Morgunblaðið - 18.11.1995, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
LAUGARDAGUR 18. NÓVEMBER 1995 31
Um þjónustu sérskól-
anna við landsmenn
Athugasemdir við
grein Önnu Krist-
ínar Sigurðar-
dóttur
ANNA Kristín Sigurðardóttir,
sérkennslufulltrúi á Suðurlandi,
lagði í grein í Morgunblaðinu, upp
í baráttuna um sérkennslukvóta
þann sem verður til skiptanna við
færslu grunnskólans frá ríki til sveit-
arfélaga. Anna er formaður sérkenn-
arafélagsins, jafnframt því að vera
sérkennslufulltrúi Suðurlandsum-
dæmis Ég vona að Anna Kristín sé
þarna að tjá persónulegar skoðanir
sínar, en tali ekki fyrir munn sér-
kennarafélagsins eða sem fulltrúi
fræðsluumdæmisins.
Hún gerir athugasemdir við grein
Einars Hólms, skólastjóra Öskjuhlíð-
arskóla, um þjónustuhlutverk skóla
hans. Hún hefur eftir Einari að um
2% nemenda skólans komi af lands-
byggðinni, utan Reykjavík-
ur / Reykjaness, og heldur því jafn-
framt fram, að hið sama giidi um
hina sérskólana í Reykjavík.
Anna er nokkuð fljótfær í alhæf-
ingum sínum um þann hóp lands-
manna sem sérskólarnir þjóna. Ég
fullyrði ekki neitt um stöðu hinna
sérskólanna en þetta gildir ekki um
Dalbrautarskóla. Á þessu stigi er
e.t.v. rétt að gera grein fyrir þeim
skóia. Dalbrautarskóli er sérskóli
ríkisins fyrir börn með geðræna og
tiifinningalega erfiðleika. Börn sem
eru til rannsóknar eða innlagnar-
meðferðar á Barna- og unglingageð-
deild Landspítalans (hér eftir nefnt
BUGL) ganga að jafnaði í Dalbraut-
arskóla. Þau fara oftast aftur í sína
heimaskóla að dvöl á geðdeildinni
og í Dalbrautarskóla lokinni. Auk
þeirra eru að jafnaði í Dalbrautar-
skóia tvö til þrjú börn sem lokið
hafa sinni meðferð á BUGL en ekki
hefur verið unnt að finna annað
hæfilegt skólaúrræði fyrir. Dal-
brautarskóli telst geta annast
kennslu 16 nemenda í
einu með þeim efnum
sem hann hefur. Um
þriðjungur nemenda er
einungis 5-6 vikur í
skólanumum, helming-
ur er þar u.þ.b. hálft
skólaár, fáir eru heilt
skólaár og einstöku
nemendur lengur en
það. Markmið með
starfinu er að afla upp-
lýsinga um námsstöðu
og námshæfni nem-
enda og reyna að finna
hvaða leiðir við nám
henta þeim best. Skila A
þeim síðan aftur inn í Olarur
heimaskólana og reyna að standa
við bakið á þeim og kennururn þeirra
þar.
Vegna fyrirhugaðrar stjórnskip-
unarbreytingar tók ég saman fyrir
stuttu hvernig nemendur Dalbraut-
arskóla skiptust á milli Reykjavjkur
og landsbyggðar og hve langan tíma
þeir stóðu við í Dalbrautarskóla. Ég
kannaði síðustu þrjú ár og námund-
aði skólatíma að heilli viku. Niður-
staðan var þessi:
Nokkrar breytingar
eru að verða á starf-
semi BUGL þar sem
meiri áhersla verður
lögð á göngudeildar-
meðferð. Ekki er ólík-
legt að það leiði til hlut-
fallslegrar ijölgunar'
nemenda utan af landi
á inniagnardeildum og
þar með í Dalbrautar-
skóla.
í grein sinni er Anna
Kristín að leggja til að
þeim peningum sem
varið er til reksturs sér-
skólanna verði dreift til
fræðsluumdæmanna.
Skólar úti á landi geti þá betur sinnt
þörfum fatlaðra í sínu umdæmi.
Ekki kemur fram hvort leggja á
sérskólana niður eða reka þá fyrir
skert fjármagn. Hún pælir heldur
ekki í því hvernig á að skipta þessum
peningum. Á að skipta eftir höfða-
tölu fræðsluumdæmanna, eða eftir
hlutfallslegum fjölda nemenda í sér-
skólunum frá hinum aðskildu
fræðsluumdæmum? Vill hún fá 2%
til landsbyggðarinnar eins og Öskju-
Ólafsson
Skólaárið ’92-’93 93-’94 94-’95
Fjöldi Vikur Fjöldi Vikur Fjöldi Vikur
Nem. í skóla Nem. í skóla Nem. í skóla
Reykjavík .. 30 14 23 18 22 15
Landið .. 15 13 21 12 28 13
Samtals .. 45 14 45 15 50 14
Ekki munar miklu á fjölda nem-
enda af landsbyggðinni og úr
Reykjavík ef heildin er tekin. 55%
úr Reykjavík en 45% af landsbyggð-
inni. Tímabilið sem þeir dvelja í
Dalbrautarskóla er líka svipað áð
lengd. Af þeim sem koma af svæðum
utan Reyk'avíkur er hlutfallslegur
fjöldi frá Reykjanesumdæmi. Suður-
land á sinn hluta í þessu líka og það
ætti Önnu að vera ljóst. Verulegar
sveiflur eru á milli áranna og gildir
það líka um innbyrðis hlutfall miUi
fræðsluumdæmanna.
hlíðarúrtakið bendir til eða 46% eins
og skiptingin er í Dalbrautarskóla?
Vill Anna fá sinn hlut í geðdeildinni
líka? Þegar hinum almenna hluta
sérkennslukvótans var úthlutað í
upphafi var hlutur Reykjavíkur
skertur vegna hægari aðgangs borg-
arinnar að sérskólunum. Á að leið-
rétta það í leiðinni?
Þessi málflutningur sérkennslu-
fulltrúans er ekki uppbyggilegur.
Hann stefnir að niðurbroti mikils-
verðs hluta þeirra úrræða sem fyrir
hendi eru fyrir fatlaða, ekki að varð-
Það verður þörf fyrir
skóla eins og Öskjuhlíð-
—
arskóla, segir Olafur
Ólafsson, sem skorar á
sérkennara að snúa
bökum samanum sér-
kennslumál.
veislu þess sem áunnist hefur. Þetta
er hreppapólitík og máiflutningur
þessi er ekki við hæfi formanns sér-
kennarafélagsins.
Þroskahömlun nemenda kemur’
ekki sérstaklega niður á tilfinninga-
lífinu. Þroskaheftir skynja jafn vel
og aðrir vanmátt sinn þar sem honum
er til að dreifa og sama gildir auðvit-
að um aðra fatlaða. Kvöl og pína vel
gefinna ofvirkra nemenda og nem-
enda með sértæka námsörðugleika
af ýmsu tagi er nokkuð sem ég þekki
vel úr starfí mínu. Að standa sífellt
að baki jafnöldrum, er stöðugur ósig-
ur og óásættanlegt að þeirra mati.
Það leiðir oft til hegðunarfrávika sem
getur orðið erfitt að ráða við.
Að bera sig saman við aðra er
verulegur hluti af því að taka út
þroska. Á mótunarskeiðum æsku-
og ungdómsára er þetta sérlega
mikilvægt. Til að slíkur samanburð-
ur leiði til góðrar sjálfsmyndar þarf
maður að finna sig standa jafnfætis
þeim sem maður ber sig saman við.
Helst aðeins framar einhvers staðar.
Sá sem aldrei getur fundið sig
standa jafnt að vígi við neinn í um-
hverfi sínu er illa settur, hann finnur
sig undirmáls, hann brotnar. Orðtak-
ið, lík börn leika best, er vafalaust
mest misnotaða orðtak í kennslu á
íslandi. Þó er í því það sannleik-
skorn að þegar barn er að leik eða
starfi með einhverjum sem er getu-
lega á svipuðu reki, þá fær það
heppilega spegilsýn. Að vera lakast-
ur í góðum eða meðal hópi er vont.
Að vera lakastur í versta hópnum
er enn verra. Að vera meðal jafn-
ingja er ákjósanlegt fyrir sjálfs-
myndina. Sérskólar bjóða þann
möguleika fyrir ýmsa fatlaða. Ég
ítreka að hér er verið að ræða um
mótunarskeið æsku- og unglingsára.
Umburðariyndi gagnvart geðfötl-
uðum er hvað skemmst á veg komið
í samfélaginu. Vanþekking og rót-
gróinn ótti við orðið geð-eitthvað er
þar mikið vandamál. Vert er að
benda á að nýleg athugun Valgerðar
Baldursdóttur, yfirlæknis BUGL,
bendir til að einungis komi til geð-
meðferðar um tíundi hluti þeirra
barna og unglinga sem á því þurfí
að halda. Þar eru fordómar ekki ein-
ir að verki, heldur leggja fjárstýriyf-
irvöld sitt af mörkum.
Það er ljóst að ekki verður búið
að eyða fordómum og þaðan af síður
að tryggja það fjármagn sem þarf
til að allir geti fengið viðunandi
skólaþjónustu í heimabyggð fyrir
ágústlok á næsta ári. Það mun verða
þörf fyrir skóla eins og Öskjuhlíðar-
skóla og fólk af landsbyggðinni mun
halda áfram að flytja til Reykjavíkur
til þess að tryggja börnum sínum,
heppilega skólavist. Spurningin er,
á Reykjavíkurborg að kosta skóla-
vistina?
Ég skora á þig „Anna Kristín“
að hefja ekki siag um sérkennsluk-
vótann. Sérkennarar ættu að snúa
bökum saman í baráttunni um að
fjárframlög til sérkennslumála verði
aukin til að sinna megi þörfum allra.
Höfundur er settur skólastjóri
Dalbrautarskóla.
Frábærir gf
Fyrirhuguð skerðing Alþingis
á greiðslum til aldraðra
AÐALFUNDUR
Landssambands aldr-
aðra var haldinn í júní
sl. þar sem saman
komnir voru 90 fuiltrú-
ar frá 38 aðildarfélög-
um víðs vegar af land-
inu. Ríkti mikill einhug-
ur um að bæta þyrfti
margt í málefnum aldr-
aðra. Af því tilefni voru
samþykktar margar til-
lögur, sem sendar voru
ríkisstjórn og hinum
ýmsu ráðuneytum, sem
fara með umrædda
málaflokka.
Vorum við því full
bjartsýni að gengið yrði
Margrét
Thoroddsen
til móts við óskir okkar, sérstaklega
þar sem endurskoðun á lögum um
almannatryggingar stóð fyrir dyrum.
Það var því mikið rothögg fyrir sam-
tök okkar, þegar fjárlagafrumvarp
ársins 1996 var lagt fram á Alþingi
nýverið, því þar er um verulega
skerðingu á kjörum aldraðra að ræða.
í þessu frumvarpi kennir margra
grasa, sem ástæða væri að fjalla um,
en að svo stöddu mun ég aðeins
ræða eitt mál, aftengingu lífeyrís
og launakjara í landinu, sem mér
finnst svo gjörsamlega kollvarpa
þeirri hugsjón, sem lá að baki lögum
um almannatryggingar, sem gengu
í gildi 1. janúar 1947. Þar kemur
fram eindreginn vilji að
framfærslusjónarmiðið
skuli víkja fyrir trygg-
ingasjónarmiðinu.
Þau lög hafa verið í
stöðugri endurskoðun,
sem leitt hefur til hags-
bóta fyrir þá, sem notið
hafa tryggingabóta og
vil ég þá sérstaklega
nefna lög um tekju-
tryggingu frá 1971 og
lög nr. 62/1974, þar
sem svohljóðandi grein
var bætt inn í lögin:
„Nú verður breyting á
vikukaupi í almennri
verkamannavinnu og
skal ráðherra þá innan
6 mdnaða breyta upphæð bðta skv.
lögum þessum. “
Þessi lagasetning, sem nú er 65.
gr. 1. um aimannatryggingar nr.
117/1993, hefur verið í gildi í 21
ár og hafa ráðherrar ætíð gefið út
reglugerð um hækkun bóta um leið
og nýir kjarasamningar hafa verið
gerðir á vinnumarkaðnum. Þetta
hefur skapað mikið öryggi fyrir þá,
sem notið hafa tryggingaböta og
held ég að engum hafi komið til
hugar að þéssu yrði breytt.
En skv. nýja fjárlagafrumvarpinu
á að þurrka þessa grein út með einu
pennastriki. Þessi í stað verði ákveð-
ið í fjáriögum hvers árs, hvort og
67 ára og eldri eru 10%
þjóðarinnar. Margrét
Thoroddsen segir fjár-
lagafrumvarpið fela í
sér verulega skerðingu
á kjörum aldraðra.
hve mikið bætur hækka. Þær hækka
ekki lengur til samræmis við laun
og verðlag í landinu.
Samhliða þessari aftengingu á að
falla frá þeirri hækkun trygginga-
bóta, sem átti að fylgja launahækk-
unum um næstu áramót, en þá áttu
bætur að hækka um 3,5%. Það verð-
ur sem sagt ekki um neina hækkun
að ræða fyrir okkur á næsta ári
heldur á að gera þá, sem njóta elli-
launa að ölmusufólki, sem fær
greiðslur skv. geðþóttaákvörðunum
alþingismanna. Þó eru þetta ellilaun
fólks, sem hefur greitt sína skatta
og skyldur til þjóðfélagsins allan sinn
starfsaldur, jafnvel frá 16 ára aldri,
og ætti svk. almannatryggingalög-
um skýlausan rétt á þeim.
Aldraðir eru ekki þrýstihópur og
hafa ekki samningsrétt. Samt eru
67 ára og eldri 10% af þjóðinni.
Hvar stöndum við, ef Alþingi telur
sér ekki fært á næstu árum að
hækka eliilaunin og ákveður jafnvel
að lækka þau? Þetta öryggisleysi og
óvissá um framtíðina hvílir mjög
þungt á öldruðum.
Mig langar í þessu sambandi að
rifja upp orð, sem ég viðhafði í blaða-
grein í Morgunblaðinu 18. janúar
1992. Var hún skrifuð vegna fyrir-
hugaðrar tekjutengingar ellilífeyris
(grunnlífeyris), sem síðar varð illu
heilli að lögum. Þar segir: „Þó hér
sé ekki um háar upphæðir að ræða
má búast við að ef á annað borð er
hróflað við þessum lögbundnu rétt-
indum verði auðveldara að taka allt-
af stærri og stærri sneið af kök-
unni.“ Er ekki einmitt verið að gera
það, ef þetta nýja fjárlagafrumvarp
verður samþykkt?
Það er ósköp eðlilegt að ríkisstjórn-
in þurfi að sýna aðhald í rekstri, en
það sætir furðu að alltaf sé ráðist á
garðinn, þar sem hann er lægstur,
en aðrir sem hærra eru settir fái að
njóta sinna hlunninda óáreittir.
Ég treysti því, að háttvirtir alþing-
ismenn taki mál þetta til alvarlegrar
íhugunar og láti það ekki henda að
þessi mikilsverðu réttindi, sem hafa
verið í gildi í 21 ár, verði tekin af
því fólki, sem byggt hefur upp þetta
þjóðfélag.
Höfundur er varaformaður
Lándssambands aldradra.
St. 28-40
Svart leður
Verðfrá 3.550
St. 31-39
Svart leður eða lakk
Verð 2.990
St. 31-39
Svart leður eða lakk
Verð 2.990
St. 31-39
Svart leður eða lakk.
Verð 2.990
Póstsendum
SKÓUERSLUN
KÓPAU0GS
HAMBRBftfiG 3 • SlMI 554 1754