Morgunblaðið - 01.12.1995, Blaðsíða 10

10 FÖSTUDAGUR 1. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
IMIÐURSTAÐA LAUNANEFNDAR
Morgunblaðið/RAX
VINNUVEITENDASAMBANDIÐ hélt sambandsstjórnarfund á Hótel Loftleiðum um hádegisbilið í gær og var þar samþykkt umboð til að semja við ASÍ.
Ekkí marktæk frá-
vik frá forsend-
um kjarasamninga
EFTIRFARANDI er niðurstaða
launanefndar Alþýðusambands ís-
lands og Vinnuveitendasambands
íslands um forsendur kjarasamninga
og breytingar á þeim.
„í kjarasamningum aðildarsam-
taka ASÍ og vinnuveitenda er ákvæði
um sérstaka launanefnd sem m.a.
skuli meta hvort marktæk frávik
hafí orðið á samningsforsendum.
Hafi forsendur ekki staðist skuli
hvorum aðila heimilt að segja samn-
ingum lausum. Launanefndin hóf
störf í byijun nóvember og hélt níu
formlega fundi. í starfi nefndarinnar
hefur einkum reynt á inat á þeim
forsendum kjarasamninga aðila sem
tilgreindar eru í samningsákvæðum,
þ.e. verðlagsþróun og yfírlýsingu rík-
isstjómar frá 20. feb. sl. Jafnframt
hefur verið litið til launaþróunar á
samningstímabilinu.
Nefndin hefur komist að þeirri
niðurstöðu að verðlagsforsendur hafi
staðist á árinu 1995 þar sem verð-
bólga hefur orðið minni en í við-
skiptalöndunum. Kaupmáttur hefur
að sama skapi orðið meiri en við var
búist við gerð kjarasamninganna í
febrúar. Þó olli nokkrum áhyggjum
skriða verðhækkana upp úr miðju
ári, einkum á innlendu grænmeti,
sem leiddi til meiri hækkunar verð-
lags en eðlilegt var. Nefndin hefur
vakið athygli ríkisstjórnar á þessari
þróun oig aðstæðum seni hamla sam-
keppni og halda uppi framleiðslu-
kostnaði á mikilvægum matvælateg-
undum. Nefndin telur þó að í ljósi
fyrirheita ríkisstjómar um breyting-
ar á forsendum verðmyndunar græn-
metis, eggja, kjúklinga og svínakjöts
sé þess að vænta að verðlagsþróun
í heild verði viðunandi á næsta ári.
Þannig verði tryggt að kaupmáttur
launa geti áfram farið vaxandi.
Mismunandi sjónarmið
Mismunandi sjónarmið hafa verið
um það hvort fyrirheit rjkisstjómar
í tengslum við gerð kjarasamninga
hafi að fullu verið efnd svo sem
vænst var. Fyrir liggur að ríkisstjóm-
in telur svo vera og atvinnurekendur
gera ekki ágreining um þá afstöðu
að svo stöddu, og það eins þótt boð-
uð 0,5% hækkun tryggingagjalds
hækki launakostnað umfram það
sem að var stefnt. Fulltrúar ASÍ
töldu á hinn bóginn nokkuð vanta á
fullar efndir. Ríkisstjórnin hefur nú
fallist á að koma til móts við gagn-
rýni verkalýðshreyfingarinnar með
hækkunum á bótafjárhæðum frá for-
sendum flárlaga svo og flýtingu á
því að gera lífeyrisiðgjöld launþega
að fullu frádráttarbær fyrir álagn-
ingu skatta. Með hliðsjón af þessu
telja fulltrúar ASÍ að efndir ríkis-
stjómar séu orðnar í bærilegu sam-
ræmi við fyrirheit frá 20. febrúar sl.
Í samræmi við framanritað er það
niðurstaða launanefndar að ekki séú
marktæk frávik frá forsendum kja-
rasamninganna og því ekki grund-
vöHur fyrir uppsögn þeirra. Fulltrúar
ASÍ í launanefnd minna þó á að enn
á ríkisstjómin óefnd nokkur atriði í
yfirlýsingu sinni frá 20. febrúar, en
til þess hefur hún svigrúm á árinu
1996.
Þótt í kjarasamningum aðila séu
ekki ákvæði um endurmat vegna
launaþróunar hefur ASÍ knúið mjög
á um hækkun til handa þeim sem
sömdu í febrúar. Þetta hefur verið
stutt þeim rökum að síðari samning-
ar hliðstæðra hópa, einkum hjá ríki
og sveitarfélögum, hafi falið í sér
meiri hækkanir. Uttektir Þjóðhags-
stofnunar á efni kjarasamninga á
almennum vinnumarkaði og hjá hinu
opinbera staðfesta að þessi fuliyrðing
er rétt. Almennt virðist gilda að
samningar sem gerðir voru frá apríl-
byrjun hafi falið í sér frekari launa-
breytingar en fólust í febrúarsamn-
ingunum. Gildir það bæði um samn-
inga ríkis og sveitarfélaga og samn-
inga á almennum vinnumarkaði.
Þrátt fyrir að ákvæði kjarasamn-
inga skuldbindi ekki vinnuveitendur
tii viðbragða vegna þessa telja sam-
tök þeirra mikils virði að tryggja
stöðugleika á vinnumarkaði. Því
megi kosta miklu til að viðhalda
trausti í samskiptum samningsaðila
og auðvelda undirbúning að gerð
næstu kjarasamninga. Af þeim
ástæðum hafa þau fallist á að koma
til móts við óskir verkalýðshreyfing-
arinnar eins og nánar kemur fram í
meðfylgjandi tillögu að samkomu-
lagi.
Viðbótin verði
tekjujafnandi
Að höfðu samráði við stjórnir og
forystumenn samtaka þeirra sem að
launanefndinni standa er það orðið
að samkomulagi að leggja til hækkun
á launalið þeirra stéttarfélaga sem
sömdu þann 21. febrúar sl. og eins
þeiira stéttarfélaga á samningssviði
aðila sem sömdu með sama hætti
fram til 5. apríl sl. Aðilar eru sam-
mála um að þessi viðbót við gildandi
samninga eigi að vera tekjujafnandi
í samræmi við markmið febrúar-
samninganna.
Athugun launanefndar hefur leitt
í ljós, að félagsmenn þeirra stéttarfé-
laga sem hér um ræðir njóta al-
mennt mun lægri desemberuppbótar
en hópar sem sömdu um frekari
hækkanir en í febrúarsamningunum
fólust. Þannig er desemberuppbót í
flestum samningum ríkis og sveitar-
félaga yfir kr. 26.000 og í einstaka
samningum, jafnt á opinberum sem
og almennum vinnumarkaði, eru
fastar aukagreiðslur í desember enn
hærri. Þessar greiðslur hækka ekki.
Með hliðsjón af markmiðum um
að jafna nokkuð launaþróun þeirra
sem sömdu í upphafi árs við launa-
þróun þeirra er síðar sömdu svo og
markmiðum um launajöfnun hefur
nefndin orðið ásátt um að gera með-
fylgjandi tillögu til umbjóðenda sinna
um breytingar á ákvæðum giidandi
samninga um desemberuppbót.
Tillaga að samkomulagi
Desemberuppbót breýtist úr kr.
13.000 í kr. 20.000 í desember 1995
og úr kr. 15.000 í kr. 24.000 í desem-
ber 1996 og verður það þaðan í frá.
í framangreindum Ijárhæðum er or-
lof innifalið og greiðast þær sjálf-
stætt og án tengsla við laun. Sérstak-
ar greiðslur í desember sem hærri
eru en að framan greinir breytast
ekki. Um útreikning og framkvæmd
fer að öðru leyti skv. nánari reglum
gildandi samninga.
Ákvæði um desemberuppbót jðn-
nema í samkomulagi VSÍ og ASÍ um
kaup og kjör iðnnema, samningum
RSI og Samiðnar svo og öðrum kja-
rasamningum sem ijalla kunna um
málefni iðnnema, verði svohljóðandi:
„Iðnnemar á námssamningi og
starfsþjálfunamemar skuiu fá
greidda desemberuppbót, kr. 13.000
eigi síðar en 15. desember 1995.
Desemberuppbót verði kr. 15.000 á
árinu 1996 og þaðan í frá.
Réttur til greiðslu desemberupp-
bótar skal vera í réttu hlutfalli við
starfstíma. Fullt starf telst í þessu
sambandi 45 unnar vikur (1.800
dagvinnustundir) eða meira fyrir
utan orlof. Hjá iðnnemum á náms-
samningi telst námstími í skóla sem
unninn tími.
Desemberuppbót að inniföldu or-
lofi greiðist sjálfstætt og án tengsla
við iaun.“
Ef í gildandi kjarasamningi er
kveðið á um hærri desemberuppbót
iðnnema en að framan greinir breyt-
ist hún þó ekki.
Framangreind breyting gildir frá
1. desember 1995 enda samþykki
hlutaðeigandi aðildarfélög ASÍ ofan-
greinda breytingu á ákvæðum gild-
andi samninga um desemberuppbót.
Hafi gagnaðila ekki borist tilkynning
um höfnun í síðasta lagi 8. desember
nk. skoðast tillagan samþykkt.
Reykjavík, 30. nóvember 1995.
I launanefnd samningsaðila,
F.h. aðildarsamtaka Alþýðusam-
bands íslands
Benedikt Davíðsson
Ingibjörg R. Guðmundsdóttir
F.h. Vinnuveitendasambands ís-
lands
Ólafur B. Ólafsson
Víglundur Þorsteinsson
Þórarinn V. Þórarinsson
Hannes G. Sigurðsson
F.h. Vinnumálasambandsins
Jóngeir H. Hlinason"
Yfirlýsing Björns Grétars Sveinssonar, formanns Verkamannasambands íslands
Tel mig bundinn af sam-
þykktum þings Verka-
mannasambandsins
HÉR Á eftir fer yfirlýsing Björns Grétars
Sveinssonar, formanns Verkamannasam-
bands íslands, vegna samþykktar launa-
nefndar ASÍ og VSI í gær:
„Það er hlutverk launanefndar skv. kjara-
samningunum frá í febrúar sl. samkvæmt
orðalagi samninganna að gera tillögur um
viðbrögð til samningsaðilanna og stjórnvalda
eftir því sem aðstæður krefjast. Telji launa-
nefndin að marktæk frávik hafi orðið frá
forsendum samninga er hvorum aðila kjara-
samningsins heimilt að segja samningum
lausum með minnst mánaðar fyrirvara og
verður sú ákvörðun að liggja fyrir í síðasta
iagi 30. nóvember enda taki uppsögn gildi
um áramót.
í samræmi við ákvæði 17. gr. kjarasamn-
ings Verkamannasambands Islands við at-
vinnurekendur var undirritaður valinn til setu
i launanefnd af framkvæmdastjórn Verka-
mannasambands íslands og því hijóta sjónar-
mið mín innan launanefndar ekki síst að
mótast af skoðunum félaga minna í Verka-
mannasambandinu.
Afstaða Verkamannasambands íslands
eins og hún kom fram í ályktun um kjaramál
á 18. þingi sambandsins fyrir skömmu er sú
að skora á launanefnd og verkalýðsfélögin
að segja kjarasamningum upp og hefja strax
undirbúning að gerð nýrra kjarasamninga.
Grundvaliarkrafa við nýja samningsgerð
skuli vera sú að krefjast verulegrar hækkun-
ar lægstu launa ásamt fullri tryggingu fyrir
því að sá kaupmáttur haidi sem samið verði
um. Bregðist ríkisstjórn og atvinnurekendur
ekki við sanngjörnum kröfum verkalýðs-
hreyfingarinnar um endurskoðun kjarasamn-
inga, beri þeir ábyrgð á því sem gerast kann
á vinnumarkaði næstu vikur.
Fyrir liggur það mat hagdeildar ASÍ sem
staðfest hefur verið með skýrslu Þjóðhags-
stofnunar að bilið milli hækkunar kauptaxta
þeirra sem sömdu í febrúar sl. og hinna sem
síðar sömdu er að lágmarki kr. 3.000. Þær
leiðréttingar sem fyrirliggandi drög að sam-
komulagi aðila gera ráð fyrir eru víðsfjarri
því sem dugar tiiað jafna þennan mun.
Nálgun við fyrri loforð
Þær lagfæringar á fjárlagafrumvarpi sem
kynntar hafa verið með yfirlýsingu ríkis-
stjórnar Davíðs Oddssonar frá í gær fela i
raun ekki annað í sér en nálgun við þau lof-
orð sem sama ríkisstjórn gaf í febrúar sl.
og var hluti af forsendum samninga skv.
beinu orðalagi þeirra. Verkalýðshreyfingunni
er nú ætlað að greiða fyrir þau loforð öðru
sinni.
Meginmarkmið febrúarsamninganna var
skv. sameiginlegri yfirlýsingu samningsaðila
það að stuðla að kjarajöfnun í samfélaginu.
Fyrir hönd umbjóðenda minna, verkafólks á
íslandi, vil ég lýsa því yfir að markmið febrú-
arsamninganna hafa brugðist.
Undir forystu ríkisstjórnar hefur jafn-
launastefnan markvisst verið brotin niður.
Það ríkir engin sátt í þjóðfélagi okkar um
jafnlaunastefnuna og þar með er mikilvæg-
asta forsenda kjarasamninganna frá í febr-
úar brostin.
Með fyrirliggjandi drögum að samkomu-
lagi aðila hafa atvinnurekendur í raun viður-
kennt þessar staðreyndir með því að bjóða
uppá að inn í samningana verði bætt greiðsl-
um sem ekki er gert ráð fyrir í þeim. Það
sem boðið hefur verið dugar hins vegar eng-
an veginn til að leiðrétta það misgengi sem
orðið hefur.
Undirritaður telur sig skuldbundinn _af
ályktun 18. þings Verkamannasambands ís-
lands og síðari samþykktum einstakra félaga
og mun því með vísan til þess og þeirra raka
sem að framan eru tíunduð ekki standa að
tillögu launanefndar sem aðilar staðfesta í
dag.
Björn G. Sveinsson."