Morgunblaðið - 01.09.1994, Blaðsíða 1

80 SIÐUR B/C
197. TBL. 82. ÁRG. FIMMTUDAGUR1. SEPTEMBER1994 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Miklar
öryggis-
ráðstafan-
ir í Kaíró
Kaíró. Reuter.
DEILUM um mannfjöldaráðstefn-
una, sem hefst á mánudag í Kaíró,
linnir ekki. Þijú ríki munu ekki senda
fulltrúa sína á ráðstefnuna og Vatík-
anið og múslimar gagnrýna enn drög
að ályktun ráðstefnunnar, segja þau
ýta undir fóstureyðingar, kynlíf utan
hjónabands og samkynhneigð. Tals-
menn Sameinuðu þjóðanna (SÞ), sem
standa að ráðstefnunni, segja þetta
hins vegar misskilning. Mikill við-
búnaður er vegna ráðstefnunnar og
munu 14.000 lögregluþjónar gæta
öryggis ráðstefnugesta.
Hvatt til fóstureyðinga?
Saudi-Arabar, Súdanir og Líbanir
munu ekki senda fulltrúa sína á
mannfjöldaráðstefnuna í mótmæla-
skyni við orðalag ályktunarinnar.
Þá hefur Vatíkanið ítrekað gagnrýni
sína vegna klausu þar sem segir að
karlar og konur eigi að hafa „að-
gang að öruggum, virkum, ódýrum
og viðteknum aðferðum tií að
stjórna fijósemi, að eigin vali“. Tals-
maður Vatíkansins, Joaquin Na-
varro-Valls, segir þetta orðalag
jafngilda því að hvatt sé til fóstur-
eyðinga, auk þess sem Vatíkanið
sé andvígt öllum nútíma getnaðar-
vörnum.
Talsmenn Sameinuðu þjóðanna
vísa þessu á bug og segja að gagn-
rýnendur ráðstefnunnar hafi fengið
rangar upplýsingar. „í ályktuninni
er ekkert talað um fóstureyðingar.
Hveiju landi er látið það eftir að
taka ákvörðun byggða á trú, hefðum
og menningu,“ sagði Stirling
Scruggs, hjá SÞ.
14.000 lögregluþjónar
Búist er við um 15.000 þátttak-
endum á ráðstefnuna og munu
14.000 lögregluþjónar gæta þess
að öfgasinnaðir múslimar ráðist
ekki gegn ráðstefnugestum.
írski lýðveldisherinn lýsir yfir vopnahléi án skilyrða frá miðnætti
„Upphaf nýs tímabils
er gefur vonir um frið“
Reuter
KAÞÓLIKKAR á Norður-írlandi fögnuðu vopnahléi IRA ákaf-
lega í gær. Safnaðist fjöldi fólks sanian í vesturhluta Belfast
og hlýddi á Gerry Adams, leiðtoga Sinn Fein.
Belfast, London, Dublin, Edgartown. Reuter.
ÍRSKI lýðveldisherinn (IRA) lýsti í gærmorgun yfir vopnahléi án
skilyrða, frá og með miðnætti sl. nótt. Segjast samtökin ætla að
færa baráttu sína fyrir sameiningu írlands frá vopnuðum átökum
að samningaborðinu. Yfirlýsingu IRA var víðast hvar fagnað, John
Major, forsætisráðherra Bretlands, Albert Reynolds, forsætisráðherra
Irlands, og Bill Clinton, Bandaríkjaforseti, lýstu yfir ánægju sinni
með þetta skref í átt til friðar. Talsmenn mótmælenda sögðust fagna
yfirlýsingu IRA en efuðust þó um alvöruna að baki hennar og harð-
línumaðurinn séra Ian Paisley sagði ekkert í yfirlýsingu IRA benda
til þess að samtökin hygðust láta með öllu af vopnaðri baráttu sinni.
Tilkynning lýðveldishersins var
send fjölmiðlum skömmu fyrir há-
degi í gær og vakti orðalag hennar
sterk viðbrögð. Sögðu mótmælendur
að í henni væri hvergi minnst á „end-
anlega" uppgjöf, heldur „algera",
sem þýddi ekki að hún væri endan-
leg. Undir þessa gagnrýni tóku
Major og Sir Patrick Mayhew, sem
fer með málefni Norður-írlands í
bresku ríkisstjórninni. Kváðust þeir
vonast til að talsmenn IRA myndu
útskýra hvað lægi að baki þessu
orðalagi.
Krafist Iausnar fanga
Vopnahléi IRA var ákaft fagnað
á írlandi ogmeðal kaþólikka á Norð-
ur-írlandi. í herbúðum mótmælenda
var hins vegar drungalegt andrúms-
loft uppgjafar. „Þetta er sögulegur
dagur. John Major og leiðtogar sam-
bandssinna ættu að grípa tækifær-
ið,“ sagði Gerry Adams, leiðtogi Sinn
Fein, stjórnmálaarms IRA. Krafðist
hann þess að liðsmenn IRA sem
hefðu verið fangelsaðir, yrðu látnir
lausir og að Bretar drægju þegar
herlið sitt frá Norður-írlandi.
Friðaráætlun Breta og íra, sem
kynnt var fyrir níu mánuðum, gerir
ráð fyrir því að Sinn Fein geti sest
að samningaborði þremur mánuðum
eftir að IRA Iýsir yfir því að baráttu
hans sé lokið. Sinn Fein hafði vísað
þessu tilboði á bug og er ekki vitað
hvað varð til þess að breyta afstöðu
samtakanna.
Miklir friðarmöguleikar
John Major sagði að mikil hvatn-
ing væri fólgin í yfirlýsingu IRA og
að í henni fælust „miklir möguleikar
á friði“. Talsmenn Albert Reynolds
sögðu hann vera í sjöunda himni og
honum var fagnað með langvarandi
lófataki í írska þinginu.
Bill Clinton bar í gær lof á ákvörð-
un IRA um vopriahlé og sagði
Bandaríkin vera reiðubúin til að
veita aðstoð sína við friðarviðræður.
Yfirlýsing IRA markaði upphaf nýs
tímabils sem gæfi íbúum Norður-
írlands vonir um frið.
James Molyneux, formaður Sam-.
bandsflokks Norður-írlands, sagðist
í gær vissulega fagna yfirlýsingu
IRA en spurði jafnfram hvort liðs-
menn IRA yrðu neyddir til að láta
vopn sín af hendi. Breska stjórnin
hefur ekki svarað þessari spurningu
en heimildir innan lýðveldishersins
herma að ólíklegt sé að liðsmenn
hans láti af hendi vopn fyrr enn
öfgasinnaðir mótmælendur tilkynni
einnig um vopnahlé.
■ Sagan kennir frum/31
Hálfrar aldar dvöl hersveita fyrrum Sovétríkjanna í Berlín lokið
Berlín. Daily Telegraph.
BORÍS Jeltsín Rússlandsforseti
minntist fórna Rússa í seinna stríð-
inu er hann tók við lokakveðju her-
sveita fyrrum Sovétríkjanna sem
kvaddar voru með viðhöfn í Berlín
í gær. Matvej Búrlakov yfirmaður
vestursveita Rauða hersins lýsti
hálfrar aldar dvöl sveitanna í Rúss-
landi lokið, sagði gömul sár gróin
og höfðaði til farsællrar nýrrar fram-
tíðar í sambúð Þýskalands og Rúss-
Iands. Klukkan 19.10 fór síðasta
lestin frá Wunsdorf-herstöðinni til
Moskvu með leifar sveita sem töldu
350.000 manns þegar Berlínarmúr-
inn hrundi 1989.
1.800 rússneskir hermenn auk
600 þýskra hermanna tóku þátt í
kveðjuathöfninni. I ræðu á kveðju-
stundinni í Treptow-garði fordæmdi
Jeltsín stjórn nasista og Adolf Hitl-
er. „Aldrei áður hefur jafn mikill
glæpamaður, fulltrúi þess illa, fyrir-
fundist á jörðinni. Mannkyninu hefur
aldrei stafað jafn mikil ógn af nokkr-
um manni, aldrei verið jafn nærri
því að hverfa í ómælisdjúp... Á víg-
Jeltsín minníst
fórna Rússa
Reuter
MATVEJ Búrlakov yfirmaður vesturherja Rússa og Borís Jelts-
ín Rússlandsforseti kyssast eftir að Búrlakov hafði formlega
lýst dvöl rússnesku sveitanna í Þýskalandi lokið. Helmut Kohl
kanslari Þýskalands bíður þess að kveðja hershöfðingjann.
vellinum völdum við á milli frelsis
eða fjötra, milli lífs eða gasklefa
útrýmingarbúðanna. Óséihlífnir her-
menn okkar sóttu fram gegn morð-
ingjunum. Við Rússar börðumst í
nafni háleitra markmiða og færðum
miklar fórnir fyrir fóstuijörðina.
Sæmdin og heiðurinn er andspyrnu-
aflanna einnig. Með fórnum þeirra
tókst okkur að losa jörðina við brúnu
pláguna," sagði Jeltsín.
Hinsti dagur fortíðar
Um 320.000 sovéskir hermenn
féllu í Þýskalandi í seinna stríðinu
og eru grafnir þar. „Án hetjudáðar
þeirra væri Evrópa ekki söm og
ekkert, "velmegandi Þýskaland.
Hörmungar stríðsins mega aldrei
endurtaka sig. Innan skannns verður
dagur þessi að kvöldi kominn, hinsti
dagur fortíðarinnar. Ég er þess full-
viss að með sameiginlegu átaki okk-
ar verður hann jafnframt fyrsti dag-
ur nýrrar framtíðar,“ sagði Jeltsín.
■ Leiðari/30
■ Getum loks ráðið/18
Keðjubréf
vírusar?
London. Reuter.
KEÐJUBRÉF eru ein tegund
vírusa, þau sýkja huga móttak-
enda og fjölga sér af sama
krafti og kvefveiran. Þetta er
niðurstaða erfðafræðings og
lagaprófessors sem rituðu Nat-
ure bréf um málið.
1 bréfinu segir að keðjubréf
uppfylli þær kröfur sem gerðar
eru til vírusa. „Vírus er erfða-
lykill sem stuðlar að eftirmynd-
un. Vírusar eru eins og sníkju-
dýr, orkan sem fer í fjölgunina
fæst hjá hýsli en ekki vírus.“
Tóku þeir dæmi af keðjubréfi
sem lofar heppni til handa þeim
sem senda það áfram. Með því
að koma inn sektarkennd, ótta
og græðgi, fái bréfið fólk til að
afrita það og senda áfram.
Andlega streitan sem sumir
móttakendur finni fyrir, sé um
margt skyld þeim veikindum
sem vírusar valdi.