Morgunblaðið - 03.12.1994, Blaðsíða 20

20 LAUGARDAGUR 3. DESEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
NEYTENDUR
Morgunblaðið/Ingibjörg
Nýtt brauð
án rotvarn-
ar og
aukaefna
HÚSIÐ á Sléttunni í Hveragerði
hefur sett tvær nýjar brauðteg-
undir, svokallaða Þrumara, á
markaðinn. Önnur tegundin, sem
merkt er bláum miða, er vel seidd
og sæt, elduð í hverapotti í 20
klst., hin, sem merkt er grænum
miða, er minna seidd og sykur-
minni, elduð í 15 klst.
í brauðunum er vatn, rúgmjöl,
hveiti, heilhveiti, hveitiklíð, ís-
lenskt bygg, púðursykur, jurtaolía,
maltaðar kornsýrur, sjávarsalt og
ger.
Brauðin eru gerilsneydd, án rot-
varnarefna og aukaefna og hafa
því meira geymsluþol; allt að mán-
uði inni í ísskáp og í hálfan mánuð
í stofuhita. Vegna þessa segja
framleiðendur þau sérlega hentug
í jólapakka handa vinum erlendis.
Frá Húsinu á Sléttunni er einn-
ig væntanlegt á markað geril-
sneytt súrdeigsbrauð fyrir þá sem
þjást af sveppasýkingu og hafa
ofnæmi fyrir geri, hvítu hveiti,
lyftidufti og aukaefnum.
Húð barna er þynnri en húð fullorðinn og því myndast frekar djúp brunasár
Verðlaun fyrir þjóðlega
minjagripi og nytjahluti
SÍÐASTA laugardag fór fram
verðlaunaafhending í samkeppni
um hönnun á minjagripum og
nytjahlutum úr íslensku hráefni
í Listasafni Kópavogs - Gerðar-
safni.
Keppninni var skipt í flokka
eftir uppruna hráefnis og því
hvort um var að ræða nytjahluti
eða minjagripi. Alls bárust 410
tillögur af öllu landinu, en veitt
voru verðlaun fyrir 18 þeirra,
samtals ein milljón króna.
Verðlaun fyrir sérstaklega
þjóðlegan hlut fengu Sigrún Eld-
járn og Hjörleifur Stefánsson.
Verkið nefndu þau „Amma æsku
minnar", og er það brúða í peysu-
fötum, ætluð til að hanga í lofti.
Keppnin var á vegum Hand-
verks, sem er þriggja ára
reynsluverkefni á vegum forsæt-
isráðuneytisins. Markmið þess
eru m.a. að efla handverksiðnað
og liðsinna einstaklingum og fyr-
irtækjum sem starfa að hand-
verki, heimilis- og listiðnaði, að
auðvelda og hvetja til samskipta
handverksfólks, hönnuða og ann-
arra sem í greininni starfa,
stuðla að framförum í fram-
leiðslu handverksmuna, efla
gæðavitund og vinna að kynning-
ar- og markaðsmálum með hand-
verksfólki.
Samkeppninni var ætlað að
hvetja fólk til að nýta íslenskt
hráefni í minja- og nytjahluta-
gerð og reyna að finna nýjar leið-
ir í framleiðslu. Sýning á verð-
laununum og athyglisverðustu
tillögunum stendur til 11. desem-
ber í Listasafni Kópavogs -
Gerðarsafni. Veg og vanda af
uppsetningu sýningarinnar hafði
Hildur Hákonardóttir.
Gætaþarf
varúðar þegar
börnín baka
Morgunblaðið/Þorkell
FORSETI íslands, frú Vigdís Finnbogadóttir, sem afhenti verð-
launin, er hér ásamt Sigrúnu Eldjárn og Hjörleifi Stefánssyni að
virða fyrir sér Ömmuna fljúgandi.
BRUNASLYS á börnum eru aldrei tíðari en í desember og verða þau
aðallega í eldhúsi þegar börnin taka þátt í jólabakstri, eða þegar að-
ventukransar eða jólaskreytingar verða hættulega heillandi. Herdís Storga-
ard, barnaslysavarnarfullltrúi hjá Slysavarnarfélagsi íslands, segir brýnt
að foreldrar gæti vel að öryggi barna sinna á þessum tíma. Húð barna
er þynnri en húð fullorðinn og því myndast frekar djúp brunasár á börnum.
Algengt er að börn brenni
sig á bakstursplötum,
eða þau hvolfi þeim yfir
sig. Gamlir bakarofnar
hitna oft að utan og geta börn þá
brennt sig á þeim. Ennfremur valda
heitar hellur á eldavélum oft bruna
á börnum. Brunasár eru erfið viður-
eignar og eru yfirleitt lengi að
gróa,“ segir Herdís.
Litlir puttar og bökunarplötur
Hún hvetur foreldra til að gæta
fyllstu varúðar, þegar börn taka
þátt í jólabakstri: „Þá þarf að gæta
þess að gera ekki of mikið í einu
og gefa sér góðan tíma til þess sem
verið er að gera. Börn ættu að
hnoða eða móta kökurnar sínar
langt frá ofni og eldavél og foreldr-
ar þurfa að passa vel upp á bökun-
arplötur meðan þær eru að kólna.
Litlir puttar leita gjarnan á bökun-
arplötu til að sækja nýbakaða og
glóðvolga köku, en afleiðingarnar
geta verið alvarlegar."
Herdís segir að hroðaleg slys á
höndum hafi orðið í eldhúsi, þegar
börn fálma í hrærivél. „Matvinnslu-
vélar hafa flestar ef ekki allar ör-
yggisbúnað, en um hrærivélar
gegnir öðru máli. Ef barn fer með
hönd í spaða á hrærivél getur orðið
stórslys. Ein af reglunum sem ætti
alltaf að hafa í heiðri í eldhúsi, er
að láta börn aldrei sitja uppi á eld-
húsborði. Séu þau of lítil til að taka
þátt í bakstri, ættu þau að vera í
þar til gerðum ungbamastólum eða
í leikgrind, svo þau séu örugg.“
Kertaljósið heillar
Böm, sérstaklega lítil börn sem
eru óvitar, eru yfirleitt yfir sig heill-
uð af kertaljósum. Herdís varar
sérstaklega við sprittkertum. „Vax-
ið verður fljótandi þegar sprittkerti
brennur og ef barn hellir því yfir
sig getur það brennst á stóm svæði.
Lítil börn sækja mikið í alls kyns
jólaskreytingar og aðventukransa
og því miður kemur fyrir að þau
brenni sig á kertunum. Það er mikil-
vægt að kenna börnum að umgang-
ast kertaljós, sem eru allsráðandi í
desember og skilja ekki eftir log-
andi kertaljós þar sem lítil börn em
ein.
Brugðist við bruna
Bmnasár em misjafnlega alvar-
leg og talað er um 1. stigs, 2. stigs
og 3. stigs bruna. Herdís gefur hér
góð ráð ef brunaslys verður. Hún
miðar við lítið brunasár, sem er
minna en lófastærð barnsins.
Ef um er að ræða minniháttar
bruna, til dæmis eftir að barn hefur
stutt hönd á heita'eldavélarhellu, á
að kæla brunann í 18-20 gráðu
heitu vatni í skál eða vaski. Ekki
á að nota ískalt vatn og brunasár
á aldrei að kæla undir rennandi
vatni.
Kæla á sárið í l-V/2 klukkustund
og öðm hvora þarf að bæta köldu
Morgunblaðið/Júlíus
GAMAN er að leyfa börnum að taka þátt í jólabakstri, en sorg-
legt er hversu mörg slys verða á börnum, einmitt fyrir jólin.
vatni við, þar sem líkamshiti bams-
ins hitar vatnið smám saman.
Reglulega þarf að gefa barninu að
drekka, því það verður fljótt fyrir
vökvatapi.
Eftir kælingu er brunasárið skoð-
að. Sé aðeins roði, er um að ræða
1. stigs brana og er frekari aðgerða
þá ekki þörf. Sviði getur verið við-
varandi í nokkra klukkutíma og
þess vegna er nauðsynlegt að kæla
brennda svæðið áfram, þar til barn-
ið hættir að finna fyrir sviða. Ekki
á að bera krem eða annað á sárið
fyrsta sólarhringinn, en nokkrum
dögum síðar, þegar húð er orðinn
þurr á brunastað, er gott að bera
milt, mýkjandi krem á.
2. stigs bruni
Merki um 2. stigs
brana eru blöðrur eða
sprungnar blöðrur og sár.
Sárið er kælt eins og lýst er hér
að framan, í l-D/2 klukkustund og
séu blöðrur eða sár, þarf að fara
með barnið á heilsugæslu eða slysa-
varðsstofu. Á leiðinnni þangað, er
gott að vefja sárið með blautum
klút, sem er hálfkaldur, en ekki
borgar sig að gera sjálfur neitt við
sárið, heldur láta hjúkranarfólk um
það.
3. stigs bruni
3. stigs brani er alvarlegur. Barn-
ið finnur engan sviða, en húðin
verður hvít og á henni geta verið
blöðrar eða sár. 3. stigs bruni getur
til dæmis orðið á hönd, sem tekur
utan um bökunarplötu sem nýkom-
in er úr heitum ofni. Þá ber að fara
með barnið strax á heilsugæslustöð
eða slysavarðsstofu og á leiðinni
má kæla sárið í 18-20 gráðu heitu
vatni, sem haft er í skál
eða öðra íláti.
SIGURVEGAR
2,8 grömrry—-—
AIR TITANIUM
•y/ ' léttasta
gleraugnagmgjörð
í. heimi
eru fyrir alla sem vilja léltor, þægilegar og sleikar gleraugnaumgjarðir,
hvort sem er við vinnu, formleg tækifæri eða íþróttoiðkun. f ’ff/i ^
Við val á þessum heimsins léttustu gleraugnaumgjörðum getur 1 /'ji.
viðskiptavinurinn valið úr fjölda lita og haft lögun glerja að eigin víld. , -
AIR TITANIUM var valin besta gleraugnaurngjörðin fyrir hönnun og
tækni ó alþjóðlegu gleraugnasýningunni SII.MO '94 í Paris.
ÓSKAR GUÐMUNDSSON, sjóntækjafræðingur og gleraugriahönnuður ósamt ÖNNU F.
GUNNARSDÓTTUR (ANNA OG ÚTLITIÐ) leiðbeina við val ó gleraugum út fró arKjlítsfolli og
lífsstíl í verslun okkar í Mjódd, Álfabakka 14, laugardaginn 3. desember fró kl. 12.00-18.00.
Gleraugnctverslun í MjódcJ
sími 872123
Gleraugnaverslun Kefiovikur
sími 92-13811
1
I
I
\
4