Morgunblaðið - 03.12.1994, Blaðsíða 2

2 LAUGARDAGUR 3. DESEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Júlíus
SVEFNÁLMA hússins slapp að mestu við eldskemmdir en einhverjar skemmdir urðu vegna vatns
og reyks. Þak hússins er svo að segja ónýtt en rjúfa þurfti það á stórum hluta.
Kviknaði í út frá rafmagni í húsi við Elliðavatn
Vaknaði við gelt í Týru
Morgunblaðið/Júlíus
BJARGVÆTTURIN, hundurinn Týra. Með Týru á myndinni eru
barnabörn Ólafíu, Lóa Sigríður 11 ára (l.t.v.), Þorsteinn Konráð
19 ára og Guðmundur Bjarni 12 ára Ólafsböm.
Húsatryggingar Reykiavíkur
Iðgjöld lækka um
50 til 55 milljónir
MIKIÐ tjón varð þegar kviknaði í
íbúðarhúsinu Víðivöllum við Norð-
lingabraut við Elliðavatn í fyrrinótt.
íbúar hússins, ekkja og þrír upp-
komnir synir hennar, sluppu ómeidd-
ir. Húsið, sem er 240 fermetra stein-
hús með um 25 fermetra viðbygg-
ingu, er mikið skemmt. Þakið er
ónýtt en svefnálma hússins slapp
að mestu. Eldurinn kviknaði vegna
rafmagnsbilunar í ljósi í eldhúsi.
Gísli ísfeld Guðmundsson vaknaði
við gelt í heimilistíkinni, Týru. Hann
fann reykjarlykt og vakti móður
sína, Ólafíu Olafsdóttur, og bræð-
uma, Bjöm Inga og Guðmund Víði,
og hringdi síðan á slökkvilið. Ólafía
segir að þau hafi öll verið í fasta-
svefni og það hafi orðið þeim til
bjargar að tíkin gerði þeim viðvart.
Sáu engan eld
Ólafía segist hafa vaknað við að
hún heyrði Gísla kalla að það væri
reykur í húsinu. „Ég þaut fram og
þar var talsvert mikill reykur sem
tók vel í hálsinn. Við áttuðum okkur
þó ekki á því hvaðan hann kom því
við sáum engan eld en mér virtist
hann vera mestur í stofunni. Gísli
kallaði á okkur að klæða okkur strax
og ég var svo heppin að hafa hlý
föt við rúmið sem ég hafði ekki geng-
ið frá. Og það var víst eitt það fyrsta
sem Bjöm sonur minn gerði að koma
dýrunum á öruggan stað,“ segir
Ólafía en fjölskyldan á einn kött
fyrir utan tíkina Týru.
Tóku fyrst það sem
þeim var kærast
Ólafía segir að þau mæðgin hafi
strax byijað að bjarga munum úr
húsinu. „Við tókum fyrst_ það sem
okkur var annast um. Ég missti
móður mína þegar ég var á fyrsta
ári og föður minn þegar ég var ung
og ég tók fyrst mynd af móður minni
og litla kommóðu sem faðir minn
smíðaði þegar ég var bam að aldri.
Það lýsir því hvað er hjartanu kær-
ast þegar á reynir," segir Ólafía.
Hún segir að þau hafi öll haldið
ró sinni. „Ég undraðist það mest
eftir á hvað ég var róleg. Ég held
að manni gefíst einhver styrkur þeg-
ar svona kemur fyrir.“
Var draumaland Guðmundar
Ólafía segir að búið sé að tæma
húsið af húsgögnum og munum og
koma þeim í geymslu. „Maður verð-
ur að taka öll verðmæti því húsið
er opið. Við eigum mikið af hlutum
sem eru kærir, m.a. tréskurði,
handavinnu og mikið af bókum.“
Ólafía er ekkja Guðmundar Guð-
mundssonar í trésmiðjunni Víði sem
lést árið 1987. Hún segir að hún
hafí verið búin að festa rætur á
staðnum en þau fluttu í húsið árið
1961 og segir hún að það hafí verið
draumaland Guðmundar.
Vatn sótt í Elliðavatn
Þegar slökkvilið kom á staðinn
um hálffjögur með tvo bíla rauk
mikið úr þaki hússins. Reykkafarar
fóru inn og í ljós kom að eldur var
í þakinu eingöngu. Rjúfa þurfti mik-
inn hluta þess til að komast að eldin-
um. Sækja þurfti vatn í Elliðavatn
og leiða það um nokkra tugi metra.
Þakið var einangrað með hálmi og
var eldurinn mikið á milli þilja í
þakinu.
Tveir reykskynjarar voru í húsinu
en hvorugur þeirra fór í gang.
Ólafía vill þakka slökkvilðinu
vasklega framgöngu og öllum sem
rétt hefðu hjálparhönd.
UM 2.800 af 37.000 húseigendum
á höfuðborgarsvæðinu höfðu sagt
upp brunatryggingu Húsatrygginga
Reykjavíkur þegar frestur til upp-
sagnar rann út 30. nóvember. Eyþór
Fannberg, forstöðumaður Húsa-
trygginga, tekur fram að ekki hafi
endanlega verið lokið við að bera
saman uppsagnir og staðfestingar
frá tryggingafélögum og því liggi
endanlegar tölur ekki fyrir. Flest
virðist hins vegar benda til að ið-
gjöld til Húsatrygginga lækki um
50 til 55 milljónir vegna afnáms
skyldutryggingar.
Eyþór sagði að 2.800 aðilar hefðu
sagt tryggingunni upp og tækju
uppsagnimar til 4.500 eininga
(eigna) af 52.000 í borginni. Hann
sagði að með tilliti til skiptingar
milli eigna mætti ætla að miklu
máli skipti hvort hlutaðeigandi þyrfti
að tryggja aðrar eignir, t.d. vegna
atvinnustarfsemi. Iðgjöldum að upp-
hæð þremur milljónum hefur verið
sagt upp vegna íbúðarhúsnæðis
(6%), iðgjöldum að upphæð 40 millj-
ónum vegna atvinnuhúsnæðis (30%)
SEXMANNANEFND hefur ákveðið
breytingar á svokölluðum verðlags-
grundvelli nokkurra landbúnaðaraf-
urða. Búast má við að smásöluverð
á nýmjólk, léttmjólk og undanrennu
lækki um krónu á lítrann, en líklegt
er að verð á unnum nautakjötsvörum
til neytenda hækki um 4%. Þetta
kemur fram í fréttatilkynningu Upp-
lýsingaþjónustu landbúnaðarins.
Verðlagsgrundvöllur segir til um
hvað bændur fá greitt fyrir afurðir
sínar. Sexmannanefndin endurskoð-
ar grundvöll verðs ýmissa landbún-
aðarafurða á þriggja mánaða fresti.
í henni sitja þrír fulltrúar bænda og
þrír frá launþegahreyfingunni.
Grundvallarverð mjólkur lækkar
um 1,5%, eða um 0,78 krónur á lítra.
Lækkunin er einkum tilkomin vegna
lækkunar á aðföngum á borð við
kjamfóður og vegna hagræðingar-
kröfu í gildandi búvörusamningi.
Beingreiðslur ríkisins til bænda
munu lækka um 0,37 krónur á lítra
og þar með sparast 37 milljónir
króna. Afurðastöðvar taka afgang
lækkunarinnar á sig.
Framleiðendaverð á nautakjöti
hækkar um 8% og nær til 1. til 4.
verðflokks. Hækkun nautakjöts
nemur 5,5% fyrir alla verðflokka að
meðaltali. „Mikið verðfall á naut-
og vegna áhættu atvinnuhúsnæðis
9,5 milljónir (30%). Samtals er hér
um 52,5 milljónir að ræða en eins
og áður sagði hefur ekki verið farið
endanlega yfir uppsagnir og stað-
festingar.
Eyþór sagði að hér væri um 25%
iðgjalds að ræða eða svipað hlutfall
og gert hefði verið ráð fýrir í fyrstu
hugmyndum fjárhagsáætlunar.
Hann sagði aðspurður að sex trygg-
ingafélög hefðu boðið tryggingar og
sér sýndist að hæsta hlutfall iðgjalda
sem sagt hefði verið upp færi til
Sjóvár Almennra.
Óviss greiðslumátí
Aðspurður um greiðslumáta á
næsta ári sagði Eyþór að Samkeppn-
isstofnun hefði nú til umfjöllunar
Qárhagsleg tengsl Húsatrygginga
við Reylq'avíkurborg og tilhögun á
innheimtu gjalda. Þar til niðurstaða
fengist um hið síðamefnda yrði unn-
ið með tilliti til óbreytts greiðslu-
máta, þ.e. iðgjald yrði innheimt sem
hluti af fasteignagjöldum.
gripakjöti á síðustu misserum í kjöl-
far offramboðs er meginorsök verð-
hækkunarinnar og hefur framleið-
endaverð verið undir framleiðslu-
kostnaði um langt skeið," segir í
fréttatilkynningu Upplýsingaþjón-
ustu landbúnaðarins.
Verðhækkun tíl að hamla gegn
samdrætti í framleiðslu
„Verð á nautgripakjöti til bænda
var fyrir þessa hækkun tæp 60% af
því sem það nam á árinu 1989. Það
eru einkum miklar verðlækkanir á
árinu 1992 og í ár sem valdið hafa
verðfallinu með þeim afleiðingum
að vemlega hefur dregið úr fram-
leiðslu nautakjöts. Þessari hækkun
er ætlað að hamla gegn minnkandi
framleiðslu."
Guðmundur Sigþórsson, formaður
sexmannanefndar, segir að nú sé
talið að nautakjötsmarkaðurinn sé
kominn í jafnvægi og framboðið orð-
ið hæfílegt miðað við eftirspurn.
Verðlagsgmndvöllur í eggjafram-
leiðslu lækkar um rúmt hálft pró-
sentustig, en hækkar um rúmt pró-
sentustig í kjúklingarækt.
Ekki er endanlega ákveðið hvaða
breytingar 'verða á útsöluverði. Það
verður ákveðið á fundi svokallaðrar
fímmmannanefndar 6. desember.
Verðbreytingar á landbúnaðarvörum
Nautakjötið hækkar
en mjólk lækkar
A
Ríkisstjómin boðar breytingar á högum Afengis- og tóbaksverslmiar ríkisins
Einkaleyfi til að flytja
inn áfengi afnumið
EINKARÉTTUR ríkisins til að flytja
inn áfengi verður afnuminn 1. apríl
á næsta ári samkvæmt fmmvarpi
sem fjármálaráðherra lagði fram á
Alþingi í gær. Þá er gert ráð fyrir
að um áramótin leggist sérstakt
áfengisgjald á allt áfengi en vín-
andagjald sem nú er verði lagt af.
Samkvæmt fmmvarpinu verður
öllum heimilt að flytja áfengi til
landsins en einungis verður leyft að
endurselja það til Áfengis- og tób-
aksverslunar ríkisins, veitingastaða
með vínveitingaleyfi, lækna og lyf-
sala. Má rekja þessar breytingar að
miklu leyti til samningsins um Evr-
ópska efnahagssvæðið, og athuga-
semda sem Eftirlitsstofnun EFTA
hefur gert við einkarétt ÁTVR til
að flytja inn áfengi.
Annað fmmvarp fjármálaráð-
herra, sem kom fram í gær, gerir
ráð fyrir því að um áramótin verði
tekið upp áfengisgjald í stað vín-
andagjalds og það lagt á áfengi með
svipuðum hætti og vömgjöld á aðrar
vömr. Er talið eðlilegra og einfald-
ara fyrir ríkið að afla tekna af
áfengissölu með því að leggja skatt
á innflutning þess í stað þess að fá
tekjurnar sem hagnað af starfsemi
einkasölu.
Eftir þessa breytingu á álagning
ÁTVR aðeins að standa straum af
kostnaði fyrirtækisins og skila hæfí-
legum arði af því og fjárfestingum
þess. Samkvæmt þessu verður
ÁTVR ekki lengur innheimtuaðili
fyrir ríkissjóð og meginhluti tekna
ríkisins af áfengissölu verður inn-
heimtur af öðmm. Greiðslur ÁTVR
til ríkissjóðs verða eingöngu í formi
arðgreiðslna af reglulegri starfsemi.
Ekki er áætlað að meðalverð
áfengis hjá ÁTVR breytist þrátt
fyrir þetta en fjármálaráðuneytið
segir að breyttar álagningarreglur
geti þó leitt til einhverra breytinga
á verðhlutföllum.
Gert er ráð fyrir að tekjur ríkis-
sjóðs af áfengissölu dragist lítið eitt
saman vegna breytinganna. Á þessu
ári er áætlað að ríkið fái 4.310 millj-
ónir króna í sinn hlut vegna sölu á
áfengi en hagnaður ÁTVR og
áfengisgjald gætu numið samtals
4.260 milljónum króna. Á móti þeirri
lækkun áætlar fjármálaráðuneytið
að tekjur aukist af framleiðslu og
innflutningsstarfsemi einkaaðila og
því hafí þessi breyting í heild ekki
áhrif á tekjur ríkissjóðs.
Allir þeir sem flytja inn eða fram-
leiða áfengi hér á landi til sölu eða
vinnslu verða að greiða áfengis-
gjald, sem samkvæmt fmmvarpinu
verður 58,10 krónur á hvert prósent
vínanda umfram 2,25%.
Þeir sem flytja til landsins áfengi
til eigin nota, eða fá sent áfengi
erlendis frá til einkanota, greiða
einnig ákveðið gjald sem fer eftir
sfyrk áfengisins. Greiða þarf 300
krónur af hveijum lítra áfengs öls
og 600 krónur þarf að greiða af
hveijum lítra af léttu víni. Greiða
þarf 1.200 krónur af hveijum lítra
annars áfengis sem er allt að 22%
að styrkleika, 1.800 krónur af
áfengi sem er 22-32% að styrk-
leika, 2.400 krónur af áfengi
32-40% að styrkleika, 3.000 krónur
af áfengi 40-60% að styrkleika og
7.000 krónur af áfengi 60% eða
meira að styrkleika.