysadeild. Margrét Þorvaldsdóttir ræðir við
Vilhjálm Arason sérfræðing á slysavarðstofu
Borgarspítalans um þetta falda heilbrigðis-
vandamál.
Á UNDANFÖRNUM árum hefur
hundaeign hér á landi stórauk-
ist. Það sem vekur athygli er iive
mikið frelsi flestir hundar hafa,
af hendi eigenda sinna, til að
hlaupa um lausir. Víða erlendis
gilda fastar reglur um gæslu á
hundum. Flestir hundaeigendur
gera sér grein fyrir þessum kvöð-
um, bæði er að þeir vilja lifa í
sátt við umhverfið og ekki síst
vilja þeir fyrirbyggja kærur og
málarekstur verði hundi þeirra á
að bíta og valda óviðkomandi
einstakiingi meiðslum. Eitt til-
efni þessarar greinar er atvik á
Álftanesi þegar ungir piltar forð-
uðu sér undan hundum sem virt-
ust vera til alls vísir.
Hundabit eru algengari en
flestir gera sér grein fyrir. Vil-
hjálmur Arason, sérfræðingur á
slysadeild Borgarspítalans, segir
í samtali við Morgunblaðið að
hundabit sé töluvert vandamál
hér á landi, varla líði sá dagur
að ekki sé komið með einhvern
á slysadeild vegna hundabits
með töluverða áverka. Eitthvað
er um bit og klór af völdum
katta eða annarra dýra en það
eru ekki eins alvarlegir áverkar.
Aðspurður sagðist Vilhjálmur
ekki vita til þess að dauðsfall
hafi orðið af völdum hundabits
hér landi.
Vilhjálmur sagði að þeir sem
helst verði fyrir bitum hunda séu
börn, svo og blaðberar og póst-
burðarfólk eða aðrir sem koma
reglulega þar sem hundar eru
án þess að vingast við þá sérstak-
lega. Börn eru oftast bitin á út-
limi og kemur fyrir að þau eru
bitin í andlit og eru þeir áverkar
alvarlegir. Oft tengjast þessir
hundar sem bíta næstu nágrönn-
um og þess vegna eru slík atvik
sjaldnar tilkynnt lögreglu
en skyldi. Vilhjálmur sagði
að alvarlega áverka ætti að
tilkynna lögreglu, vegna
þess að hundur sem einu sinni
hefur bitið er líklegur til að
gera það aftur og þá geta af-
leiðingarnar orðið mun alvar-
legri. Fólki væri gerð grein fyrir
þeirri hættu, og hann sagði að
landi eru um 858.000 manns
bitnir af hundum árlega og leiði
þau til 20 dauðsfalla. Heil-
brigðiseftirlitið í Denver í
Colorado, sem kynnti sér
þessi mál, komst að því
að 0,5—1 prósent allra til-
fella á slysavarðstofu eru
vegna hundabits.
Eftir að gerð hafði
verið könnun á um 180
hundum sem höfðu bitið
og jafnmörgum öðrum
sem ekki höfðu gert
það, þykir ástæða til
að hvetja til fyrirbyggj-
andi aðgerða og auk-
innar fræðslu. Tals-
maður stofnunarinn-
ar segir að þó að
hundar séu á svo
mörgum heimilum,
virðast fæstir
hundaeigendur
gera sér grein fyrir
því að hunda verður
að nálgast með
ákveðni og festu.
Þeir segja að þessi
meiðsli sem þeir
valda séu ekki til-
viljanir. Hann
bendir einnig á að
foreldrar eigi aldrei
að skilja ung börn
eftir ein með stórum
hundum.
-- í könnuninni
k kemur fram að það
eru börn undir 12 ára aldri sem
verða oftast fyrir biti og þá aðal-
lega í andliti, senni-
lega vegna hæðar
sinnar og varnarleys-
is. Þegar hundar gera
atlögu að hvor öðrum
ráðast þeir að hálsi
hvor annars og venjulega á
stærsti hundurinn upptökin.
Ung börn eru venjulega minni
en stórir hundar og þau hafa
ekki nægan þroska til að greina
hættulega hegðun þeirra.
Hvað sem því líður, segja eftir-
þeir hvettu fólk til að tilkynna
bitáverka til lögreglu._________
Hundabit geta verið
þolendum hættuleg,
Vilhjálmur var spurður
um meðferð. Hann
sagði að við stærri og “““
dýpri áverka væru gefin sýklalyf
og stífkrampasprauta ef bólu-
setning væri ekki í lagi.
í Bandaríkjunum þar sem
hundar eru á þriðjungi allra
heimila, eru hundabit sögð vera
dulið heilbrigðisvandamál. Þar í
Ekki eru allir
hundarbestu
vinir barna
litsmenn að hundaeigendur geti
stórlega dregið út hundabitum
með einföldum ákvörðunum og
vali á hundategund, kyni, vönun
og þjálfun. Könnunin leiddi í ljós
að sú tegund hunda sem biti
oftast væru óvanaðir german
shepherd hundar (karldýrið) og
chow chow liundar af kínversku
kyni.
Þessir hundar vógu meira en
25 kíló og voru 5 ára og eldri.
Þeir voru á heimilum með börn-
um 10 ára eða yngri og voru
tjóðraðir daglangt á bletti við
heimilin. Þessir hundar höfðu
áður glefsað í gestkomandi.
Könnunin náði ekki yfir bull
terrier (veiðihundakyn), en víða
hefur verið banr.að að vera með
hunda af þessu kyni. Fólki er
eindregið ráðlagt að vera ekki
með liunda, sem þjálfaðir eru til
að ráðast á önnur dýr, á heimil-
um með ungum börnum.
í greininni, sem hér er vitnað
í og birtist í Science News 18.
júní síðastliðinn, er þess getið
að þau hundakyn sem síður séu
líkleg til meiðsla séu poodle
hundar, chihuahua, golden
retriever, skoskur terrier og
hjaltneskur fjárhundur (Shetland
sheepdog).
Sachs, sem stjórnaði rann-
sókninni, segir að hann sé ekki
að hvetja foreldra til að skipta á
hundi fyrir hamstur eða kanínu,
en foreldrar verði að vera meira
meðvitaðir um áhættuna.
„Hundar eru eðal kyn,“ segir
hann, „en við verðum einnig að
gera okkur grein fyrir því að
hundar eru í eðli sínu — þátt
fyrir allt — rándýr.“
Af þessu er ljóst að allir ættu
að hafa fyrir reglu að umgang-
ast óviðkomandi hunda með var-
úð. Sýni hundar óeðlilega hegðun
er aldrei að vita hvað þeir gera.
Viðbrögð piltanna á Álftanesi,
sem urðu óvænt fyrir áreiti
hunda voru því án efa hár-rétt.