Morgunblaðið - 30.06.1995, Qupperneq 18

18 FÖSTUDAGUR 30. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
VERKSMIÐJUR SR við höfnina á Skagaströnd.
50 ára sögn SR og
SR-mjöls að ljúka
Skagaströnd. Morgunblaðið
50 ár verða liðin 30. ágúst nk.
síðan Síldarverksmiðjur ríkisins
skrifuðu undir samning við Höfða-
hrepp um uppbyggingu síldarverk-
smiðju á staðnum. A 50 ára af-
mæli samningsins mun öllum um-
svifum SR og SR-mjöls ljúka á
Skagaströnd, því Höfðahreppur
hefur nú keypt allar fasteignir og
lóðir fyrirtækisins.
Samningurinn um kaupin var
undirritaður 12. júní, en eignirnar
verða afhentar síðar í sumar.
Tvær íbúðir verða afhentar 1.
ágúst en verksmiðjuhúsin og lóð-
irnar hinn 1. september. í samn-
ingnum kemur fram að SR-mjöl
mun fjarlægja allar vélar og tæki
úr verksmiðjunni á sinn kostnað
og afhenda hana þannig. Hér er
um stórt húsnæði að ræða sem
hefur verið lítið haldið við undanf-
arin ár. Kaupverð eignanna allra
var hagstætt að sögn sveitarstjór-
ans, Magnúsar B. Jónssonar, en
hann segir þó að hér sé ekki um
gróðaveg fyrir sveitarfélagið að
ræða vegna þess að verksmiðju-
húsin kalli á töluvert viðhald. Að
hans sögpi hefur ekkert verið
ákveðið ennþá um nýtingu eign-
anna, en hann telur víst að þær
verði seldar aftur, jafnvel í smærri
einingum.
Fólksfjölgun vegna SR
Þó svo að ekki hafi verið mik-
il starfsemi hjá SR-mjöli á
Skagaströnd að undanförnu og
starfsemin alla tíð verið minni
en menn áttu von á í upphafi er
eftirsjá af fyrirtækinu. Varð til-
vera þess og uppbygging á sínum
tíma til þess að fólki fjölgaði á
staðnum og bjartsýni og áræði
íbúanna jókst. Einnig varð til-
koma verksmiðjunnar til þess að
uppbygging til dæmis í hafnar-
málum varð mun hraðari en ella
hefði orðið.
„Menn verða bara að horfa til
þess að hér skapast ný sóknarfæri
í atvinnumálum því þarna er upp-
lagt húsnæði fyrir margs konar
atvinnustarfsemi á besta stað, rétt
við höfnina," sagði Magnús sveit-
arstjóri.
„Svartur“
fiskur
Skilið á milli ýsu
og þorsks í trolli
Tilraunir í Noregi lofa mjög góðu en nokk-
ur framkvæmdaatriði eru enn óleyst
MEÐ því að koma fyrir sérstakri
skilju í þorsktrolli hefur starfs-
mönnum norsku hafrannsókna-
stofnunarinnar tekist að bægja
burt 80-100% ýsunnar, sem ann-
ars hefði komið upp með trollinu.
Eru bundnar vonir við, að með
þessu móti megi draga verulega
úr aukaafla á þorskveiðunum.
Það eru veiðarfærasérfræðing-
arnir Arill Engás og Charles West,
sem hafa staðið að tilraununum,
en þeir segja, að enn séu nokkur
framkvæmdaratriði óleyst. „Til-
raunirnar hafa sýnt, að allt gengur
vel séu notaðir tveir trollpokar en
sé opnað fyrir annan til að sleppa
út óæskilegum fiski, þá er hætt
við að trollið leggist saman,“ segja
þeir en telja þó, að þetta vanda-
mál verði ekki erfitt úrlausnar.
Áætlaður aukaafli milli 30
og 40 milljónir tonna
Veiðarfæri, sem geta valið á
milli fisktegunda, verða æ þýðing-
armeiri eftir því sem kröfurnar um
ábyrga nýtingu auðlindarinnar í
sjónum fara vaxandi. Matvæla-
stofnun Sameinuðu þjóðanna,
FAO, áætlar til dæmis, að auka-
afli í heiminum sé á milli 30 og
40 milljónir tonna og vegna
strangra reglna um hann í Noregi
eru settar skorður við því hvar og
hvenær nota megi troll.
Ýsan hagar sér öðru-
vísi í trollinu
„Tilraunir í Skotlandi hafa sýnt,
að ýsan hagar sér öðruvísi en
þorskurinn í trollinú. Við komum
því skiljunni fyrir fremst í trollinu
en það gaf ekki nógu góða raun
en þegar við létum hana ná lengra
aftur og stækkuðum möskvann i
henni var útkoman allt önnur.
80-100% ýsunnar fara nú í efri
pokann en um 75% af þorskinum
í þann neðri. Það hefur einnig
komið í Ijós, að þegar um ufsa er
að ræða fara um 75% af honum
í efri pokann,“ segja þeir Arill og
Charles.
Þeir félagamir segjast vonast
til, að sjómenn taki það upp hjá
sjálfum sér að nota skiljuna þegar
hún er tilbúin og það á við og
segjast ekki hafa trú á beinum
fyrirmælum í því efni.
frá Noregi
„GÍFURLEGT magn af „svörtum"
fiski frá Noregi hefur flætt inn á
fiskmarkaði Evrópusambandsins.
Fiskur, sem engin gjöld hafa verið
greidd af og norska fiskveiðieftirlit-
ið veit ekkert um. Sala á að minnsta
kosti 14.000 tonnum af „svörtum“
fiski að verðmæti um 200 milljónir
norskra króna (2 milljarðar króna)
árið 1990 hefur nú verið afhjúpuð,"
segir í frétt í danska blaðinu Fiske-
ritidende, sem er gefið út af dönsku
sjómannasamtökunum.
Blaðið segir að það sé norskur
stjórnmálamaður og fyrrum sjó-
maður, Torstein Hansen, sem hafi
afhjúpað þennan ólöglega útflutn-
ing í lokaverkefni sínu frá Sjávarút-
vegháskólanum í Tromsö. Sam-
kvæmt niðurstöðum Hansens eru
það fyrst og fremst stórir togarar
sem landa ólöglegum fiski og kom-
ast upp með að greiða engin gjöld
vegna þess afla. Stórum hluta þessa
fisks hefur verið landað í Dan-
mörku.
„Verðmæti ólöglegs afla í Noregi
1990 svarar til nærri 10% af verð-
mæti þess fiskafla danskra sjó-
manna, sem landað er til manneld-
is. Þessi þorskur er seldur á allt
niður að 20 krónum kílóið á mörk-
uðum EB og þannig dregur hann
verðið niður fyrir öðrum,“ segir í
danska blaðinu.
FRÉTTIR: EVRÓPA
Formennskuskipti í ráðherraráði ESB
Spánverjar
fullir metnaðar
Madrid. Reuter.
SPANN tekur við forsæti í ráð-
herraráðinu, æðstu stofnun Evr-
ópusambandsins (ESB) þann 1.
júlí nk. Spánveijar taka við for-
mennskunni af Frökkum, sem
hafa gegnt henni undanfarið hálft
ár. Spánveijar hafa undirbúið for-
mennskutíð sína af miklum metn-
aði og. hyggjast skipuleggja svo
mikið sem þijá stóra leiðtoga-
fundi á því hálfa ári sem hún
varir. En innanríkisvandamál,
sem hrannast hafa upp að undan-
förnu á Spáni, gætu spillt vonum
spænsku stjórnarinnar um að eiga
vandræðalaust tímabil í hinu al-
þjóðlega sviðsljósi.
Þetta verður í annað sinn, sem
Spánn gegnir þessu virðingarhlut-
verki síðan landið gekk í Evrópu-
bandalagið. Þann 12. júní 1985
var aðildarsamningurinn undirrit-
aður af sömu ríkisstjórninni og er
þar enn við völd. Felipe Gonzalez
forsætisráðherra bindur þær vonir
við ESB-formennskuna, að hún
megi verða til þess að’bæta ímynd
ríkisstjórnar hans, sem orðið hefur
fyrir skakkaföllum af völdum
hneykslismála að undanförnu og
átt undir högg að sækja í skoðana-
könnunum.
Hneykslismál til vandræða
Nýjasta hneykslismálið gæti þó
sett strik í þennan reikning forsæt-
isráðherrans þaulsætna. Upp
komst, að leyniþjónusta spænska
hersins hefði hlerað farsíma
ýmissa framámanna stjórnmála-
og efnahagslífsins og jafnvel kon-
ungsins sjálfs. Hneykslismálið
hratt af stað heilli flóðöldu ráð-
herraafsagnaráskorana frá stjórn-
arandstöðunni, sem jafnframt
krefst þess að kosningum verði
flýtt.
Líklegt er, að Gonzalez, sem á
alþjóðavettvangi hefur getið sér
góðan orðstír sem dyggur stuðn-
ingsmaður Evrópusamvinnunnar,
neyðist næstu mánuðina til að
eyða a.m.k. jafnmiklu af tíma sín-
um í að kljást við vandamálin
heimafyrir og í Evrópumál.
Þijú stærstu verkefnin sem
Spánveijar hyggjast skipuleggja í
formennskutíð sinni, er í fyrsta
lagi óformlegur leiðtogafundur
sem fara á fram á sólarfríseyjunni
Mallorca í seinni hluta september,
í öðru lagi stór ráðstefna ESB-
og Miðjarðarhafsríkja í Barcelona
í lok nóvember og loks formlegur
leiðtogafundur í Madríd í desem-
ber.
Efld samskipti við
Miðjarðarhafsríkin
Spánveijar hafa eflt samskipti
sín við strandríki Miðjarðarhafsins
og Suður-Ameríku og binda miklar
vonir við fundinn í Barcelona, þar
sem saman eiga að koma utan-
rikisráðherrar ESB- og Miðjarðar-
hafslanda.
„Fundurinn á að marka upphaf
að nýrri efnahagslegri og póli-
tískri samvinnu," sagði utanríkis-
ráðherrann Javier Solana í ræðu
sem hann hélt í tilefni af 10 ára
aðild Spánar að ESB. Miðjarðar-
hafsríkið Spánn hefur ávallt sýnt
samvinnu Miðjarðarhafsríkjanna
mikinn áhuga. ESB heldur til reiðu
5 milljörðum ECU til aðstoðar
Miðjarðarhafsríkjunum og Solana
sagðist vilja stefna að aukaaðildar-
samningum við Marokkó, ísrael,
Egyptaland og Jórdaníu, auk tolla-
bandalags við Tyrkland.
Óformlegi leiðtogafundurinn er
hugsaður sem vettvangur afslapp-
aðra umræðna um skipulag ríkja-
samfélags, sem líklegt er að
stækki í allt að 30 meðlimi
skömmu eftir aldamót.
Fyrir utan skyldustörfin í kring
um ráðherraráðs-formennskuna
eru Spánveijar einnig í forsvari
fyrir hinn svokallaða hugleið-
ingarhóp, sem hefur það hlutverk
að undirbúa ríkjaráðstefnu ESB
sem hefst á næsta ári. Hópurinn,
sem stýrt er af ESB-málaráðherra
Spánar, Carlos Westendorp, hélt
sinn fyrsta fund 2. júní sl. og
heldur annan fund sinn í dag, 30.
júní.
Alls mun hópurinn koma 15
sinnum saman og leggja fram fyr-
ir leiðtogafundinn í Madríd í des-
ember skýrslu um hugsanlegar
lausnir á framtíðarvandamálum
sem ESB stendur frammi fyrir í
aldarlokin.
W. i t j&xXit fí 'i
Reuter
Albanía í Evrópuráðið
ÞING Evrópuráðsins í Strass-
borg greiddi í gær atkvæði með
því að Albaníu yrði veitt aðild
að ráðinu. Ráðherranefnd Evr-
ópuráðsins á eftir að fjalla um
ákvörðunina. Hér greiða til-
löguflytjandinn, Belginn Lam-
bert Kelchtermans, og Bretinn
Finsberd lávarður atkvæði með
tillögunni.