Morgunblaðið - 17.05.1995, Page 27

M0RGUNBLAÐIÐ
tapaði féiagið níu milljónum króna.
Síðar var tekin upp áhættudreifing,
en hún felur í sér að gangi sala
illa kemur hluti sölutapsins á veiði-
réttareigendur, það er bændur og
aðra. Samkvæmt upplýsingum DV
28. apríl síðastliðinn greiðir SVFR
nú 26 milljónir fyrir Norðurá, eða
fjórum milljónum minna en félagið
bauð. Með ummæli um verðtrygg-
ingu í huga, mætti segja sem svo
að hér hafi, meðal annars í skjóli
áhættudreifmgar, komið til nei-
kvæð verðtrygging.
Af þessum sökum eru okkur
nánast óskiljanleg þau ummæli um
verðtryggingu sem fram koma í
frásögninni 15. maí af aðalfundin-
um. Þá er rétt að minna á þá stefnu
Seðlabankans að afnema verð-
tryggingu lána á skuldbindingum
til skemmri tíma en sjö ára, þannig
að þær verði að fullu úr sögunni
árið 2000.
Enn um vantraust
Umfjölluninni í veiðidálkinum
lýkur með orðum um langt og far-
sælt samstarf veiðiréttareigenda
við Norðurá við SVFR og íslenska
stangaveiðimenn og „ekki sé vilji
fyrir því að varpa slíku fyrir róða
þegar svo mikið vantaði upp á að
menn gætu treyst því sem. þeir
höfðu í höndunum, þ.e.a.s. tilboði
Péturs Péturssonar," enda það sagt
mjög ófullkomið.
Það er lítið við því að segja þótt
menn sem eru keppinautar í við-
skiptum láti eitt og annað falla um
þá sem þeir vilja hafa undir, en
öðru máli gegnir um ítrekuð, nei-
kvæð og einhliða skrif í blaði sem
fer inn á rúmlega 50.000 heimili í
landinu. Eins og fyrr segir var fyr-
ir hvorugt skiptið sem um tilboð
mitt og félaga minna var fjallað í
veiðidálkinum, þ.e. 5. og 15. maí,
til mín leitað, svo að sjónarmið
okkar fengju einnig að koma fram.
Útboð
Rétt er að taka fram, vegna
væntanlegs útboðs í veiðiréttinn í
Norðurá, að haustútboð þykja ekki
þjóna tilgangi sínum réttilega. Þau
eru fyrir veiðirétt á komanda ári
og stytta því sölutíma um marga
mánuði. Slíkt bitnar á sölustarfi
tilboðsgjafa, sem á undir högg að
sækja vegna forskots annarra
leigusala. Haustútboð færa því
veiðiréttareigendum lægri tilboð en
vorútboð.
Nýr þáttur í byggðastefnu
Stangaveiði hefur mjög færst til
betri vegar í Norðurá eftir upptöku
neta, sem og víðar í ám í héraðinu.
Netaupptakan hefur gert Norðurá
að einni eftirsóttustu á landsins,
þótt þar komi einnig til náttúrufeg-
urð.
Á tíma minnkandi kvóta í land-
búnaði, bæði kúa- og sauðfjár-
bænda, er ekki lítils virði að geta
aukið tekjur af stangaveiði. Efling
hennar og rétt nýting getur skipt
sköpum fyrir landeigendur sem eiga
í vök að veijast í samdrættinum.
í fyrra voru veiðileyfí fyrir um
200 milljónir króna sögð óseld. Er
um að ræða mikið tap fyrir veiði-
réttareigendur.
Ég og félagar mínir höfum haft
milligöngu um að koma veiðimönn-
um í fjölmargar ár, og á þessu sumri
liggur nærri að við fyllum 20 vikur
í ýmsum þeirra. Við höfum mjög
traustan aðila sem sér um sölu er-
lendis og góðan aðgang að innlenda
markaðnum.
Stangveiðimenn eru eftirsóttustu
ferðamenn í öllum löndum. Þeir
eyða margfalt meiri gjaldeyri en
svarar til meðaleyðslunnar og skapa
störf í ferða- og þjónustugeirunum.
Til marks um það má meðal annars
hafa að írland fékk nýlega styrk
frá Evrópusambandinu, jafnvirði
eins milljarðs króna, til að efla
stangaveiði og auka tekjur til
sveita.
; Margir veiðiréttareigendur
skynja nauðsynina á því að nýta
auðlindina, og má meðal annars
vísa í auglýsingu Landssambands
veiðiréttareigenda í síðasta vetrar-
hefti „Wild Steelhead & Atlantic
AÐSEIMDAR GREINAR
fAfí n ' )A( 'l'/V. f’M SS
MIÐVIKUDAGUR 17, MAI 1996 27
Salmon", sem lesið er víða um lönd,
þar sem verið er að auglýsa besta
tímann í ýmsum ám, með það í
huga að fá fleiri erlenda stanga-
veiðimenn til landsins. Það má líka
ljóst vera að þeim mun meira sem
fæst fyrir stangaveiðina því trygg-
ari er framtíð laxins.
Fullnýting þeirra möguleika sem
stangaveiðin býður upp á má því
með réttu teljast nýr þáttur í
byggðastefnu þessa lands. Ég og
félagar minir höfum rætt þennan
þátt við marga, og hafa allir kom-
ist að sömu niðurstöðu.
Til Islands eða annað?
Á sjöunda og áttunda áratugnum
var laxveiði víðast léleg nema á
íslandi. Þá streymdu erlendir veiði-
menn, einkum bandarískir, hingað.
Nú er öldin önnur. Heildarlaxveiði
á stöng hefur verið lakari flest und-
anfarin ár en fyrir 1980, en hefur
víða farið mjög batnandi erlendis,
og nýir keppinautar eru komnir þar
til sögunnar.
Kanadamenn hafa á síðustu
árum varið jafnvirði fjögurra millj-
arða króna í að kaupa upp til fram-
búðar netarétt á Atlantshafsströnd
Kanada og Nýfundnalandi. Þar
hafa laxagöngur stóraukist. í ána
Miramichi og þverár hennar gengu
þannig 180.000 (eitt hundrað og
áttatíu þúsund) Atlantshafslaxar
árið 1992, og hafði gangan þá fjór-
faldast á áratug. Til samanburðar
má geta að mesta veiði á stöng á
íslandi var 1978, en náði þó ekki
40.000 jöxum. Sum ár er hún mun
minni. ísland er þó enn gott lax-
veiðiland, og það verður að tryggja
að íslensku árnar gleymist ekki á
komandi árum í harðnandi sam-
keppni.
í Noregi hefur reknetaveiðum á
laxi verið hætt. Á írlandi og í Skot-
landi hefur veiði aukist, sums stað-
ar um helming eða meira á nokkrum
árum. Má nefna í að í skosku ánni
Tay voru nýlega keypt upp net sem
í veiddust 20.000 laxar á hverju
veiðitímabili.
Sá erlendi söluaðili sem með okk-
ur starfar hefur á lista marga
stangaveiðimenn sem vilja festa sér
fyrsta flokks iaxveiði á íslandi. Ég
og félagar mínir viljum gjarnan eiga
þátt í því að koma á föstum við-
skiptum við þá. Við hefðum viljað
sjá þá koma til veiða í Norðurá, en
svo kann að fara að þeir fari allir
til Rússlands. í ánni Ponoí á Kóla-
skaga veiðast ár hvert rúmlega
7.000 laxar á stöng, eða meira en
í Norðurá, Þverá og Grímsá saman-
lagt, og meðalveiði á stöng er þar
meiri en í þessum ám okkar.
Það þarf ný tök eigi að tryggja
þær tekjur af íslenskum laxveiðiám
sem menn vilja hafa. Stangaveiðifé-
lag Reykjavíkur á sér langa sögu.
Það var stofnað af íslenskum lax-
veiðimönnum fyrir íslenska veiði-
menn, og sú stefna þess að taka
upp þjónustu við erlenda veiðimenn
varð deiluefni innan félagsins á sín-
um tíma. Og enn munu þeir innan
þess sem telja það vart verkefni
þess að þjóna þeim. En án þeirra
myndi félagið ekki, frekar en aðrir
leigutakar, hafa burði til að leigja
nafnkunnar ár.
Ég og félagar mínir höfðum í
hyggju að selja erlendum veiði-
mönnum sex til sjö vikur af veiði-
tímanum í Norðurá, en það er
skemmri tími en gert er í sumum
öðrum ám. Má þar nefna Hofsá,
Laxá í Kjós og fleiri. Þannig hefðu
sex til sjö vikur staðið íslenskum
veiðimönnum til boða á aðalsvæð-
inu, Norðurá I, og allur veiðitíminn
á svonefndu svæði II, og það á
sama ef ekki ívið lægra verði en
það kostar nú að veiða í ánni. „Út-
lendingatíminn" svokallaði hefði því
síst orðið lengri en hann er í ýmsum
öðrum veiðiám, til dæmis Víðidalsá,
Laxá í Kjós og Hofsá svo dæmi séu
tekin.
Við höfum starfað í þessari grein
í mörg ár. Tilboð okkar var gert
með hagsmuni heildarinnar í huga
og lagt fram af fullum heilindum.
Með þökk fyrir birtinguna.
Fyrir mína hönd og félaga minna,
Pétur Pétursson
Þar ríða fortíðar-
draugar húsum
NÚ ER komin upp
fáheyrð staða í Reyk-
holti. Fyrrum skóla-
stjóri þess skóla
hyggst nú eftir fimmt-
án ára fjarveru setjast
aftur í sinn gamla stól
og halda áfram þar
sem frá var horfið á
sínum tíma. Nemend-
ur skólans hafa skilj-
anlega mótmælt þessu
kröftuglega. En svo
virðist að mótmæli
þeirra megi sín lítils
enda hefur það ekki
verið til siðs að hlusta
á kröfur nemenda í
gegnum tíðina.
Endurreisn
Undanfarin ár hafa gömlu hér-
aðsskólarnir verið að lognast útaf
einn af öðrum. Nemendur sóttu
þessa skóla lítið og á tímabili virt-
ist sem þetta ætluðu að verða ör-
lög Reykholtsskóla. En Oddi Al-
bertssyni tókst að snúa vörn í
sókn. í stað þess að halda fast í
Það er viðbúið að álit
---j,-------------;-------
Olafs breytist, segir
Guðmundiir Kr. Odds-
son, þegar hann er orð-
inn réttindalaus skóla-
stjóri í nemendalausum
skóla.
forneskjulega skólastefnu, þar
sem litið er á nemendur sem hveija
aðra framleiðsluvöru, þá gerði
hann skólann að manneskjulegu
og uppbyggjandi umhverfi þar sem
nemandinn var settur í fyrsta sæti.
Ég hef ásamt mörgum fylgst
grannt með því brautryðjenda-
starfi sem Oddur hefur unnið.
Honum tókst með aðstoð sam-
starfsmanna sinna að gera skól-
ann eftirsóknarverðan og því hefur
hann lifað af þegar aðrir héraðs-
skólar voru lagðir niður.
En svo virðist sem afturhald-
söflin séu ráðandi hvað þessi mál
snertir. Ég spái Reykholtsskóla
ekki langra lífdaga ef hin gamla
skólastefna á að ríkja þar áfram.
Fortíðardraugur?
Ólafur Þ. Þórðarson hefur nú
farið út af þingi eftir fímmtán ára
setu þar. Stjórnkerfið álítur hann
hafa skýlausan rétt til þess að fá
sitt gamla starf aftur, ef undan
er skilið að hann hefur ekki rétt-
indi til þess að stýra skóla á fram-
haldsskólastigi. í
skjóli fáránlegra
reglna hafa settir
skólameistarar og
skólastjórar getað
starfað eins lengi og
þeim hefur sýnst. Fjöl-
mörg eru dæmi þess
að þá stefnu sem þeir
hafa fylgt hefur dagað
uppi og verið alger-
lega úr takti við sam-
tímann.
Til þess að skóli
geti staðist kröfur
tímans þarf sífellt að
vera að breyta og
bæta. Skólameistarar
þurfa eins og aðrir að
fylgjast vel með og laga stefnu
sína að samtímanum. Sá sem er
úr tengslum við nútímann skaðar
skólakerfíð.
Hver sá sem væri í stjórnunar-
stöðu á almennum vinnumarkaði
og hyrfi frá þeim störfum um
fimmtán ára skeið ætti nánast
enga möguleika á að fá sitt gamla
starf aftur. Kröfur til yfirmanna
breytast frá ári til árs og sam-
keppnismöguleikar fyrirtækis sem
hefði fimmtán ára gamia stefnu
væru engir. Þess biði aðeins dauð-
inn.
Fyrir utan það að Ólafur hafi
spilað sig út í horn með sinni fimm-
tán ára fjarveru þá hefur hann
einfaldlega ekki réttindi til þess
að stýra Reykhotsskóla. Ef
menntamálaráðuneytið lítur fram
hjá þeirri staðreynd er það að sctja
hættulegt fordæmi. Það er ekki í
samræmi við almenn mannréttindi
að fyrrverandi alþingismenn hafi
meiri rétt en aðrir og að litið sé
fram hjá almennum reglum þegar
þeir eiga í hlut.
Skipta nemendur máli?
Þegar allt kemur til alls eru það
nemendurnir sem gera skóla að
menntastofnun. Án þeirra er skól-
inn aðeins bygging; sálarlaus
steinkumbaldi. Þetta virðast þeir
sem starfa að þessum málum ekki
alltaf skilja.
Nemendur Reykholtsskóla hafa
lýst því yfir að þeir muni ekki
sækja skólann ef Oddur Alberts-
son hættir störfum. Ég legg trún-
að á þeirra orð. En samt lítur Ólaf-
ur fram hjá þessari staðreynd og
segir í viðtali við Morgunblaðið að
samkvæmt einhverri gamalli sál-
fræði, sem líklega er frá tíma
hans sem skólastjóra og því löngu
úrelt, taki reyndir stjómmálamenn
aldrei mark á undirskriftarlistum.
Hann gefur það berlega í skyn að
nemendur og þeirra skoðun skipti
engu máli í þessu sambandi. Þar
sýnir hann nemendum mikla óvirð-
ingu. Það er þó viðbúið að álit
hans breytist þegar hann er orðinn
réttindalaus skólastjóri í nemenda-
lausum skóla.
En það er því miður ekki aðeins
Ólafur Þ. Þórðarson sem er full-
trúi þessara fortíðarviðhorfa. Svo
virðist sem gervallt skólakerfið sé
gegnsýrt af þeirri villuhugmynd
að nemendurnir séu fyrir skólana
en ekki skólarnir fyrir nemend-
urna.
Ég skora á Ólaf Þ. Þórðarson
að endurskoða afstöðu sína. Hann
ætti að þekkja sinn vitjunartíma
áður en í óefni stefnir. Einnig
skora ég á menntamálaráðuneytið
að athuga sinn gang vel og af-
stýra því að þetta slys verði.
Ég sendi nemendum Reykholts-
skóla og Oddi Albertssyni baráttu-
kveðjur.
Höfundur er fyrrverandi
formaður Félags
framhaldsskólanema og
áhugamaður um bætta
menntastefnu.
'i LOWARA
Gæðavara,
mikið úrval,
hagstætt verð,
örugg þjónusta.
= HEÐINN =
VERSLUN
SELJAVEGI 2 SÍMI 91-624260
Guðmundur
Kristinn Oddsson
Hva& heitir þú? - hverra manna ertu?
ER ÆTTARMÓT
í UPPSIGLINGU?
Á stóru ættarmóti er tilvalið að næla nöfn
þótttakenda í barm þeirra. í Múlalundi
færð þú barmmerki fyrir þetta eða önnur
tilefni. Einnig fóst þar plastmöppurnar
þægilegu fyrir Ijósmyndirnar.
Hafðu samband við sölumenn okkar
í síma 562 8501 eða 562 8502.
Múlalundur
Vinnustofa SiBS • Hátún 10c
Símar: 562 8501 og 562 8502