Morgunblaðið - 18.11.1995, Blaðsíða 26

26 LAUGARDAGUR 18. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Elsta neyðarskýli
landsins endurreist
FRÁ vígslu neyðarskýlisins á Ingólfshöfða 4. nóvember sl.
Nokkur orð frá
Auði Laxness
ÉG HLUSTAÐI á smásögu
Hrafns Gunnlaugssonar sem
hann flutti í útvarpið á miðviku-
dagskvöld. Að lestrinum loknum
lét ég hugann reika um sam-
skipti okkar hjóna og þá kannski
sérstaklega mín, við höfundinn
gegnum árin, - til þess að reyna
að finna einhveija skýringu á
þessari hamslausu árás á per-
sónu mína. Ég gat ekkert fund-
ið sem skýrði þessa framkomu.
Upptakanna hlýtur að vera að
leita í sálarlífi mannsins sjálfs.
Við höfum alltaf tekið Hrafni
vel, í þau fáu skipti sem hann
kom til okkar. í upphafi ljáði
Halldór máls á því, að Hrafn
kvikmyndaði nokkur af verkum
hans, en eftir því sem tímar liðu
mislíkaði Halldóri handverk
Hrafns og hann þvertók fyrir
að hann kæmi nálægt þeim.
Halldór hefur þó ávallt komið
fram við Hrafn af fyllstu kurt-
eisi eins og hans er vandi, hver
sem á í hlut.
Mér var það ljóst að þessari
útvarpssögu gat ég ekki látið
ósvarað. Satt að segja vafðist
það nokkuð fyrir mér hvort eða
með hvaða hætti maður svarar
óhróðri af þessu tagi. Ég varð
því fegin þegar ég opnaði Morg-
unblaðið í morgun og sá þar,
að vinur okkar, Guðrún Péturs-
dóttir, hafði orðið fyrri til.
Ég þakka henni það dreng-
skaparbragð og hef í sjálfu sér
engu við orð hennar að bæta.
handmálaður
safngripur
kr. 1.980
SILFURBÚÐIN
Krin^lunni 8-12 - Sími 568-9066
-Þarfierðu gjöfína -
Nýkomin:
Skinnefni
Vatteruð spariefni
Rósótt flúnel
Stór tölusending
Ný fatamerki
Dragtaefni
Samkvæmisefni
Fínt flauel o.fl., o.fl.
Qvirka
MÖRKINNI3
‘7 (VIÐ SUÐURLANDSBRAUT)
SÍMI 568 7477
HINN 4. nóvember sl. fór fram
vígsla endurreists neyðarskýlis á Ing-
ólfshöfða. Það er annað elsta björg-
unarskýli á landinu og hið elsta sem
enn stendur. Það var reist árið 1912.
Harmleikur á Skeiðarársandi
Ástæður þess að skýlið var reist
er þó að finna allöngu fyrr. “Hin
sendna suðurströnd Islands hefur
reynst mörgu fleyinu skeinuhætt. 19.
janúar 1903 strandaði þýski togarinn
Friederich Albert á Skeiðarársandi,
fjarri mannabyggðum. Skipveijarnir,
sem voru tólf talsins, komust allir
lifandi í land en lágu úti á sandinum
í 11 sólarhringa. Níu náðu að lokum
til bæja, skelfilega á sig komnir og
voru sumir svo kalnir að taka varð
af þeim limi.
Þetta sorglega slys vakti talsvert
Stórglæsilegt úrval af
sófasettum og hornsettum
Opið í dag
kl. 10-16
Valhúsgögn
ÁRMÚLA 8, SÍMAR 581 2275 og 568 5375
umtal hér álandi. Ditlev
Thomsen kaupmaður í
Reykjavík var þá ræð-
ismaður Þjóðveija á ís-
landi. Hann lét ekki sitja
við orðin tóm heldur lét
reisa á sinn kostnað
fyrsta skipbrotsmanna-
skýli á íslandi árið 1904,
nánar tiltekið á Kálfa-
fellsmelum á vestan-
verðum Skeiðarársandi.
Skýli reist á
Ingólfshöfða
Ditlev Thomsen var
ljóst að fleiri skýla var
þörf og mun fljótlega EINAR S.
hafa fengið augastað á
Ingólfshöfða sem stað fyrir skip-
brotsmannaskýli.
Einhverra hluta vegna dróst þó
bygging Thomsensskýlis á þessum
stað í nokkur ár, eða til 1912, eins
og áður sagði. Húsið var með veggj-
um hlöðnum úr torfi og gtjóti en
timburgafli og var verkinu lokið um
haustið þann 22. október. Ætla má
að ekki löngu síðar hafi hluti skýlis-
ins verið þiljaður að innan fyrir svefn-
bálk og heydýnur fyrir menn að
liggja þar í flatsæng ef þörf krefði.
Þar framan við var hægt að vera með
hesta.
Fjórir Öræfingar
bjargast
Strönduð skip sáust jafnan eftir
þetta frá bæjum í Öræfasveit svo
hjálp barst og unnt var að flytja þá
sem af komust tafarlaust til byggða,
en fyrir kom að höfð var viðdvöl í
skýlinu á þeirri leið. Ekki er því
hægt að fullyrða að skýlið í Ingólfs-
höfða hafi beinlínis bjargað lífi
neinna skipbrotsmanna. Hitt má telja
víst að skýiið hafi orðið fjórum Öræf-
ingum til Iífs í mars árið 1913. Þeir
fóru á fjöru frá Svínafelli, en þá brast
á blindbylur.
Árið 1918 tók ríkissjóður að sér
rekstur og viðhald skipbrotsmanna-
skýla og heyrðu þau undir vitamála-
stjóra. Árið 1916 hafði verið reistur
viti í Ingólfshöfða og í tengslum við
byggingu núverandi vita var neyðar-
skýlið í höfðanum lagfært árið 1947
á vegum Vita- og hafnamálaskrif-
Gæði og hreinleiki
Gustavsberg blöndunar- og hreinlætistækin eru stílhrein og endingargóð.
Kynnið ykkur fjölbreytta og fallega hönnun fyrir eldhús og baðherbergi.
- þar sem gæði og hreinleiki skipta máli
Fæst í öllum helstu byggingavöruverslunum
/ Innflutningsaðili Gustavsberg á Islandi: Krókháls hf. Sími 587 6550
stofunnar, það var stytt
og klætt að innan.
Slysavarnafélagið
tekur að sér umsjón
Slysavarnafélagið,
og þó sér í lagi kvenna-
deildir þess í Reykjavík,
Hafnarfirði og Kefla-
vík, stóðu fyrir bygg-
ingu nýrra skipbrots-
mannaskýla austur á
söndum upp úr 1940.
Kvennadeildirnar höfðu
tekið að beita kröftum
sínum að því að bæta
búnað björgunarskýla
Arnalds um 1930 og það varð
úr að með tímanum tók
Slysavarnafélagið að sér rekstur
þeirra skýla sem ríkið átti. Ingólfs-
höfðaskýlið virðist félagið hafa verið
búið að taka að sér að fullu um 1950.
Skýlið endurbýggt
Um 1990 taldist neyðarskýlið á
Ingólfshöfða vera orðið ónýtt vegna
fúa og fóru menn þá að velta, fyrir
Skýlið á Ingólfshöfða
var reist 1912, segir
Einar S. Arnalds, og
er elsta björgunarskýli
á landinu.
sér endurbyggingu þess. Höfðinn var
friðlýstur árið 1974 og þá var Ing-
. ólfi Arnarsyni reist þar minnismerki
11 hundruð árum eftir að hann tók
þar land við komuna til íslands.
Sýndist mönnum að hús af nýrri
gerð yrði lýti á umhverfinu. Væn-
legra væri að endurbyggja skýlið í
þáverandi mynd. Magnús Ólafs
Hansson, formaður skýlanefndar
Siysavarnafélagsins, hafði forgöngu
um að afla fjár til verksins. Nokkur
styrkur til að standa straum að
kostnaði fékkst úr ríkissjóði og aðrir
sem lögðu fé til endurbyggingarinnar
eru Hornaíjarðarbær, Slysavarnafé-
lag Islands, Hofshreppur og Slysa-
varnadeild Öræfa. Öræfingar önnuð-
ust smíðina.
Húsið var vígt 4. nóvember sl.,
eins og getið var í upphafi. Það gerði
séra Einar Jónsson sóknarprestur á
Kálfafellsstað, að viðstöddu íjöl-
menni. Á eftir var gestum boðið til
kaffisamsætis í Hofgarði.
Lokaorð
Skeiðarársandur geymir margan
sandorpinn skipsskrokkinn og eykur
stöðugt við iendur sínar. Skýiinu í
Ingólfshöfða var ætlað að veita af-
drep sjóhröktum skipbrotsmönnum
og markaði nokkur tímamót í sögu
slysavarna á íslandi. Enn í dag stend-
ur það opið öllum sem þangað leita
skjóls.
Höfundur vinnur við uð rita sögu
Slysavarnnfélngs íslnnds.