Morgunblaðið - 01.12.1995, Blaðsíða 35

FÖSTUDAGUR 1. DESEMBER 1995 35
Hitaveitan og lágt orkuverð
Nú eru liðin 5 ár síðan hið glæsi-
lega varmaorkuver á Nesjavöllum
var tekið í notkun. Rekstur þess
hefur gengið mjög vel eftir að kom-
ist var fyrir byijunarvandamál sem
ollu útfellingu í dreifikerfi hitaveit-
unnar.
Hitaveitan hefur reynst Reykvík-
ingum sem hin besta gullnáma.
Notendur veitunnar greiða mjög lágt
orkuverð eða um 0,80 kr. á hveija
kílówattstund (kr/kWst) auk um
5.600 króna árlegs fastagjalds.
Þarna er ekki reiknuð með sú orka,
sem felst í bakrásarvatninu, sem
fjölmargir nota til snjóbræðslu á
gangstígum og bílastæðum; hún
fæst ókeypis meðan notast er við
minna en 30° C heitt bakrásarvatn.
Til samanburðar má nefna að raf-
orkunotendur í Reykjavík greiða
5,72 krónur á kílówattstund fyrir
almennt heimilisrafmagn fyrir utan
virðisaukaskatt auk um 2.500 króna
fastagjalds á ári. Að auki greiðir
Hitaveitan um 800 milljónir króna á
þessu ári sem arð eða skatt til borg-
arsjóðs eftir því hvaða nafngift menn
kjósa að gefa þessari greiðslu og
skuldir fyrirtækisins eru óverulegar.
Sambærileg greiðsla Rafmagnsveit-
unnar til borgarsjóðs nemur á þessu
ári tæpum 600 milljónum.
Þetta lága orkuverð hitaveitunnar
er afrakstur af hagstæðum náttúru-
legum aðstæðum en ekki síður ein-
stæðri íslenskri tækni, sem þakka
má áratuga rannsóknum íslenskra
vísinda- og tæknimanna. Ekki má
heldur gleyma hlut þeirra stjórn-
málamanna sem af framsýni hafa
stuðlað að því að fé hefur verið var-
ið til rannsókna og uppbyggingar í
orkuiðnaði landsmanna. Hitaveitur
landsins eru trúlega bestu dæmin
um hvernig fé, sem varið hefur ver-
ið til rannsókna, hefur skilað sér til
baka í gríðarlegum þjóðhagslegum
ávinningi.
Raforkuframleiðsla á
Nesjavöllum
Jarðhitasvæðið á Nesjavöllum er
háhitasvæði, hitinn á vatninu, sem
upp kemur um borholur hitaveitunn-
ar, er allt að 340° C. Svo heitt vatn
er ekki bara nothæft í hitaveitu held-
ur er það einnig kjörið til raforku-
framleiðslu. Nú þegar væri hægt að
framleiða umtalsvert rafmagn á
Nesjavöllum með tiltölulega litlum
kostnaði. Reynslan sýnir að þegar
háhitasvæði eru í senn nýtt til raf-
orkuframleiðslu og til hitaveitu fæst
góð nýting á orkunni, sem tekin er
úr iðrum jarðar, og lágt orkuverð.
Fram til þessa hefur nær engin
raforkuframleiðsla farið fram á
Nesjavöllum. Skýringin er sú, að frá
því Blönduvirkjun var tekin í notkun
hefur verið til mikil umframorka í
raforkukerfi landsinanna. Því hefur
ÞAÐ ER háskólastúdentum til
sóma að halda fullveldisdaginn há-
tíðlegan og hvetja þjóðina til þess
að minnast hans. Þegar Þjóðarbók-
hlaðan var vígð 1. desember í fyrra,
efndu þeir til þjóðarátaks til styrktar
því starfi, sem þar fer fram. Það
hefur borið stórkostlegan ávöxt. Og
nú í dag beita þeir sér fyrir stofnun
félags velunnara Háskóla íslands til
þess að efla hann. Hvers vegna er
það ekki aðeins gagnlegt, heldur
nauðsynlegt?
Heimurinn héfur verið að breytast
á undanförum áratugum. Og hann
mun breytast enn meir og enn örar
á næstu áratugum. Auðvitað snerta
þessar breytingar okkur íslendinga.
Það er nauðsynlegt, að við tökum
þátt í þeim og bregðumst við þeim
rneð skynsamlegum hætti.
Nýtt þjóðfélag mótast af hátækni,
hugbúnaði, ótrúlega fullkomnum
fjarskiptum, víðtækum upplýsingum
um allt og alla. Þessi
þróun grundvallast á
vísindum, rannsóknum.
Hráefni og náttúruauð-
lindir eru ekki lengur
verðmætustu eignir
veraldar. Dýrmætasti
íjársjóðurinn er maður-
inn sjálfur og hugvit
hans. Mannauðurinn er
mikilvægasta auðlind-
in.
Framfarir byggjast
fyrst og fremst á nýrri
þekkingu og hagnýt-
ingu hennar. Miðstöðv-
ar þekkingarleitar eru
í háskólum og á rann-
sóknarstöðvum. Þess vegna eru há-
skólar og rannsóknarstöðvar mikil-
vægustu stofnanir nýja þjóðfélagsins.
Háskóli íslands verður að taka þátt
í þeirri leit að nýjum sannindum, sem
verða undirstaða framfara nýs tíma.
Það er hlutverk hins nýja
félags hollvina Háskól-
ans að auðvelda honum
það. Þess vegna á félag-
ið stuðning allra góðra
Islendinga skilinn.
En vísindin eiga ekki
aðeins að hafa það hlut-
verk að auka auðlegð
og bæta kjör. Jónas
Hallgrímsson sagði:
„Vísindin efla alla
dáð, orkuna styrkja, vilj-
ann hvessa."
Á þessi orð er minnt
skýrum stöfum í anddyri
aðalbyggingar Háskól-
ans. Jónas Hallgrímsson
skildi, að vísindin eru ekki aðeins
undirstaða vaxandi velmegunar,
ekki aðeins hagsældar, heldur einnig
farsældar. Mannssálin og fegurðin
mega ekki glatast í ölduróti auðlegð-
ar og þekkingar.
Líkur benda til að með
raforkuframleiðslu á
Nesjavöllum megi
lækka raforkukostnað
Reykvíkinga um 700-
1.000 milljónir króna á
ári, segir Olafur G.
Flóvenz. Það munar
um minna.
þegar þá stefnu að hefja raforku-
framleiðslu á Nesjavöllum á alnæstu
árum. Það mun draga verulega úr
þörf Landsvirkjunar fyrir nýfjárfest-
ingar og raforkuverð til Reykvíkinga
gæti lækkað.
Ég hvet borgaryfirvöld í Reykja-
vík eindregið til að huga vel að þessu
máli og stefna að raforkuframieiðslu
á Nesjavöllum með það fyrir augum
að lækka raforkukostnað borgarbúa
um allt að 1 milljarð á ári. Það
munar um minna.
Höfundur er jarðeðlisfræðingur.
í grannríkjum sitja ráð-
herrar ekki á þingi, seg-
ir Siv Friðleifsdóttir,
heldur hafa þeir þar
málfrelsi en ekki
atkvæðisrétt.
mönnum yrði ekki fækkað. Það er
því rétt að skoða hvort ekki beri
að fækka þingmönnum um 8-10,
t.d. með því að fækka um einn þing-
mann í hveiju kjördæmi.
Þingmenn voru um 50 um og
eftir miðbik aldarinnar. Þeim hefur
síðan nokkrum sinnum verið fjölgað
í tengslum við breytingar á kosn-
ingalöggjöfinni, þar sem megin-
markmiðið hefur verið að leiðrétta
misjafnt vægi atkvæða eftir kjör-
dæmum. Þingmönnum hefur ekki
verið fjölgað vegna aukinna um-
svifa í lagasetningu þingsins. Hér
á landi er einn þingmaður á hveija
4.238 íbúa. Það er mat mitt að
þótt þingmönnum yrði fækkað um
8-10 myndi slík aðgerð ekki hafa
teljandi áhrif á þingstörfin.
Höfundur er þingmaður Fram-
sóknarflokks úr Reykjaneskjör-
dæmi.
Vísindin eru undirstaða
hagsældar og farsæld-
ar. Gylfi Þ. Gíslason
skrifar um nýtt félag
hollvina Háskóla
íslands.
Háskóli íslands, aðrir íslenzkir
háskólar, háskólar allra landa eiga
að vera musteri þess mannvits og
þeirrar þekkingar, sem er aflgjafi
allra framfara. Og háskólarnir eiga
einnig að vera boðberar þess kær-
leika, þeirrar góðvildar og þeirrar
réttsýni, sem er undirstaða fagurs
mannlífs.
Höfundur er fyrrv. prófessor.
Bílamarkaöurinn
Löggild bílasala
Opið laugard. kl. 10-17,
sunnudaga kl. 13-18.
Verið velkomin.
Við vinnum fyrir þig.
Nissan Sunny SKX 4x4 '91, rauður, 5 g.,
ek. aðeins 35 þ. km., rafm. í rúðum, spoil-
er o.fl. V. 1.030 þús.
Plamouth Grand Voyager LE 3,3 L 4x4
’92, ek. 57 þ. km., 7 manna líknarbelgur,
ABS og rafm. í öllu. Gullfallegur. V. 2.400
þús.
V.W Vento GL ’93, rauður, sjálfsk., ek.
47 þ. km. V. 1.250 þús.
Grand Cherokee SE 4.0L '93, græns-
ans., sjálfsk., ek. 66 þ. km. Fallegur jeppi.
Tilboðsv. 2.890 þús.
Toyota Corolla Touring XL 4x4 '91, grár,
5 g., ek. 86 þ. km. V. 1.030 þús.
Renault Laguna RT 2000 '95, grásans.,
sjálfsk., ek. aðeins 7 þ. km., rafm. í öllu,
fjarst. læsingar o.fl. Sem nýr. V. 1.690 þús.
Ford Bronco XLT '88, rauður, 5 g., ek.
aðeins 76 þ. km. Óvenju gott eintak.
V. 980 þús.
Mazda 323 GLX 4x4 station '91, 5 g.,
ek. aðeins 48 þ. km. V. 930 þús.
Toyota Corolla XL 3ja dyra '88, blár, 4
g., ek. 85 þ. km. V. 450 þús.
Toyota Corolla GLi 1600 Liftback '93, 5
g., ek. 54 þ. km. V. 1.050 þús.
Ford Explorer XLT '91, rauður, sjálfsk.,
ek. 98 þ. km., óvenju gott eintak. Til-
boðsv. 1.980 þús.
Nissan Primera 2.0 SLX '92, 5 dyra, grás-
ans., 5 g., ek. 61 þ. km., rafm. í ruðum
o.fl. V. 1.160 þús.
Subaru 1800 Coupé 4x4 '88, grásans., 5
g., ek. 93 þ. km. V. 630 þús.
Nissan Patrol GR diesel '94, hvítur, 5 g.,
ek. 30 þ. km., 33" dekk (2 dekkjagangar),
álfelgur o.fl. V. 3.350 þús.
Honda Civic DXi Sedan '94, vínrauður, 5
g., ek. 32 þ. km. V. 1.250 þús.
Toyota Double Cap diesel m/ húsi '90,
5 g., ek. 98 þ. km., mikið breyttur. V. 1.700
þús.
Hyundai Elantra GT ?95, sjálfsk., rauður,
ek. aðeins 5 þ. km., álfelgur, spoiler.
V. 1.390 þús.
Toyota Corolla XLi 1600 '93, rauður, ek.
45 þ. km., 5 g. V. 960 þús.
MMC Lancer hlaðbakur GLX '91, brúnn,
5 g., ek. 75 þ. km. V. 790 þús.
Honda Civic GL '88, rauður, sjálfsk., ek.
103 þ. km., fallegur bíll. V. 490 þús.
MMC Galant GLSi 4x4 ’90, 5 g., ek. 130
þ. km. (vól nýyfirfarin, tímareim o.fl.).
V. 1.090 þús. Sk. ód.
Ath.: Mikil eftirspurn
eftir árg. ’92-'96.
Vantar slíka bíla á skrá
og á staðinn.
Nýr bill 'Ronault Saframo 2.2 Vi '94,
steingrár, sjálfsk., ek. aðeins 1.600 þ.
km., rafm. í öllu, fjarst. læsingar o.fl.
V. 2.650 þús.
Renault Cllo RN 5 dyra '91, rauður, S g.,
ek. 60 þ.km., rafm. i rúðum, fjarst. læsing-
ar o.fl. V. 620 þús. Sk. ód.
Hyundal Pony LS '94, 4ra dyra, 5 g„ ek.
16 þ. km. V. 780 þús.
MMC L-300 Minibus '88, grésans., 5 g.,
ek. 120 þ. km„ vél yfirfarin (timareim o.fl.).
V. 1.050 þús. Mjög góð lánakjör.
MMC Pajero V-6 (3000) '92, vinrauður,
sjálfsk., ek. 113 þ. km. Einn með öllu.
V. 2.690 þús.
Chevrolet Blazer S-10 '86, svartur, 6 cyl.,
sjálfsk., vél nýuppt., álfelgur o.fl. Óvenju
gott eintak. V. 850 þús.
Toyota 4Runner V-6 '90, svartur, sjálfsk.,
ek. 92 þ. km. V. 1.900 þús.
Hyundai Pony LS '94, 5 g„ ek. 45 þ. km.
V. 780 þús.
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Lækka má raforkuverð Reykvík-
inga með virkjun á Nesjavöllum
Hitaveitan getað fengið
raforku á mjög lágu
verði til eigin nota á
Nesjavöllum. Hefði
Reykjavíkurborg hafíð
framleiðslu á ódýrri raf-
orku á Nesjavöllum
meðan ofgnótt af orku
var til í orkuverum
Landsvirkjunar hefði
það aukið á rekstrar-
vanda Landsvirkjunar.
En nú hafa veður skip-
ast í lofti. Samningar
um stækkun álversins í
Straumsvík hafa gjör-
breytt stöðunni í raf-
orkumálum lands-
manna, í stað ofgnóttar
af raforku þarf nú að hyggja að
framkvæmdum til að auka raforku-
framleiðslu í landinu. Þetta gefur
Reykvíkingum tilefni til að meta
stöðu sína upp á nýtt.
Raforkunotkun Reykjavíkur
Árlega kaupir Rafmagnsveita
Reykjavíkur um 660 GWst (gíga-
wattstundir) af raforku frá Lands-
virkjun og greiðir fyrir rúmlega
1.940 milljónir króna, eða u.þ.b. 3,0
kr/kWst. Talið hefur verið að fram-
leiðsluverð raforku á Nesjavöllum
gæti orðið allt niður í 60 aur-
Ólafur G. Flóvenz
ar/kWst. Við þá tölu
má bæta flutnings-
kostnaði til Reykjavík-
ur, sem tæplega vegur
mjög þungt. Með var-
kárni má telja að yfir-
gnæfandi líkur séu til
að raforkuverðið frá
Nesjavöllum yrði ekki
hærra 1,00-1,50
kr/kWst. Talið er að
auðveldlega megi
framleiða um 500
GWst af raforku á ári
í Nesjavallavirkjun.
Verði það gert, geta
sparast . árlega um
700-1.000 milljónir
króna hjá Rafmagn-
sveitu Reykjavíkur. Þennan sparnað
mætti nota til að lækka raforkuverð
til notenda á veitusvæði Rafmagns-
veitunnar og bæta þannig hag heim-
ila og atvinnurekstrar í borginni eða
nota ávinninginn til að hamla gegn
aukinni skuldasöfnun borgarsjóðs.
Hvort tveggja bætir hag íbúa
Reykjavíkur.
Landsvirkjun stendur væntanlega
frammi fyrir því að fara í fjárfrekar
framkvæmdir til að tryggja lands-
mönnum næga orku eftir að álverið
hefur verið stækkað. Því er nauðsyn-
legt að Reykjavíkurborg móti sér
Ráðherraræði
ÍSLENDINGAR búa
ekki við þá þrískiptingu
valds sem nauðsynleg
er. Ráðherrar, fulltrúar
framkvæmdavaldsins,
eru einnig þingmenn,
fulltrúar löggjafarvalds-
ins, og sitja þannig báð-
um megin borðs. Sökum
þessa flutti undirrituð
nýlega frumvarp á Al-
þingi um að ráðherrar
megi ekki eiga sæti á
Alþingi þann tíma er
þeir gegna ráðherra-
dómi.
í nágrannaríkjum
okkar, s.s. í Noregi og
Svíþjóð, mega ráðherrar ekki sitja
á þingi og hafa því ekki atkvæðis-
rétt þar. Ráðherrar hafa samt sem
áður heimild til að mæla fyrir
stjórnarfrumvörpum og taka þátt í
umræðum. Ef ráðherra í þessum
ríkjum segir af sér embætti er hann
aftur orðinn að óbreyttum þing-
manni eins og hann var kosinn til.
Það að ráðherrar eru einnig þing-
menn veikir þingræðið. Sem dæmi
má taka þingflokk alþýðuflokks-
manna á síðasta kjörtímabili. Af tíu
þingmönnum hans voru fimm ráð-
herrar. Það er því augljóst að ráð-
Siv Friðleifsdóttir
herraræðið í slíkum
þingflokki var nær
aigert. Einnig má
benda á núverandi
þingflokk fram-
sóknarmanna, sem í
eru 15 þingmenn. Ef
ná á umdeildum
stjórnarfrumvörpum
í gegnum þingflokk-
inn með atkvæða-
greiðslu þarf meiri-
hlutinn eða átta
þingmenn að vera
frumvarpinu fylgj-
andi. Þar sem líklegt
er að ráðherrarnir
fimm samþykki
stjórnarfrumvarpið, vantar einungis
þrjá almenna þingmenn til viðbótar
til að málið náist í gegn. Ráðherra-
ræðið er því einnig sterkt í þing-
flokki sem er samsettur eins og hér
er lýst. Taka ber fram að ekki hef-
ur þurft að koma til slíkrar at-
kvæðagreiðslu í þingflokki mínum
frá myndun síðustu ríkisstjórnar.
Ef ráðherrarnir tíu færu af þingi
og varamenn þeirra tækju sæti þar
myndi störfum í stjórnsýslunni
fjölga um tíu að öllu óbreyttu. Af
þessu hlytist a.m.k. 40-50 milljóna
króna aukakostnaður á ári ef þing-
„Yísindin efla alla dáð“
Gylfi Þ. Gíslason