Morgunblaðið - 03.12.1994, Blaðsíða 32

32 LAUGARDAGUR 3. DESEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 3. DESEMBER 1994 33

JMtftgtinfrlflifefto
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
MIKILVÆG
TENGSL VIÐ KÍNA
OPINBER heimsókn Davíðs Oddssonar forsætisráð-
herra til Kína treystir enn frekar þau tengsl, sem
myndazt hafa milli íslands og Kína á undanförnum
misserum.
Samskipti ríkjanna hafa aukizt verulega með opnun
kínverska hagkerfisins. Ýmis íslenzk fyrirtæki hafa náð
samningum við Kínverja um fjárfestingar og innflutning
vöru og tækniþekkingar.
Samfara auknum efnahagslegum samskiptum hafa
pólitísk tengsl ríkjanna vaxið. I apríl fór Jón Baldvin
Hannibalsson utanríkisráðherra til Kína og lýsti því þá
yfir að á næsta ári yrði íslenzkt sendiráð sett á stofn
í landinu. Halldór Blöndal samgöngu- og landbúnaðar-
ráðherra heimsótti Kínveija á seinasta ári og voru við
það tækifæri undirritaðir samningar íslendinga og Kín-
verja um stofnun verkfræðistofu og samstarf í vegagerð.
Samskipti við Kína eru mikilvæg fyrir íslendinga.
Annars vegar er Kína hraðvaxandi markaður. Hagvöxt-
ur er nú meiri þar en víðast annars staðar í heiminum
og kaupgeta almennings hefur aukizt mjög. Kína er
þess vegna framtíðarmarkaður fyrir íslenzkar útflutn-
ingsvörur og tækniþekkingu. Jafnframt liggur beint við
að íslenzk fyrirtæki fjárfesti í Kína og öðlist þannig
nokkra hlutdeild í hinum gífurlega efnahagsuppgangi.
Hins vegar eru hin pólitísku tengsl við Kína einnig
mikilvæg. Kína er vaxandi stórveldi, ekki sízt í krafti
aukins efnahagsmáttar, og á fast sæti í öryggisráði
Sameinuðu þjóðanna. Það er ánægjuefni að Davíð Odds-
son tók í viðræðum sínum við kínverska ráðamenn upp
mannréttindi og lýðræðisþróun. Eins og forsætisráð-
herra benti á, er þetta umræðuefni, sem ekki er hægt
að víkja sér undan.
Það er engu að síður nauðsynlegt fyrir lítið ríki eins
og ísland að hafa góð tengsl við slíkt stórveldi og geta
komið sjónarmiðum sínum beint á framfæri við kín-
versk stjórnvöld.
REIKNINGSSKIL
RÍKISSJÓÐS
RÁÐGERT er að taka upp nútímalegar aðferðir við
bókhald, reikningsskil, gerð ríkisreiknings og fjár-
laga eftir tvö ár, áramótin 1996 og 1997. Tilgangurinn
er að veita betri yfirsýn um umsvif ríkisins og verða
m.a. tekjur, gjöld og skuldbindingar bókfærðar um leið
og þær myndast, en ekki þegar til greiðslu kemur. Fjár-
málaráðuneytið kemur með þessu m.a. til móts við kröf-
ur Ríkisendurskoðunar, sem lengi hefur óskað eftir
breytingum í þessa átt.
Fyrirhugaðar breytingar munu færa reikningsskil rík-
isins í það horf sem er hjá einkafyrirtækjum, sem skrá
tekjur, gjöld og skuldbindingar jafnóðum, en þannig
fæst gleggra yfirlit yfir rekstur og efnahag. Á alþjóða-
vettvangi er þróunin í sömu átt í opinberum rekstri og
er reyndar víða komin mun lengra en hér.
Með þessum nýju reikningsskilum verður uppbygg-
ingu fjárlaga gerbreytt og skipt í fimm hluta í staðinn
fyrir tvo nú. Þar mun koma fram allur rekstur sem er
á vegum ríkisins, þ.m.t. hlutafélaga í meirihlutaeigu
þess. Hætt verður að draga ýmsar bætur frá skatttekj-
um áður en þær eru færðar til bókar og færa sértekjur
á móti gjöldum. Áhrifin verða þau, að niðurstöðutölur
fjárlaga hækki verulega.
Breytingin á reikningsskilum ríkisins er löngu tíma-
bær og er reyndar furðulegt, hversu gamaldags þau
eru og langt á eftir því sem gerist hjá einkafyrirtækj-
um. Bókhald þar er með þeim hætti, að glöggt yfirlit
fæst yfir daglegan rekstur, svo unnt sé að grípa strax
til aðgerða stefni í óefni. Athygli vekur, að nýju yeikn-
ingsskilin verða ekki tekin upp fyrr en í ársbyrjun 1997.
Spurningin er, hvort ekki sé unnt að gera það fyrr á
tímum tölvutækninnar.
EFNAHAGS- OG KJARAMÁL
Sjö prósentustiga muniir
á eldri og nýrri vísitölunni
Þegar sagnfræðingar framtíðarinnar meta söguþró-
unina á síðasta fjórðungi tuttugustu aldarinnar eiga
þeir örugglega eftir að staðnæmast við þær svipting-
ar sem verið hafa í kringum verðtryggingu fjár-
magns og þátt þess í mótun samfélags á íslandi.
Saga verðtryggingar hér á landi er þó ekki nema
rúmlega fímmtán ára, en útlit er fyrir að nýr kafli
þeirrar sögu verði skrifaður í vetur. Hjálmar Jóns-
son rifjaði upp forsöguna.
Atlantshafsbandalagið í kreppu
MÚSLIMAHERMENN í skotgröfum skammt fyrir utan Sarajevo í upphafi Bosníustriðsins árið 1992.
Tengslin
yfir hafið
að rofna?
Heimildarmenn telja nú meiri hættu á klofningi í
Atlantshafsbandalaginu milli Vestur-Evrópu og
Bandaríkjanna en nokkru sinni fyrr. Krístján Jóns-
son hefur kynnt sér skrif í nokkrum vestrænum
fjölmiðlum um málið
FORSVARSMENN launþega-
hreyfingarinnar hafa
margir lýst því yfír að for-
senda þess að hægt verði
að ganga frá nýjum kjarasamningum
í vetur sé að hlutfall launa í grund-
velli lánskjaravísitölunnar verði end-
urskoðað og hún jafnvel afnumin.
Launþegahreyfingin geti ekki sótt
kjarabætur við núverandi aðstæður
þegar sérhver launahækkun sé að
verulegu leyti tekin til baka í formi
hækkunar skulda heimilanna í land-
inu. Þessu verði að breyta og minnka
vægi launanna í samhengi við frá-
gang nýrra kjarasamninga.
Kjarasamningar lausir
Kjarasamningar langflestra laun-
þega í landinu eru lausir um áramót-
in og í fyrsta skipti i yfir fimm ár
er útlit fyrir að efnahagsástandið
leyfí að laun geti hækkað og kaup-
máttur aukist frá því sem verið hef-
ur. Ailt frá því þjóðarsáttarsamning-
arnir voru gerðir snemma árs 1990
hafa kjarasamningar snúist um að
ná tökum á miklum og stöðugum
verðlagshækkunum og háum vöxtum
í samræmi við það. Síðustu kjara-
samningar vorið 1993 fólu ekki í sér
neina almenna hækkun á kauptöxt-
um og í kjarasamningunum árið áður
hækkuðu kauptaxtar aðeins um
1,7%. Á þessum tíma hefur verðbólga
hins vegar stöðugt farið lækkandi,
frá því að vera mæld í tveggja stafa
tölum árlega á síðasta áratug í það
að vera einna minnst hér í öllum lönd-
uin Evrópu.
Óhætt er að að fullýrða að veruleg-
an þátt í þessari þróun áttu þær
breytingar sem gerðar voru á grund-
velli lánskjaravísitölunnar snemma
árs 1989. í stjómarsáttmála ríkis-
stjórnar Steingríms Hermannssonar,
sem tók við völdum síðla hausts 1988
af ríkisstjóm Þorsteins Pálssonar, er
kveðið á um að laun skuli vega helm-
ing í lánskjaravísitölu og vísitalan
skuli afnumin þegar verðbólgan hafi
verið undir 10% á sex mánaða tíma-
bili. Þágildandi láns-
kjaravísitala, sem tekin
var upp tæpum tíu árum
áður með lögum nr.
13/1979 um verðtrygg-
ingu fjárskuldbindinga,
var samansett af tveimur þriðju hlut-
um úr framfærsluvísitölu og einum
þriðja hluta úr byggingarvísitölu.
Þessi verðtrygging varð til þess að
misgengi varð á milli launa og láns-
kjara þegar verðtrygging launa var
tekin úr sambandi vegna efnahags-
erfíðleika á ámnum 1983-85. Skuldir
fólks hækkuðu en Iaunin stóðu í stað
og það var til að koma í veg fyrir
endurtekningu á slíku misgengi að
ríkisstjórn Steingríms Hermannsson-
ar vildi auka áhrif iauna í lánskjara-
vísitölunni þegar efnahagserfíðleikar
vom að nýju framundan og ljóst að
kaupmáttur launa myndi rýrna.
Vægi launa aukið
Með reglugerð viðskiptaráðherra
23. janúar 1989 var mælt fyrir um
nýjan grundvöll lánskjaravísitölu frá
og með febrúargildi hennar, þar sem
framfærslu-, byggingar- og launa-
vísitala vógu þriðjung hver. Að auki
hafa laun að því er talið er um helm-
ingsvægi í byggingarvísitölunni og
áhrif á framfærsluvísitölu, þannig að
heildaráhrif launa í þessari nýju láns-
kjaravísitölu vom rúm 50%. Jón Sig-
urðsson, þáverandi viðskiptaráð-
herra, sagði á blaðamannafundi þar
sem breytingin var kynnt að hún
væri hugsuð til þess að sætta sjónar-
mið í þjóðfélaginu og koma í veg
fyrir misgengi launa og lánskjara.
Fullt samkomulag væri í ríkisstjórn-
inni um þessa niðurstöðu. Nýi gmnd-
völlurinn væri vægari skulduram
þegar verr áraði og öfugt í góðæri
en þegar til lengri tíma væri litið
jafnaði þetta sig út. Hann sagði að
þessi breyting hefði ekki verið borin
undir launþegasamtökin, en rætt
hefði verið við einstaka forystumenn
í verkalýðshreyfíngunni. Áðspurður
sagði Jón tilganginn ekki
þann að setja launþega-
hreyfinguna í spenni-
treyju varðandi launa-
kröfur. Hins vegar sé
ekki óeðlilegt að menn
líti til þess hvað geti fylgt í kjölfar
samninga. Hann bindi vonir við að
forystumenn í verkalýðshreyfingunni
hafí í huga að peningaleg hækkun
væri ekki best til þess fallin að
tryggja betri lífskjör umbjóðenda
þeirra.
Þegar litið er yfir þá þróun sem
orðið hefur á þeim nær sex árum
sem liðin eru frá því vísitala sam-
kvæmt nýjum grunni var tekin upp
kemur í ljós að sú fyrirætlan að
draga úr áhrifum verðlags á hækkun
skulda hefur gengið eftir. Rúmlega
sjö prósentustiga munur er á hækk-
un nýju og eldri vísitölunnar. Þannig
hefur lánskjaravísitalan núna í des-
ember, reiknuð samkvæmt eldri
granni, hækkað um 55,9% frá því
sem var í janúar 1989, en hækkun
nýju vísitölunnar á sama tímabili er
48,4%. Til að gefa einhveija hug-
mynd um hveiju getur munað þegar
stórar fjárhæðir eiga í hlut töldust
eignir lífeyrissjóðanna í árslok 1988
72 milljarðar króna. Ef reiknað er
með því að 70 milljarðar hafi verið
verðtryggðir og þeir staðið óhreyfðir
þennan tíma munar um 5 milljörðum
króna eftir hvorri vísitölunni er
reiknað. Ef miðað er við vísitöluna
sem gilti fram í ársbýfjun 1989
hefðu þessar eignir Iífeyrissjóðanna
verið 109 milljarðar í dag, en eign-
irnar eru 104 milljarðar þegar miðað
er við vísitöluna sem gilt hefur síðan
breytingin var gerð. Samkvæmt því
er ljóst að fjármagnseigendur, spari-
íjáreigendur og aðrir, hafa orðið af
verulegum fjárupphæðum á undan-
förnum árum miðað við hinn fyrri
grundvöll, fjárupphæðum sem að
einhveiju leyti myndu skila sér aftur
þegar laun hækkuðu umfram verð-
lagshækkanir.
Ríkisstjórn Steingríms
Hermannssonar knúði
fram þessa breytingu á
lánskjaravísitölunni, því
nánast allir sem hlut áttu
að máli lögðust gegn
breytingunni. í ályktun miðstjórnar
ASI daginn eftir setningu reglugerð-
arinnar segir að þessi breyting muni
auka greiðslubyrði lántakenda til
lengri tíma. Orðrétt segir: „Tvöfald-
að vægi launa í lánskjaravísitölu
setur einstakling í þá aðstöðu að
samhliða hverri 10% kauphækkun
hækka verðtryggð lán um 5%. Sama
staðreynd blasir við atvinnurekand-
anum. Þegar hann samþykkir kaup-
hækkun er þar með ákveðin hækkun
ijármagnskostnaðar fyrirtækisins.
Þessi breyting mun því óhjákvæmi-
lega torvelda samningagerð.“
Ályktun Bandalags starfsmanna
ríkis og bæja ve_gna þessa er á svip-
uðum nótum: „Akvörðun ríkisstjóm-
arinnar í dag að binda lánskjaravísi-
töluna þróun kaupgjalds stríðir gegn
hagsmunum almennra launþega og
er vægast sagt undarleg ráðstöfun á
sama tíma og ríkisvaldið lætur í veðri
vaka að það vilji gott samstarf við
samtök launafólks. Hér er greinilega
gerð tilraun til þess að gera almennt
launafólk, sem þarf á kauptaxta-
hækkunum að halda, ábyrgt fyrir
hækkun lána og halda þannig aftur
af réttmætum kröfum þess. Þessari
ákvörðun er því harðlega mótmælt."
Bankastjórn Seðlabankans lagðist
gegn breytingunni og taldi með öllu
óráðlegt að breyta lánskjaravísi-
tölunni með þeim hætti sem lagt
hefði verið til og reyna að láta slíka
breytipgu gilda um eldri lánssamn-
inga. I svipaðan streng tóku talsmenn
banka, verðbréfafyrirtækja, lífeyris-
sjóða og sparifjáreigenda og mál var
höfðað fýrír dómstólum, þar sem rétt-
ur stjórnvalda til að breyta gmnni
lánskjaravísitölunnar, þannig að
hann gilti um þá lánssamninga sem
í gildi vom þegar breytingin var gerð,
er véfengdur. Stjórnvöld unnu málið
fyrir Héraðsdómi og var sá dómur
síðan staðfestur af Hæstarétti.
Vextir gætu hækkað
Samkvæmt þessu hafa stjórnvöld
heimild til að gera breytingar á
grundvelli verðtryggingar að mati
dómstóla. Það er svo aftur allt ann-
að mál hvort slíkar breytingar á
fárra ára bili eru vitlegar og hvort
þær verða ekki til þess að veikja
traust fólks. Eiríkur Guðnason,
seðlabankastjóri, varaði í samtali við
Morgunblaðið við breytingum og
sagði þær að sínu mati óheppilegar.
Þó svo Seðlabankinn hefði á sínum
tíma verið andvígur að auka vægi
launa í vísitölunni væri
af tvennu illu skárra að
hafa vísitöluna óbreytta
en halda áfram að
hringla með hana. Hann
benti á að buast mætti
við að markaðurinn brygðist við
breytingum á verðtryggingu með því
að breyta vöxtum til samræmis. Við
endurteknar breytingar á lánskjara-
vísitölu, skuldurum í hag, þannig að
vísitalan mældi minni breytingar en
almennt verðlag, mætti gera ráð
fyrir að vextir yrðu hærri sem því
næmi. Að auki væri hætta á að til
viðbótar kæmi visst áhættuálag
vegna óvissunnar sem skapaðist.
RÁÐHERRAFUNDUR Atl-
antshafsbandalagsins,
, NATO, í Bmssel í vikulokin
var í margra augum mikil-
vægari en flestir fyrri fundir, óttast
var að soðið gæti upp úr vegna Bos-
níumálanna í samtökum þar sem oft-
ast hefur tekist að sýna samstöðu út
á við. Það tókst að breiða yfir ágrein-
ing um stækkun NATO til austurs
með því að fresta málinu um eitt ár.
Hver fulltrúinn á fætur öðram brýndi
einnig menn til að láta ekki deilurnar
um Bosníu verða að innanmeini sem
grandaði bandalaginu en margt bend-
ir þó til þess að gamlar hrakspár um
klofning milli Bandaríkjanna og Vest-
ur-Evrópu geti verið að rætast.
Sameiginlegi óvinurinn, sovétkom-
múnisminn, er hmninn, Rússland mun
eflast á ný og í versta falli undir hálf-
fasískri þjóðemissinnastjórn en varla
á allra næstu ámm. Sjálft límið sem
hélt NATO saman, ógnin í austri, er
horfið og aðildarríkin reyna nú að
tryggja eigin hagsmuni í heimi þar sem
kalda stríðið er ekki mælikvarði alls.
Þrátt fyrir GATT-samninga um ftjáls-
ari alþjóðaviðskipti og samvinnuna í
Evrópusambandinu er fáu að treysta
í öryggis- og vamarmálum og mörg
óveðursský á himni, átökin á Balkan
minna ráðamenn á hverfulleika þess
sem eitt sinn virtist svo traust.
Öll Evrópuríkin þykjast sjá þess
merki að aukin áhrif einangrunar-
sinna í Bandaríkjunum gætu valdið
því að bandarískt herlið yrði kallað
heim frá Evrópu. Bandarískir kjósend-
ur eru margir orðnir langþreyttir á
því sem þeir telja vanþakklæti Evr-
ópumanna er hvorki þori né tími að
annast eigin öryggismál.
Klofningur í öryggisráðinu
Skipbrot stórveldanna, sem hafa
reynt að þvinga deiluaðila í Bosníu
til að semja um frið, virðist vera al-
gert. Þótt reynt sé að fínna annan
sökudólg en NATO með því að benda
á að SÞ verði samkvæmt reglunum
að samþykkja allar hernaðaraðgerðir
NATO gegn Serbum fyrirfram og
bandalagið hafi ávallt gert það sem
SÞ hafi farið fram á, er ljóst að það
er andstaða Breta og
Frakka í öryggisráðinu
gegn loftárásunum sem
kemur í veg fyrir að grip-
ið sé til öflugri aðgerða.
Rússar taka svo undir
sjónarmið Breta og Frakka, að nokkru
vegna þess að almenningsálit í Rúss-
landi styður málstað Serba en einnig
vegna þess að stjórn Borísar Jeltsíns
forseta er staðráðin í að notfæra sér
vaxandi klofning í NATO til að styrkja
stöðu sína og reyna að tefja fyrir út-
þenslu bandalagsins til austurs.
Bosníudeilur og NATO
Ætlunin var að senda Bosníu-Serb-
um „viðvörun" með loftárásum nýver-
ið á flugvöll, sem þjóðbræður þeirra
í Króatíu höfðu lánað þeim. Þess var
þó vandlega gætt að granda ekki flug-
vélum Serba á jörðu niðri, ella var
talin hætta á að þeir styggðust um
of og útilokað yrði að draga þá að
samningaborðinu. Senniiega hafa
Serbar þurft að eyða tveim dögum í
að moka ofan í sprengjuholurnar á
vellinum og því fer fjarri að nokkur
trúi því að árásir af þessu tagi hræði
þá til að sættast á friðaráætlun SÞ
um skiptingu Bosníu.
William Perry, varnarmálaráðherra
Bandaríkjanna, sagði fyrir nokkm að
Bosníu-Serbar hefðu í reynd unnið
slaginn um múslimaborgina Bihac og
vestur í Washington em fæstir í vafa
um hvað valdi. Það sé vesaldómur
V-Evrópumanna sem engu vilji til
fórna þótt ástandið í gömlu Júgó-
slavíu ógni friði í álfunni. Evrópumenn
svara háðslega að Bandaríkjamenn
geti trútt' um talað, þeir
harðneiti að leggja fram
landherlið í Bosníu.
Dálkahöfundurinn
Anthony Lewis segir i
The New York Times að
trúverðugleiki NATO og jafnvel rökin
fyrir tilvist þess hafi hrunið er ekki
hafi náðst samkomulag um að veija
griðasvæði SÞ við Bihac. Einstök af-
rekasaga þessa samstarfs við Atlants-
haf sé ef til vill á enda. Hann viður-
kennir réttmæti gagnrýninnar á
Bandaríkjastjórn fyrir að leggja ekki
til landher, aðeins fluglið, í Bosníu.
En hann veltir jafnframt fyrir sér
hvers vegna Bandaríkin ættu að
leggja til menn í herleiðangur sem
ekkert gagn verði að, leiðangur þar
sem ekki sé ætlunin að gera upp á
milli árásaraðila og fórnarlamba, þ.
e. milli Serba og múslima.
Evrópuríkin, með Breta og Frakka
í fararbroddi, hafa ítrekað að ein-
göngu sé hægt að leysa Bosníudeiluna
með friðarsamningum. Útilokað sé að
friða landið með hervaldi nema með
því að senda þangað mörg hundruð
þúsund manna her og öldungis óvíst
sé hve lengi liðið þyrfti að vera í land-
inu, ef til vill marga áratugi.
Stjórnmálaskýrendur í Evrópu eru
yfirleitt sammála um að leiðtogar
Vesturveldanna myndu aldrei þora að
bera svo herskáar tillögur á borð fyr-
ir kjósendur sína.
Bretar og Bandaríkjamenn
Að sögn fréttaritara breska blaðs-
ins The Daily Telegraph í Washing-
ton, Ambrose Evans-Pritchards, er
eins og skyndilega hafi
brostið mikilvægur
strengur í nánu samstarfi
Bandaríkjamanna og
Breta í öryggismálum,
samstarfí sem hófst í
heimsstyijöldinni síðari og var innsigl-
að með stofnun NATO 1949. Gagn-
kvæm óánægja vegna stefnunnar í
málefnum gömlu Júgóslavíu hafi
magnast undir niðri í þtjú ár, allt frá
því að Serbar og Króatar hófu að
berjast og nú sé ekki hægt að brúa
gjána lengur.
Serbar hafi árið 1991 fengið að
jafna króatísku borgina Vukovar við
jörðu með sprengjuvörpum án þess
að NATO hefðist að. „Það var þá sem
margir [bandarískir] áhrifamenn í
utanríkismálum gerðu upp hug sinn;
ef NATO hygðist bregðast með þessu
hætti við vandamálum sem kæmu upp
í kjölfar kalda stríðsins væri það ekki
í þágu bandarískra siðferðisgilda að
taka þátt í starfínu", segir Pritchard
í fréttaskýringu.
Evrópumenn telja að sú ákvörðun
stjórnar Bills Clintons forseta fýrir
skömmu að hlíta fyrirmælum þingsins
og hætta að taka þátt í að framfýlgja
vopnasölubanni á Bosníu beri vitni
ábyrgðarleysi og einfeldningshætti. í
Washington er þetta talin hárrétt
ákvörðun, allt of lengi hafi verið hlust-
að á ráð og undanbrögð Breta og
Frakka. Þeir hafi sagt að sölubannið
væri nauðsynlegt til að koma í veg
fyrir að átökin breiddust út. „Það
gerðist nú samt, eða hvað? Bosníu-
menn [múslimar] vilja ekki sætta sig
við að landinu sé nauðgað", sagði
Will Marshall, einn af ráðgjöfum
Warrens Christophers utanríkisráð-
herra.
Evans-Pritchard segir það dæmi-
gert um vatnaskilin í samskiptum
Bandaríkjamanna og V-Evrópu að
stjórn Clintons hafí fyrir nokkrum
dögum gefíð út ströng fyrirmæli um
að Bretar ættu framvegis ekki að fá
aðgang að upplýsingum leyniþjón-
ustunnar um hergögn sem berast til
Bosníu þrátt fyrir vopnasölubann SÞ.
Stjórnvöld í London og París hafa
m.a. beitt þeim rökum gegn hug-
myndum um auknar loftárásir gegn
Serbum að þá myndu gæsluliðar SÞ
á jörðu niðri verða auðveld bráð
hefndarþyrstum Serbum, sem hefðu
í fullu tré við léttvopnaða gæslulið-
ana. Einnig gætu Rússar, fornvinir
Serba, talið sér skylt að styðja þá
með vopnum ef Vesturveldin létu kné
fylgja kviði og deilan gæti þá hleypt
af stað nýju, köldu stríði. Ef allt
gæsluliðið yrði kallað á brott myndu
alþjóðlegar hjálparstofnanir, sem
hafa haldið lífinu í hundruðum þús-
unda óbreyttra borgara á átakasvæð-
unum, einnig verða að hverfa á brott
þar sem starf þeirra yrði ófram-
kvæmanlegt.
Kaldrifjaðir Evrópumenn
Nefnd í Washington sem vinnur að
friði á Balkanskaga og tekur málstað
múslima er skipuð
þungavigtarfólki á borð
við Zbigniew Brzezinski,
fyrrverandi þjóðarörygg-
isráðgjafa Jimmys Cart-
ers forseta, George
Shultz, sem var utanríkisráðherra
stjórnar Ronalds Reagans og Jeanne
Kirkpatrick, sendiherra Reagan-
stjórnarinnar hjá SÞ. Að sögn Evans-
Pritchards telja þau að gæsluliðið sé
afsökun fyrir aðgerðaleysinu, að Bret-
ar og Frakkar hafi Iagt fram þúsund-
ir manna í gæslulið SÞ í Bosníu með
þann kaldrifjaða ásetning í huga að
þannig mætti koma í veg fyrir að eitt-
hvað raunhæft yrði gert til að veita
múslimum hernaðaraðstoð. Það verð-
ur erfitt að bjarga NATO ef tor-
tryggni af þessu tagi verður ríkjandi
í samstarfinu.
Yngri og eldri iánskjaravísitalan
Spornað við
misgengi
iauna og lána
Dómur féil
stjórnvöldum
ívil
Bandaríkja-
menn þreyttir
á vanþakklæti
Rússar reyna
að fresta út-
þenslu INIATO