Morgunblaðið - 17.04.1996, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 17. APRÍL 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 17. APRÍL 1996 27
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
TVIBENTU
VOPNIBEITT
DEILUR þjóðanna fyrir botni Miðjarðarhafs hafa öldum
saman tekið mið af hinu forna lögmáli auga fyrir auga,
tönn fyrir tönn.
ísraelar hafa á undanförnum dögum haldið uppi hörðum
árásum á skotmörk í suðurhluta Líbanon og Beirút. Með því
eru þeir að svara eldflaugaárásum Hizbollah-skæruliða á
Norður-ísrael. Gagnaðgerðir ísraela hafa hins vegar ekki
verið einskorðaðar við bækistöðvar Hizbollah heldur hafa einn-
ig beinst að sýrlenska hernum og óbreyttum borgurum. Hund-
ruð þúsunda Líbana eru á flótta vegna sprengjuárásanna.
Hin hörðu viðbrögð ísraelsstjórnar mælast vel fyrir hjá
ísraelum og styrkja stöðu Shimon Peres fyrir væntanlegar
þingkosningar. Peres hefur átt undir högg að sækja vegna
sprengjutilræða Hamas og ljóst var að hann yrði að sýna
fram á að hann hikaði ekki við að beita fyllstu hörku til að
vernda hagsmuni og líf ísraelskra borgara, væri á þá ráðist.
Hernaðarlegar hefndaraðgerðir eru tvíbent vopn. Þær
kýnda undir hatri í garð ísraelsmanna meðal arabaþjóða og
eru vatn á myllu öfgasamtaka á borð við Hizbollah og Ham-
as. Það er sömuleiðis erfitt að réttlæta árásir á óbreytta borg-
ara sem svar við árásum skæruliðahópa.
Að auki grafa allar hernaðaraðgerðir í Mið-Austurlöndum
undan þeim árangri sem þó hefur náðst í friðarviðræðum
Israela og araba á síðustu árum.
Á hinn bóginn er hægt að færa sterk rök fyrir því að harka-
leg viðbrögð af þessu tagi séu eina færa leiðin til að bregð-
ast við árásum skæruliðasamtaka. Liðsmenn Hizbollah, sem
njóta stuðnings íranskra stjórnvalda, hafa fengið að starfa
nær óhindrað í Líbanon og notað bækistöðvar þar til árása
á ísrael um árabil.
Sökin er því ekki síður þeirra er hafa skotið skjólshúsi
yfir Hizbollah. í þeim efnum er varla hægt að sakast við
stjórnvöld í Líbanon, er í raun ráða litlu í landinu. Mun frek-
ar ber að líta til Sýrlendinga er líta á Líbanon sem eins kon-
ar leppríki.
Sýrlandsstjórn hefur undanfarið ár gefið í skyn að hún
væri reiðubúin til friðarsamninga við ísraelsstjórn gegn því
að ísraelar létu af hendi hernumin svæði í suðurhluta Líban-
ons og Gólanhæðir. Sýrlendingar geta hins vegar ekki ætlast
til einhliða tilslakana af hálfu Israela. Afstaða þeirra til starf-
semi Hizbollah í Líbanon er því mikilvægur prófsteinn á raun-
verulegan friðarvilja Assads Sýrlandsforseta.
FISKRÉTTAVERK-
SMIÐJA Á ÍSLANDI
UM LANGT árabil hafa sjónir manna beinzt að fullvinnslu
sjávarafurða til aukinnar verðmætasköpunar og aukinn-
ar atvinnu. Islenzku sölusamtökin hafa um áratuga skeið
rekið fiskréttaverksmiðjur erlendis og nú eru þær starfandi
í Bandaríkjunum, Bretlandi og Frakklandi. Þróunin hefur hins
vegar gengið mjög hægt hér innanlands. Viðhorfin hafa breyzt
síðustu árin og fiskvinnslufyrirtæki eru byrjuð að framleiða
fiskafurðir í neytendapakkningar í nokkrum mæli og frekara
átak er framundan hjá nokkrum þeirra. Tvennt hefur orðið
hvatning til viðhorfsbreytingar í þessum efnum, í fyrsta lagi
stóraukið viðskiptafrelsi og í öðru lagi stórfelld aflaskerðing,
sem kallar á aukin verðmæti hjá vinnslunni.
Nú hefur Aflvaki sent frá sér áfangaskýrslu um könnun á
byggingu fiskréttaverksmiðju hér á landi. Þar kemur fram,
að raunhæfur kostur kann að vera að byggja slíka verk-
smiðju, sem vinni úr 10-20 þúsund tonnum árlega og geti
skapað 150-400 störf. Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna og Is-
lenzkar sjávarafurðir hafa fallizt á að ganga til liðs við Afl-
vaka til að gera úttekt á því, hvort samkeppnisstaða og rekst-
rarskilyrði sjávarréttaverksmiðju hér á landi standist saman-
burð við það sem gerist erlendis.
Það er til fyrirmyndar, að Aflvaki leiti eftir slíku sam-
starfi við sölusamtökin, sem hafa mikla reynzlu af rekstri
fiskréttaverksmiðja erlendis. Verði niðurstaðan jákvæð og
íslandi í hag má búast við því, að þessi fyrirtæki og sam-
starfsaðilar þeirra hafi forgöngu um að hrinda hugmyndinni
í framkvæmd. Mikið er í húfi, ekki aðeins verðmætasköpunin
og atvinnan, heldur einnig samkepjinisaðstaða sölusamtak-
anna og fiskvinnslufyrirtækjanna. I skýrslu Aflvaka kemur
fram, að mjög mikil söluaukning á sér stað á Evrópumarkaði
á tilreiddum fiskafurðum, eða 7,4% á ári, en hins vegar að-
eins um 0,5% á ótilreiddum fiski. Reiknað er með að hlutfall
tilreiddra fiskafurða muni nema um 60% um aldamót af heild-
arsölu sjávarafurða. Til mikils er því að vinna.
Hjúkmnarfræðingar víðs vegar að úr heiminum sátu í lok síðustu viku undirbúningsfund í
Reykjavík fyrir ráðstefnu Alþjóða heilbrigðismálastofnunarinnar sem fjalla á um endurbætur
í heilbrigðisþjónustu. Siguijón Pálsson ræddi við tvo hjúkrunarfræðinganna. Yfírhjúkmnar-
fræðingur frá WHO segir mestu vandamálin í þessum efnum tengd fátækt og styrjöldum.
Hinn viðmælandinn er frá Sarajevó og starfaði þar innilokuð í borginni öll stríðsárin. Hún
kynntist hörmungum átakanna af eigin raun og lifði í stöðugum ótta við leyniskyttur.
EITT af allra stærstu
vandamálum, hvað varð-
ar heilsu fólks í dag, er
fátækt. Þetta segir dr.
Miriam J. Hirschfeld, sem er frá
ísrael og er yfirhjúkrunarfræðing-
ur hjá Alþjóða heilbrigðismála-
stofnuninni (WHO).
Hún segir ástandið í heilbrigðis-
málum í heiminum víða mjög
slæmt. Á hveiju ári deyi hátt í tíu
milljónir bama vegna ófullnægj-
andi heilbrigðisþjónustu og mikill
fjöldi fullorðinna og aldraðra.
„Yfir hálf milljón kvenna deyr
árlega í tengslum við barnsburð,
langflestar á fátækari svæðum
heimsins. Þetta þýðir að meira en
ein kona deyr á hverri mínútu
vegna ófullnægjandi heilbrigðis-
þjónustu. Næringarskortur veldur
blindu og fólk deyr úr berklum og
malaríu.
Breytingar á mataræði og lífs-
stíl í borgum með yfir tíu milljón-
um íbúa, þar sem skortur er á
hreinlæti en mikið af loftmengun
og mengun í umhverfinu hefur
einnig valdið mikilli aukningu í
langvinnum sjúkdómum eins og
hjartasjúkdómum og lungnasjúk-
dórnurn," segir Miriam.
Horft til Islands
„Við lausn á þessum vandamálum
horfum við meðal annars til íslands,
sem hefur góða heilsugæslu og jöfn-
uður ríkir; allir geta fengið að
minnsta kosti grunnþjónustu í heil-
brigðiskerfinu,“ bætir hún við.
Það er skoðun Miriam að hjúkrun-
arfræðingar þurfi að taka fullan
þátt í endurbótum í heilbrigðiskerf-
inu.
„Það er hin sérhæfða þekking
okkar og umhyggja fyrir veikari
hópum þjóðfélagsins, sem við getum
komið þar að. Við viljum beina at-
hyglinni að atvinnulausum, innflytj-
Island í forystu á
ýmsum sviðum
heilsuþjónustu
Morgunblaðið/Ásdís
MIRIAM J. Hirschfeld (t.v.) segir fátækt vera helstu orsök heil-
brigðisvandamála í heiminum. Edina Djuiic (t.h.) starfaði sem
hjúkrunarkona öll stríðsárin í Sarajevo í Bosníu.
endum og flóttamönnum. Eins bein-
um við sjónum okkar að hvernig
hægt sé að tryggja að hjúkrunar-
fræðingar séu nægilega vel und-
irbúnir og að menntun þeirra sé eins
og hún eigi að vera. Við horfum
aftur til íslands sem mjög góðs dæm-
is um hvernig eigi að gera þetta.
ísland er leiðandi í því að bjóða ein-
ungis upp á háskólamenntun, sem
grunnmenntun fyrir hjúkrunarfræð-
inga. ísland er einnig leiðandi í því
að hafa hjúkrunarfræðinga í stjórn-
unarstöðum, sem bera ábyrgð á
skipulagi hjúkrunarþjónustunnar,“
bætir hún við.
Hvernig verja á fjármagni
Aðspurð hvort einhver sýnileg
batamerki séu að verða í heilbrigðis-
málum í heiminum segir hún að
„sumt er aðeins að lagast, sérstak-
lega ef litið er á tölulegar upplýs-
ingar. Það fer að vísu eftir því um
hvaða land er að ræða. Þar sem
hefur ríkt stríð hefur ástand augljós-
lega ekki skánað.“
„Þetta er siðferðisleg spurning um
það hversu miklu ijármagni eigi að
vetja til heilbrigðis- og menntamála
og hversu miklu eigi að veija í hern-
að. Víðast hvar hefur orðið aukning
í hernaðarútgjöldum. Það skiptir líka
máli hvernig peningunum, sem fara
í heilbrigðiskerfið, er varið. Mestu
fjármagni, sem varið er í heilbrigðis-
kerfi á hvern íbúa er í Bandaríkjun-
um en samt njóta þijátíu milljónir
Bandaríkjamanna ekki heilbrigðis-
þjónustu.
Fátækustu lönd heimsins veija um
200 til 300 kr. á hvern íbúa á ári í
heilbrigðiskerfið. Það er augljóslega
ekki hægt að gera mikið fyrir þessa
upphæð. í ríkum löndum eins og
Bandaríkjunum er upphæðin vel yfir
100 þúsund krónum á hvern íbúa
svo að bilið er stórt,“ segir Miriam
J. Hirschfeld og segir grunnstefnu
WHO vera aðgang að heilbrigðis-
þjónustu fyrir alla.
Viðtal við hjúkrunarfræðing á spítala í Sarajevo um stríðsárin og lífið eftir þau
Án rafmagns,
vatns og hita
EDINA Djulic er ein af tæp-
lega fjögur hundruð þús-
undum, sem voru innilok-
uð í Sarajevo, höfuðborg
Bosníu, öll árin, sem stríðið geisaði
þar. Hún fékk að kynnast því hvern-
ig er að lifa án vatns, rafmagns og
húshitunar og í stöðugym ótta við
leyniskyttur. Hún er yfírhjúkrunar-
fræðingur á sjúkrahúsi í Sarajevo
og starfaði þar öll stríðsárin. Ferð
hennar til íslands á undirbúnings-
fund hjúkrunarfræðinga fyrir ráð-
stefnu Alþjóða heilbrigðismála-
stofnunarinnar er fyrsta ferð henn-
ar út fyrir Sarajevo síðan stríðið
hófst fyrir um fjórum árum.
Múslimi upp
á vestrænan máta
Edina er múslimi, en Sarajevo
var umkringd stórskotaliðssveitum
Serba. Þrátt fyrir að hún sé múslimi
hagar hún sér á engan hátt öðru-
vísi en aðrar vestrænar konur. Hún
klæðir sig upp á vestrænan máta,
fer út að skemmta sér, reykir og
drekkur áfengi svo eitthvað sé
nefnt. Hún segir að fólk hafí oft
aðrar hugmyndir um múslima og
verði undrandi þegar það komist
að því að hún sé þeirrar trúar. „En
við erum í Evrópu og högum okkur
eins og Evrópubúar,“ segir hún.
Vinnuálagið gríðarlegt
Yfirhjúkrunarfræðingurinn segir
það hafa verið hræðilega lífsreynslu
að vera í Sarajevo öll stríðsárin.
Vinnuálagið hafí verið gríðarlegt,
en allir á spítalanum unnu launa-
laust.
„Birgðir sjúkrahússins voru mjög
litlar og við urðum að treysta algjör-
lega á utanaðkomandi aðstoð og
gjafir. Leyniskyttur voru víða og
margir féllu eða særðust af þeirra
völdum. Stundum varð blóðbað og
hundruð slösuðust eða létust og oft
kom fyrir að látið fólk var inn á
milli þeirra, sem komið var með á
spítalann," segir Edina.
„Á meðan á stríðinu stóð var
enginn fastur vinnutími heldur unn-
ið þegar þörf var á, stundum tvo
eða þijá sólarhringa samfleytt,"
heldur hún áfram.
„Á mínu sjúkrahúsi voru tólf sér-
fræðingar í lýtalækningum þegar
stríðið hófst. Þeir voru allir Serbar
og síðasti þeirra yfírgaf sjúkrahúsið
í júlí 1993. í staðinn kom aðeins
einn sérfræðingur úr nálægri borg
og eins urðu nokkrir læknanemar
eftir. Hins vegar urðu um 70%
hjúkrunarfræðinga eftir í sjúkra-
húsinu," segir Edina og bætir við
að 54 starfsmenn sjúkrahússins
hafi látið lífið á vinnustað eða á
leið til og frá vinnu, fallið fyrir hendi
leyniskyttna. Sjálf þurfti hún að
ganga yfir fimm kílómetra eftir
vatni að loknum hveijum vinnudegi.
Sprengjur í anddyrum húsa
„í desember sl. komust friðar-
samningar á og það sem mikilvæg-
ast var; skothríðinni lauk. Sumir
hlutar Sarajevo eru aftur komnir
undir stjórn löglegra valdhafa og
margir Serbar fóru þaðan. Við
búum hins vegar við nýtt vandamá!
núna; sprengjur voru skildar eftir
mjög víða, bæði í húsum og eins
jarðsprengjur. Maður verður því að
vera mjög gætinn. Á hveijum degi
slasast eða deyr einhver. Það eru
til dæmi um fólk, sem flúði
Sarajevo, er komið aftur, fer að
skoða hús sín og heimili, opnar úti-
dyrahurðina og við það springur
sprengja.
Að öðru leyti er ástandið að
skána. Við höfum rafmagn núna,
þótt það sé skammtað, þannig að
ég get notað þvottavél, haft ljósin
kveikt, stundum straujað en ekki
eldað á eldavél. Einnig höfum við
gas til að hita húsin með og annan
hvern dag höfum við vatn. Á meðan
á stríðinu stóð höfðum við ekkert
rafmagn, ekkert vatn, ekkert gas
til að hita húsin með og matur var
af skornum skammti. Ekkert tré
stendur eftir í Sarajevo, þau voru
öll höggvin í brenni. Allt sem hægt
var að brenna var brennt,“ segir
Edina Djulic.
Bjartsýni ríkir
Þrátt fyrir erfiðar aðstæður og
óhugnanlega atburði segir Edina
Djulic að menningarlífið hafi verið
nokkuð öflugt. Leikrit voru sett á
svið, bíóin sýndu myndir, endrum
og sinnum voru listasýningar og
eins hittist fólk í kjöllurum húsa til
að skemmta sér. Edina á son, sem
var fjórtán ára þegar stríðið byrjaði
en er núna átján ára. Hún segir að
þrátt fyrir stríðið hafi kennsla hald-
ið áfram í kjöllurum húsa og sonur
hennar hafi því ekki misst úr námi.
„Staðan í dag er þannig að heil-
brigðiskerfið í Bosníu á enn enga
peninga sjálft og er því háð utan-
aðkomandi aðstoð,“ segir Edina en
hún hefur þó fengið laun greidd
fyrir vinnu sína sl. þijá mánuði.
Állir íbúar Sarajevo njóta heilbrigð-
isþjónustu, sem Edina telur vera
nokkuð góða og almennt segir hún
fólk vera bjartsýnt á að friðarsamn-
ingar haldi.
Tillaga um endurskoðun á ákvæðum um biskupsembættið
A
FAR skiptar skoðanir eru
meðal presta um vægi til-
lögu séra Sigurðar Sig-
urðarsonar vígslubiskups
Skálholti um að nefnd er bjó í
hendur Kirkjuþings frumvarp um
„Stöðu, stjórn og starfshætti Þjóð-
kirkjunnar“ endurskoði ákvæði
frumvarpsins um embætti biskups
^slands. Tillagan var samþykkt á
fundi presta. Séra Sigurður nefnir
sérstaklega að mikilvægt sé að
ákvæði um að biskup sé ávallt for-
seti Kirkjuþings verði endurskoðað.
Guðmundur Þorsteinsson, pró-
fastur, sagðist telja að fundurinn
hefði haft jákvæð áhrif. „Ég held
að það hafi verið af hinu góða að
menn fengu tækifæri til að segja
hug sinn og einhvern veginn fannst
mér umræðan færa menn meira
saman en sundra þegar á leið,“ sagði
hann. Gagnrýni á að ekki skyldu
bornar undir atkvæði aðrar tillögur
en séra Sigurður var borin undir
Guðmund. „í lýðræðisþjóðfélagi
ræður meirihlutinn alltaf. Einhveij-
um fannst eðlilegt að fara út í alls-
heijaratkvæðagreiðslu um biskup-
inn en aðrir voru á móti. Nú, þeir
sem voru á móti voru í meirihluta
og við því var ekkert að segja eða
gera,“ sagði hann.
Guðmundur sagði greinlegt að
staða biskups hefði styrkst eftir
fundinn. „Þeir voru í miklum meiri-
hluta sem vildu ekki, sem hefði ver-
ið mjög slæmt mál, fara að hafa
skoðanakönnun um hvort hann ætti
að sitja eða sitja ekki,“ sagði hann.
Um tillögu Sigurðar sagði Guð-
mundur að nefndin ætti eftir að
taka frumvarpið fyrir og því væri
ekki hægt að segja fyrir um niður-
stöðuna. Hins vegar væri alveg inn
myndinni að eitthvað af fjármála-
vafstri væri létt af biskupnum.
Séra Flóki Kristinsson telur að
fáir hafi áttað sig á því um hversu
mikla tímamótatillögu sé að ræða.
Ýmsir aðrir voru í samtali við Morg-
unblaðið vantrúaðir á að nefndin
gerði breytingar á frumvarpinu enda
væri nánast um fullbúið frumvarp
að ræða. Þorsteinn Pálsson, kirkju-
málaráðherra, hugðist leggja frum-
varpið fram í byijun árs. Ekkert
varð hins vegar úr því, að því er
heimildir Morgunblaðsins herma,
vegna óróa í kringum deilurnar í
Langholtssókn.
Þótt meirihluti presta sé sammála
um að hreinskilnislegar og þarfar
umræður hafi átt sér stað á fund-
inum er greinilegt að ákveðinn hóp-
ur er ekki sáttur við að ekki skyldu
bornar undir atkvæði tillögur vegna
biskupsmálsins svokallaða á fund-
inum.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins bar séra Sigfús J. Árnason
fram tillögu um að fram færi póst-
könnun meðal presta, könnun sem
stjórn Prestafélagsins tæki mið af,
um það hvort biskup ætti að sitja
áfram, segja af sér tímabundið eða
alfarið. í kjölfarið bar séra Jakob
Ágúst Hjálmarsson fram van-
trauststillögu á stjórn Prestafélags-
ins og loks bar séra Halldór Gunn-
arsson fram breytingartillögu við
báðar tillögurnar. Breytingartillag-
an fól í sér að stjórn Prestafélagsins
yrði falið að óska eftir því við bisk-
up að hann færi í leyfi tímabundið.
Ekki virtist hins vegar vilji fyrir því
að tillögurnar yrðu bornar undir
atkvæði og drógu séra Sigfús og
séra Jakob tillögur sínar
til baka.
Séra Halldór vildi ekki
draga breytingartillöguna
sína til baka og var ætlun- ________
in að bera tillöguna undir
atkvæði fundarins. Áður en af því
varð bar séra Þorbjörn Hlynur Árna-
son hins vegar fram breytingartil-
lögu við breytingartillöguna. Breyt-
ingartillaga Þorbjörns Hlyns fólst í
því að stjórn Prestafélagsins yrði
falið að fara á fund biskups og
kynna honum umræður fundarins.
Eftir að samþykkt hafði verið að
greiða atkvæði um tillögu Þorbjarn-
ar Hlyns var efnt til fundarhlés. Að
því loknu var tilkynnt að komið hefði
Tímamóta-
tillaga eða
áhrifalaust
plagg?
*
„Astandið í kirkjunni“ var yfirskrift fjölmenns
prestafundar í safnaðarheimili Dómkirkjunnar
á mánudag. Þótt sjaldan eða aldrei hafi jafn-
margir prestar talað af jafnmikilli hreinskilni
um viðkvæm mál á fundum félagsins var
aðeins samþykkt ein tillaga. Anna G.
Olafsdóttir kynnti sér málið.
Morgunblaðið/Kristinn
SR. Bolli Gústavsson vígslubiskup kemur til
fundarins á mánudaginn.
Skiptar skoð-
anir um vægi
tillögunnar
fram dagskrártillaga um að vísa til-
lögunni frá og var dagskrártillagan
samþykkt með um 50 atkvæðum
gegn um 30 atkvæðum. Fundar-
stjóri úrskurðaði að ekki yrði leyni-
leg atkvæðagreiðsl þar sem um dag-
skrártillögu væri að ræða en fram
hafði komið ósk um leynilega at-
kvæðagreiðslu.
Valddreifing
Fundurinn samþykkti tillögu séra
Sigurðar Sigurðarsonar, vígslubisk-
ups í Skálholti, um að beina þeim
tilmælum til biskups Islands að hann
kallaði saman nefnd þá er bjó í hend-
ur Kirkjuþings frumvarp
um „Stöðu, stjóm og
starfshætti Þjóðkirkjunn-
ar“ til að endurskoða
ákvæði frumvarpsins um
embætti biskups íslands í
ljósi þess vanda sem biskupsþjónust-
an hefði staðið frammi fyrir á liðnum
vikum.
Séra Sigurður sagði að meðal
annars væri um að ræða endurskoð-
un á því að biskup væri ávallt for-
seti Kirkjuþings eins og segir í 19.
grein frumvarpsins frá Kirkjuþingi
1995. „Hvort biskup er forseti
Kirkjuþings eða ekki skiptir veru-
legu máli vegna þess að þegar koma
upp svona erfiðleikar eins og núna
er ekki hægt að beita Kirkjuþingi í
því af því að biskup er forseti þess.
Ef hann kallaði Kirkjuþing saman
til að ljúka málinu á einhvern hátt
væri jafnvel möguleiki á því að hann
yrði sakaður um að nota Kirkjuþing-
ið í sína þágu. Staða biskupsemb-
ættisins verður svo veik með því að
hafa hann alls staðar báðum megin
við borðið,“ sagði Sigurður og tók
fram að biskup væri ekki aðeins
forseti Kirkjuþings og heldur líka
forseti Kirkjuráðs en í rauninni
væri ekki hægt að hann væri hvort
tveggja. „Hann er svo líka stjórnar-
formaður stærstu sjóða kirkjunnar.
Hér eru því mikil og sam-
anþjöppuð völd á einni
hendi og það hefur alltaf
í för með sér hættuna á
því að svona einvaldar eigi
ekki í nein skjól að flýja.
Með breyttum starfsháttum kirkj-
unnar og auknu sjálfsforræði hefur
okkur í raun og veru láðst að sníða
biskupsembættið að því.“
Sigurður tók fram að tillagan
snerist ekki um valdabaráttu heldur
eðlilega valddreifingu og vísaði því
á bug að meiri kostnaður yrði við
sjálfstætt Kirkjuþing en Kirkjuþing
yndir forsæti biskups. Viða í lútersk-
um löndum eru kirkjuþing sjálfstæð,
t.d. í Noregi og Svíþjóð.
Ekki ágreiningur
um klofning
Sr. Flóki Kristinsson sagði að ef
einhveijir hefðu gert sér vonir um
ályktun frá fundinum hefðu þeir
orðið fyrir vonbrigðum hvað það
varðaði. „En það kom líka fram á
fundinum að ákveðinn minnihluti
vildi ályktun í eina átt og meirihluti
gat hugsað sér ályktun í gagnstæða
átt en hvorugt sjónarmiðið fékk
framgang og það eru tíðindi. Önnur
tíðindi eru í sjálfu sér þau að sjaldan
eða aldrei hafa jafn- margir talað
jafnopinskátt um eins viðkvæmt
mál. En með jafnopinskárri umræðu
um biskup ' hefur blettur fallið á
áhrifavald hans. Ég hygg að það
verði erfitt fyrir hann að stýra stofn-
uninni með þann klofning sem stað-
festur hefur verið gagnvart honurn,"
sagði séra Flóki.
Séra Flóki vísaði því á bug að
hægt væri að tala um sérstaka
skipulega hreyfingu svokallaðra
„svartstakka". „En þessi hópur, sem
er þeirrar skoðunar að vandamál sé
á ferðinni vegna persónu biskupsins,
hann nær langt út fyrir þann hóp
sem talað hefur verið um sem svart-
stakka. Hægt er að sjá það á því
að þegar atkvæðagreiðslan fór fram
sem ýtti öllum tillögum útaf borðinu
voru hlutföllin 40% og 60%. Ég er
að tala um þannig klofningu en
ekki eitthvert 20 manna svart-
stakkafélag," sagði séra Flóki.
Hann sagðist telja að umræðunni
um persónu biskups væri lokið í bili
af hálfu prestanna. „Ég held að
menn átti sig alveg á því hvernig
staðan er núna. Stór hluti, og
kannski stærri hluti en menn höfðu
haldið, er óánægður og vansæll og
hefði gjarnan viljað að það hefði
komist á vinnufriður í kirkjunni með
því móti að biskupinn hefði dregið
sig í hlé um stundarsakir en fékk
því ekki til leiðar komið,“ sagði séra
Flóki.
Hann sagðist telja að tillaga séra
Sigurðar Sigurðarsonar, sem sam-
þykkt var á fundinum, væri tíma-
mótatillaga. „Hún í raun og veru
gengur út á að dreifa valdinu innan
kirkjunnar sem hefur allt meira og
minna verið hjá biskupnum."
Aðeins kirkjumálaráðherra
geti sagt biskupi til
Séra Kristján Björnsson, sóknar-
prestur á Hvammstanga, hefur sagt
í grein í dagblaðinu Degi að eina
leiðin til að ljúka biskupsmálinu væri
að biskup hyrfi úr biskupsstofu. Eft-
ir fundinn sagðist Kristján vera mið-
ur sín. „Eini jákvæði afrakstur fund-
arins fólst í því að hann gaf ákaflega
skýra mynd af því hvað prestar halda
og finnst að eigi að gera. Almenning-
ur virðist hins vegar ranglega hafa
bundið vonir við að prestamir gætu
gripið inn í atburðarásina. Fundurinn
sannaði nefnilega að fundur í Presta-
félagi íslands er jafnófær og aðrar
stofnanir kirkjunnar til að taka á
máli Ólafs Skúlasonar eða æðsta
embættismanns kirkjunnar. Prestar
hafa enga möguleika á að segja hon-
um til og í rauninni liggur fyrir eftir
fundinn að kirkjumálaráðherra einn
hefur vald til að segja honum til,“
sagði séra Kristján.
Séra Kristján sagðist ekki vita
hvað ylli því að meirihluti prestanna
hefði ekki viljað álykta sérstaklega
vegna biskupsmálsins. Ef til vill
hefðu prestamir fundið
fyrir vanmætti eða vildu
halda nafni sínu fyrir utan
erfiða umræðu. Hins vegar
sagði hann að tillaga um
endurskoðun á ákvæðum
frumvarps um „Stöðu, stjórn og
Mikil og sam-
þjöppuö völd
á einni hendi
um
starfshætti þjóðkirkjunnar" um emb-
ætti- biskups gæti skapað jákvæða
umræðu. Tillagan gæti haft í för
með sér að biskup væri ekki alltaf
sjálfkrafa í forsvari í öllum stjómum,
ráðum og sjóðum eins og nú.
Morgunblaðið sneri sér einnig til
formanns og varaformanns Prestafé-
lagsins, sr. Geirs Waage og sr. Bald-
urs Kristjánssonar, en þeir vildu ekki
tjá sig um málið.