Morgunblaðið - 23.04.1996, Qupperneq 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 23. APRÍL 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Kristinn
Kattasýning
FJOLSOTT kattasýning fór fram í Perlunni um Sýningin var mjög vel sótt og var stöðugur
helgina og sýnir myndin Eiwor Anderson katta- straumur fólks í Perluna bæði á laugardag og
dómara að störfum. sunnudag.

Arangur í kristilegu starfi
næst ekki ef óvild ríkir
SÉRA Ragnar Fjalar Lárusson, próf-
astur, bað þess í predikun í Hall-
grímskirkju á sunnudag að allir þeir
sem ósáttir hafa verið í kirkjunni
rétti fram sáttarhönd og taki höndum
saman í kærleika. Hann minnti á að
kirkjan væri ekki prestamir, heldur
hver leikmaður í söfnuðinum. Pró-
fastur vék sérstaklega að Langholts-
kirkjudeilunni og ásökunum á hendur
biskupi íslands.
Séra Ragnar Fjalar sagði að nei-
kvæð umræða hefði farið fram um
kirkjuna að undanfömu og sorglegt
væri til þess að vita, að vegna þess-
arar umræðu hefði nokkur hópur
fólks sagt skilið við kirkjuna. Því
hefði ekki tekist að greina á milli
dægurmála og þess mikla ávinnings,
sem þjóðin hefði haft af boðskap
hennar, kristindóminum. Starf safn-
aðanna væri mjög öflugt í þjóðkirkj-
unni og ástandið innan hennar að
því leyti mjög gott. Þá sagði prófast-
ur:
„Á örfáum stöðum hefur borið á
sundurlyndi milli prests og safnaða.
Þekktust er Langholtskirkjudeilan.
Ég tel útilokað að prestur og söfnuð-
„HÉR virðist vera að verki sama
fólk og safnaði undirskriftum gegn
sóknarprestinum í janúar. Það er þó
erfitt að festa hönd á því hveijir
standa að dreifibréfínu, því þar eru
skuggabaldrar á ferð, sem ekki láta
nafns síns getið á ritinu. Svona hegð-
un spillir að sjálfsögðu fyrir öllu sam-
starfi,“ sagði sr. Flóki Kristinsson,
sóknarprestur í Langholtskirkju."
Séra Flóki vísar til dreifibréfs, sem
borið var í hús í Langholtssókn um
helgina, en þar var vakin athygli á
að hann myndi ekki messa á sunnu-
deginum, heldur séra Kjartan Örn
Sigurbjömsson. Þá myndi kór Lang-
holtskirkju syngja við athöfnina.
Fólk var hvatt til að fjölmenna og
var dreifibréfið undirritað „Velunn-
arar Langholtskirkju".
Séra Flóki segir að hann hafi sjálf-
ur tekið sér messuleyfi á sunnudag
og beðið séra Kjartan Öm um að
messa í sinn stað. Sér þyki mjög
miður að nafn séra Kjartans hafi
verið dregið inn í þetta mál. „Það
er að sjálfsögðu ekki hægt að koma
á samstarfi við þessar aðstæður,"
sagði Flóki. „Þessi hópur, sem beitir
þessum vinnubrögðum, er í kringum
ur eða prestur og nánasta samstarfs-
fólk nái árangri í kristilegu starfi ef
misklíð er mikil á milli og óvild er á
báða bóga. Ég skora á þá sem hér
eiga hlut að máli að rétta fram sátt-
arhönd og reyna að vinna saman í
víngarði Drottins. Ef það tekst ekki
verður biskup íslands að taka til
sinna ráða. Ég vil benda þeim sem
hlut eiga að máli á þessi orð Fjallræð-
unnar: „Sértu því að færa fóm þína
á altarið og minnist þess þar, að
bróðir þinn hefur eitthvað á móti
þér, þá skaltu skilja gjöf þína eftir
fyrir framan altarið, fara fyrst og
sættast við bróður þinn, koma síðan
og færa fórn þína,“ m.ö.o. sáttar-
gjörðin fyrst og guðsþjónustan svo.“
Stuðningur við biskup
Séra Ragnar Fjalar vék svo að
embætti biskups íslands. Hann sagði
að stuðningur safnaða og presta
þyrfti að vera óskiptur við þann sem
þessu starfi gegndi og friður þyrfti
að ríkja, en svo hefði ekki verið und-
anfamar vikur og því væri órói og
spenna innan kirkjunnar. Þá sagði
prófastur:
Jón Stefánsson organista. Ég sé ekki
að dreifibréfíð sé efni í sjálfstæða
kæru til prófasts, en það verður að
sjálfsögðu skráð með öðru. Það verð-
ur hins vegar að finna varanlega
lausn á þessu máli, því úrskurður
séra Bolla Gústafssonar var .ekki
lausn fyrir nokkurn nema Bolla sjálf-
an.“
Ekki á vegum Jóns
Jón Stefánsson, organisti, sagði
að hann hefði ekkert haft með dreifi-
bréfið að gera, né nokkur annar
starfsmaður kirkjunnar. Hópur fólks
í söfnuðinum hefði staðið fyrir þess-
ari messuauglýsingu.
Osmekklegt
„Mér finnst ósmekklegt af fólki í
söfnuðinum að bera út messuauglýs-
ingu með þessum hætti, þar sem lögð
er áhersla á að annar prestur en
sóknarpresturinn þjóni,“ sagði Ragn-
ar Fjalar Lárusson, prófastur, í sam-
tali við Morgunblaðið. „Það er auðvit-
að ekkert að því að hvetja fólk til
að mæta til messu, en mér þykir
ósmekklegt að leggja þessar áherslur
í dreifibréfinu."
„Það var ánægjulegur tími fyrir
jnig að ferðast með biskupi um próf-
astsdæmi mitt í fyrra er hann heim-
sótti það og vísiteraði söfnuði, kirkj-
ur, sjúkrahús, dvalarheimili aldraðra,
fangelsi og flutti þar ávörp og predik-
anir til safnaðanna og fólksins, þar
sem stöðugt var eitthvað nýtt að
heyra, áhugavert og uppbyggilegt,
enda hlaut biskup eindæma góðar
viðtökur hvar sem hann kom. Já,
slík vinsemd og kærleiksþel þarf að
vera í hugum fólksins til biskups síns,
og ég bið, að þessi andi mætti að
nýju umvefja hann og fjölskyldu
hans, að friður, kærleiki og bræðra-
lag presta og safnaða mætti takast
og prestar láta af neikvæðri umfjöll-
un um biskup sem alltof mikið hefur
borið á, en slíkt skaðar kirkjuna
meira en flest annað. Ég bið þess,
að allir þeir sem ósáttir hafa verið í
kirkjunni rétti fram sáttarhönd,
tækju höndum saman í kærleika, ég
nefni sérstaklega orðið kærleiki. Og
ég bið þess að þær konur sem liðið
hafa vegna þessa máls mættu sætt-
ast við kirkju sína og öðlast frið í
sál,“ sagði séra Ragnar Fjalar.
Biskup svar-
ar PI síðar
í vikunni
BISKUP íslands ætlaði að svara
bréfi stjómar Prestafélags íslands
í gær, en frestaði því þar sem er-
indið var viðameira en svo að það
yrði afgreitt á skömmum tíma.
Búist er við svari biskups síðar í
vikunni.
Eins og greint hefur verið frá
í Morgunblaðinu sendi stjóm
Prestafélags íslands biskupi og
kirkjumálaráðherra bréf í fram-
haldi af áliti siðanefndar um að
biskup hafi brotið alvarlega af sér
gagnvart hinu kirkjulega embætti
með því að bera út upplýsingar
um fund sóknarprests og skjól-
stæðings vegna persónulegra
hagsmuna. Óskaði stjórnin eftir
að embætti biskups kæmi að um-
fjöllun málsins og ætti hlut í lúkn-
ingu þess.
Ólafur Skúlason, biskup, kvaðst
um helgina ætla að svara bréfi
Prestafélagsins á mánudag. Bald-
ur Kristjánsson, biskupsritari,
sagði í samtali við Morgunblaðið
í gær að í ljós hefði komið að erind-
ið yrði ekki afgreitt með svo
skömmum fyrirvara, en svarbréf
yrði að líkindum sent síðar í vik-
unni.
Hvatt til messusóknar í fríi séra Flóka
Spillir að sjálf-
sögðu öllu samstarfi
Kvótakerfin undir smásjánni
Tenging mann-
fræði o g
kvótakerfa
Um hvítasunnuna
verður ráðstefna
haldin í Rannsókn-
arsetrinu í Vestmannaeyj-
um um félagsieg áhrif
kvótakerfa. Ráðstefnan er
haldin af Sjávarútvegs-
stofnun Háskóla íslands, en
að mestu fjármögnuð af
Norrænu ráðherranefndinni
og undirbúningurinn í hönd-
um Gísla Pálssonar. En um
hvað ijallar ráðstefnan,
hvaðan er hugmyndin runn-
in og um hvað snýst þetta
mál?
„Ráðstefnan snýst um
félagslega þýðingu kvóta-
kerfa í sjávarútvegi. Hug-
myndin er þannig til komin,
að ég hef á undanförnum
árum tekið þátt í tveimur
fjöl- þjóðlegum verkefnum
um umhverfismál. Annað er nor-
rænt en hitt á vegum Beijer-
stofnunarinnar sem er undir
Sænsku vísindaakademíunni.
Verkefnin eru fólgin í að rann-
saka eignarhald á náttúruauð-
lindum meðal ólíkra þjóða. Kvóta-
kerfi hafa oft borist í tal manna
í millum í þessum samstarfsverk-
efnum og var svo komið að mér
þótti kominn tími til að líta nánar
á hin ólíku kvótakerfi, vega og
meta reynsluna af þeim og hvern-
ig þau „starfa". Sjávarútvegs-
stofnunin leitaði eftir styrk frá
ráðherranefndinni og fékk hann.
Það voru töluverðir fjármunir og
Beijer- og Fulbright stofnanirnar
lögðu einnig sitt af mörkunum,
þannig að hægt verður að bjóða
20 fyrirlesurum og þátttakend-
um, víðs vegar að úr heiihinum.
Þess má geta, að Guðrún Péturs-
dóttir forstöðumaður Sjávarút-
vegsstofnunar átti stóran þátt í
að koma þessu í kring á sínum
tíma, fyrir 1-2 árum, er þreifing-
amar fóru af stað.“
En hver eru markmið ráðstefn-
unnar?
„Þau eru í stórum dráttum
þríþætt. í fyrsta lagi má á ráð-
stefnu sem þessari kanna kvóta-
kerfi í víðara samhengi en hag-
og vistfræðilegum. Taka má fyrir
félagsleg áhrif kvótakerfa, laga-
leg ágreiningsefni og ójöfnuð sem
fylgir kvótakerfum.
Dæmi um þetta eru
þær spurningar sem
hafa vaxið að umfangi
í okkar þjóðfélagi í
seinni .tíð, hver á kvót- _______
ann? Löggjafinn þarf
kannski fyrr heldur en seinna að
laga sig að breyttum sjónarmið-
um og viðhorfum.
I öðru lagi er æskilegt að geta
borið saman ólík kerfi. Það eru
til dæmis byggðakvótar í Alaska,
framseljanlegir kvótar á íslandi
og óframseljanlegir í Noregi svo
eitthvað sé nefnt. Það getur verið
gott að bera saman ólíkar út-
færslur.
I þriðja lagi er mikilvægt að
huga að reynslunni af ólíkum
kerfum, einskorða sig ekki við
kenningar um hvernig þau eigi
að starfa
Við munum m.a. gefa gaum
að reynslu af kvótakerfum í
Kanada, á íslandi og á Nýja-Sjá-
landi og freista þess að bera þau
saman."
Hvaða helstu sérfræðingar verða
þarna á ferðinni?
Dr. Gísli Pálsson
► Gísli Pálsson er fæddur í
Vestmannaeyjum 22. desember
1949. Hann er stúdent frá
stærðfræðideild Menntaskólans
á Laugarvatni og lauk BA námi
i mannfræði við Háskóla Is-
lands. Síðan lá leiðin til Man-
chester í Englandi þar sem
hann lagði stund á framhalds-
nám í faginu við háskóiann þar
í borg. Lauk því með doktors-
gráðu árið 1982, en síðan hefur
hann starfað við Háskóla Is-
lands, við kennslu. Hann var
skipaður prófessor í mannfræði
við HÍ árið 1992. Gísli er giftur
Guðnýju Guðbjörnsdóttur al-
þingiskonu og eiga þau tvö
börn, Pál Óskar, sem er tvítug-
ur, og Rósu Signýju, sem er 12
ára.
Þurfa að laga
sig að breytt-
um viðhorfum
„Það verða margir áhugaverðir
fyrirlesarar. Ég get nefnt sem
dæmi Parzival Copes. Hann er
kanadískur hagfræðingur sem
einna fyrstur lýsti fræðilegum
efasemdum um gagnsemi fisk-
veiðikvóta 1986. Þarna verður
einnig Bonny McCay, bandarísk-
ur mannfræðingur við Rutgers-
háskóla. Hún hefur kynnt sér
félagsleg áhrif kvótakerfa. James
Wilson verður og þarna. Hann
er bandarískur hagfræðingur
sem hefur sett fram þá kenningu
að mikil ringulreið sé í
lífríki hafsins og spár
um viðkomu fiski-
stofna séu þ.a.l. nánast
marklausar. Hann
styður kenningar sínar
sterkum rökum. Hann
telur að taka eigi meira mark á
þekkingu og viðhorfum sjómanna
en hingað til hefur verið gert.
/ lokin, hvernig tengist mann-
fræði kvótakerfum?
„Mannfræði hefur löngum
Qallað um umhverfismál, þ.e.a.s.
hvemig umhverfið er nýtt í ólík-
um samfélögum. Kvótakerfín eru
athyglisverðar en umdeildar nýj-
ungar í þessum efnum sem munu
trúlega hafa víðtæk áhrif. Þar
koma. við sögu hefðir um aðgang
og eignarrétt að miðum. Mann-
fræðin snertir þetta viðfangsefni
á a.m.k. tvennan hátt: Hún legg-
ur yfírleitt áherslu á heildarsýn,
að sjá alla hluti í samhengi, en
um leið undirstrikar hún mikil-
vægi samanburðar í samfélögum.
í þessu tilviki er verið að gera
sambærilegar tilraunir í ólíku
umhverfi.“