Morgunblaðið - 01.12.1995, Blaðsíða 34

34 FÖSTUDAGUR 1. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
SAMKEPPIMII FJARSKIPTUM
Alnetið nýtir m.a. símann til
að hver geti tengst tölvum
um heim allan á ódýran hátt.
að flytja meira en gögn og
myndir um alnetið, því al-
netssíminn getur orðið
Arni Matthíasson komst að því að það er hæ æður keppinautur langlínuþjónustu símafyrirtækja
Alnets
sími
Hlutur alnetsins í upplýsingastreymi
Notendur (milljðnir)
Stafrænn
sími
Einkatölvur
180
Gervihnattasjonvarp \ tölvur, ~
Kapalsjónvarp
Byggt á skýrslu Alþjóða símamálasambandsins, ITU. Tölur miðast við árið 1994.
ALNETIÐ á nokkuð í land
að verða að því alheims-
neti sem menn sjá í hill-
ingum. Líkur má færa
fyrir því að notendur séu oftaldir
á alnetinu, þ.e. að oft séu þeir
taldir sem möguleika eiga á að
tengjast en ekki þeir sem eru
tengdir í raun. Því eru alnetsnot-
endur líklega innan við þrjátíu
milljónir, en ekki sextíu milljónir
eða fleiri eins og sumir hafa hald-
ið fram. Þetta er vitanlega gríðar-
legur fjöldi, en einungis sjötti hluti
tölvunotenda og innan við fimm
prósent af símanotendum. Því er
langt í að alnetið keppi við sjón-
varpið, þar eð alnetsnotendur eru
innan við tvö prósent af sjón-
varpsáhorfendum.
Hér á landi er þetta hlutfall
nokkuð annað, því alnetið hefur
náð að komast betur á legg hér
en víða. Þannig voru 1994, sam-
kvæmt skýrslu Alþjóða símamála-
sambandsins (ITU), 978 alnet-
snotendur á hveija 10.000 íbúa á
íslandi, 772 í Finnlandi, 633 í
Noregi, 488 í Svíþjóð og 275 í
Danmörku. Samkvæmt sömu
skýrslu voru þá 5.573 símar á
hverja 10.000 íbúa á íslandi, 6.831
í Svíþjóð, 6.037 í Danmörku, 5.540
í Noregi og 5.511 í Finnlandi.
Ekki eru þá taldir farsímar.
Eitt af því sem getur aukið enn
áhugann á að tengjast alnetinu
er svokallaður alnetssími og verð-
ur að telja hann ógnun við símafyr-
irtæki hvarvetna, sem hafa yfir-
leitt stærstan hluta tekna sinna
af langlínusímtölum. Með alnets-
síma má nefnilega hringja milli
landa á innanbæjartaxta. Þó
tæknilegir vankantar hafi verið
fjölmargir til að byija með eru
endurbætur hraðar og nokkur fyr-
irtæki keppast við að kynna endur-
bætur á forritum og búnaði. Þessu
til viðbótar hillir undir að hægt
verði að nota alnetið til að hringja
í hvaða símanúmer sem er, jafnvel
þó sá sími sé ekki tengdur tölvu.
Alnetssími
Alnetssími, sem kom á markað
fyrir tveimur árum, er hugbúnaður
sem byggist á því að tölvunotandi
sem tengdur er alnetinu notar tölv-
una sína til að hringja í aðra tölvu
sem einnig er tengd alnetinu. Báð-
ar þurfa tölvurnar að hafa hljóð-
kort, hljóðnema og hátalara. Þann-
ig talar notandinn í hljóðnemann,
forrit sér um að breyta talinu í
rafboð og sendir þau til tölvu
móttakandans. Forritið í þeirri
tölvu tekur við rafboðunum og
breytir þeim í hljóð með aðstoð
hljóðkortsins.
Framan af sögu þessa búnaðar
var samtalið skrykkjótt og ekki
Sími og farsími
698,
gátu báðir talað í einu. Margir
kannast við slíkt frá fjarskiptum
fyrri tíma þegar talað var „á fjöðr-
inni“, þ.e. sá sem talaði hélt niðri
fjöður á símtólinu og heyrði ekki
til hins á meðan.
Með tímanum hefur alnetssíma-
tæknin tekið stakkaskiptum og nú
getur samtal gengið nánast eins
hratt fyrir sig og í síma. Öllu skipt-
ir þó að samtalið er á innanbæjar-
taxta, en ekki langlínutaxta eða
millilandataxta, enda byggist al-
netið ekki síst á því að ekki þarf
að borga nema innanbæjarsímtal,
sama hvert viðkomandi tölva teng-
ist. Við þennan taxta bætist svo
það gjald sem viðkomandi þarf að
greiða til þjónustuaðilans.
Ókeypis alnetssími
Það sér hver í hendi sér að fyrst
hægt er að hringja úr síma í tölvu
er líku hægt að láta tölvu hringja
í síma, eins og gerist til að mynda
þegar tölva með símbréfsforriti
hringir í símbréfstæki. Það hlýtur
því að vera hægur leikur að setja
upp þannig tölvukerfí að hver sem
er geti hringt í tölvu, án þess að
vera með tölvu sjálfur, látið þá
tölvu hringja í aðra tölvu í útlönd-
um, á innanbæjartaxta vitanlega,
og tölvuna í útlöndum síðan
hringja í númer í því landi eða
þeirri borg. Þegar samband er svo
komið á geta vikomandi spjallað
saman í símanum og verða lítt
varir við tölvurnar sem sjá um að
koma boðunum á milli.
Um þessar mundir er komið af
stað verkefni sem kallast Free
World Dialup Experiment, eða
„Tilraunaverkefni um ókeypis al-
heimssíma“, og hófst fyrir hálfum
öðrum mánuði. Til að byija með
byggist það á að tölvunotendur
með alnetsaðgang og símaforrit
geta hringt í hvern sem er í öðru
Iandi, með aðstoð tölvu, þó sá sem
hringt er í sé ekki með tölvu.
Næsta skref er svo að hver sem
er geti hringt í hvern sem er án
þess að hafa tölvu við hendina;
hann hringir þá í tölvu í heimabæ
sínum, sem hringir í tölvu erlend-
is, sem svo aftur hringir í viðkom-
andi númer. Þegar samband er
komið á sjá tölvurnar um að breyta
símboðunum í rafboð jafnóðum,
pakka þeim saman og senda á
milli staða. Að sögn aðstandenda
verkefnisins verður þetta mögu-
legt um mitt næsta ár hið minnsta.
Sparað fyrir tengingu
Sem dæmi um hvað notandi
gæti sparað má nefna símtal til
Noregs kl. 22 að kvöldi. Ekki er
reiknað inní upphafsskref vegna
símtalsins, enda er það það sama
í báðum dæmum. Venjulegt milli-
landasímtal til Noregs kostar 58
kr. á þessum tíma kvölds.
Símtal með aðstoð tölvunnar
myndi hins vegar kosta 42 aura
hver mínúta, sem er innanbæjar-
taxti, að viðbættum kostnaði
vegna alnetstengingarinnar.
Kostnaður vegna tengingar við
alnetið er misjafn eftir fyrirtækj-
um. Sum taka mánaðargjald og
tímagjald, en önnur aðeins mánað-
argjald. Til að mynda er dæmi um
alnetsþjónustu þar sem tengingin
kostar 1.900 kr. á mánuði en ekk-
ert tímagjald er reiknað. Hjá ann-
arri alnetsþjónustu er mánaðar-
gjald 500 kr. og hver tengimínúta
kostar eina krónu.
Ef hringt er lengra en til Nor-
egs sparast enn meira. Til dæmis
kostar hver mínúta í millilanda-
símtali til Bandaríkjanna 86 kr.,
til Ástralíu 150 kr. og til lands í
hæsta gjaldflokki, svo sem An-
gola, kostar hver mínúta 225 kr.
Með alnetssíma er kostnaðurinn
ævinlega sá sami, 42 aurar hver
mínúta að viðbættum hlutfalls-
kostnaði vegna tengingarinnar
eins og áður er rakið.
Sé hringt til Ástralíu með al-
netssíma og notandinn borgar
1.900 kr. mánaðargjald og ekkert
tímagjald hjá alnetsþjónustunni,
sparast fyrir mánaðargjaldinu í
einu tólf mínútna símtali. í þessu
dæmi er ekki reiknað með kostn-
aði við tölvu-, mótalds- eða hljóð-
kortskaup, enda kaupir varla
nokkur maður tölvu til þess eins
að nota hana sem síma - enn sem
komið er að minnsta kosti. Hug-
búnaðinn fyrir alnetssímann er er
yfirleitt iiægt að fá ókeypis.
Plássfrekar hljóðskrár
Þó alnetssími eigi eflaust eftir
að verða vinsæll, sérstaklega fyrir
þá sem gaman hafa af nýjungum,
eru ekki miklar líkur á að notkun
hans eigi eftir að verða almenn,
að minnsta kosti ekki næstu árin.
Málum er nefnilega svo háttað að
hljóðskrár eru afskaplega stórar,
jafnvel þó þeim sé pakkað, og því
þarf mikla flutningsgetu til að
flytja þær á milli staða. Það þýðir
því að alnetsgátt Islands, sem er
1 Mb um þessar mundir, og þykir
fáum mikið, yrði fljót að fyllast
með þeim afleiðingum að samtöl
yrðu skrykkjótt og óstöðug. Þó það
megi sætta sig við ýmislegt til að
spara sér á þriðja hundrað krónur
á mínútu, hringja ekki margir svo
langt og ekki er víst að allir sætti
sig við minni gæði á símtölum,
því þau eru eðlilega minni með
þessu móti.
Hvernig símafyrirtæki munu
svara þessu er svo enn einn óvissu-
þátturinn, þó ógerningur sé að
spyrna við þessari þróun nema
með því að hlera hvern síma. Ein-
hver viðbrögð verða þó að verða,
því enn einu sinni hefur tæknin
tekið á rás í átt sem enginn sá
fyrir.