Morgunblaðið - 01.12.1995, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 1. DESEMBER 1995 13
ekki fullan þátt í sjálfri ákvarðana-
tökunni. Samkvæmt Schengen-
samningnum geta aðeins aðildarríki
ESB fengið aðild að honum og þau
eru treg til að láta ríki, sem standa
utan sambandsins, fá fulla aðild að
Schengen.
Þetta fyrirkomulag hefur þótt
nægja Islendingum varðandi samn-
ingssvið EES-samningsins, en hvað
varðar landamæraeftirlitið gerir rík-
isstjórnin hins vegar kröfu um því
sem næst fulla aðild að Schengen.
Þorsteinn Pálsson sagði á Alþingi i
vikunni að íslandi og Noregi yrði að
tryggja rétt til þátttöku í ákvörðun-
arferli á öllum stigum. „Það þarf að
finna lausn sem felur í sér að form-
legar ákvarðanir, til að þær verði
bindandi fyrir okkur, verði teknar á
vettvangi þar sem við tökum þátt
með hliðstæðum hætti og Schengen-
löndin, og þar sem allar ákvarðanir
þarfnast einróma samþykkis, svo
sem að öðru leyti er í Schengen-sam-
starfinu," sagði dómsmálaráðherra.
Astæðan fyrir þessari afstöðu er
væntanlega sú að öll atriði, sem
snerta landamæri og öryggi ríkis eru
auðvitað mun viðkvæmari en við-
skipta- og efnahagsmálin, sem EES-
samningurinn íjallar um.
Hin Norðurlöndin bíða ekki
Nokkuð hefur borið á því, til dæm-
is í umræðum á Alþingi í vikunni,
að menn telji að hægt sé að ná öllum
kröfum íslendinga í samningum við
Schengen fram, vegna þess að nor-
rænu ESB-ríkin geri „norræna
lausn“ að skilyrði — eða þá að hægt
sé að halda norræna vegabréfasam-
bandinu, ef ekki semst. Morgunblað-
inu er hins vegar kunnugt um að
ESB-ríkin þrjú hafa gefið Islandi og
Noregi í skyn að þau muni ekki láta
Schengen-aðild sér úr greipum
ganga í þágu norræns samstarfs,
enda sé nú megináherzla þeirra á
samstarfið innan ESB. Danir hafa
til dæmis miklar áhyggjur af ástand-
inu á þýzku landamærunum. Þjóð-
veijar hafa enn sem komið er verið
liðlegir í samskiptum, en Danir telja
þá heldur ekki hafa endalausa bið-
lund.
Þá benda ESB-ríkin á þann mögu-
leika að ESB sjálft taki upp sameig-
inlegar reglur um gæzlu landamæra
og frjálsa för innan sambandsins,
sem myndu sjálfkrafa gera norræna
vegabréfasambandið að engu. ísland
og Noregur eiga því tæplega annan
kost en að semja við Schengen-ríkin
eða ESB-ríkin, vilji menn halda í
norræna vegabréfasambandið.
Huglægur ávinningur
Kostnaðurinn og ónóg áhrif á
ákvarðanir virðast því helztu hugs-
anlegu hindranirnar í vegi fyrir því
að Island taki þátt í „Iandamæra-
lausri Evrópu" Schengen-svæðisins.
Auðvitað væri hættulegt að einblína
á þessa þætti, án þess að ræða hvaða
hagsmunum væri stefnt í hættu með
því að standa fyrir utan. Fyrst ber
auðvitað að nefna það óhagræði og
tafir, sem vegabréfaskoðun og
-skylda hefur í för með sér fyrir
ferðafólk. Frjáls för íslenzkra þegna
um ríki á Evrópska efnahagssvæðinu
væri jafnframt innsigli á ákvæði
EES-samningsins um frjálsa fólks-
flutninga.
Annar ávinningur af samstarfínu
er auðvitað fyrst og fremst huglæg-
ur. Norræna vegabréfasambandið
byggist þannig á gagnkvæmu trausti
og sameiginlegu gildasamfélagi
Norðurlandaþjóðanna. Að fórna því
væri áfall fyrir norrænt samstarf og
þvert á allar yfirlýsingar um að ESB-
aðild þriggja Norðurlanda þýði ekki
að norrænu ríkin fjarlægist hvert
annað. Sömu röksemdir eiga við um
Evrópusamstarfið. Þjóðir færast að
sjálfsögðu nær hver annarri þegar
landamæri mynda ekki lengur múr
á milli þeirra. Afnám landamæraeft-
irlitsins stuðlar þannig að friðsam-
legum samskiptum og gagnkvæmum
skilningi.
Við ákvörðun um aðild íslands að
Schengen-samstarfinu þarf væntan-
lega að vega þessi atriði og meta.
Reikningsdæmið getur orðið snúið
fyrir stjórnmálamenn, eins og stund-
um oftar þegar annars vegar er um
að ræða peningalegar stærðir og
hagsmuni til skemmri tíma og hins
vegar ávinning, sem er huglægur,
óbeinn eða skilar sér á lengri tíma.
FRÉTTIR
Sameining sveitarfélaga á Vestfjörðum
Kosningar á niorgim
KOSNINGAR vegna sameingar sex
sveitarfélaga á norðanverðum Vest-
fjörðum fara fram á morgun, laug-
ardag. Sveitarfélögin sem um ræðir
eru Isafjörður, Þingeyri, Flateyri,
Suðureyri, Mýrarhreppur og Mos-
vallahreppur. Ef sameining verður
samþykkt verða íbúar hins nýja
sveitarfélags tæplega fimm þúsund
talsins.
Kjördeildir verða opnar á mis-
munandi tímum í kosningunum á
laugardag eftir sveitarfélögunum.
Á ísafirði er kosið í þremur kjör-
deildum, tveimur í grunnskólanum
á ísafirði og einni á Hnífsdal. Kjör-
staðir opna klukkan 11 og loka kl.
21 og talning hefst klukkutíma síð-
ar, kl. 22. Á Flateyri er kosið frá
12 til 20, á Suðureyri frá 12-21,
en á Þingeyri frá 10-18. í Mýrar-
hreppi er kosið á Núpi og hefst
kosning kl. 12 og gildir það sama
um Mosvallahrepp en þar er kosið
í Holti. Fylgst verður með hvernig
kosning gengur og verður kjörstað
lokað þegar tryggt er að allir sem
ætli sér að neyta atkvæðisréttar
síns hafi gert það, en skylt er að
hafa kjördeildir í sveitahreppum
opnar ekki styttra en fimm klukku-
tíma og í átta klukkutíma í sveita-
þorpum. Að auki er skylt að hafa
kjörstaði opna í hálfa klukkustund
eftir að síðasti kjósandi kemur á
'kjörstað, þannig að opnunartíminn
gæti lengst eitthvað. Ætlunin er
að telja atkvæði í öllum sveitarfé-
lögunum sex að kvöldi kjördags.
Þrívegis
kveikt
í tunnum
ÞRÍVEGIS á rúmri viku hefur verið
kveikt í ruslatunnum við hús í aust-
urbæ Reykjavíkur. í fyrrinótt var
eldur borinn að tunnu, sem stóð við
hús við Njálsgötu. Eldurinn var
slökktur án þess að hann breiddist út.
Fyrir nokkrum dögum var með
svipuðum hætti kveikt í tunnu við
Grettisgötu og skömmu áður við
Templarahöllina við Eiríksgötu.
I öllum tilvikum er talið víst að
um íkveikju hafi verið að ræða en
óljóst er hvort einn og sami maður
sé ábyrgur í öllum tilvikum.
og skóm
fulla af glæsilegum
Eitthvað sem
lfoeðlimi - en,
,s\\egur íþróttafatnað^
ar<3egðir!
■ ATHLETI
AUTHENTIC AMERICAN SFOKi
Verslun Kringlunni 2 hæð
Sími. 581-1323